Corpus scriptorum historiae byzantinae Theophanes Continuatus, Ioannes Cameniata, Symeon Magister, Georgius Monachus

351쪽

βασιλείοις διατοεβαις καὶ δεξαμενὴν τυγχανουσαν υδατος, μεγαλ γε τε και ετρυχωρον, εἰργον καὶ πον Ηια του καλληναντος βασιλείυς κατ' υρχας τὸ nροαστειον, υπὸ δε του βασιλεως Ηρακλώου συγχωσθεισαν καὶ γε θεῖσαν καὶ καταφυτευσιν δένδρων τε καὶ λαχανων, καθαπιρ καὶ αι των βασιλικων παλατίων οτσαι s

των κατὰ τὴν βασιλευοτσαν ταυτην noλιν καὶ τὰ περὶ αυτὴν ἐν οἰκοδομαῖς τε καὶ υνοικοδομαις θείων οικων ἐργα του uυτοκρατο -

ad eoncipiendas aquas ingens ac patens, eius qui initio suburbanum exornaverat imperatoris opus laborquet sed ab imperatore Heraclio terra ingesta obstructa fuerat atque obducta, arboribusque ac oleribus consita, haud secus ac quae intra palatium erant, tum scilicet quae ante Ma-Fnauram, tum quae media inter Iustiniani triclinium et Ectheseos; quasal εas, Cum auuas copiosas haberent placesque alerent imporatorum delietis, et ut illi piscatu seso oblectaront, idem imperator terra obrutas hortos et vivaria secerat, ea scilicet ratione, quod Stephanus mathematicus eius genituram rimando vitae exitum ex aqua illi imminere dixerat. Ob eandem causam etiam cisternae, quae in Hiera in pomarium Versa suerat, ambitum inclitus Basilius imperator considerans, vidensque non deesse loca pomariis plantandis abunde idonea ae quantum par esset sufficientia, aquae vero dulcis atque limpidae penuria laborare, multorum rursus hominum opera ac diligentia, quod paulo ante pratum plantis Vernans et arboribus conspiciebatur, in pristinum statum reduxit, ac Pro Pomario aquae copiosae satisquΘ amuentis Conceptaculum iacit.

Et haec quidem intra regia septa magnifice simul ae pio Inclitus

imperator exstruxit. 93 iam vero extra regiam excurrat oratio, et ad reliqua deinceps, tum in urbe Bygantio tum circa eam exstruendis refi-eiendisque divinis aedibus, imperatoris opera procedat. urbanam enim

352쪽

DE BASILIO MACEDONE.

ρος. Ορων γαρ τὸν αστικον καὶ βάναυσον πλον τὸν κατὰ την ἀγοραν, η Φόρος Προσαγορευεται, διατριβοντα καὶ προστετηκοτα Dταις χρείαις του βίου ἐν τω ἔχειν πλησίον otioν επικτηριον τῆς

χικῆς ἐπυιελείας ληθην λαμβανοντα, ναὸν περικαλλῆ καὶ σμεβασμον τῆ θεο/ιητορι κατα τὴν αγοραν ἐδείματο, ως ἔν καὶ διι - βρων καὶ χροιιι νων εἴη τοῖς λοις ἀλέξημα καὶ ψυχικῆς σωτηρίας δετρυφη/ια καὶ βοήθη/ια. καὶ τὸν ἔτερον ει τῆς πανυμ-ου θωτοκου, τὸν ἐν τοῖς λαλκοπρατερις θειον ναὸν τῆς πανσέπιου καὶαγίας σορου, ταπεινὸν ἰδὼν καὶ αφωτιστον, καὶ g ωτοδόχας εκ 10 τέρωθεν ἀναστησας ἀφῖδας καὶ τὸ τέγος μετεμυρισας Σφει εσπρεπείας κατηυγασεν καὶ ε αρμαρυγαῖς νωτος κατηγλά;ῖσε. τὸν δἐ του πρωτου τῶν ἀγγέλων ἐν τοις Πηρου λεγομένοις θεῖον ναὸν Ρ καὶ την περὶ αττον φιλάνθρωπον εἰς τοὐς πένητας υπουργίαν καὶ χορηγνίαν ἐκεινος ἐστιν ὁ περιποια σύμενος, καὶ τον τε ναὸν ναι- 15 δρυνας καὶ Hς τὸ νυν ορώ/ανον καλλος περιστησας καὶ ἀγαγών, καὶ τὴν διακονίαν εἰς τὸ ἀνενδεἐς τρ των προσοδων ἐπαυζήσει καταστήσας, καὶ ἐπιδαψιλευσά/ ενος τὸν εἰς τους πένητας ελεον. καὶ τὸν ἐν Που εριαναις δὲ του ιερομαρτυρος Aαυρεντίου ιέγιστον ναὸν συ347ντωθέντα ἀνεστησε, πολλῆς ἐμπλησας τερπνότητος.

