장음표시 사용
321쪽
dum liocesse relatum illius letatur illud esse relatum huius ut si quando tu a diametrum conmensuretur lateri, postuletur latus commensurari diametro. Sio modos collegit diuus Thomas ex .lib. Topic.serem ultimis paginis.
x tionale,ergo omnis homo currit. Respondetur, hos modos argumentandi non Rppvllari captiones,quod peccent in forma, aut materia; sed quod male sint pro b xiones. Videntur enim probare, non probant; quandoquidem id quod probaridy m est, petunt. Sed profecto nec solutio ista dubitatione caret, praesertim cum praestantissimae demonstrationes probent,aliquid competere definito, quia conu definitioni ut Omne animal rationale est risibile Ad omnis homo est animali βψdae, ergo omnis homo est risibilis . Quadruplex est huius argumenti solutio. Pi ima est,hos quinciue modos non esse captiosos, nec in eis re uera committi petia 60dem principij sed tantum iuxta vulgi opinionem . Aristo t. 8.Topic loco citato hyd solutioni videtur fauere . Acturus enim de Petitione Principij, ait, se iam di-Risi in Analyticis,id est 2.Prior.c.44.quid esset principium petere ad verilawm sed tunc vel se dc petitione principi ad opinionem agere in e vestigio assignat hos nodos, quos tradidimus . Sed dices: Quae igitur crit uera principii petitio Exi, stimo, quum quis eisdem penitiis verbis assumit, quod est probaturusci ut inntutdiuus Albertus Magnus 1. Prior. Item uero propriam, veramq; principii petitionc ivdico,quum quis in eadem argumentatione unam rem per aliam probat diuerso Vt si probaturus,omnem hominem eis risibilem , ita argumentetur omnishQmo est animal rationale ergo omnis homo est risibilis . Et negante aduersario tecedens,illud probet,omnis homo est risibilis, ergo omnis homo est animal r Upnale. Secunda solutio est diui Thomae hoc loco. Quando argumcntamur exdςfinitione ad definitum, e genere ad speciem , c. quia definitio est notior desini x0,6 genus specie,non committi petitionem principij, codem pacto nuc' andis Rrgumentamur ex uno relato ad aliud,obiam solum causam , quia non potest illud fine isto cognosci. Quando vero ex his argumentamur,non quia aut notiora sint, ut sine cis illa,quae probaturi sumus,cognosci non possunt; sed quia rogamus arς Mndente, ea concedi: tunc demum principium peti Tertia solutio est CardinalisC-iolani. .Poster. cap. 3.quaest. I .ad medium. Proprie autem ea pertinet ad primum0dum petitionis principit. Itaque dicit, definitioncm4 definitum posse duobus m Ddi considerari: primo secundum se, di ita semper peti principium,quum a definitione ad definitum proceditur. Nam quod attinet ad rem ipsam, nitul aliud st'QmO,quam animal rationali nec animal rationale,quam homo. Quare idem Om- η RQ est,probare hominem esse risibilem,quia est animal rationale, ac ostendere ho 2 'ςm esse risibilem, quia est homo . Secundo posse considerari respectu nostri. 2 Consideratione docet, nullum esse vitium quidpiam de desinito per dufinitio 2 ' probar quia diffinitio totam essentiam definiti clare ac perspicue significax do μ' via vero implicite di inuolute . Quare qui proba aliquid de definito per dς muon ν
nes malae sint. Prima si lutio.
