Hugonis Grotii Annales et historiae de rebus Belgicis

431쪽

Rhenus transiri poterat. Idem ad famam aegregium tuendis simul finibus erat, utque in Ger- .maniam commeatus patesceret, ab hoste im 'terclusus non levi in mercaturam damno , dum mari accepta per amnes differre aliaque repor

tare prohibetur. Tum primum Hemicus Fred duni ad eam aetatem liberalium studiorum pria mordiis operatus, ad belli rudimenta assum,tur. Quo comite, pluribusque suae domus, princeps dc caeteri duces,clam habito consilio,ita ut cui loco potionum caveret hostis dispicere' non posset, Grave artam contendunt. Peditum septem millia, equi es ducenti supra mille cor-- repti eodem, Rhenum pontonibus, inde Vin lim connexis ratibus transiere , currus & sarcianas secuin trahentes. At naVes impellente Vento flumina subvehebantur , in queis tormenta muralia quadragena, dc cFtera adhanc copiam. Procedit agmen secundum ripam quae Gallica olim, sive dc Romana dicebatur : in itinere Alba arx dc municipium modicum, conspecto e ercitu & machinis , solent entin convehi is axiores sine mora deditur: eodemove vesivere ricus annum agens quartum & decimum, Lug-

432쪽

HISTORIARUM, LIB. v I. 413

grippinensis Episcopi: sed Parmensis per spe

ciem Trimani quondam belli, multum certato, insederat: ex eo, praeter ingenium loci dc vel Ta operum munimenta, praesidio non minus. mille hominum e Belgis Germanisque , servabatur. Parte supera fluminis instula ambitu patens in tria millia passuum oppido adhaeret solo amne discreta, qui parvam modico ambitu circumvenit. Huic princessis quantum satis erat militis imponit, 3c pontem alveo, quo pabulis i commeatui prospectum solet. Dein , pluvio quanquam coelo , castra locat, locis maxime duobus: sed ,nequid pateret,inedia perpetuo asesere dc fossa ab utraque fluminis parte jussa co

Currere. Ita clausum oppidum, quia naves Rhenum obsederant: at passim viarum dc ignobialiorum fluminum munimenta castrensium custodiarum vicibus firmabantur.- Quae postquam

disposita , alter Qdiendi labor oppidum versus

tutos mea;us moliebatur: nec obsessis audacia opus hostile eruptionibus turbare. tesorum se jactu eminus vindicabant. non alterius rei major illis copia , cum nullius indigerent. Inventae enim in urbe machinae ferme octoginta:

his munitiones, his siquid in oppido arduum

compleverant: praxipua tales ad noxas turri, quae palatio eminens amni proxima infestabat. Hinc multis cadentibus in cauris miseratio, metus , ira: quippe dc Ludovico Nassavio in tibiam inciderat globus, & principis periculum

cognoscebatur trajecto χrte tabernaculo. Obsestores tormenta contra disponere : exarmataque turris, nec quisquam ausus insistere. Sed nactenus per intervalla ac spiramenta : post

433쪽

mico , continentes per pluvias late ad aggerem procedere vineae coeperunt , haud intermissae machinae , quae portam flumentanam ex insula, quam diximus, at aversa oppidi e solido, conc terent. Missi qui deditionem obsessos postularent, ut jam manifesto , non inanes effeminas , cum oppugnationi proxima tentarentur. Negatae precantibus induciα: & continuati eo die ictus bis mille. Atque interea Wilhelmus Na savius imminens lini lunatum munimentum supervaserat: pulsi nulla per tela propugnat ribus. Perculit obsessos denuntiatio acrior, in stare extrema : nec , si ultra tenderent, Veniam sere. Ita Berca decimo die traditur,egresso prinsidio cum eo quod cuique suum : pusticae hostium machinae & naves, ut semper, Victori accessere. Sunt qui praematurum timorem accusant, cum maxime Hermannus Comes Herembergensis Geldriae rector praesidio adventaret, sive praefectus culpae assinis, jactantis immoducus , & ante pericula insolentior, sive & miles, quem mox ut exierat Geldra in oppido sediti ne incensum plereque retro arguebant. His perpetratis legati a pontifice Agrippinensi dc s Cerdotuin collegio principem, indeque ordines adiero , reposcentes oppidum liberum nec obnoxium bello. Movit ordines loci maxima oportunitas, ut hanc ad Brinam resiponderent: Quanquam nostrum videri potest jure victoriar quicquid hostis possedit', non tamen Vana Vos coepit fiducia Batavae aequitatis, cum quod Hispanorum Violentiae tam diu permissum est , id enostra manu vindicare non piget. Cederemus ultro, ni priora docuissent aebensando vos ii pares. Immerito miser est, cui fraudem affert

