장음표시 사용
21쪽
Quidnam sit habitus principiorum. ' An habitus principiorum sit naturalis; ves aequisitus ab intellectu, per proprios actus. iri e MoAn habitus principiorum sit idem secundum speciem, pro omnibus principiis vel diuersus pro diuersis. ' 643. T R AC T. II. De habitumentia. An praeter habitum principiorum,ponendus sit pro conchisionibus alter habitus distinctu qui appellatur seieritia. ' An euidentia pertineat ad essentiam stientiar. '' 64han stientia sit de singulatibus, i de eontingentibus,& entibus pς accidens. ' σs An de ente per aecidens possit dari mentia. 6s 'An de casualibus,& fortuitis detur stientia. M, TR AC T. III. De opinione, o fide humana. rQuidnam sit opinio,&quid fides humana. ibiae An formido sit de intrinseea ratione opinioni, & hnmanae fidei.
An opinio possit esse simul, eum scientia de eadem propositione,
De fine,ac diuisione horum librorum. λ - - ibid. Quodnam sit obiectum huius operis, & ordo eius , tum caeteris partibus Dialecti explieatuλ δ ' .iuid. Quid sit praedieatum Dialect um.&qnotuplex. os Quid sit,& quotuplex problema Disecticum. ' k6sQuidnam sit propositio dralectica, & quotuplex, & qu ododdi stinguatur aprobimate. - λ l Hia inridiu, quotuplex propositio probabills g rQuidnam sit syllogitimus topseu aut Hiare Eeus. '.' ΣΕnumeratio, atque explicatio locorumi ex quibus deducuntur ir- , gumenta probabilia,pro disputatione ineunda g e
22쪽
VIm m Dialectica sit necessiaria. r LECTICAM, ut titulum quantionis exficemus , in Naturalem & Acquintam distinguit ni quidam;Naturalem vocates, dis eui sus illos, quosolo naturali lumine emcere solent rustici etiam homines; Acquisitam vero eam, quam studio ac labore comparamus.Si tamen proprie loquedum eii , non Dialecticam, sed quoddana eius initium a natura habemus,nempe naturale lumen in testemisvi quo discursus illi inordinati procedunt, qui satis improprie Dialectica vocantur : proprie vero pro facultate aequisita solum accipitur; le qua inquirimus, An sit necessaria. Sed Neeestalium duplicitet accipi solet in scholae simpliciter quidem aut sine addito;vel secundum quid,aut ex suppositione. Necessarium simpliciter illud vocatur,quod non per ord nem ad aliud,sed ex propria natura necestitatem habetrinqua acceptione solum Deus dieitur eus necessarium; quia absque ordine vel dependentia ab auo habet, quod non pollit non esse. Necessarium vero ex suppositione vocamus illud ,quod ex suppositione alicuius finis consequendi tale est; ut cibum capere necessarium dicimus ad 1ultentandam vitam. Ergo dum titulus quaestionis inquirit, An saeuitas Dialecticae sit necessaria I non de prioris necessitatis modo intellisitur, sed de posteriorinta ut sensus sit, an sit nece staria ad alias scientias acquirendas. Prima opinio tener, Dialecticam non esse necessariam ad alias scientias, sed pol e sine illa acquiri, quamuis non sine magno labore, nec sine errorum admixtIDne esse vero utilem, ut commodius ae facilius, dc sine Peticulo euandi comparentur: itarenet Iavellus in com-
23쪽
pendio suo Logi eae tractatu i. cap. 1. quem sequuntur pauci IN probatur duplici argumento. Primo quia non est neces Iaria pro pter se. nec propter alias scientias Argo nullo modo. Antecedens probatur, quod non propter se: quia cum Logica sit scientia simul,& modus iciendi. si ad te ipsam esset ne eestatia, simul acquirenda esset scientia & modus sciendi, aduertus dictum illud Aristote L 2. Meta. tex. t . Scientiam ut is modum sciendi quarere ab suraeum est quod vero propter alias seientias non sit necellaria probatur ; quia quaelibet scientia habet proprias definitiones, ac dem strationes, ergo est sibi modus sciendi: quare non indiget Dialectica pro modo sciendi: Seeundo, quia duo sunt neceιbaria ut aliquis consequatur scietiam: primum, ut principia cognoicat: Secundum,ut certo sciat,se aptis ratiocinationibus vii Ac non fallae ibus in colligendis conclusionibus ex eis. Sed utrumque potest homo sine Dialectica, per lumen naturale intellectus, ut patet inruiticis , qui unum ex altero euidenter colligunt in hac vel illa materia: & de aliis refertur,qubd scientias sine Dialectica comparauerint; ut medicinam Hippocrates,& mathematicas disciplinas alij : ergo non erit Dialecti ea ad alias scientias acquirendasneeessaria.