322쪽
238 Comment. in uniuersam Logicam.
1aitionem, non pro bat ignotum per ignotius,sed notum per notius: nec idem ter Quarias ipsum, scd per aliud secundum rationem,aut modum significandi . Deniq; ostertia V jς mihi quartus modus rcspondendi,qui rem ipsam manifestius explicat. Omnium sa' ne accidentium,que de re aliqua dici possunt,duo genera inuenititur. Na alia propria sim ab ipsiusq; rei essentia,natura hic manant, ut acultas ridendi ab cssentia homianis fluit vis autem sciiticia di a cuiusque animalis natura. Alia sunt,quae contingenter rebus conueniunt,ut ambulare,aut aegrotarchomini. Quocirca sidcfinitio tanquam medium accipiatur,ad probandum aliquod acci lcns primi,cneris illi cito uenire,nulla est petitio principij, altem quoad nostram cognitionem,sed est optima ratio demonstrandi si uero ad probandum aliquod accidens secundi generis trequeater in illud vitium incidimus, ctiam respcctu cognitionis nostrae. Qina clim talia acci lcntia non competant dcfinito ratione si cntiae non est necesse,ut nobis notior sit eorum connexio cum cscntiati definitione, quam cuia ipso definito . Quare sit
probentur pc desinitioncm,pctetur principium,non modo vulgi opinione, edi pientium quoque.
De captione consequentis Cap. a
Primus Vobus modis potest committi fallacia Conseculentis, primo quando sicut es m DdM,' u antecedente sequitur consequcns, ita ex consequente infert sophista antec iψ 'l' ' dens animal currit,mouetur ergo si mouctur,currit. Secundo quando sicuts se gh ex opposito consequentis sequitur oppositum antccedentis, ita ex opposito antece μῆ μῆ- hi eri oppositum consequentis: ut si Plato currit,mouetur ergo si non currit,
non mouetur. do ex antecedetis ne Eatione liceat colaquentis nega ionem colligere.
DV O sunt argumcnta,quibus uidetur ostendi, secundum modum non esse captiosum. Primum,quia Aristoteles .Poster. cap. Io.ita ait: Si affirmatio civcausa affirmationis, negatio erit causa negationis. Ergo si ex hac affirmatione, Pla to currit, sequitur haec Plato mouetur: ex negatione cursus sequetur negatio O tus . Alterum Aristoteles j de Animo cap. I. ita argumentatur S anima nonna bet alicuam opcrationem propriam,id est,in qua non utatur corpore tanqtia i rg no, non potest a corpore separari; id est, existere extra corpus ergo si habetopcra tioncm propriam,poterit separari. In qua argumentatione ex opposito anteccuc tis oppositum consequentis vult Aristoteles cssici. Respondctu ad primum arpWment cum Cardinali Caietano I. Posterior.c. i R. quaest. 6. aliud p ut ita dicam causare, aut Scere conscqucns. Et quidem quando affirmatio fert affirmationem,non cst neceste ut negatio inferat negationem . Hic ni V . ἡ cundus modus praesentis captionis. At quando antecedens est causa propriae, βψ uuata consequcntis,tunc ex Aristotcle si assirmatio sit causa affirmationis, nec debet si e negationis causa. Qiuod profecto quum, si veniet, non crit sopi ii cx opposito antecedentis oppositum conssequentis inferre. Sed addo 'go,non do liccre argumentari ex opposito antecedentis ad oppositum conssequenti , qdo antecedens inpropria causa consequentis;sed etiam quando est proprius quatus cius effectus:vtbcne sicquitur, Luna patitur eclipsim,ergo Luna citetς di
323쪽
Solis,& terra interposita est. Et optima quoque est ar mentatio, Luna non patitur defectum,ergo terra non est: interiecta Similiter responderi potest ad secundunt Rrgumentum,dicendo bi Aristotelem non commisisse ullam fallaciam,quia haberepperationem propriam,est causa propria,aut effectus proprius rei separabilis: moh4bere operationem propriam est causa propria, aut effectus rei non separabilis. Vnde, affirmatio infertur ex affirmatione,S ex negatione negatio.Chrysostomtis I uellus ut est in omni quaestione diligens 4 de Animo quaest. o. tresἰalias solutio-nQSassignat . Quare autem liceat in bona argumentatione,c opposito consequenti ad oppositum antecedentis pro ccdere,vi non e diuerso, explicat idem auctor i. Physic. quaest. Ir.
