장음표시 사용
741쪽
722 HVGONIS GROTII quantum publicae rei status permitteret. Belli
ac mercaturae seorsim rationes haberentur: beluium administrarent naves privatorum sedecim bellicie celoces quatuor, totidemque bellicae ac celoces publicae, sed quas societas sim milite instrueret, uno cunctae sub imperio. Curat res societatis Amstelodami quidem triginta diamidium sortis totius tractarent, octodecim in Zelandia quadrantem obtinerent, per infriasiam de ad Mosae ostia quindecim residuo im- Ponerentur : nec perpetua potestate, sed ut se in quoque anno parti curatorum tertiae sum deretur : non aliis ei ossicio deligendis , quam vi plurimum pecuniae intulissent. Penes hos mercium,armorumque arbitrium: & praemium laboris evectorum invectorumque Centesima , Lucium divideretur quoties sortis decimam aequasset. De praeda maritimi Iudices cognoscerent. Ea omnis sexennio primo maneret imdivisa, ut belli ex fructibus belli onera sustent rentur. Deinceps Foederatorum ordinum fise decimam, Princeps Mauritim tricesimam, re
liquum mercatores haberent. Quatuor e cur
torum colIegiis lecti, septendecim pariter de re summa consulerent. Praesecti ducesque ab his missi, jurati in Ordinum verba, jus redderent ,
castella struerent, foedera facerent, prout usius ferret. Domum reversi ordinibus Foederatis exhiberent rerum a se gestarum commentarios. Merces immunes vectigalium forent, veterum Perpetuo, aliorum, quae bella repererunt,in a nos Viginti. Egregii sane operis auctores impulsior que, ut sua cuique blandiuntur commenta , dc semel Iaxatae lpes in immensum Pr
currum , verbis libellisque dictrebant, quod
742쪽
hactenus hostilis potentiae validissimum, idem
infirmissimum fore, si armis peteretur. Ita Verti in mare bellum, quo genere certaminis, uemulto quidem majoribus hostium copiis viactos unquam Batavos, quantoque longius id iter foret, tanto illis dissicilius , queis molles artus calore diffluereui, Per quos suus Septentrio, dc infusa Oceano patria in omnis incommodi patientiam durassent. Americae extima, qua in utrumque mundi cardinem procurrit, adeo non
usurpata vix dum nosci. Trinitatis ab insula AEquinoctialem usque nudum 3c sine domino Ilitus. Caeteris terris sparsa Hispanorum praesudia, sed tantis intervallis, ut nec mutuo sibi auxilio esse pollunt , nec interjecta defendem. Iam si arma darentur, magistri dc usus accederent, quot essent illius plagae populi, totidem in Hispanum exercitus fore, fideliores, quam si stipendiis emerentur, per pristinae crudelit iis memoriam taediumque durissimae servitutis. Iam illam magnitudinem, quae terribilem His panum faceret, sibi spondere audebant, riam certe illius militiae perpetuam fore , quod,
ab se remoto periculo , hostem in sui imperii
discrimen, raro exemplo, ausi essent adducere: nec illud in humanum genus leve meritum, Christianam religionem apud gentes ignaras,
aut uno ex errore in alium traductas , purius atque sincerius propagasse. Contra alii, mutitos casus bellum, multos mare recipere, nee quicquam Marte maritimo incertius. Si Ath niensium pigeret meminisse , quorum floremtissima civitas hac una temeritate concidisset,
missae haud ita dudum sub Petro musa classis Prospera cogitarent. Superato3 sane aliquot Hli i Pra
743쪽
'r4 HVGONIS GROTII praeliis navalibus Hispanos : sed nec Batavos circa belli initia terrestris militiae fuisse egregios : qui si tempore & cura disciplinam a
Cepissent, cur minus idem ab hostibus metui tSaepe victos eo proficere cladibus, ut tandem re vincere inclytant. Et ut maxime maririmi Hispaniae populi classium usibus haud sussic rent, tamen & Anglos & Brittonas Armoria Cos dc Saxonas conduci faciles. Nec justam in Batavorum corporibus fiduciam, quae ut tolerantia frigorum, ita perpetua AEquinoctialium calorum intemperie Iiquescere experimentis i dubitatum. Q,adragilitane navium id opus , obsidere linmensum illud Oceani sipatium , ubi insulae, portus, stationes, tibi clausa, aperta ii stibus omnia,nulla ex propinquo commeatuum, ne quidem aquae copia i Sane non