Hugonis Grotii Annales et historiae de rebus Belgicis

761쪽

utrimque evenisset, invido semper ac sia sinc ce plurizimperio. Cupistum hunc Belgi

concordiae animum diligere ac grate aestim re archiduces, daturosque olim majora, nunc domum ipsi reddere, quam Brmellae habuisset. Marchionem Spinotam eorumdem votorum participem , si aut pax, aut novem annis i duciae convenissent, quinquaginta lysi scutatorum millia polliceri. Horum millia quid cim ubi vellet repraesentaturum, aderatque m m ipsius Spinolae signata cautio. Suo deinde Naia nomine uxori Arsenii donabat lapidem adamantem non vulgaris pretii. Arsemus dedom gratias agens, quam effam sibi ex urbis Brumllae , quo tempore dedita erat, pactione deberi existimaret, caetera aliquamdiu recusans,

ut fidei suae gravia, tandem re gemmam re syngrapham accipit, remque principi & pri

cipe auctore procerum paucis renuntiat. Pri ceps ad tempus rem clam habendam ratus, m nerum custodiam abnuebat. Mox de recipis

dis quindecim millibus sollicitatus, novis Nesar

literis Arsenius, verensque ne anceps arcanum in peius erumperet, omnem res Ordinem concilio pandita Visum Patribus chartam sima atque adamantem apud communis aerarii praefectum Georgium Debiaeum notae fidei virum servari. Nec tamen plebis odium vitavit AG senius , quae sinisterius acceptum rumorem interpretando accendebat, ita ut necessarium crediderit Levienti famae libello occurrere. Sub hoc tempus pervenit Amstellodamum Hem kerkii corpus, multa gratulatrone nec min re luetia exceptum: quia idem victoriae auctor , ita magam amictu. patriae damnum credebam

762쪽

HISTORIARUM, LIB. XVI. 43tur. Funus ac monumentum primo omnium Publicitus data, cum inscriptione quae res ipsi Patrato magno verborum lio ore testaretur. Ad Regem Britanniarum , cupientem rei B tavae statum propius noscere, misit Iohannes Berkius magistratuum Dordreclitanoruin ad sessor, & Iacobus Meserarus Zelandiae in comventu principem obtinens locum , praesent . ipsi reipublicae vires oneraque exponunt , dc quantum aerario deesse princeps ac Senatus j dicassent ut bellum bona cum spe gereretur. Excepti comiter, promisitque Iacobus rem smciorum sibi curae sore. Satis hic intelligebat Batavorum armis suam quietem ac maxime Hiberniam defendi. Sed haud minus videbat quam non idoneas esset belli suasor, qui pec niam cujus id bellum maxime egebat, nec co tulerat antehac, nec habebat unde conserret. Missi ab eo haud multo post Hagam venere Ricardus Spenserus, memorata Anglicis A nalibus domo, & Rudolsus Winwodus tum Brutannia rediens, alioquin perpetuus apud OG dines regis sui legatus. Spinota interiin datis ad ordines literis, firmata regi Hispano a chiducum pacta memorat: commeatum L do vico Verrethio postit, Alberti scribae, qui ζ instrumentum serret , aliaque ad rem facientia exponeret. Sed is ubi Venit, apparuere Hispanicae artes. Non enim justi isderis in morem intexta pactorum Verba auctoritate regia in niebantur , sed chartae vulgares Gallico sermone, quo & Belgarum principes usi Bliti, Oct in Maii ipsisque Iunii Calendis conventa prinserebant , quae subscriptione sua Rex 3c quidem

quilaodi, qua ad subditos uti solebat, ha

763쪽

nus firmabat, ut ratam sere armorum inte

missionem promitteret, Albertum atque I sis Llam principes dominosque Belgicae appellans, nullo interim verbo, quo uti pollulatum, libemtatem ordinum & ipse agnosceret. Quin in ipsa priore Alberti pactione, omisis erant v ces quibus libertas assirmabatur. Scriptoris incuriam vocabat Verreikius, ridiculo colore. Objectum id sibi cum Bruxellam significasset, nihil archi luces, tantum Iohannes Ricard tus interioris consilii princeps respondit, non recte captari verba, cum nullam pactorum partem rejiciens Philippus cuncta probasse censeri deberet. Ac quanquam testari possent Archid ces cuncta sibi quae promisissent, impleta, quo magis tamen ipsorum benignitas spectaretur, in Hispaniam missuros, emendandis quae argu bantur : dum ne differrent Ordines classem ab Hispania tollere, ne qui pacem cordi esse profiterentur, dicta factis refellerent. Hic vero nova Foederatorum certamina, multis indiuantibus , palam se illudi ab Hispano, qui Is-rtatem velandis insidiis ostentasset tantum, at nunc fiaudium manifestus arma ipsis excutere id unum moliretur. Et audiebatur hostis tum in Hispania tum in Flandria classem Parare , incertum quo erupturam. Aderant his Galliae Iegati, paci etiam tunc infestiores, qui compe tum sibi praedicabant Hispani ingenium, ossici si nunquam, nisi dum malo eogeretur. Sed Vix integrum sibi secerant hac stiper re consultare, sui Jam ante receperant nec commeatus se nec subsidia missuros classi, cui hoc ipse, quovis imperio sortior redeundi necessitas imponebatur.