De Fasiacia sic dum non is fani vi cau
VT docet Aristoteles et .Pcior.cap. 1.captio haec committitur saepissime in syllogismis ducentibus ad incoismodum , quum scilicet ventum est ad consi quens fassum, in uterentes unde falsitas illa prouenerit, tribuimus causam erroris licui enuntiationi,quae re uera non est eius causa. Verbi gratia.Si quis ita argum tetirr,omnonimal habet tactum,& omnis homo est animal, sed nullum brutum est homo croo nullum brutum habet tactum Dac deinde sic in respondentem inueh tur. Hoc conseqriori on falsum: o est falsum propter illam enuntiationem, at Iacanimal habet tacitis; nam alia verae sunt certissima': is pectat hac fallacia, quia falsitas huius conssequentis non erat tribu eda illi enuntiationi; sed vitio consequetiar.
De Eallacia ex pluribus interrogationibus ac si essent
FAcile hac captione utuntur sophistae, quando proposita aliqua interrogatione,
quae voce quidem simplex est,& sensu multiplex si unica responsio adhibeatur,f lsitatis arguunt respondentem.Vt spercunctetur sophista, num homo & brutum sint rationalia. Si respondeatur,non si e,argumentabitur ipse, Ergo homo non clx tionalis.Si respondeatur esse, continuo colliget, Ergo brutum est rationale. Qua-xς pluribus interrogationibus plures adhibendae sunt responsiones.
aeritur,unde sumatur numerus harum fallaciarum extra dictionem .Respon Num eruadet diuus Thomas opusc.de Fallaciis cap. 8 ipsarum numerum ex varijs en captionuti diuisionibus colligi quibus ignoratis, deceptiones accidunt. Etenim 'uςstig '' 'liud per se,aliud per accidens ex ignoratione cuius diuisionis sumitur fallacia μ ' 'ςςidentis . 9einde aliud perfectum,aliud imperfectum quam diuisionem parum ς'mprehendunt,qui ab eo quod absolute, ad id quod ex parte soldm tale dicitur;ar ὀ mqntantiir. Item aliud oppositum,aliud secus iarum cquidem id intelligit,qui' ' Llencho pro uero capitur. Quarto aliud idem,aliud diuersum. Et autem I princi-
324쪽
bso Comment. in uniuersam Logicam.
principiti petit,accipit idem,tanquam diuersum. Quinto aliud prius,aliud post lius . Qui vero conlequentis captione irretitur, existimat prius equi ex posteri re,ut posterius ex priore efficitur. Sexto aliud causa,aliud effectus Penultima at tem fallacia tribuit rationem causervi effectus iis,quibus tribuenda non est. Deniq;ens aut umim est,aut multa: in postrema captione multa ut num accipiuntur Quod instes ex Aristotele i Elench. uiuo Thoma in hoc opusculo, ocsallaciam accidelitis procedere ex ignoratione eiusdem diuersi Rebondetur, uerum id etiam esse, sed primam radicem illius fallaciae esse ignorantiam eorum, quae per se. aut accidentario rebus conueniunt . Nam quialignoramus, quae sint idem ex accidenti, quae veta per se, inde contingit a ridentis locus.