aliena

434쪽

HISTORIARUM, LIB. VI. qis aliena secordia. Iam si ad Bercam Hispanus clucat, vobis eadem quae super Bonna & Novctsio cuminos haurimur excursibus: nostra nobis terra & commune flumen eripitur , ita non

xeddimus urbem, sed dedimus. Quin potius Vestram illam creditis , sed nobis pignori conces .fam,nec tantum adversus periculum, sed impe sarum nomine , quas certe exsolvi aequum erat, .

si vobis vicimus ' Caeterum vectigal, quod Episcopo dependi hic solet, salvum 1lli promi timus. His tum illi verbis dimisit: nec tamen

Bercam ordines ut suam muniere : refecta tan tum quae oppugnatio corruperat, & data praesidio cohors cum modico equite tum nequid

Propter hosti pateret, aequata solo Mutiliana: quia firmare , quantum satis, longum Videbaratur. Exciverat id castellum Rheni in ripa C milius Sachinus Parmensi militans, egregio situ , utque creditum in ipsis Asciburga vestigiis, oppidi cujus originem ad fabulosos Vlysis' errores p.sica etiam Germania retulit. Ipse patriae suae Parmensi' solo sitae nomen indiderat. Nec dubium, quin isto opere auctor in longum sibi famam de memorem sui posteritatem promiserit, quod tum praeterequitante sorte Ho-henloto , qui haud magno comitatu in Germaniam proficis ebatur , magna trepidatione desertum , dc principis jussit deletum est , irrisa

multum hominis Itali arrogantia, qui fundatam animi virtute verba ipsa reseram ) & inexpu-nnabilem arcem inscripserat. Hoc tempore ad Neoburgicurii ac Brandenburgicum scripsere Foederati, maluisse se facto ipsis viam in Clia Vios aperire quam verbis polliceri. Superesse ut ipsi opportuna vindicando juri tempor arripe-S rent.

435쪽

WAE M vGONIS GROTII tant. Iisdem in partibus Mursa est Agrippinei 1i in solo , sed Cliviae clientela. Comites , qui

tenuere, vocabantur. Vltima gentis haeres Varuburgis supererat, clara Hornani quondam in trimonio , & per Albani saevitIam vidua, rur

sumque Nienarii gentilis sui nuptiis tradita orbataque. Ea in Batavis degente , Hispani oppudum Sc arcem haud invalidam annoS ante undecim capta praesidio tenebant, cujus auxerat numerum supra Octingentos Hermarinus He-rembergensis ad Bercae famam excitus , & irri rus auxilii , neque par praelio: ideo quod reliquum erat copiarum secum trahem, retro ced

bat, ipse Mosam ultra. Seorsim a ripa jacet odipidum: quo facilior accelsus hosti ac plura o Qdenti incommoda. Situ cognito binis princeps locis , sine vallo tamen , deposuit agmen: accedere. incipientem propius imbres fundens autumnus tardabat. Tertius dies ad Qsiam pes duxit , quae tribus locis obruebatur. Nulla ad- , huc ruinis efficiendis tormenta sonuerant , sed statui complura Mauritius iusserat, pontemque parari velut impetum facturus, cum nec exspectato praefectus oppidi arcisque Andreas Miranda nomen habebat gente Hispanus ) ad

pactiones venit, mutatis obsidibus: quanquam paulo ante per literas a Mauritio rogatus arcem si posset tutaretur , parceret oppido re e tra jus belli positis civibus, superba re sponderat. Pe missum exeunti, signa, arma, dc machinam unam avehere, dum Princeps inanium conces.sione moram belli redimit, & ille falsi honoris imagine dedecori suo blanditur, qualiquam si per Bercae exei lum praetendens pulverri nitr ii penuriam : sed & iis comparari potuerat &