infimaequs notae plebeculam in Foro versantem, vitaeque necessariis haerentem, eo quod nullum propo oratorium esset, salutis animi oblivisci perpendens, perpulchrum ac venerabilo dei matri templum ad imbres arcendos hiemisque ac reliquas temporis pellendas iniurias, salutis anima delicias ac opem, in eo exstruxit. aliud quoque gloriosissimae dei genitricis in Chalcoprateis venerandi sacrique loculi divinum templum humiloae luce destitutum animadvertens, exstructis hinc inde ad eam infercndam absidibus, tectoque ultiori evecto fastigio, tum celsitate decorose conciliavit, tum lucis fulgoribus collustravita angelorum item principis divinum templum in Tgori quas vocant humanissimumque circa illud ministerium et in pauperes subministrationem, illo ipso sibi curae esse voluit, tum scilicet templum splendidius instaurans, ac qua nunc pulchritudine visitur coaptans ac provehens; tum auctis proventibus, ne egenorum ministerio facultas doosset, prospiciens, ac in Pauperes largo Sup . peditans. sacri quoque marturis ac archidiaconi Laurentii aedem maximam collapsum restituit, multa venustato implens et gratia. alias item saerra domos circiter centum circa urbem construxit, pauberibusque alendis ac hospitibus accipiendis partim novas excitavit partim Veteres plurimas instauravit; quibus scilicet aegri senesquo curarentur atque ino nachi exercerentur.

353쪽

340 THEOPHANIS CONTINUATI LIB. V.

94. ου κα--πολιν δὲ μόνον τὰ τοιαυτα τῶν ἰργεον θεοφιλως τε ἄμα καὶ φιλοτίμως εἰργῶζετο, αλλα καὶ ταυτης ἐκτὸς

M. Neque in urbe tantum religiose simul et magnifice eiusce generis opera praestabat, sed et extra eam parem diligentiam exhibebat. Ideoque apostoli et evangelistae Ioannis ineologi templum in Hebdomo

tempore uuassatum collapsumque erigit, tum ornamentis decorans, tum fulcris adhibitis tutum a ruina in posterum praestans. ad haec etiam illi vicinam praecursoris aedem, ante annos plures dirutam et tantum Parietinis conspicuam, egesta humo ruderibusque emundans, celerato quam maxime opere promptaque diligentia illustribus magnaequo molis eius generis aedibus parem fecit. principi voro apostolorum sacrum delubrum in Rhegio, idcirco quia proximam ruinam minabatur imperVium, ipso diruens novo opero sui perenne monumentum nullaquo oblivione delendum a fundamentis erexit. in Bathyrsi fluvii iniecto a Iustiniano Ponte, Callinici martyria templum funditus dirutum priore splendidius exstruxit. in Steno item quod vocant, Euxini scilicet cervice, . Ρhoeae

aedem perquam venerabilem pie religioseque alis se constructam, Collectoque religiosissimorum monachorum coetu ac loco structuris praediisquo abundo locupletato, monasterium deo auctore collectum animorumque Officinam medicam fecit. ad haec omnia caelestis militiao principis Michaelia in Sosthenio sacram aedem, longa vetustate collabentem inultis-

354쪽

DE BASILIO MACEDONE.

τῆς οἰκΠας θρησκδας τὰς ἀπο)είζεις κομίζοντας Hς διαλίζεις is ρειν καὶ ξ δεικνύναι τὰ κατ' αυτους ἰσχυρά τε καὶ ἀναντίρρητα,