325쪽
Liber octauus. 26 ICIRCA OMNES SUPERIO
Inem hoc loco institutionibus nostris imposuissem, nisi tria mihi dicenda superessent, quibus minime explicatis,ridiculus fortasse nonnullis in contemnendus viderer . Reprchendent enim me quidam ob multa vocabula,quibus in superioribus libris utor, tvniuocum,praedicatur, maior, minor, praedicamentum, denomia
subalterna,&c.alii accusabunt, quod Aristotelem sobhistarum cit ita enim plerique sentiunt) aliquando pertextus citauerim iec deeruttandem,qui mihi succenseant,quod lib. i cap. I. nonnihil Aristotelis loriae derogauerim . Qui sane, ut taciturnitate mea freti, nos iure contemnere videantur, non ςommittam. Defendam enim me potius, & altius repetita oratione, partes meas
Fateor quidem, vocabulorum elegantiam, sententiarumque venustatem ad eqI Q dammodo lectoris animum rapere , ac ne fastidiat continere . Sed relicta ipsi xum rerum dissicultate, in eo omnem curam xcogitationem ponere,ut grandi et 'Rςntia,ingenti facundia,summa verborum ac sententiarum pompa, res abstrusiis simas tractes, id ego non tantum fieri non debere, aut posse, sed a Ciceronis 'iuisti pro Deo fere est' opinione,alienum puto. Illi tamen prssertim ab scholis inibi, Rquae & ignis interdictione, eij ciendi videntur , qui eo usque in hoc errore proces strGut nullam prorsus difficultatem,nisi quae verbis Ciceronianis,aut Graecis fallem git ri possint,tractant. Nam grauiora dubia,quae plura doctrinae adiumentad sidςrant,eloquentiae praetextu relinquunt; disputationes Dialecticas cum maximo ςQrum,qui tantum Latine sciunt,detrimento respergunt. Quos tamen ne eloquo-xia odio, ac non magis veritatis amore reprehendisse videar, rationibus utar firmis imis,&testes citas non contemnendos,utq; Iurisperiti dicut omni excepti Q maiores .Primum cum Theologi res difficiles,omniumque difficillimas tractent, qua ut ad Paulinum scribens diuus Hieronymus ait, Plato doctus nesciuit,Demosth ζ eloquens ignorauit,& ut ego lentio Latina lingua Princeps Cicero nes inni re quidem potuit unde obsecro eis crunt petenda voces od si Theol gi ζ m quam negare non possumus,facultatem concedimus, ut pro rei dissiculi xς Vocabula diu in scholis usitata retineant,quamuis non sint legantissima;cur ob isecro,Dialecticam ita polim v. quasi vero deceat dominam vulgaribus orname xi indui, pedissequam aut emeius famulatum nevlecto , in se ornanda dies ac nocte consumere:itemque illam temperato dictionis senere,ac puro Latinoque se mone esse contentam huic vero horridae,ac si cum illius pulchritudine conferatur,s0rdida arti, ne Attice quidem loquentes satisfacere. Sed quoniam non omnes,
qui hanc artem addiscunt, Theologia sunt initiandi, de alijs etiam disciplinis dic 'M An Medici quum ad suae artis quaestiones explicandas Latinis vocabulis digent, ex uno Cicerone ea colligunt Rarisiimas quidem disputationes sis querent, scut rarissima sunt, aut nulla potius, quae de Morbis, ac Pha μ λ i. Cicero scripsit.Nivn quitus Pontificiu, ut Imperatorium tractant,ita super-
Ille etiaordo defensionis erit in histribus capitibus. Prime repreheli
Prima ratio qnia Dialecticae aliarud isciplina
326쪽
et in Commment in uniueisam Logicam.
stitiose Ciceroniana verba quiruntῖsed ne Historiciqitide,nec Mathematici,nec Morales,atit Naturales Philosophi,aut Metaphysici in tantas se unquam angustias coniecerunt,ut res sibi subiectas Tullianis solum verbis tractari posse dixerint. Alioqui nuquam ternarium,aut binarium nominarent;quia his vocabulis nunquam usus est Cicero. Si igitur Dialectica harum disciplinarum organum est, cuius erit mentis sic iuuenes in Logica crudire, ut quum ad Physica, Medicinam,Ethicam,aut Theol giam transeunt, omnes quas audierant voces,obliuiscidebeant;oporteatque praech rissimarum scientiarum mamstros,quum a Dialecticis disputationibus venientes a Secunda ditores recipiunt, vim quodammodo asse re sensibus, ex corumque animis verbo- quia ni rum cognitiones,quibus olim imbuti fuerant,extorquere Deinde Cicero de Bonomi M. Gyhrum, Malorumque finibus lib. .nimium usum Graecarum vocum reprehendit,nisi uiti sis, cum longo iam usu tritae ab omnibus tanquam Latina habentur.Isti contra vocabi Vitandu . a Graeca omnium Latinorum ore decantata, ab scholis abigunt quae autem in haec usque tempora Latinis inaudita fuerunt,ab Athcnis ad nostra gymnasia pertrahunt. Non dicunt Syllogismus,sed Raciocinatio; non Perihermenias,sed de Interpretati ne;non liber Elenchorima,sed de sophistarum reprehensionibus:c5tra autem Aenui pollentis nomcn in Isodynamiam mutauerunt,Sγllogismi probabilis in Epichere a, Conclusionis tandem in Sympcrasma scilicci quia vulgi, puerorum qile admirati nes,clamores, plausus quaerunt: si autem communia,receptaque homina in lecti nibus suis adhiberent,cum de rebus ipsis nihil admirabile,nihil splendidum,nihil denique proprium, quod dicere possint, habeant, nulla restarct cis occassio gloriandi. Nunc uero , quamuis exiliter diui Thomae,ac Latinorum interpretum scripta percupiant,si quid tamen forte arripuerint,illorum ad se Philosophiam transferunt;atque ut reliqui fures eorum quae coeperunt signa tammutant,sici), cum illor sentetijs
tanquam proprio Marte inuentis gloriari velint, nomina tanquam rerum notas m tant. Inde autem id,quod maxime optant, facile consequuntur nimirum ut pueris,
qui uix ex Grammaticis excesserunt, opiniosissimi videatur; cum ipsi nullam unqua, τὸ it, eo nomine dignasi opinionem excogitauerint. Iam uero aliud,immo vero alia vitia in huiusmodi vocabulorum scrutatoribus,manifesta sunt. Aliquando enim necesse habent his uocabulis uti,quibus scholastici Theologi saepe utuntur, liquum de universis,ali sque huiusmodi disputant, quoniaminime cis uti assueuerit Deus
boneZquam tarde ne inepte dicam id faciuntλSed alij sunt, qui ut scitissime ab his vadis emergant,desinitiones pro his,quae diffinitionibus subiecta sent,proferunt.Haud dicunt Ens, sed id quod est . Ab his ego quaerere soleo,quuti astectionem aliquamentis de ipso cnte demonstraturi erunt,quo sint usuri medio,si diffinitionem,qufamedium demonstrationis esse debuerat, subicctum fecerunt. Egregie profecto Hi γ' η' 'f' niae ornamentum Quintilianus 8.lib.Institutionum cap.3. hos in eligendis uocabu
'' ' rq imetatores reprehendit. Non uideo inquit cur tantopero spei aemur haec uo cabula Enes assentia nisi quod iniqui aduersus nos iudices sumus ideoq; sermoni
paupertate laboramus.Item Aristotcles in Categoria Relatorum saepe noua facienda esse uocabula docet,quum ad res explicandas nulla suppctunt uoces. Quid Θgo reprehenduntur Latini commentatorcs, ad res,Ciceroni incognitas, explican das,Latinas uoces post eius secula inuenerunt Denique si Grammatici quicquam
certi de Latinis uocabulis statuissent, possemus eorum praeiudicia & tenero, sequi; sed nihil est ipsis incertius. Alius enim lapides ueteres praeponit Ethymologia: γ lius Ethmologia lapidibus praefert, alius prosert ex antris Cimmersis codices δημ
327쪽
sc intos quasi ueQ omnes qui literas in sicilibus sculpebant,aut libros olim scribebant essent eruditissimi, aut inter eos non essent de vocabulis dissensiones, vel certe omnibus librarijs unus praeesset Cicero,qui eos operantes instrueret, eorumque errata corrigeret huic solus Cicero probatus est auctor,illi etiaVsfar,atq: Sallusti is hic ullum unam uoculam in Cicerone deprehenderit, iam omnibus quasi uenalem nrono nit,alter clamat,una hirundine non latis indicari uer alius denique nulla Ciceronis aut alterius sapientis auctoritate ductus uocabula fingit,ut Perionius,qui unionem pro imit te scripsit: nimirui quia id ipsis Ecet,ditio Thomae non licet Riiodsi h quaestiones essent ut illae, quae apud Philosophos,aut Theologos agitantiar, libente: eos pateremur sed de minutissimis quibusq; uocibus ita digladiari,ac si deam mi salute ageretur;&in huiusmodi disputationibus longissima uitae spatia insumere, damnosum est ualde Reipublicae '. . . .
Verum ut omnem excusationis uiam nostris aduersari; praecludamus,quoniam 'ci in
Ciceronis imitatione gloriatur,doccdum cst eos,nec cum Cicerone sentire, nec cius
Philosophicam libertatem imitari. Nam lib. 3.de Finibus,ubi quaedam Latini antea i iesi, inaudita uocabula erat prolaturus,sic ait Quod quidem nemo mediocriter doctus idola heb. mirabitur,cogitans in omni arte cuius usus Vulgaris communisque non si,muliam Philoso nouitaten nominum esse,cum construantur earum rerum vocabula, quae in quaque phicis traarte uersantur. Itaque MDialectici in Physici verbis utuntur ijs, quae ipsi scienti QT:ό inota sunt.Geometriae, lusici,Grammatici etiam more quodam loquuntur suo. Ite elestitur. ipsae Rhetorem artes, quae sunt totae forenses,ac populares, verbis tamen in dicedo
utuntur, qDasi Privaris, ac suis. Atque ut omittam has artes elegantes ingenuas,
ne opifices quide lucri sua artificia possent, nisi vocabulis uterentur nobis incognitis, usitatis sibi. Qui ctiam agricultura,quae abhorret ab omni politiore elegantia, ta-inu eas res,in quisus versatur,nominibus notauit nouis; quo magis hoc Philosopho faciendum est.Ex his Ciceronis verbis perspicuum fi qua Ciceroniani sint,qui res Dialecticas tantum Oratorijs uerbis tradendas existimant. Sed properemus ad reliqua.Insuper in codem libro ait,Philosophum si afferat cloquentiam non esse aspernandum si non habeat,non esse ab eo admodum flagitandam; dum tame complecta tur uerbis quod vult,& dicat plane ut intelligatur. In codem praetcrea libro sic scribit,omne quod de re bona dilucide dicitur, mihi praeclare dici videtur. Istiusmodi autem res dicere ornate velle,puerile est: planc autem perspicue expedire post doctivi intelligentis est uiri. Item in code tuolumine ex Catonis persona est,Re enim, intellecta,in uerborum usu faciles esse debemus. Et .lib. de Finibus,Cur inquit cudere conueniat,non malumus usitate loqui Et lib. 2. de Finib Torquatum ridens ait Loquuntur ipsi bene Latine , sed parum plane. Iam vero in Oratore ad Brutucxpende quid dicat,Res autem sic se habet ut breuissime dicam quod sentio composite,&apte sine sentclijs dicere niani est;sententiose aute sine verborum ordine modo,infantia sed eiusmodi tamen infantia,ut minii utantur, non stulti homines, homines haberi possint,sed etiam plerunque prudentes. Huc ille.Vocat autem hoc loco infantiam,id quod partim facundiae, eloquentia arque omnino opponitur oracitati. Et in eodem libro sic scribit,an Philosophia res spectantur,n5 verbal untur.Et I.Officioru sic legimus,Ne ut quidam Graeca verba inculcantes iure optimo rideamur. a Ciceroni Ita quidem Cicero docuit, ita Quintillanus sensi, ita Aristotcles scripsit. Sed quida non erit inutile, quibus etiam uocabulis usus fuerit Cicero, explicare. Hinc enim vocabula.