436쪽

HISTORIAR v Μ, LIB. VI. εἰ non defuerant trahendi artes, resecto modice oppido, ni sormido praevenisset. Dum Frisiorum robora Mauritiuin sequuntur, Fredericus interim Herembergensis Linga aliisque praesidus abducto milite in Septenisvivas sici parti Frisiae nomen est populabundus irruit incens evillae: abducti captivi & praeda. Sed nihil pri-Vata incommoda publicis conatibus obstitere. Rhenum itaque ponte' transit BataVorum eXe citus, qua Orceum est vicus. Victores hactenus, hic quoque eadem fortuna secuta est, obvio nemine, dum in Gallico fine haerere Albertus eligit , eoque praesidiis paventibus. Etiamsi paria

antiquis bella, & concurrentes in unum regni aut populi praepotentis vires tanta casurun similitudine & secietate memorarem, mirandum haud soret,si & ego copia fatiscerem, re eorum, quibus talia viserentur,aedium deprecarer. Nunc in tenui labor: & ne signa quidem collata , infestas acies, claras mortes,magna discrimina referre datum: sed obsidia oppugnationesque nec illustrium oppidorurn conjungenda: ObVen

runt, majore , si quid video, usu quam oblectatione.. Nam & alibi olim, & majores aeud n stros numerosi exercitiis , quinquaginta i aere dc sexaginta millia, campo stetere, belli exitum

secum tractura, qua tempestate ars fuit librare ictus , tenere vestigium, hostem impellere. S quens saeculum ferociae minus, solertiae plus h buit, nec, ut ante, festinati casus, qui de re sun ina judicarent, sed muniendo praeversa peric la, & ex adverso vis reperta cominus, eminus,

qua patescerent clausa , dc siccato si quid humi

dum, hiantia aequarentur, ardua descenderent.

437쪽

gi 8 HVGONIS GROTII narus haberi velit, nulla exemplis terra ante

anc nostram, qua urbibus crebiorem alteram,

praesidiis firmiorem, diu & frustra quaeras. Huc a cuncta priscis & recentiorum ingeniis inventa confluxere , trahente ad se belli diuturnitate e ternos undique spectatores , velut ad publicam armorum disciplinam. Quippe hoc ipso tempore duces comitesque & e Germania , Gablia,Britannia, longinquiorque nobilitas princ, ipem Transi lanum ad bellum prosequebatur. Ipse Lippiam ultra amnem ibat, Germanico solo: naves Rheno , inde Isala devectae Dus burgum Venere. Haud multo interius Grolla occurrit Zutfaniensis ditionis, quae.& prima Ioco, & frustra biennio prius obsessa , ni ced Tet, exprobram videbatur. Nec vulgaria oppia ido munimenta Caroli Quinti pro istis finibus

curam ostentantia : moles quinque ex aggere prominebant,co flexu,qui oppugnanteS undique

sub ictum daret. Haud amplum urbis spatium tuebatur Ioannes Comes Stirumbius peditibus loctingentis, dc turmis tribus: nec omiserat, laudito in se veniri, densare munitiones. Queis nihil territus Princeps, quin lucro deputans inclusbs equites , qui vias infestas tenere Potuis

sent, contra eruptiones, tamen setito diligei

tior, fossa perpetua castellis intervenientibus una nocte duas urbis regiones includit. Octingenti milites instabant operi, quos bis mille armati

tuebantur. Proxima nocte regiones duas alteras pari sedulitate circumvenit. diebus firmata ope- ira. inde versus oppidum, per anfractus Via scindebatur. Quae dum fiunt, & mox aquis de- tductis, quas claustra continuerant, fossae oppia idi humus superingeritur, haud destitere obsessi

438쪽

HISΤΟRIARUM, L I B. VI. 4 I9ii recusare deditionem, ac tormentis se inisci. Simul proruptum aliquoties, donec a machinariis' Mauritianis injeὸti oppido ignes, & late

pasti sexaginta aedium incendio ad curam ser: sitaque servandi ab operum impugnatione con-b verterunt : nec tamen deficiebant, quanquam intus flammis & vulneribus,extra mali incogni- ti metu gravius,conflictabantur: interiores quo- . que aggeres, quo se tuerentur , si praejecta tali ψ rent, duobus locis orsi. Sed postfluam vinears i*ptem ad oppidi processerant munitiones, 'uas, subjecto pulvere, & desuper tormentis vigintis quatuor , convelli princeps jubebat, ut undiques patentibus incursaret.oblata Venia, acceptaque. 2 Is erat obsidii dies septinuis de decimus. Dati' qui deducerent cum equis signisque abeuntes: dc aegris currus ac navigia : sea lex imposita , tres intra menses cis flumen Mosam arma ne ferrent. ' Duarum ferme horarum itinere , Grolla Bres furtum distat, ditionis ejusdem tenue Oppidum, a sed tutela loci inter prima: quippe unus perpe- , tuus agger oppidum permeat, nec alius praetero hunc aditus, tenuem graeter semitam. Caeterast circum late sepsere invia paludum dc vestigium, recusantia, quae ut quisque accessit, fueret ill = Vie. non iter oppugnantibuS , non castra mans suris. Nec reliqua segnius provisa: murus an- , liqui operis fossa praealta cingebatur, Martini j Rossemii opus, cum quadraginta ante annos il- lic bellaret. trecenti intus milites pro modico F oppidi ambitu satis placuere. Sed hos in Pra 3 feetum, cui Gardoto cognomentum, & oppias danos dissidere rumor incesserat, quo major Vis' externo terrori sperabatur, Haud tamen auditi; qui deditionem flagitabant, praegravante Prae- S 6 secti