quo hiatibus satiscentom ae in genua peno promentem, decoris flore magna parte deperdito, e ruinis ereptam pristinoque vigori restitutam omia venustate gratiaque implevit. sic itaque erga sacras aedes earumquε curam et reparationem quibus potissimum pietas in deum atque sanctitas designatur) inter imperatores inclitae memoriae sese Basilius habuit. 95. Videns autem nulla re sic deum delectari ut animorum sesute, eumque qui dignum ab indigno educat Christi os nuneupari Ier. 15 19), neque apostolicum opus hoc sibi negligendum segniusve habendum putavit. sed ante omnia Iudaeorum gentem incircumcisam et duro corde aeeervice, quod in ipso fuit, in Christi obsequium verbi sagena irreuit. Iubens enim suae religionis argumentis allatis disputationis aleam expo-riri, ac vel sua firma ostendere et quibus contradici non possit, aut persuasos Christum legis c ut esse ac prophetarum, et legem umbraetvum praetulisse, quae solis radiis ingruentibus dissipatur, ad domini doctrinam accedere ac baptisma suscipere, propositis etiam praemiis aehonoribus his qui se Christo adiunxerint, prioremque vectigalium onero levaturum pollicitus atque ex obscura laeeo nobiles ac honoratos facturum, inultos ablato, quod impositum habent, eaeeitatis velamine ad Chri-

355쪽

342 THEOPHANIS CONTINUAΤI LIB. V.

διαγεγονέυς. το γαρ τοιουτον εθνος, εἰ και προ τουτου την πρὸς D ετσέβειαν ραταβολὴν εἰσδίζασθαι εθος ε και προς τον χριστιανισμὸν ι ετελθειν, αλλ' oμως ἀπαγ ἐς ἐν ε δε προς το καλὸν και ανίδρυτον, 10ως ἐπο ανθιου φυλλα ραδιους σαλευομενον καὶ μεTαχιμυιανον. αλλα ταῖς του βασιλέως συχναῖς παραινέσεσι καὶ ταῖς λαιιπραις δεβι ύσεσιν, ετι δἐ καὶ ταις ριεγαλοφυχοις φιλοτι/ιίαις τε καὶ δωρεαῖς, αρχιεπισκοπον τε πείθεσθ αι καταδεζασθαι καὶ ἐπισκοποις καταπυκνέυθῆναι τυν χωραν ἀνεχεται' καὶ διά τε τουτων δια τε 1sτων ἐξ ορέων τε καὶ τ υν σπηλαχίιον τῆς γῆς φιετακληθεντεων καὶ ἐκεῖσε παρα του βασιλέως ἀποσrαλώτων, Tcυν ευσεβων μοναοπῶν, τα τε πατρ*α ἐθη καταλιι πανει καὶ ὁλοκληρον τω μιστρ --

ἀθεωτατον ον χρυσου τε καὶ ἀργυρου καὶ σηροκων περιβληιιάτων ἱκαναις ἐπιδοσεσιν εἰς συφιβασεις ες ελκυσαμενος, καὶ σπονδας πρὸς υτους σπειο ιενος εἰρηνικας, ἐν ριετοχῆ γενέσθαι καὶ του σωτη- 1 D. o in P

sti fidem attraxit, quanquam plerique raraum, post imperatorem o vivis exemptum, ad vomitum suum ut canes reversi sunt. tametsi vero illi seu potius illorum pars aliqua , velut Aethiopes, errorem haud mutarunt, religiosissimus tamen imperator integram a deo operis mercedem, eius molitionis causa percepturus erat. 96. Similiter vero so etiam erga Bulgaros gessit. ea enim gens etsi antea ad pietatem transiisse visa suerat et Christianorum ritus r episse, adhuc tamen in bono instabilis ac quasi volatica erat, velut folium quod facile levi aura quatitur atque movetur. crebris tamen imperatoris hortamentia splendidisque acceptionibus ac cultu, nec non magnificis largitionibus ac muneribus, archiepiscopum recipero suadetur, nec Plures in provincia creari episcopos iisque constipari abnuit. horum opera, eorumque quos ex montibus et cavernis terrae religiosissimos monachos imperator acciverat inque eam messem destinarat, avitis moribus valere iussis in Christi sagenam, quicquid Bulgaricae gentis est, ConeeSSit. 97. Praeterea genti Russorum nescienti mansuescere ullive Cederct atque a dei sensu ac pietate remotissimae, auri argentique ac sericarum