omnemAm ricam continuis septam arcibus: sed ubi diviatiae laterent, ubi commodi appulsus, nusquam omissas munitiones. Vt facilis sit exstensus tot inter adversa, ubi jam pedestrem exercitum , qui Hispanicas cohortes illa totum prope Persecutum coalita possessione depelleret Quod si & hunc mitti placeret, simulque suam id profecto necessarium in alia classe Hispaniam clam di , ne sua in Americam auxilia penetrarent , munus ta mercatorum viribus, ne reipublicae uidem tolerabile , quae cum eoquod nunc estonii copiarum fines suos desensere non possit', put alieno se aeri penitus sit inversera, aut ipsis nudata prauidiis, prius exiguam hanc amissura isti patrii sedem, quam iustam aliquam auterius Oxbis partem armis quaesiisse. Nam omnem sperare insanum : quem captum quoque
contineri vix posse, tam grave coelum ptari que
744쪽
HISTORIARUM, LIB. X v I. rasin locis, tantam morborum vim, acrius in B tavos quam Hilpanos saeviturum , quod si crubum potumque magis cum modo habere didicissent. Barbarorum societati adeo nihil tuto credi , ut adversum hos quoque non minus yum in Hispanos paranda sint munimenta. gnotam illis fidem , & quae alia virtutum n
mma: externa omnia invisia , nunc Hispaniunodisse , mox quicumque Hispano in potentiam succederet ejusdem odii haeredem fore: indigna libertate ingenia, dc quae tamen servitium asperum indignarentur, molle contemnerent. Numquid enim ignotum fuisse illis in populis atque
esse etiamnum qui humanis vescantur carnubus , eum Optimum arbitrantes cibum, ignoto
que passim trucident, non aliis odii causis, nisi quod homines sint Indis certe & Asiae populis multo cultius ingenium, & tamen ibi quoque multis perfidiae exemplis coactos Batavos amicitiam in speciem dominationis convert re. Nediun illo in orbe pax aut foedera sper rentur, quem a meliore sui parte non situ in gis quam moribus avulsum, dc Oceano suo seciusum undique ultimae feritati natura damnasset. Hi tum de America sermones erant. Certe bellum finire cupientium intererat ne fesistae nimium in animos penetrarent. Nec distacile coepto moram injicere urbium annulatu, certatim navium instructionem ad se trahe tium, quibusdam dc inter dentibus ne fatis ex America petendi libertas ulla loge includer tur. Semota igitur hac deliberatione , non eo minus tamen pacem volentibus dissicultates
aliae obversabantur. Nam ut certa esset maxime hostium voluntas, rectores tamen civit
745쪽
tum foederatarum haud pauci, accepta ab Ara sionensis temporibus sententia, ipsum pacis ii men .exhorrescebant. Multum mic persuasi ni decessurum apparebat, si palam profiter tur hostis, contentum se ea pace,qua Aon rec peraret amissum bello imperium. Nam quod olim spem conciliationis abrumpere pars h bita esset prudentiae, causam futile non aliam, quam quod pax sola speraretur , quae secum dominum traheret. Contra oc ad securitatem,& ad gloriam reipublicae pertinere, si libertatis sitae confessionem hosti exprimeret. Sed bello strepente , & novis quotidie irarum sis, seu victoria feroces, seu clades aliqua ultitionis cupidos redderret, rationes quae pro P ce facerent expendere non posse occueatos a Dctibus animos. Sin aliqua armis remissio da- iretur, non defuturos paci fautores , quae alias etiam per se grata Batavorum praecipue ire niti ad mercaturam factis conveniret: tum qui proxime hostem essent populi haud facile passuros , gustatis semel otii bonis, retro se in arma serti. Initium tantae rei invenire arduum, ea. in republica . in qua magni nihil nisi consultis uatiouibus, atque etiam ad urbes singulas facta relatione geri consuesset : quem circuitum res
ista magnis haud dubie disiensionibus implucanda non strebat. Qui in consessu erant OG dinum Foederatorum suscepturi in se non crant tam subitae mutationis invidiam, ni Mauritius re belli dux, & genere & meritis inclitus, temporariae pactioni magnus auctor accederet. Ille
Vero, quantum ViX ante qLUsquam nomen a
eptus bello , nec spernens amplissimam gloriae materiam, secum quoque stntiens, oinuem cum
746쪽