439쪽

Αro HVGONIS GROTII steti imperio , cui pro rebus presentibus etiam nimium animi fuit, istu fiducia loci caetera comcordes in hoc consenserant. Pertendente Mauritio commovit militem tanta laboris species, re gravius adversus vastas paludes quam cum hoste certamen, ignariun maxime, quos gurgires atque voragines fallax soli natura occultaret. Nam dc quae solida quondam, uvido tunc caelo, dc Sontinuis imbribus fluitantia disser bantur , itinerisque limosa tenacia gravi carnodc ubique incerta erant: nec usquam humus V de aggerem sumerenta At ubi Princeps praetentatas ad Gertrudisbergam Covordium'ue artes admolitus est, cuncta experiendo leniebantur. Et ipse hortator idem monstratorque operis,

parte copiarum sub Solinensi tribunoque Br derodio dimissa in utramq; regionem, quα FO tis respondet, quod medium ad Septentriones, disticillimumque sibi sumit. Humentia campo rum virgultis advectaqpe humo dc saxis infarta, tum asseribus superpositis solidabantur, aquis astioribus scirpei fasces contexti natabant: ita facto selo impositae crates ingesta terra binarmodicis intervallis. id in lubrico munimenti

erat, quo isus magis quam tela hostium vit bantur. Perductusque agger tumulum usque non procul oppido exstantem, insigni nautarum opera, queis mos pericula contemnere. Ibi viginti machinarum ponderis fundata sedes: tantumque octo intra dies laboris exhaustum est , ut perventum sit ad oppidi fossam. Sed aquas hinc derivandi nulla ratio , cum late patentibus campis incidentes imbres, infernaeque scatebrae plus temper submitterent. Hac fiducia, & quod Fridericus Herembergensis trecentos se milites' auxilio

440쪽

HI S T O R IA R V M , LI B. V I. 421 auxilio per vada inissuruin promiserat , dediti nem oblessi adhuc recusavere. Res ipsa ad oppugnationem spectabat, nec desinebant duces, Angli maxime, multis illic suorum amissis incitare principem , ut post unbelles fodiendi labores aliquando militem sanguine dc praeda ani-rnaret. Satis multa exstare clementiae exempla: dandum & ultionis: esse, ut rerum omnium, ita xeniae modum , & fines, quos in ra repugnare liceat dc ignoscere, quando terror & moderatio

in gloriam & usum,nimia facilitas in despectum

ac fastidium vertat. Concedi sane putaicis a morum commerciis & honori virtutis militaris , ne infelicem fortitudinem pro crimine viaetor interpretetur at non,& si quis minas ce

tumque exitium contemserit, pertinaces sine viribus moras impune semper tulisse. Iam to mentis turres dc propugnaculorum summa coimciderant: & quae portam extra munimenta Verberata diu in potestatem venerant. Valli ruinas corporibus & armis obsessi tuebantur , saxaque ct glandes jactabant. Sola impetum fossa inaesecedens morabatur. Huc pons e s ubere , paratus in proximo, repente immittitur.Nautarum haec

quoque opera plena discriminis , ipsi etiam, ultra quam j usIum ausi , Vallum subruere coepi bant, spretis suorum quoque telis quae eam in

Partem ferebantur. Ponte vise velut miraculo attonita plebs oppidana, non animo, non manu Competere. sed deserere alia, huc omnes concursare. At ubi jam certo gradu , dc Velut per Plana ingredientes vident adstare retro aciem fulgentibus signis, trucibus oculis, minaci ser- , & strepitus glandium loquendi audiendique ices ademerat, ostentantur capitum tegmina, i S 7 Orata: