Logica Mexicana R.P. Antonij Ruuio Rodensis, doctoris theologi, Societatis Iesu, hoc est commentarij breuiores et maxime perspicui in vniuersam Aristotelis dialecticam vna cum dubijs & quaestionibus hac tempestate agitari solitis

발행: 1617년

분량: 712페이지

출처: archive.org

분류: 철학

691쪽

6 72 Selecta eae libris Topicorum.

tamen probabilis videatur, propter verisimilitudinem,&apparentiam veritatis, quam habet: vel propter verisimileni rationem, qua probari potest. Ut intelligatur , formalem rationem probabilis propositionis, non tam in re ipsa consistere, quam in apparentia, vel apparenti ratione, respectu plurium , vel sapientum, ut docuit Aristotele S. Vnde sequitur, quod quamuis repugnet, duas contradictorias esse simul veras , non tamen repugnat esse simul probabiles quia saepe contingit, ut utraque habeat pro se viros doctos, quibus vera appareat,& etiam verissimiles rationes: quibus probetur. Verum in ipsa re, necesse est alteram earum esse fallam. Non tamen est

necessarium lut aliqui decepti existimant ) quod si una propositio est probabilis: eo ipso probabilis etiam sit eius contradictolia:

cum manifestum sit, polle contingere. quod illa apparead viris doctis vera, & verisimiles rationes pro se habeat haec vero, nulli appareat vera , nec aliqua verisimilis ratio inuenta sit , per quam probetur.

Propositio probabilis duplex est: Quaedam per se ; Alia vero propter aliam, ex qua deducitur. Per se probabilis , illa dicitur, euius probabilitas ex sola notitia terminorum, absque alia ratiocinati ne, per quam probetur,euidens est: ita ut intellectus non pollit non iudicare , esse probabilem. Talis est hae : Omnis mater diligit filium : aut omnis amicus diligendus est:& hanc propositionem per se probabilem, definiuit Arist. I. lib. Posteriorum . dicens : Opinio. est acceptio immediata propositionis, o non necessaria: Opimonis nomine , assensum talis propositionis immediatae intelligens hoc est. quae sine medio iudicatur probabilis, ex sola notitia terminorum. Et assensus huius propositionis, per se probabilis. vocari potest in iotellectus, intra genus probabilis propositionis: sicut intra genus euidentis, vocatur intellectus assensus propositionis necessat uae, qui sine medio habetur, sola significatione terminorum cognita. Alia est Propositio, non ter se probabilis , sed quae ex alia per se probabili colligitur, per euidentem, aut probabilem consequentiam : aut ex euidenti alia, per consequentiam solum probabilem. Et haec est si . anilis conclusioni scientificae quam ex euidentibus praemissis.& per euidentem syllogismum colligimus. Nihilominus ex utraque propositione probabili, potest fieri syllogismus dialecticus, ut pet se est manifestum. Quidnam sit θllogismus Topicus, aut dialecticus. EXplicatis singulis partibus,syllogismi dialectici: non erit disia

ficile definitionem eius intelligere: quam assignauit Alist. . I. lib. I. Topicorum , his verbis : Dialecticus autem ollogismus est,

qui eae probabilibus est edite σοῦ id est, qui exproposition ini proba ni bus

692쪽

Selicta ex libris Topicorum. 67 et

bilibus praeedens, probabilem etiam conclusio m collisit. Quae sie intelligenda est, ut ex utraque praemissa probabili , vel saltem ex,

altera, procedere debeat,nam laepe contingit, ut ex una evidenti

xt altera probabili efficiatur. Talis est enim iste, Omne animal d ligit sibi simile:Omnis homo est ammati ergo Omnis homo diligit sibi simile. Conuenit autem cum syllogis no demonstratuiO, iq communi:& generica ratione lilpositionis, in Modo, & figura: distinguitur autem ab eo, specie , per modum concludendi: nam demoni iratio concludit per medium neccitatiuina hoc est, per causam, vel effectum necessa sum: probabilis vero per medium probabile: quia nec reddit caulam nec effectum coni lusionis ne cessarium ded solum probabilem : hoc est,quae tal a apparent pluribus, aut sapientibus, ut erplicatum est. Ita quo non distinguuntur per solam materiam ἱ ut probauimus in pol terioribus , sed

etiam per sormam specialem ; ex modo speciali constudendi desumptam : eum in forma generica dii positionis syllogisticae conueniant. A syllogismo vero sophistico , distinguitur per formam

veram,aut apparentematque etiam per probabiles , aut apparentes propositiones. Nam ex illis procedit dialecticus, sophisticus vero ex bis. Sed diuersum quid est procedere, ex probabilibus aut ex apparentibus: nam licet probabilis proposita O sit illa : quae apparet vera quamuis sorte vera non sit, non tamen cuicumque id apparet, sed tantum sapientibus , idque propter fundamentum verisimilis rationis: vel propter verisimilitudinem eiusdem veritatis. Apparentia vero , ex quibus procedit syllogismus sophistiscus, nec respectu sapientum dicuntur talia : nec etiam vera apparent,cum sundamento rationis probabilis, aut cum verisimilitudine eiusdem veritatis, sed cuicumque, & sine his iandamentis. Vnde solam, & nudam habent apparentiam veritatis, & ideo deinceptoriae proprie dicuntur:& syllogi imus ipse,ex sic apparentibus

Procedens,vocatur etiam deceptorius. Enumeraδιo,atque explicatio locorum.ex quibuε deducuntur aet. probabilia pro disputatione ineunda.

T TOe solum restabat explicandum : ex his, quae pertinent ad I Idisputationem dialecticam instituendam: nempe iacub, ex quo desumenda sint probabilia arguin vel syllogismi. Explicatis namque & cognitis huiusmodi locis facila erit cuique argumen-xa probabilia inuenire, quibus in disputationibus uti possit. Et licet usus locorum, ad quamcumque scientiam percineat, secundum applicatio aem aci propriam materiam; eorum tamen explicatio , ad solam spectat dialecti eam, cuius proprium munus est, methodum praebere omnibus scieotiis, ac d .lciplinis, ad disputa tionem iustituendam.

693쪽

6 Selecta ex libris Topicorum.

Locus autem,ex quo eruuntur argumenta , diuiditur in dit secum,& Extrιnsieu. Locus Intrinsecus,vocatur ille, qui ad subitantiam rei pertinet, vel subli&ntiam eius comitatur. Quae ad substantiam pertinent, sunt hare, Definitio, Genus , Disserentia, :aut Pars aliqua rei,ut Materia,& Forma : vel Partes integrantes, ut Caput, Manus,aut Brachium. Quod vero comitatur substantiam, aut est Totum : quod ideo comitari dieitur substantiam rei quia: includit partes:) aut Vescriptio ipsius retra ut Proprium

rei: aut Accidens:aut subiectum illius. Vnde loci intrinseri, tantum sunt nouem Definitio, Genus, Disserentia, Partes, Totum , De scriptio,Proprium, Accidens,& Subiectum. Locus extrinsecus, dicitur ille ; qui non est in ipsa re, nee ab ea procedit, sed ex aliquo exivisse eo desumitur. Locus autem ex trinsecus diuiditur, in Eum ; qui habet aliquam assinitatem cum ipsa re 3 & in Eum, qui habet aliquam repugnantiam cum ea. Loci extrinseri habentes agnitatem, lunt, Coniugata, Similia, Causae extrinsecae, nempe Efficiens, & Finalis : Estectus extrinsecus, Maius, Minus, Auctoritas Diuina, vel humana. Loci vero extrinis feci repugnantes, sunt, Contraria , Disparata, & Dissimilia. Vnde loel extrinseci,undecim sunt: qeos si cum nouem intrinsecis coniungamus , inueniemus locos omnes, tam intrinsecos quam extrini ecos,viginti tantum esse:quos singillatim , breuillime tamen explicabimus: Vt ratio singulorum intelligatur, & usus eorum reddatur facilis. Deus primus a Desinitione.

FRequens usus est huius loci a Definitione .. in disputationibus 1 ε ex eo , quod essentiam definiti eontinet, & cum eo conuersitur. Unde fit: ut plures propositiones uniuersales deduci possint xx ea , quae vocantur Ma1imae ,& quasi capita sub quibus plures particulares desum utur, ad instituendos syllogismos dialecti eos. Et si quaestio proposita,ei rea quam disputatur, sit Absoluta , Possumus assumere in argumentatione, definitionem subiecti, aut Praedicati,aut utriusquetex quibus deducuntur Maxima, Asmma elua,& Negativa. Affirmarisa sunt,Quidquid conuenit definitioni, conuenit definitor & Quidquid potest eonuenire definitioni, potest conuenire definito, ti aliae similes. Negatiuae, Quod non conuenit definitioni,non eonvenire definito:& Quod non potest conuenire definitioni mon potest eonuenire definito. Gratia exe-pli: Si proposita q .disput1da sit, An Dialectica sit necessaria ad alias scientias comparandaι, Subiectum huius quaestionis est Diatictis

Praditatum vero necessarium: Possumus ergo uti definitione Dia' lacticae, sic arguentes: Scientia docens argumenta conficere,neces

saria est ad alias latentias comparandas: sed Dialectica est sciet i

doce

694쪽

Selesta ex libris Topicorum. 67 s

doeens argumenta eonficere: ergo neeeffaria est ad alias scientiat comparandas. Et secundam eandem proportionem,possumus uti definitione necessarij, quod est praedicatum quaestionis , atque etiam definitione simul subiecti,& praedicati. Si vero quaestio sit Comparativa nempe, An necessitas ad alim scientiα magis conueniat dialectica,quam cateris artibus ; uti possumus definnione subiecti,atque etiam praedicati; vel utriusque deducendo ex eis Maximas quaidam, similes superioribus, cun his adverbiis magis, dc minu . Vt si d camus , Cui magis conuersse definitio,magis conuenit definitum : & Cui miniis conuenlides

nitio. minus conuenit definitum:& sic de caeteris. Soeundus locus a Gmere.

EIsdem sere modis uti postiumus, Deo a genere. Nam propter

necessariam eonnexionem:quam habet cum speciebus,deducuntur ab hoc loco plures Maxima.ex quibus instituere possumus argumenta: ut sunt istae,Suidquid essentialiter conuenisgeneri,etiam conuenit essentialiterspeciebus: &, Luod repugnat Ioeri, repugnataliam speciebus. sicque de aliis, iuxta modos arguendi a definitione explicatos. Et ad hunc loeum generis, reducitur locus Speciei: quia sntilem habet connexionem cum indiuiduis : & ideo non additur alter locus a specie, sed eaedem serὰ Maximae deduci polis sunt,atque a genere:& eodem modo debent applicari,ad forma da argumenta a specie. Tretius locus a Disserentia.

V Alde similis est loeus a Disserentia, duobus praecedentibus a definitione Se a genere. Nam duple3 est differentia SubaIrama , 8d Atina. Et si subaltema sit de eisdem speciebus praedicatur ac genus.& eandem habet connexionem intrinsecam eum eis: Quare eaede Maximae, ex ea deduci possiunt,ac ex genere. Si verost Arama,eum definitione couenit in duobus.Primo,In eo, quod latrinleea est speciei. Secundo : Quia cum ea conuertitur. Vnde similes etiam Maximae ex ea deduci postunt: ae deducuntur ex definitione,& eisdem modis applicari debent ad syllogismos di lecti eos conficiendos. aeuartus lacus a Partibus.

P Artes sunt in triplici dirirentia,Subi inua; ut species respecta

generis, retiaλ;ut materia,& forma:aur genus,& distere tiam Interrantes, ut caput, manus, & brachium, Et ex his: Q .dam sunt nec aria ad conlistentia totius,sine quibus esse non potestivi eaput,cor,& similes. Aliae no sunt necessaria ted sine illis es-ue potest ut manus,digitus, pes. Et a primis potest deduci arguim

695쪽

6 6 Selecta ex libris Topicorum.

E secundis deduci non potest: quia neque inkrunt consistentiam totius , nec eam tollunt. A partibus plures Maximae deduci possunt, propter necessariam connexionem, quam habent cum toto,& eum cum eis totum: ut sunt istie:aeuod necessario comιtatur par in rem, necessario etia deber comitari totum:&,Quod repugnat parra etiarepugnat toti.Et haec aecipiuntur ex parta subiectι propositae quaest. Aliae vero possut sumi ex parte praedicati secundum proportionem. . Luintus locus a Toto.

Totum duplex est. Aliud uniuersale, quod est uniuersale prae-27

dicatum respectu inferiorum, quae sunt partes eius subiecti-uae: ut genus respectu specierum : α terminus distributus signo uniuersali: ut omnis homo , respectu particularium , quae sub eo continentur. Et ab hoc toto, ad eius partes; sumuntur omnia argumenta quae fiunt a luperiori ad inserius negatille:& in sumn lis sunt manifesta. Aliud est totum Essentiale aut integrale; ut homo , equus, domus. Et ab hoc toto deduci pollunt plures Maximae,& ex eis confici plures syllogismi:vi, Posito tota necesse est poni omnes partes necessaria.. Vnde valet arg. a positione totius,ad positionem cuiuscunque partis necessariae. & etiam Ablato toto . ne eesse est a erat aliquam partam necesseriam. Vnde valet argu a negatione totius ad negationem alicuius partis necessariae, sub distinctione: ut si deficit domus,aut non est iundamentum, aut non est tectum, aut non est aliqua alia pars necessaria. Locus sextus a Descriptione. I Ueriptio est definitio, quam appellare solent deseri tuam: a t quia non explicat ei sentiam rei, nec per genus, & differentiam traditur,sed per propriam passionem, conuertibilem tame cum re descriptar ut animal, aptum ad ridendum eum homine:&ideo omnes Maximae, quae ex /efinitione deducuntur, ex destriaptione deduci postunt, & eodem modo applicari ad syllogismos eostituendos. Et quod de descriptione dicitur,de definitione quid

nominis,intelligi debetaeum conuertatur etiam cum re, non in

men de etymologia nominis : quia saepe contingit, diuersa esse, id a quo nomen imponitur,& illud quod significat:quare non pineest argumentum firmum duci ab etymologia ad rem significata. Loem septimus is Proprio.

PReprium est , quod non indicar, quid est esse reis sioli autem in Ao renuersim pradicatur:vt definit Aristot.cap. .I.lib. quasi dicat,propriam passionem , non pertinere ad quod quid est, seu rei

essentiam,conuerti tamen eum ea sicut definitio conuertitur eum

definitio. Et ideo iisdem sere modiheade sere arg.deduci possut a proprio

696쪽

Selecta ex libris nopicorum. 677

proprio, atque a definitione : quia, Cui Ginuenit definitio conuenit propria pallio.&, Cui non conuenit propria passio, nee demitio conuenit. Et sicut bene colligitur, Rem ellipei rectiorem, quo periectiorem definitionem habet: ita quo perfectiorem habet passione cum haec proςedat ab essentia,tanquam a propria causa.

- Lotus octauus ab Accidente.

' Ceides est, quod adest, is abest ubiecto prater corruptionem eius: 'Vt definit ibidem Arist Sed h c definitio, solum videtur c5- uenire accidentibus vere inhaerentibus,quae ideo vocantur intrinseca: nihilominus etiam alia quae solum videtur extrinsecam denominationem significare, sub no in ine accidentis hoc loco debet intelligit ut dextrum esse, vel sinimum parietem : aut visum vel intellectum esse quia in modo denominandi, similia su ut accide-tibus init in secis. Ab accidente, deduci pollunt plures Maximae, &ab his plura arg.Vt, si Eccιδentia radicati,non nuentanis i cto. non cohErebit pradicarum subiecto: quo arg. v jus videtur beatus Petrus, Actor. 2. probans discipulos non fuisse ebrios quia tempus a d tertiae horae diei,n0a erat conueniens ebrietati, & Ideo, nec discipulis, sum eadem hora eis rinponeretur ebrietas . Et bene probatur .aliquem non occidisse alterum,si probatur eo tempore, quo occisus est,in eodem loco occisionis non fuisse ed alibi.

DE βῆi ad inha-σii, intelligitur locus iste,cui inhaerent ac cidentia non de subiecto praedi pationis, cui potest praedicatum essentialiter conuenire;& ideo merito numeratur inter loco iturinsecos. Α subiecto, possunt deduci Maximae illae & similes: ι repugnant accidentia,etiam repugnat fu ectum: vi s alicui repugnat intellectus , etiam anim N ii tepugnant corporea accidentia , etiam repugnabit corpus. imi subiectis est.ibi debent esse accidentia:& Vbi non sum accidentia, nee Usubiectum Sc, Motis no-- bis mouentuν .mnia,quasunt in nobis:id est accidentia I t ex hi , Maliis Maximis,multa possunt effici arg. a loco Subiectu&isti sans omnes loci intrinseei Sequuntur extrinseci. ltimcdecimus,ct primώs inter Extrinsecos',a Cons altis. Coniugi radituAruκ ωμει qua sub diuersa traminatione .eandem formam sigmficant,atque partu pant: id propterea quasi idem iugum ducere videntu.; vi Iulius; Iustitia e Iuste:& omnes casus 1 per quos variatur idem nomen': 8c verbum. Ad hae rediruunturalia quae eandem formam significam Hie et dive ae omnino unx' voces r ut Iustus, δα studiosus: quae id, se habent, quantum ad rem tignificatam , sicut iustiuia, M tuitus. Ex his dedMuimin

697쪽

8 Glecta ex libris Topicorum.

istae maximae, & similes : Sua dicuntur de υno coniugalemm . si Gnam modo,is cum deθita variatione. dicuntur de alio; ut si Philosophus est icie ns; Petilosophia erit scientia&,de quo dieitur unum coniugatorum, dicitur etiam suo modo alterum. Et ex his, ae simialibus propositionibus possunt fieri multa argumenta a comu-Locus II. a Simili.

SImitia Aut, qua participant eandem formam:vt omnia alba. Ad quae reducuntur, quae habent eandem proportionem: ut auriga te dux, quia similem curam et,quam habet auriga in suo curru, debet habere dux in exercitu. Ad similia etiam reducuntur aequalia,& ab eis deducuntur Maximς plures,pro argumentis instituendis, similes huic; Cunus distruat visium.erro etiam paries H-bus. Sed semper debet fieri in his argumentum a ratione formali similitudinis,dc non ab aliis materialibus, quae Labere postum similia: non est enim bonum arsu.si dicamus; Θgnus est auis. ergo

etiam paries albus est auis.

Verum loeus iste, cum sit extrinsediis, lam Finalem ,& ΕΩ fiet cadem complectiturinon Marari alem FormaIem, quae eum sint partes rei Intrinsecae, potius ad loeum partium pertinebunt. Causa alis Meuius gratia operatur effetens , & producit essectum : & Causa efficiens, a qua effectus procedit.Maximae,quae ex eis deduci pollunt,similes lunt his: Posita Musa, nocessario poniturus sus:quae intelligitur de causa actualiat sumetenti,M Non possis assectu,non ponitur ea acquae simili modo intelligitur. Verum quae ad naturam,& proprietatem harum eausarum pertinent,in seeundo b Physie.a nobis explieantur.

Locus I 3 sis useritu , V Alde similis ast Iocus iste praecedenti. quia eaedem Maximaea eausa , & effecta deducuntur: idem est modus arguendi in eis; ut, a Positione sectus d positiemem ει--:v.g.Si dies est,sol est in nostro hemisphaerio. Ablato socru, ausanux ea sar ut, non est dies rgo nee sol est in nostro hemisphaerio. Sed intelliguntur

SImiliores sunt duo isti loci. a maiori,& minori in ideo de illis νε

simul loquendum est. A maiori, sumitur haec Maxima: Suod putes u ora minus potest efficere minus r εe a minori haec, oil non potest e rem mi saxavara si efficere minu/ISed utraque debetio tel- . - ligi,

698쪽

Selecta ex libris Topicorum. 67'

Iigi,de maiori & minori ,eiusdem conditionis.Nam si diuersae r

tionis sint,non valebit argumentum.v.g. Angelus potest intelligere, quod est maius: ergo potest ambulare,quod est minus. Quia diuersae eonditionis sunt,intelligere,& ambulare.Item non potest ambulare,ergo nec Intelligere. Deus I 6. Θ i .ab Aistboritate Diurna ct -- .

TVimonitim fide digni, mi fides inattitur,valde extrinsecum ea rebus testifieatis vel ereditus ut ex se est manifestum unde I cus ab authoritate fide digni,maxime extrinseeus est. Sed si sit ab authoritate Diuina, infallabilem veritatem tribuit rei: quia eum Deus sit summa, 8c prima vetitas, non potest falli:& eum sie sumisma bonitas, fallere non potest. unde quae DEvs testificatur, ea in- έallibilem vetitatem habent: μ tales sunt res noηrae fide , quas

Propter Diumam authoritatem credimus,& argumenta Theologica, ab hoc praecipue loeo desueuntur. 'Ab humana vero authoritate aut tesimonio,non adeo firmum arm

educi pors. sed valet plurimum,ad eYplic ndas res diuinae fidei. Nam licet facti Doctores Aomines fuerint,tamen expositi O saerae Scripturae, quam omnes, vel pl.vres eorum adserunt cetiam si dita isentiat unus, vel alter magi mam facit fidem: quia non est eredendum,permisisse Deum eos in hac re decipi, ad quos pertineri

Scripturam exponere,& exposita. aliis tradere. Valet etiam mul- . tum in rebus, quae dependent ex libera hominum voluntate; ut ad impositionem, & significationem nominum:quia nominibus Vtendum est,ut plures utuntur. Praeterea in rebus quae per sensus euidenter cognosciitur atque etiam in his, quae ad historiam pertinent.quae inniti debent euidentiae aliculus,ut 'lutimum, per ase sensus habita, ex qua ita eontigisse, eredunt alij. Sed aon valet inbis,quae cognoscuntur per discursum,in quibus praeeipuum locum ratio tenet, quamquam adhuc in his multum valeat communis consensus omnium. semper ergo ducitur argum. probabile, ab authoritate humana : di quo plures sunt, qui aliquid testificantur, eo efficacius argum. dedueitur. Negative tamen, non est ab authoritate humana arsuendum, quasi probetur, rem non ita esse, quia a nemine narratur quia non est necessarium scripta fuisse.

Deus Is .is I9.ab ovosito. , Re urnantibus seu Distaratis. Non multum disserunt duo isti loci .ab inpositis o Repugoa,-tibus,seu Dissa tis. quia eadem serὸ argumenta ab utrisque deducuntur. Oppositio Madruplex est, ut in Postpraedicamentis di Timus.Comtraraa,quae est inter Album, & Nigrum. Contra finia: Inter album, dc Non album. Primortua: Inter caecum & Videns:

699쪽

68o Selecta eae libris Topicorum.

& Relatiust. Inter Patrem & Filium; Et in contradictorie oppositis; M xima haec semper est vera: cui conuenit uni, non potest conuenιre alteri, &. Cui non conuenit unum. necessarιo conuenitiaterum qiala immediata est eorum oppositio. Et idem est in priuatiue oppositis. no quidem absolute, sed circa subiectum aptum;

lGus conuenit Oecitas,non potest simul eonuenire visus : nec . Cui conuenit visu Motest simul conuenire caritas Et si visus non conuenit, necesse es conuenire cacitatem e dei i non conuenit caritas nee sterii visum conuenire. In contrariis vero, valet arg. ab assirmatione viaii ,ad negationem alterius: vr,est album: ergo non eis nigrum. Sςd non valet a negatione unius,ad negationem alterius vi, non cit album, ergo est,nigrum quia opsolitio contraria, non eli im-

inciliata. Et similia argumenta deduci possunt, a repugnantibus, aridisparatis,quorum exempla satis sunt manifesta. Locus 2o.a Diblimili. appellantur,quae diuersam habent formam,aut na- CH curam:vi albedo,& dulcedo album,& nigrum homo , & leo ad qidae reducuntur ea, quae licet eandem Armam habeant, non tame in eodem gradu,sed diuerso: qualia sutir, calidum ut unum,& calidum ut octo. rt ab utrisque de sumi possunt argumenta. um' i avni conueniant, non possunt conuex re alteri. Sed sempersunt accipienda sormaliter, hoc est, in quantum dissimilia in natura, vel gradu:3c non secundum alias rationes materiales,in quibus,mahi sestem est,posse conuenire. Et haec notasse sussiciat circa librum Topicorum.

PRO LIBRIS ELENCHO VM A.

.: ut Tractatus de syllogi liuo Sophistico. Dyo agit Arist. in duobus libris Elenchorum,ut uniuertili di- iuisione, totum hoc opus comprehend/mus Explicat naturam oliuisem Sophictita impartium eius ex quibus componitur. tanquam obiectum propris peinde Deos omnes enumerat, ex quibus fallacra argumenta deducuntur . aut occasionem sumunt: qui sunta allaciae tam in Dictione : quam exi ta Dictionem. Nos vero ea, quae ad fallacias pertinent , ad summulas remittentes, in quibus copiose explicantur, aliquid de natura ivl logi imi sophistici dicemus:qua intςllecta, quidquid in praesenti opere tradit de eo Aia stoteles,aliqua saltem ratione percipi possit. Luidnam Ars logimur, Sophisticus. O quamplex: εθ' - verus μίμogismucvel πο-

700쪽

Pra libris Elenchorum. Srauisimus Sophii licui, si etymologiam nominis sequamur, ies

significat ac syllogismus sapietis, cum sit sapiens: via tamen pili losophicae scholae factum est ; ut iam non syllugismus

sapientis,sed decipientis,aut decipere volentis, per eum intelligatur. inita per sophiila, non iam verum sapientc sed eu,qui. sapiens videri vult,omne intelligunt. Definitione,& Diuisione sit zismi sophistici tradit Ari. I.li. Topic. e. i. Sed ut tria illa, quae de eo considerari possunt,co modius explicentur,i diuisione incipiendii est.. Diuidit autem Ar i. syllogismum soplusticum, in tria membra;& primum ita definit: tatigiosus autem est Illogismus . ex his . que.

Udentur pretabilιa,non sunt autem. Secundum vero,his verbis ; Et

qui ex probabilibus quidem , aut ex his qua videntur probabilia,es avarem. Et paulo inserius, de utroque in particulari loquens a serit ; Primum, ei se verum syllogismum: Secundum , non verum, sed apparentem. Postremum membrum, vocat paralogi imum: Mait eum esse, quia affamit propositiones proprias alicuius scientia:quae ut ab ea sci eluia assumuntur, ne celsariae lunt. sed ut ab eo

assumuntur, solum apparent necessariae , & sunt salsae. Et talis ea syllogismus ille: Lineae ductae ab eodem puncto, in idem puctum,

sunt aequales: Chorda, & arcus ducuntur ab eodem puncto: ergo sunt aequales. Syllogismus iste constitutus est in materi geometriae, sed maiorem propositionem sic accipit geometria : omnes lineae rectae, ductae ab eodem puncto, in idem pi: ctum, sunt aequales. Et sic vera cst,ac ne cellaria : sed cuna accipiatur in i lo syllogismo,sine illa voce, recta, apparet quidem necesso ia, quia apparci eadem: sed falsaeit,& valde diuersa, ut colaitar, c idςo progessit ex proposit ion ibus illius scientiae apparentibus necessariis,

non tamen vere necellariis,sed Al sis. ., : 3 Ex his autem ilibus syllogismis,primus, qui dicit ut titigiosius.& tertius qui dicitur Paralogismus, conueniunt in eo , quod uterque seruat formam syllogisticam,cum in Figura,& Modo constituatur: unde ex hac parte non peccat: sed di merunt in his ex qui- bus procedunt .Quia prior ille procedit ex his, lux apparent probabilia, sed probabilia non sunt: paralogismus vero, ex neccssariis, ae propriis alicuius scientiae,sed quae nec sunt necessaria,nec ad illam scientiam pertinent, sed sunt salia. secvndus vero,quieti a li- . tigolus vocatur, in utroque differt ab at vis duobus. Na primo non

seruat forma syllogismi sed peccat in ea ideo dixit de eo Arg. . esse litigiosam syllogismum. Nec vexo esse syllogismum, hoc est,

non habere veram Urinam syllog: smi, sed solum apparentem. Et ex his intelligitur, Primum is tertium, veram habere formam sillogismi. Se ideo veros esse syllogismos.Nam procedere ex apparentibus, aut etiam ex salsis, non tollit veram sormam syllogismi. Seπιιudum vero non esse Verum θllogismum,sed apparentem. α in kς

SEARCH

MENU NAVIGATION