secunda opinio opposita est, quae astitanat 3 non posse ullam scientiam ullo modo acquiri sine Logi ea, quam tenent plures, quos idem Iavellus citat ubi supra ; & probant unico arg. qui I taliquis acquirat scientiam certo scire debet reducere conclusio neni usque ad prima principia, ut docet Arist. r. lib. Posteriorum cap,2. per euidentes consequentias, sed repugnat absque Dialectica talem reductionem se osse essicere cum non possit certo cognosci, quod rota conclusionum multitudo ex prinei piis derivetur, nisi per artem, ergo non poterit nisi per Dialecti eam. Communis sententia media videtur inter has extremas, quam tenent Sotus & Cardinalis Toletus quaest. r. prooemiali,quos sequuntur alij, nempe Dialecticam este necessariam ad reliquas scientias per ecte aequitendas: sed ad comparandas modo imper secto, non elle necesai iam, sed utilem, ita ut sine illa comparari imperfecte possint. .
Pro solutione quaestionis tria sunt breuiter notanda. Primum est,duo esse neces latia ad comparandam seientiam:Primum,quod conclusio per euidentem ecinsequentiam , ex euidenti principio deduc tur: Secundum, quod virumque eonsur euidenter ei qui scientiam acquiriti nam si non cognoscit euidenter principium, solum erit ei ereditum,vel opinatum:& si non cognoscat euidentem esse consequentiam, solam erit tespectu illius probabilis: Meam ex primo quam ex seeundo sequitur, quod conclusio quam
solligi non sit euidens, sed probabili cilio non possit esse certior praemissis,
24쪽
praemissis, aut consequentia, quare non erit scientifica. Secundo adnotandum est, posse quidem hominem per lumen naturale intellectus,imperfecto quodam modo discurrere,unumque ex alio deducere,inordinate quidem;hoc est, non cognoscendo ordinem, ae dependentiam , quam habet conclusio ex principiis, quod docuit Arist. I.Rheto.ad Theodochem cap. r. illis verbis: Mutii haeremere is casu, nonnulli exercitatione ac habitu fac itaneor. quia ordo ille nequit sine arte cognosci. Tertio adnotandum cit, habitum lcientiae per unam demonstrationem generali, propter e Maeitatem demostrationis: sed dum generatur per unum actum, imperfectam habet rationem habitus,aut scientiae, quia nondum est radicatus in subiecto; quare nec ipsum denominat talem sim plieitermon enim dicitur aequi sille talem scientiam, qu a unam, aut alteram eonclusionem eius acquisiuit; nisi secundum quid, hoe est,seeundum unam illam conclusionen . Ex his, duas conclusiones colligo, quibus meam sententiam explieo. Prior est; Ad unam, vel alteram conclusionem alterius scientiaeacqai redam,non est nece laria Logica,sed per solum naturale lumen acquiri potest.Probatur haeci quia sicut naturale lumen se extendit ad cognoscenda principia, ita etiam ad unam ut
alteram conclusionem principiis proximam: quia notissima est, per propriam industriam, & laborem hominis potest se extendere:& cum per unam conclusionem scientia acquiratur,saltem impersecta,uetum est in hoc sensu, quod ad alias scientias impersee E comparandas Dialectica non sit necessaria. Seetida conelusio. Integra scientia, non potest acquiri sine Dialectica, hoc est, secundum omnes conclusiones eius I quam sic probo. Non potest aliquis omnes conclusiones ea principiis colligere per euidentes demonstrationes: nisi eognoscat euidenter ordinem , secundum quem una derivatur ab altera usque ad ultimam, quae proxime
colligitur ex principiis: Sed Ordo omnium conclusonum inter sese,& cum principiis cognosci quit sine arte reducendi, aut resoluendi eas in principia, Ergo non poterit integra scientia acquiri sine Dialectica: & hoc est non posse perfecte sine illa acquiri:& iuxta has duas conclusiones nostras, intelligenda est tertia opinio communis,quam sic intellectam veram este dicimus. M primum argumentum primae opinionis respondet Cardinalis Toletus: Logicam vile nee ellariam ad teipsam lecundum diuersas partes quae praesupponuntur aliis , ut secundum partem
Praedicamentorum , ad partem enuntinionis;& secundum hanc.
ad syllogismum et sed cum prima pars non praesupponat alteram, non explicat haec solutio, quo nam modo Logica seeundum priniam partem possit esse ad se necessaria: propterea alio modo respondeo Logicam duo habere,nempe esse scientiam, in quantum
25쪽
4 sua filo sicunda prooemialis.
suas cones usiones de inonstrati,& esse modum sciendi,in quantum instrumenta conficit,per quae ici Fe pollimus:& haec ratio prior est illa secundum nostram considerationem:quia prius intel Iigimus instrumenta sciendi; ut definitionem, ac demonstrationem, quam intelligamus conclusiones demonstratas in Logica. Dicimus ergo , Logicam ut modum sciendi, non solum secundum diuersas partes,iud etiam secundum se totam esse necessat iam ad seipsam,
ut scientiam ; ad quod satis est. quod ut seientia praesupponat s ipsam ut modum sciendi: dum autem Aristotel. docuit, absurdam esse simul quarere seientiam is modum sciendi. per modum sciendi Dialecticam intellexit, sed per scientiam non eamdem Dialecti eam sed quamlibet a: Iam scientiam,vi domit D.Th .in expo. sitione eiusdem loci, quam absurdum esse simul eum Dialectic
quaerere:quasi dicat prius esse addiscendam Dialecticam, taquam neces lariam ad alias. Ad secundum respondeo,non posse naturale lumen nisi perficiatur per artem Dialecticae cognoicere ordinem omnium conclusionum inter sese, & eum principiis ; di ideo nec persecte alias seientias acquirere, ud iam docuimus. Argumen.
tum secundae opinionis solum probat, sine Dialectica non posse scientiam perfecto modo comparari. Ex dictis colligitur; quem loeum Dialectica obtinere debeat in aequisitione scientiarumet est enim prima, a qua incipiendum est:qqia eum sit modus selenis di,non possunt aliae sine ea comparari, nec proinde simul cum ea acquiri; nisi absurdum illud sequatur , quod simul scientiam aemodum sciendi quaeramus. ' t. . .
Virum Dialecti east scientia. SCientia bae in parte proprie accipitur , pro certa cognitione 3
per demonstrationem comparata, ut docuit Aristo. r. lib. de posteriori resol. cap. 2. sed diuiditur in seientiam Actualem Sc Habituallam : Actualis scientia dicitur aisenius conclusionis, quae per demonstrationem probatur, ut assensus huius conclusionis, Homo est risibilis: Habitualis vero scientia est quae generatur in intellectu ex multis conclusionibus demonstratis: & lieet utraque sit proprie scientia, tamen in communi modo loquendi pro Fabituali accipitur.De hae loquitur titulus quaestionis dum quae timus, An Logica sit scientia, a Et prima opinio negat Dialecticam esse scientiam; sed asserit
esse facultatem quandam,seu artem seientia inseriorem: & hane tenuerunt, Ammonius in prologo praedicamentorum, Alexan
der in principio Topicorum gidius a.lib.Posteriorum,quaest. r Magnesius
26쪽
lagnesius lib. t. de interpretatione in principior Petrus Niger quaest. 1 I .sui Clypei, & alij, quos secutus est Villapandus quae. 26. prooemiali. Probatur primo dupli ei testimonio Aristotelis, qui I. lib. Rhetoricorum ad Theodectem eap. 2. docet , Rhetoricam esses particulam quandam Dialectica, is neutram esse mentiam sed
facultatem quamdam iuueniendarum rationum. & r. lib. Topicorum cap. t. Dialactici ossicium esse, inquit, ex probabilibus disserere. Secundo, probatur ratione ; quia quaelibet scientia se: bet habere materiam particularem ac determinatam, circa quam versetur, tanquam circa proprium obiectum, Sc per quam distinguatur ab aliis;sed Logica non habet materiam determinatam, sed versatur circa materiam omnium scientiarum; quia in omni materia eonficit definitiones,ae syllogismos;ergo non erit scient a.Vnde Arist. 2 lib. Meta.cap. χ.textu s. & I.lib.de posteriori resolui. ca.8.eex. 17 docuit non habere certum genus subiecti, hoc est,eertam materiam circa quam versetur. Secunda opinio est communis, fle tenenda , Quod Logica sit vera seientia;qua sequuntur D.Thom. 2.Meta. Σ.lect . . Scotus lib. I. Elenchorum,quaest. I.& in praedicabilibus,q.etiam I.Niphus . Meta.texturi .ia sine.Sotus,& Card Toletus,q.1.prooemiali,Fon seca 2. lib. Mera. 3.quaest. I. sectio.'. & alij omnes. Probatur unico arg. ex definitione scientiae tria ita ab Arist. I. lib. Poster. cap.2. Seientia est habitin per demonstrationem aequisitus, sed Dialecti ea habet plures demonstrationes, ex euidentibus principiis procedentes,ergo ex eis generabitur scientia.Probatur minor.nam syllogismum primae figurae euidenter coneludere , demonstratur ex
illis principiis; Dici de omni & Diei de nullo & in singulis partibus Dialecti eae fiunt aliae demonstrationes similes. - Ad primum argum. dicimus, Rhetoricam partieulam esse Dial mea doeuisse Aristo.quia sub parte Topica quodammodo conti
netur, in quantum docet loca inuenire, ex quibus eruantur probabilia argum.& quantum ad hoe neutra est scientia : Dialecticaveroncm solum doeet loca inuenire;sed ea probat per demostrationem.Praeterea,qubd probabilia arg.generent opinionem,& ex hoe habet veram rationem scientiae: nihil autem horum Rhctoriea faeir, & propterea seientia non est, sed ars quaedam sci coria inserior. Secundum testimonium Arist. eodem sere modo declaratus; quia ossiciu Dialectici est,probabiliter disserere non qu modocumque, sed docendo per veram demonstrationem,ex qui
bus sit constituendus stilbgismus probabilis,& quod probabilem
solum generet assensum,& hoc est este veram scientiam. Pro solutione secundi arg. distinguenda duplex materia Logi-eq;Remota & Proxima:Remota sunt res Minnis mundi,nam circa omnes emeit syllogismos,ic dinnitiones , Proxima vero mare a
27쪽
sunt operationes intellectus,quas dirigit & ordinat,constituendo ex eis Instrumenra. arg. ergo probat de materia remota , de qua etiam loquitur Arutot. in eo loco ; scientia vero debet habere materiam proximam circa quam versetur , & per quam distinguatur ab aliis a & haec suificit, ut sit scientia determinata: quod Vero materia eius remota non sit determinata, nullum est in- conueniens, quia ex materia remota non sumitur ratio scientiae, sed ex proxima.
Vtrism Logica υtens sit scientia. PRaesupponit titulus quaestionis,quod Logica diuidatur in Do .centem,& V tentem: quam diuisionem tradiderunt D.Tho. Met lect. . N Scotus qu. I. Elench.& quaest.etiam prima praedic bilium, a quibus eam accepit schola: sed priusquam diuersas opiniones proponamus declarandum est,An sicut Logica docens,protota ipsa scientia accipitur, ita etiam Logica utens pro tota accis piatur,vel sol sim parte topica.Nam quidam dicunt, lam partem topicam este utentem, & non demonstrativam nec reliquas:quorum fundamentum est authoritas D.Tho. qui id videtur allerere . Meta. lech. . & hoc arg. probare, quia Logica, vs est usus definiendi,diuidendi,ac demonstrandi in aliis scientiis,non tam Dialectica appellanda eli quam Philosophia , aut quaelibet altera
scientia,circa cuius materiam talis usus versatur.
Communis tamen modus loquendi & sciendi Dialecticae scholae, Loeticam pro tota scientia diuidit in Docentem, & Vtentem: ita ut sicut tota ipsa docens est, in quantum tradit praecepta coniiciendi enunciationem, & syllogismum, ac reliqua instrumenta per deinonstrationem:ita in quantum utitur omnibus instrumetis rii aliis scientiis dicatur utens:& hoc est nobis tenendum laquam verum 3c necesIarium: & probatur primo quia tantum se exten dit Logica utens, quantum usus Logicae docentis, sed Logica docens dicitur de tota scientia: & singulis partibus , & non de sola parte topica: ergo Logica v tens de tota & singulis partibus etiam dicetur. Secunda pars topica dicitur Logica utens, quia probabi- l. bus arSumentis utitur in caeteris scientiis: sed etiam utitur Log:ca dennitionibus,ae demonstrationibus in caeteris scicilis ergo dicetur utens quantum ad reliquas partes praeter topicam. Ad D.Tho. respondeo hanc este mentem eius,ut LOSica quantum ad partem demo strativam & reliquas, praeter topicam)vere fit utens, sed quia forma demonstrandi, qua utitur in aliis scietiis uniuersalis & quasi generica est, determinatur per materiam e rum,quasi per disterentiam ad specieminon tam Dialectica quam
28쪽
Philosophia vocatur, eo modo, quo genus cuiuscumque rei sub
nomine specierum comprehenditur. v.g. animal, quod est in homitae,non vocamus animal, sed hominem sed de parte topica diuersa est ratio quia cum argumenta probabilia non generent scientiam sed opinionem : potius retinet nomen Dialecticae,usus
huius partis quam aliarum scientiarum:quia pars est Dialecticae, quae vera scientia est, & quia proprium Dialectici ossicium est, probabilitet disputare in qualibet scientia : & differentiam hane inter partem Topicam , & reliquas partes Logicae significauit D. Tho eodem loco;ex quo colligo, hanc futile eius mentem, &non excludere vllam partem Logicae a vera ratione utentis.
supposito ergo quod Logica utens pro tota ipsa scientia, &omnibus partibus sumi debeat: Quaerimus,an ia scientia, aut saltem distinctus habitus a Logica docente: & prinia opinio aderit esse veram scientiam,sed non esse habitus, distinctum a docente, sed eundem ita ut scientia sit,in quantum docens,& etia in quantum utens.Hane videtur sequi Niphus 4.Meta. rex. I. 3 probatur
hoc argumento. Quando aliquis utitur Logica in aliis scientiis emetendo demonstrationes equirit iacilitatem intellectu ad eas& alias iterum officiedum, & hane faeilitarem acquirit per actus procedentes a Logica docente, quam praesupponit 3 ergo perficit. eandem Logi eam docentem:& iaeo erit vera scientiamula selentia non perficitur nisi per scientiam;non tamen distincta,nec di stinctus habitus,sed idem,quasi seipsum perficiens. Secunda opinio,quam sequuntur moderni quidam,asserit; L gicam utentem esse veramscientiam, & distinctam a docente. Vt autem utrumque probent. , distinguunt duo officia vel actus L gicae.Primum,quo doeet eoincrae instrumenta, ut syllogismum, aut definitionem ι Secundum, quo utitur praeceptis traditis, efficiendo eadem instrumenta in aliis scientiis, & eum per multiplicationem actuum generetur facilitas in potentiis,quam facilitatem vocamus habitum, necesse est ex diuersa actibus diuersos quoque habitus generari in intellectu: ita ut primo reddatur facilitantellectus ad tradenda praecepta , deinde aliam iacultatem
diuersam acquirat per exercitium eorundem praeceptorum em
eiendo syllogismos. Exemplum allignari potest in musica, in qua,
duplex faeilitas acquiritur: prima,in intellectu tradente resulas consonantiarum; secunda, in manibus : dc primam vocare solent Theoricam; postremam Practica. Unde sequitur duplicem etiam facilitatem ponendam esse in Logica; unam,quae sit Theorie seu speculatiua , aliam , quae sit Practica: & illa erit habitus Logicae. docentis haec vero Logicae utentis. Probanε primo qu6d sint habitus distincti ; quia syllogismus tactus in Philosophia natural inon procedit ab habita eiusdem Philosophiae: sauia non doceτ
29쪽
quomodo sit eomponendus syllogismus: sed nee procedit a Logica docente, nam haec solum habest tradere praecepta in communi essiciendi instrumenta, non ea emcere in particulari s ergo debet procedere ab alio habitu, qui sit Logieae Mentis. Deinde probant secundo,quod uterque habitus sit scientia: & de docente manifestum est,sed de xtente probatur ; quia ut actus emciendi syllogismum perfectus sit, & sine errore procedat , praesupponere debet habitum, Logicae docentis,per quem docem quomodo essiciendus sit:quod si cum prςsupponit, non poterit ab eodem procedere; ergo ab alio habitu distincto,qui etiam est scientia, tum praesup ponat habitum docentis,qui vere est scienti x modo scienciflao procedat in componendo syllogismo. Nostra sententia est; quod Dialectica Hens, ut Hens est, non sit scientia, nee habitus distinctus a Logica docente sed habimsidem prout ars est,singulares syllogismos essiciens: itaque idem mei habitus Logicae, prout tradit praecepta in communi componendi syllogismum,&alia instrumenta per demonstrationem,eli r
oea docens ; sed in quantumessicit syllogismos singulares,ethars,& Logica utens vocatur. Hanc sententiam sequitur D. Tho.