Igitur huc ventum est, ut Ordinum nomine indem

764쪽

HI ST O R IAR VM, LIB. XV T. της oldenbarneueldius responderet, non congruere promissis allatas ex Hispania paginas. Itaque ordines aliter verba concepisse Latino Gallicoque sermone, quae imitanda regi essent intra sesquimestre tempus, si ultra colloquium sper ret, simul exemplum tradebat. Et quoniam In ra inde accidisset, prorogandum ordinibus deliberandi spatium post novae confirmationis i bulas , quantum ab praesenti tempore ad Calem das Septembres interesset. Datum tamen hon

ri archiducum, quibus invitis peccatum ista in

arte viderent, ut classis revocaretur, & ne postesquimensem ex eo die capta in praedam cedorent. Regis tamen literas servaturos sese , dum

meliores afferrentur, in hoc duntaxat, ut de a morum vacatione constaret. Neque interim,i

quit, mirari satis possumus, si ex fide res agitur, quo largitiones istae pertineant. En adamas, en torques, en Spinotae manus, & singula profer bantur. haec adeo in donantibus non suspecta esse non possunt, ut etiam qui jussu publico a cepere , immerita apud populum invidia lab rent. Ne quid erretis, non hic ut in regnis duo

tresve cuneta pro nutu Versant, taetera servie

liuin turba est. Vicibus regimus regimurque. Et hoc tantum concilium, hic senatus si non satis munita adversum donationes vestras videntur , numerum augebimus. Reser ad dominum dona, quae nec pro pace dare opus est, & sui inum sit nefas accipere contra libertatem. D

prehensus inopinato Verreilaus quod diceret non habuit,nisi si quid tale factum, archiduciam injussu contigisse. nec mirum adeo, si monachi, avarum imprimis hominum genus, alios ex se aestimarent. Iam praefinitum sesquimensis tem-

765쪽

pus exierat, & avocata erat ab Hispania cliniis , cum impetrato commeatu pariter adsunt Naia ac Verreikius , atque aliud ex Hispania' scriptum proserunt. Verba strine ut concepta Ordinibus fuerant. Hoc intererat, quod quo Io- eo paratum se profitebatur ut cum liberis populis agere, in quos nihil sibi vindicaret, addebat ' Philippus, id se asserere tum implendae Arch, ducum fidei, tum muniendo pacis aut longarum induciarum foederi, de quo ubi conVenisset, C tera, quae ad ejus sanctionem desiderari possent , abunde praestiturum. Agendiun autem eo in fosdem, tum de aliis partium postulatis, tum de re

ligionis negotio. Quod in coiisset, tum nihilo per scriptum istud deterius jus suum Bre , sed

cuncta partibus integra mansura. Curiosiores notabant rem tantam non saltem ad diuturni- talem membrana dignatam, sed papyro eommissam satis indiligenter. Nec subseriptum ut ad aequales, Philippi nomen, sed Regis,qui mos ipsi ad subditos. Prior Naia odium , quod pro sentiebat, verbis mollire aggreditur, narrans semet, ut cui optime cognita & archidiacum& Ordinum in pacem voluntas, ixisse in Hispaniam,& quo res partium in loco, quam neces xia Belgis quies, cuisse regem. Ibi rem in com filium missam , quo firmiora re diuturniora

essent quae agerentur: nec rex tantum,qui mortalis, sed regnum ipsium, quod immortale, P ctis illigaretur. Testari se optima fide, pidum Pacis regem, ire ad eam recta ac simplici via: ' Heo mentem sitam clare stripto explicasse, a inturum sensus si fallere voluisset. Post hunc Ue mkius, inultum laudata Archiducum fide,quod non Latine aut Gallice, sed Hispanace concepta esse

766쪽

HI STORIARUM, LIB. XVI- Α essent a Philippo verba excusabat. hoc illum sermone Principes Christianos, hoc populos lia heros affari, nec aequum sibi hanc eripi libertaxem , qui ordinibus, qua vellent lini ua loquentibus , credidisset. Incipiebant magis magisque

inter Foederatos exardescere diversa sentientium

studia, suspectante colloquia principe, Zelandis

quoque re nonnullis Hollandiae urbibus ube-xiorem bello questum , quam pace sperantibus. Igitur etiam sedatis animis & idem volentibus dispi icitura tanto insestius excipiebatur. Quippe libertatis consessionem, quo solo pretio O cupati audire coepissent periculosbs de pace se mones, deduci in irritum, parumque id visum,

ni Romanensitan quoque factio, spe hostilis beneficii a republica avellaretur. Naia tamen &Verrestrius monstrato quid in Hispanico seripto Ordines desiderarent, aperte professi sunt frustra futuros, si aliud exspectarent: in ipse pacis aut induciarum foedere, si quid obscuri subesset,cl

rius explicandum. Tantum illis fiduciae accesse xat, perspecto magnam Foederatorum partem.

belli pertaesam: nec dubium Hispano quin pacisci cum singulis quam cum universis mallet. Ordines, capto principis, Galliaeque & Brita

niae legatorum consilio, tandem in hanc sentet tiam conveniunt, ut archiducum legatis edic rent, non respondere pollicitis allatas ex Hispa- nia literas. Postrema quin adeo verba eam vii deri interpretationem accipere,ut prius concessa

per obliquum elideret. Liberos quippe sepo- puis , dc in quos nullum imperium Philippus, , nullum archiduces vindicarent, internor quieti i sponte sua consulturos, nec in rebus suis aliena. Pauuros arbitria. Ne ultra in colloquia pen . Ii v tr

767쪽

trarent praebitam sorte oceasionem. Se tamen id daturos speratae concordiae, ut nationis cujusque

concilio de literis ac re tota judicito debeo rem , testur prius, nihil se libertati suae inimia cum admittere. Muid visum ipsis esset, post

sesquimestre tempus scituros arcniduces , ut, si pacis rationes audiri placeret, decimum tum

intra diem legati ipBrum, quales ipsi se misi

ros promiserant, Hagam adventarent, ubi &suos legatos adfore, hac sane fiducia, neque regem , neque archiducta ullam laturos condiationem, quae ad ordinandas intus Foederatorum res pertineret. Hagam autem ordines conve tui destinabant, ne regum legatis migrare i decorum foret, simul quia in multos siparsa p te state rectius cuncta domi consultabantur. Cum dubitarent Naia dc Venethius an hoc accepto responso regis literas penes Ordines relinquuerent , an secum reportarent, ordinibus prae isserentibus haud multum se curare utrum fieret, prosectus Broeliam Naia, renuntiavit mansi

rum scriptum penes ipsos dum faterentur data syngrapha id sibi acceptum, eoque dato archia ducum fidem liberatam reddituros denique niscedus coiisset. Quae cum Foederatis repudi rentur,consultis iterum archiducibus, Naia sine ullo stipulatu mox literas tradidit. Ad lingulos

populorum conventus deliberatione perlata,d

vitarunt haud pauci insidiosum hostein intra .ipsum imperii sinum excipere, quid aliud quam explorandis viribus animisque, & si quid usquam

pretio aut armis pervium s Metuebant quoquς ne qui inter ipsos pacem cuperent, velut in pro ceps delati, ad iniquiora conditionum sensit nerolabereatur. Igitur ubi ia comitium comm

768쪽

HI STO RI ARV Μ, LIB. XVI. 4'ne legati rediere , primum omnium mutuo se foedere cuncti obstringunt, velle sese si ad pacta Veniretur, primo capite stabili ri libertatem rem bis id ipsum aperte testantibus , quaeQue adhubitis in consilium regum legatis sumcere crederentur. Neque ullas se conditiones de sacris profanisque rebus admissuros , quae libertati fraudem facerent. Contra si holus pertenderet , inonstraturos se humano generi, penes illum stare quominus pax coalesceret, collatisque viribus, & invocata faventium principi in Ope, resumturos arma , quibus eventum prosperuincausta justitia sponderet. Mauritius ae Zelandi ultra volebant ipsa verba libertatem sancientia jam tum concipi, mittique ad Albertum, ut ni placerent, colloquio absisteret. Durior. aliis visa haec sententia, quibus , audiri hostem placuit. Iam novus instabat annus, eoque i eunte, exstiturum erat tempus quo armis i persederi convenerat. nec prorogari diem Amchiduces poscebant, exspectantes ut ipsi rog rretur. Quare scribunt Ordines se fretos amchiducum pollicitis , hoc animo quem nuper Naiae ac Verreikio promisissent, colloquium exspectare. Septem se aut octo suorum huic rei praeposituros, si totidem ipsis aut pauciores mitatere Placeret, & tales quidem quales se misi ros jampridem receperant, cum mandam tum suo Archiducunari tum Philippi regis nomine conficiendi celeriter negotii. Dispicerent etiamnum e re judicarent armorum vacationi mei