RISTORIARUM, LIB. XVI. Hispano pacem fraudibus misceri, ab Olde barneueldio tamen, cujus praec: e proVide tia , & triginta annorum nile suffulta auctori ras pacis consilia sustinebat,persuadetur, ne cum hoste colloquia incipi nollet. Quippe sedere Britannum tanti belli otiosum spectatorem: Gallum vero affectare societate majora : nec obscura ejus rei indicia. Si ordines Foederati ad pacem viam sibi quoque patere ostenderent, illos qui referro sua existimarent, ut bello B tarico vires Hispaniae eliderentur, adduci posse
ut auxilia certa, nec in nomen euntia promi terent. Wittentiorstius igitur & Gevatam acceptis jam ab Alberto & I sabella litteris, quae
verbis fidem facerent, in conventum Foeder torum ordinum admissi , quae privatim ante dixerant, publice commemorant, laudantes P cis commoda prae belli incertis. Sed quia i gati juris Archiducum mentionem fecerant, vitilum est ordinibus respondere , in aperto esse omnibus queis notae res Belgarum , ne specie quidem juris ulla archiduces adversum Foed
ratos populos juvari, nisi si quod jus ex victoria speraretur. Enimvero, cum jam olim plurimae nationes, post firmatam decreto inviolabili libertatem, unum in corpus cousseur, Opti mo jure sese abducta ab eo corpore membra
armis repetere, cujus causiae aequitatem reges& principes maximos ictis secum foederibus comprobasse. Quare perstare se omnes in ea, quam imperatori nuper indicassent sententia, tutain , piam, honestamque Pacem cum illis esse non posse, qui sanetissimi decreti auctoriatatem vano abjudicati juris obtentu infring
rent. Belli mala utramcumque in partem cad Hla 4 rent,
747쪽
HVGONIS GROTII rent, imputanda his, qui aliena improbe impeterent, non qui sua fortiter tatarentur. Digreia sus hoc cum responis Wittentioritius , seripsit deinde ordinibus , compertum, sibi archia ces hoc este animo ut paciscendo quicquam proficere non cuperent mansura cuncta quo tum
essent loco. Sed aptior promovendo negotio visus inter Franciscant instituti monachos siua gentis princeps Franciscus Naia natus Antve piae, sed ortu Zelandus, patre genitus qui Ara nonensem Principem sectarus quondam fuerat, ipse lingua promtus , re quanquam haud ignarus aulae, nam & Hispaniam viderat, & Br xellae magnis negotiis immixtus vixerat, ape tum quale Bel is ingenium praeserens, ut dolum haud facile suspicaveris, Vitae etiam pr
fessione adversus pudorem munitus , nec reputasae ire contumeliae admodum meruens Hic
Bruxella initIps, RiMici primum sproximus Hagae vicus est in delituit, per conseios explorans , 'uae maximae difficultates coepto obstarent: inde perductus ad principem convenie tia Wittentiorstii literis exponit : edoctusque spem esse nullam inchoandi colloquii, nisi prius simpliciter archiduces Foederatorum liberi tem agnoscerent, Bruxellam reversus mox Ilia teras aflere Alberto Isabellaeque lignatas tertio Eidus Martias in hanc sententiam : Pertaesos se cruenti Martis paratosque cum ordinibus Fc deratis , ut cum populis liberis, quos ipsi tales haberent, & in quos nihil juris arrogarent sibi, pacem tacere sempiternam , aut, si ita mallent, in annos duodecim , quindecim, viginti inducias pacisci, aut arma suspendere aequis legia
bus, quibus de fidens securitas & populorum
748쪽
commercia munirentur, hac quoque inter criteras , uti tum possidebatur, ita deinceps possideretur, nisi permutare oppida aut regiones aliquas communis utilitas suasisset. Missuros se esse ad colloquium legatos, gente Belgas: totidem alii ab Ordinibus mitterentur: tempus se locumque conventus ipserum arbitrio permittere. Haec quo recti ri procederent, plac
re sibi, si ipsis idem videretur, octo in menses terra marique tam apud Belgas quam apud Hispanos cunctis hostilibus abstineri. De coIIoquio sententiam suam ordines ante Cale das Septembres explicarent. Non poterat B tavis displicere duetus iste literarum quem pau- Io minus ipsi praescripserant, mutatis, quae prior