4. Metuis .4.sed quia dupIicem partem continet; primam, quod gim utens non sit scientia; seeundam, quod sit ars , utraque probanda est. Probatur emo primo, quod non sit seientia; quia conclusio scientifica est actus, quem per demonstrationem colligimus ex principiis per se notis; sed actus Logicae utentis non est at sensus conclusionis , quem per demonstrationem eolligimus; sed opus quod essicimus,nempe, syllogi sinum aut definiti
nem:ergo Logica utens, non.est scientia. ς.
Secundo, scientia proxime versatur circa uniuersalia, nee desin stularibus est; sed Logica nens non versatur circa uniuersalia, Og eirea actus singulares quos exereet componedo syllogismos, iuxta praecepta tradita a docente:ergo non est seientia, sed scientiam praesupponit. γ
Secunda pars nostra sententiae quod Logi ea utens, ut talis,non sit habitus distinctus a docente;sed idem prout est ars,praestipponit Dogica esse artem non mechani eam quae versatur circa Opera externa,vt fabrilis est; sed liberalem, quae versatur circa opera intellectus,ea dirigendodHoc domi expreste D.Tho. 1.2.q. 7.ar. 3. ad 3 .3c I .lib.Posteriorum lect. I.3c colligitur euidenter ex doctrina Arist. ς.Eth.lib. eap. . ubi definit artem. Lubdsit habitus eum rationefactium molae iuvit per factivum intelligens artes mechanicas , quibus emciuntur opera externa; per activum vero liberales, quibus non essicitur externum opus; sed opera animae in-
torna dirigunturiHoc supposito probatur primo,quia euidens est, habitum Logicae esse scientiam,cum procedat per demonstrpii ε
30쪽
nem : sed est etiam ars, quia est habitus eum ratione activus 3 nam opera intellectus dirigit, esticitque singulares syllogismos
ex eis:ergo simul est scientia , & ars diuersa ratione i ita ut quatenus tradit planepta essiciendi sy llogismum,& alia instrumenta per demonstrationem, sis Logica docens, & vera seientia , utens vero quarenus est ars effetens singulares syllogismos iuxta praecepta a staris,ut docente,tradita. Secundo probatur: nam habitus Logicae docentis per primam demonstrationem aequisitus habet pro obiecto modum icienda . cuius naturam contemplatur,& opera rationis, ex quibus docet
syllogismos conficere ; sed eo ipso quod docet emcere syllo imos, habet virtutem eosdem efficiendi , cdm non egeat alio instrumento,per quod eos emiat; sed per eumdem intellectum es ficit;ergo eo ipso, quod est Logica docens:est etiam habi rus cum ratione activus i quod est esse artem liberalem: quare sequitux utramque rationem habere eumdem habitum Logicae nempe scientiae,& artis; sed ratio scientiae primaria est in eo atque P cipua,ratio vero artis quasi secundaria,& rationem scientiae prae supponens. Nam prius intelligimus quod praecepta per demonstrationem tradat;deinde quod iuxta praecepta tradita, singulares syllogismos essiciat. Ad amptimae opinionis respondeo; gleam perfici per exer- eitium emetiat syllogismos, non ut scientia insed ut artem: sicut perficitur in ratione scientiae per demonitrationes,quibus probat
suas conclusiones:quare non sequitur, ut utentem esse scientiam, sed artem. Pro solutione argumentorum secundae opinionis, notanda est differentia inter artes quae per membra eos poris aliquo modo exercenturiiquales sunt domifieatoria, & muuca ex una parte ἔ α caeteras,quae circa actus pure internos versantur,ut Logica: quod
illae duplicem facilitatem petunt. Vnam in intellectu, in quo sunt tanquam in subiecto iteram in membro externo,per quod emT- centur, ut musica, praeter faeilitatem intellectus, petit aliam in manu,vel lingua,& palato:& eum faeilitas sit habitus, includunt duos habitus;quamuis facilitas,quae est in membris externis non sit proprie habitus. Aliae vero artes quae solum dirigunt operationes intellectus qualis est Dialectica; sicut non exercentur per membra externa: sed per solum intellectum : ita non petunt nisi facilitatem intellectus et quae habitus est: per quem singulares operationes essiciunt,ae diriguntide haec est una, de eadem in Logica, ut probarum est:perquam praecepta in communi,& per demonstrationem tradit, ut ieientia : & perquam singulares effeti syllogismos,ut ars.Et ideo unus est, atque idem habitus scientis, M artis et ex quibus sequitur negandam esse illam distinctionem