sem unum, aut sesqui superaddere. Sibi quidem id placere, dum ipsis idem videretur. Q sed I gatos ordines tales esse volebant, quales fui ros archiduces receperant , id limc habebat

769쪽

Η vGONIS GROTII sensum, ut Belgae mitterentur. Namque id primae archiducum literae, quibus invitati ad p.

cem ordines, clare continebant. Nec Parum Batavorum intererat pacis rationes secum e

pendi a consanguineae gentis primoribus , quia bus Jc minus fallaciae, oc communia secum vota , si non pro libertate, at contra externam dominationem. Tanto acrius archiduces alio tendebant. atque ipso ab initio rem omnem clam habuerant Belgarum proceres, donec in ipsos pariter vulgumque erumperet. Ac Naia nuper & Verreikius Hagae cum essent,iacto se mone percunctati fuerant num passuri essent Ordines alienigenas legatos, quando non in nus Hispani quam Archiducum res ageretur. Verum tunc nihil impetraverant. Hoc Verotempore Batavorum rectores , qui paci stud

bant, cum aut conjectarent aut secreto resciuvissent futurum ut ipse belli dux Spinoia & s nator Hispanus mitterentur , quorum Spinotam privatis quoque de causis in pacem propen lore cognoverant, neque usui judicassent factis ad concilium verbis turbare suspicaces animos, dant operam ut ad Naiain & Verreikium scruberentur ordinum literae, quibus ipsos rogarent, ut se de numero ac nominibus legatorum certos facerent, quo commeatui idonea curarentur. His literis injecta schedula , non sane quasi alicujus momeriti res ageretur, significans quod ipsi postulassent unumve, aut re auterum extra indigenas adhibere legationi Iiceret , ea in reo placuisse archid ibus morem geri: nec lytexcedere ordines quominus His Panus aliquis, non tamen e praecipuis militiae praesectis,ad colloquium veniret. In ambiguum, verba

770쪽

HISTORI AR VM, LIB. XVI. 7si verba implicabantur, ut Batavis Videretur unus duntaxat peregrinus admitti , archiduces ita interpretari possent ne duos quidem prohibe-xi , ac ne ipuim quidem belli ducem , qui His. Ianus non esset. Indigenarum quoque appe alio produci ad Burgundos poterat, Belgis adsitos dc principatu indivulses, ne Ricardotus excluderemr, quem consiliis & longo usu aulae illius- primum hoc tanto negotio haud a fore satis apparebat. Rediere e Dania Iac bus Boulesius Amstelodamensis, Nicolaus I cobus Simonides Hornanus, Iacobus Magnus

Middelburgensis, missi illuc qui Regem sal

tarent, consiliaque ejus exposcerent. Nec mutito post adsunt Daniae legati Iacobus Viseldius, clari generis ac prudentiae senator , dc Ionas Charisius. Vonit de a Brandeburgico principe Hieronymus Discua, dc mox a Palatino Hirpolytus a Collibus, clarum libris editis, obiti que legationibus nomen. At Rudolius Imperator literas misit inscriptas ad Hollandiae ZGlandiaeque dc sociarum nationiam ordines, queis labores sibi patrique susceptos audiendis ipsorum querelis re quieti procurandae commmemorabat. Iam vero differri rumoribus p ci ipsos cum Philippo rege atque Alberto imminere , sed velle imprimis remeublicam suam liberam pronuntiari: mirari nihil se tanta de re monitum, cum Belgica omnis imp iii Germani studum esset re portio. Viderent ergo ne quid suo injussu inchoarent quod se di legibus prohiberetur. Visum est ordinibus respondere nunquam id sibi cogitatum, aut AD , bertum fratri, aut cognato Philippum sua consilia celasse. Se alioqui non commissuros fuisse