vestium amuenti largitione in foedus pertractae, illiusque cum ea indutiis

356쪽

archiepiscopum ab lanatio patriarcha ordinatum ut ausciperent offecit. is ad dicino gentis provinciam cum venisset, ex tali eventu illustriquctfacinore illius sibi animos faciles reddidit. gentis enim Princeps, subditae plebis coacto coetu, cum senatoribus suis ac proceribus Praesidebat; qui et salsae religioni ob longam consnetudinom proclivius reliquis adhaerebant. dequo sua ac Christianorum fido deliberantibus, in conventum Vocatur qui ad eos recens opiscopus Venerat; ac quaenam ipso profiteretur eosque docturus esset, ex illo sciscitabantur. eo sacrum divini evangelii librum protendente, ac quaedam salvatoris nostri miracula dei sua in veteri testamento prodigia exponente, statim Russi subdiderunt ' nisi nos etiam Oiusmodi aliquid viderimus, ac potissimum quale in trium puerorum camino accidiisso dicis, nullam prorsus tibi

udem habebimus, nee tuis verbis animum auresque nostras ultra accom

modabimus.' praesul vero do illius promissionis veritate laetus i sui ait Ioan. 14 14 et In V si quid petieritis in nomine meo, accipietis' et ' qui credit in me, opera quae ego facio, et ille faciet, et maiora his laciet, V tum nimirum cum non ostentationis causa sed ad Salu tem animarum haec quae fiunt, sunt futura, ait ad eos Neut. 6 16

357쪽

344 THEOPHANIS CONTINUATI LIB. V.

θεὸν τους ὀφθαλμους καὶ τας χειρας ἐπαραντος , καὶ Hποντος ἔτι δόξασόν σου τὸ αγιον ονομα, γησου πραττε ὁ θεὸς ἡμῶν, και Io

δεξιῶς κατα νουν των πραγμάτων χωρουντων αυτω, καὶ του καθ''

om Ρ etsi non licet dominum deum tentare, si tamen ex animo statuistis ad deum accedere, quod libuerit, hoc et petite; omninoque deus praestabit propter fidem vestram, etsi nos despicabiles et minimi sumus.' petiero ipsum fidei Christianae librum divinum scilicet sacrumque evangelium in rogum iniici ab eis accensum, ac siquidem librum nihil flamma laeserit aut exusserit, ad deum accessuros, qui ab illo praedicaretur. quibus

sic dictis, ac sacerdote oculos ac manus ad deum levante, atquct dicentis Ioan. 12 283 'clarifica nomen sanetum tuum, Iesu Christo deus noster, etiamnum in oculis gentis huius universae,' sancti evangelii liber in rogum ignis coniectus est. nec paucis decursis horis, ac rogo exinde ex-εtincto, inventum est sacrum volumen illaesum nee Macis flammae Vi ulla violatum, nulla eius ab igna noxa aut diminutione, ut no fimbriae quidem librum claudentes ullam aut eorruptionem aut labent senserint. quo viso barbari, ac miraculi magnitudine in stuporem acti, omni Sublata haesitatione baetismo intingi coeperunt. 98. Cum sic igitur prudentissimi imperatoris Basilii temporibus

talia gererentur, exque animo cuncta prosperct cederont, Re quotidie respublica uberius noreret, inquo civitate ac regia iucunditas vigeret, omni-

358쪽

DE BASILIO MACEDONE.

εἰ ὁ δους πάλιν απείληφεν, ως ἐβουλευεν, υπερ δεδωκεν ς' καὶ Deo μαλλον εἰς παραριυθίαν τῆς μητρος καὶ των αδελφων γεγονως ην

que pene insula ac continente dissusa tranquillitas Iateque explicata esset,

repento malorum turbo procellaque ac tempestas in rogiam invasit; planetus et Iuctus tristiumque rerum Ilias ac molestorum tragoedia Per uu- Iam bacchari. carissimus scilicet ae primogenitus imperatori filius Constantinus in ipso aetatis floro ac iuventutis vigore, dum ad paternam generositatem aemulandam contendit, in morbum acutum incidens, paucosque dies febris ardoribus exustus, innaturali rapido igne quicquid vitalis humoris erat brevi absumento, in vivis esse desiit, inenarrabili luctu parenti relicto. quoniam tamen vir disciplina moribusquo eompositus alienos a ratione impetus ac perturbationes ratione moderari debet,ipseque homo ac mortalis cum esset, filium similiter mortalom se habero nullus dubitabat, idcirco abundantiore luctu, ac qui modum excedat, cassum deflere, velut ignavi muliebris ilio animi sensu gynaeceo relicto, quantocius sibi ipse redditus, generosi Iobi gratiarum actionis vocem prolocutus

ait Iob 1 21 'dominus dedit, dominus rursum abstulit: sicut domino placuit, sic et factum est: sit nomen illius benedictum. et quid mirum' inquit. 'si, qui dedit, rursus abstulit id quod dederat, pro eo ac pla-euit ' magisque solandas matris fratrumquo munere perfunctus Consuetis iterum animum advertebat, pupillorum defensor, viduarum adiutor,