formula ab eodem Naia oblata ingratiora comtinebat : qualia erant, ut inducus quidem retineret quisque possessa, pace autem ea demum quae retineri convenisset. Item ut Indiae naviga- tu abstineret Batavus. Sed quando mari omnino , terra autem equestribus copiis valentioresse judicabant, non ultra ipsis placuit armorum usum octo in menses inhibere, quam ne obstidere aut capere urbeS, aut regiones invadere, neu novas struere munitiones interim liceret. Additum, ut rex Hisipaniae tertium intra me sum rata faceret archiducum pacta, repetita ,
eadem libertatis Batavicae agnitione. Promisit Naia, ante diem octavum Calendas Maji, effecturum se ut ista conventa Alberto atque Is bellae signarentur, dum idem ordines facerent. Rem sane improvisam, quo favorabilius ipsum 'etiam , vulgus acciperet, ae re visum ordinum
conventui ad nationes singulas scribere : quod bene verteret, de principis senatusque senten-
749쪽
tia, acceptam sibi conditionem, quam Albe tus atque I sabella , de cessatione armorum ti Iissent , ut vacuum haberent cum Galliae Briatanniaeque regibus ac principibus aliis, dei de apua sese dispiciendi quid de caetero opus factu seret. Superesse ut Deo immortali cuncti gratias agerent , quod re bellum secundasset - hactenus , dc nunc hostium animos flexisset ad veri consessionem. Sed dicta suppliciorum die . cum jam vulgato rumore crestere studia im
ciperent, divinarum rerum interpretes, ut cuiaque animus, in laudem pacis, aut in odium a Versarum partium orationem vertebant. OG iciter octavum Calendas Maii ordines, eorum quae nuper convenerant , signatas a se tabulas ilΑntverpiam misere, serente Diderico Verdu- lsio. Naia primo scriptuin uti Hagae exaratum ffuerat protulit, addita duntaxat archiducum ratum hoc esse jubentium manu. Sed Verd sio instrumentum poscenti augustius & par suo paruit Naia, statimque tale Bruxella attulit, de Verdusio aureum torquem, simul orans, quia in pactione illa dubiae interpretationis nonnuu. Ia continerentur, se cum ipso una redire ad comsilendos ordines pateretur. Albertus sane adeo a se hostile nihil incipi volebat, ut plane extra conventa praefectis ediceret, praesidiis militem continerent , nautasque & piscatores cunctos Duntariae captivos libertate donaret. Veta sus cum de Naiae postulatione ad proceres laria ipsisset, nec certi quicquam responderetur, non vetitum Pro perinista accipiens, illo comite H gam redit. Iam illos, qui primis de pace se
monibus non intercesserant, metuentes ne res
fugi credita in verum abiret, poenitere silentii
750쪽
HISTORI ARVM , LIB. XVI. 73 Isui coeperat : itaque alii rogare, quo decreto monachus hostili solo pedem luserret: alii Vc dusiuin accusare , quod privato consilli rem tantam suscepisset : plane ut appareret non facile impetraturum fuisse Naiam , quod Rude do sibi concesserat. Quae dum his in partibus aguntur, clara interim Batavis parta mari victoria , cupidiorem pacis hostem, ipsos in bellum flagrantiores reddidit. Cum anno proxia me praeterito sequius ad Hispaniam bellatum foret, non sine aliqua labe veteris gloriae navalis, classem aliam eodem mitti placuerat, tum recuperandae famae , tum Indicanae societatis acri rogatu , metuentis ne suas in naves vis tota Hispaniae irrueret. Eligitur dux maris peritus Iacobus Hemskerkius Wilhelmo suondam B rentio ejus itineris comes, quo in Septentrionis secreta penitus inquiri asperrima fortuna vetuit, bis praeterea ad Indos profectus, unde
opulentissimam nuper navem nuper bello captam adduxerat. Viginti & sex naves ei attria tae , bello paratae, quatuor aliae serendis commeatibus , cuin mandato faceret, quod usu facto videretur. Nec dubitabat ipse promittere, futurum , ut mortuo seu superstiti gratias sibi e tria ageret : quantasue fiducia plenus iverit,
hinc quoque intelligi potest, quod stipendium
aliud noluit, quam partem octavam ejus d anum praedae, quae quingenta florenorum milulia excederet. Erat omnino non tam pecuniae,
quae ipsi supererat, quam gloriae avidus, hoc quoque studium nulla sui iactantia prodens, quippe civilem in vultum habitumque compositus alte absconderat animum militarem. Vere