359쪽

346 THEOPHANIS CONTINUATI LIB. V.

u απαντα τὰ ΑΡ militum pauperumque sumptibus iustus plusquo erogator, eomm qui ulla

iniurin laederentur ultor, ac timentium dominum, qui utilia et salutaria supernumque ressium conciliantia doceant sqadeatit tuo, laete ex animo placidiis ino auditor. 99. Cum autem plerumquo soleant, qui praesecturis ac magistratibus rerunislue administrationi praepositi sunt, suam nimirum benevolentiam principi insinuare cupiontes forte vero etiam hoc satagentes, ut inde diuturatiorem sibi magistratum officiant ac praefecturam) ea suggere unde fisci procurationes augeantur tuaioraquo tributa in rationes publicas inferantur, ea quandoquo mendi is qui genici tunc munere fungobatur, generosi Pectoris Virum Basilium submonuit mittendos ad omnes Romanae dicionis provincias recentior usus themata dicit) eos quos inεpe

Ctores ac Peraequatorea Vocant, nyos scilicet et praedia, quorum Poε- Smsores udVer8o aliquo casu tempus fluctibus suis obruisset, aliis delaturos, unde Pecuniae Vis non modica aerario accederet. imperator consilium se probaro simulans, eligi atquo parari sibique osserri iubet qui istud muneris probo expleturi essent. tum sonicns adhibito diligenti examine solertique cura, et ut optimum illi videbatur, optimis delectis uaximeque ingenuis, eorumque relatis nominibus, haud levi dignus vitu-Perio visus est acriusque obiurgatus, quod eiusce generia ac Probitatis

360쪽

DE BASILIO MACEDONE.

χρυνω καὶ πείρα καὶ ταῖς πολλαις ἐν τεῆ μακρ0 βίω τῶν πολιτι- κων αρχων διοικησεσιν , ἐν αἷς ἐξητάσθησαν, ἀκιβδηλον καὶ καθαρον τῆς αρετῆς ἐξενηνόχασι τὸ δοκίμιον, τὰς ἐλπίδας ἀποσα-σ0χεα is, καὶ τὴν διακονίαν υπὸ τουτων α-σθῆναι δεόντως θαρρω. ἀπελθὼν Ουν, cpησίν, αυτὸς συ τουτοις ἀπάγγειλον τὸ τῆς διακονίας ἐπωφελὸς καὶ τὸ θέλημα τὸ ἐόιον. καὶ βουλοφνων αυτ υν ἐξελθειν ἐπευδοκῶ καὶ αυτὸς καὶ ἐπισφραγίζω τὸ βουλευs α. ως

viros ad munus istud proponeret. emnqno diceret Inter cives ac totare publica se nullos meliores habere, intulit imperator 'tanti apud moeius muneris functio est, ut et ipse, si licoret, ad eam profecturus es-Fem. quia tamen, ut probe novi, nec satis forte decorum videtur nec possibile, necessario in duobus rei publicae magistris, tempore et experientia multisque per longam aetatem civilium magistratuum functionibus exercitatis, hinceraeque in eis ac exploratae Virtutis probatis, spem colloco, remque ab illis probo exsequendam confido. tu ergo ipse Vadens eius illis pro filiciae utilitatem meamque voluntatem nuntiato; ac dum in animum induxerint ut proficiscantur, placet et mihi, assensumque consilio praebeo.' viros, ut audiere, stupor hubiit, geniumque supplicationis loco uc longos pro re publica exanclatos labores atque sudores ostendentes eiusce functionis calicem ab eis transferri exorabant. necessario itaque, qui missus fuerat, rct insecta reversus magistrorum responsa haec imperatori rettulit. tum imperator his auditis 'cum fieri non posse videatur

ut ego exeam atque etiam dicatur' illustrissimique magistri munus defugiant, ac qui illi functioni par videatur, alius nemo suppetat, placet

suggestionem indiscussam ac cassam manere. praestat enim' inquit

'iionnullos ex fisci proventibus requo privata non bene lucrari, quam ut