328쪽
2 H Comment. in uniuersam Logicam
miras diui Thomae scripta infament; quoniam in ipsis haec nomina deprehendunt, Scibile, Affirmativa, Descriptitia, Entitas, Aequinitas,&c. Apertissime enim demo strabo his similes voces, aut multd duriores in Cicerone reperiri. Lib.enim a. de Finib.Opinabile vocat, quod opinione tenctur: lib. a. de Inuentione Ignorabile nominat,quod potest ignorari . Quid igitur impedit,ne quod scientia comprehe-di potest,scibile appellamusῖDeinde I de Inuentione utitur his vocabulis, Delib irativa,Definitiua,Transsativa, Ratiocinatiua: S lib. 2.Comparati uari Assumptitia. Quodnam itaq; peccatum est dicere, definitio descriptitia, aut enuntiatio affirma tiua Demum lib. I. Epith.Famil. epist. 7. ApiJ, Lentuli liessentias, vocat Appietatem Lentulitatem inlidium acturum fuisse putas, si de eoui,entisq; natura scripsi .set Entitatem profeci din quinitatem non esset veritus dicere, nisi suauius aliud occurisset.Ιam h c mitto,ad alia enim mea festinat oratio. Quis ex his viris bonis peccato animo legeret duum Thomam, necessitudinis vocabulum,pro necessitate, aut visum enth& firmitudinis argumenti pro citis efficacia At Cicero de Inuenti ne lib. a. sere ad finem,plus vicies utitur necessitudinis voce, ut necessitatem explicet.Et quemadmodum diui Thomae discipuli nece si trium diuidunt in id quod simpliciter,ac omnino necessarium est, id quod ex Hypothesi:ita Cicero duplicemi cit necessitudinem,unam simplicem S absolutam,aliam ex adiectione. Item in vir que libro de Inuentione passim ait, hoc' illud ue argumentum parum habere firmiatudinis. Denique si diui Thomae aduersari omnia Ciceronis opera, non duos, aut ad summii tres eius libellos vidissent,inuenissent equidem infinitas prope voces, quas ipsi ut sordidas habent; nempe defectivi pro maco, habilitate pro aptitudine,
artium ieiunitatem pro ignorantia,beatitatem pro beatitudine,continuatum pro eo
quod minime interruptum est,dulcitudine pro dulcedine,admirabilitatem pro a
miratione,condecentiam pro conuenientia,salutariter pro salubrite germanitatem pro fratrum mutua necessitudine,& mulierositatem pro amore mulierum . Ut autecorum inanis timor omnib innotescat, locum unum Perioni in medium prosera. In libro Perihermenias,ubi ad modificatarum enuntiationum explicationem val--
videbatur,pollibilis nomen saepe admitrit. Illud tamen risum mihi prorsus mouet,
quod quum aliquam minus elegantem dictionem in aliquo Grammaticorum reporiunt, continuo illum excusant,ac usum fuisse dicunt ea figura,quae Barbaralexis ii minatur: at in diuo Thomantillum omnino excusationem recipiunt. Sed quamuis id minime proposueram, diuum Aurelium Augustinum,uel om-s ' uisu nibus Gentilibus& Gramaticis reclamantibus,Ciceronem, Aristotelemque inge ' ni acumine superantem, ut hanc nobis litem dirimat;vique pro iustiori parte sententiam ferat,deprecabor. Bonorum, inquit,ingenioru insignis est indoles,in verbis veru amare,n verba. Qiiid enim prodest clauis aurea, si quod volumus aperirino
potesta aut quid obest lignea, si hoc potest,quado nihil quaerimus, nil patere quod clausum estλο egregium viri,&sancti,& docti iudicium quod i s cap. q.lib.de Joctrin.Christiana habetur.Item lib.de Vera Religione cap. 6. sic ait Veritas cunctis robus praeponeda est. Et lib. et .cotra Cresconiti Grammatico,ac hqrcticii Donatista cap. i. sic laribit:Si Demosthenes clarissimus Oratorii, cui verboru tanta trit cura, Quanta rerum auctoribus nostris, cum tamen ei nonnullam locutionis insolcntiamri . . . Aeschi
329쪽
Aosel Incs Iecisset, negauit ille meo positas esse sertunas Graecis, uerbo usus fuerit ouanto minus nos laborare debemus de regulis derivandorum
omisit quando Miue hoc,siue illud dicamus,intellei u quί m non in expositione sermonis,sed in deme raui entio Anobis itaq; testat doctissimus hic,&sanctissimus Ecclesiae Doctor. Potaem quodue ad Hieronymi tribunal aduersarios nostros pertrahere, sed vem usium Gisi liuentes eius scapulas recordarentur, timore perterritum nobiscum ea
Η :z siti,,ad duo alia, quae mihi restant, capita properabo si tamen prius
iuuenes Dialecticos admonuerim, ut quum magistros suos Gramaticantes ident, eos omnino contemnant; ad aliorumq; se disciplinam transferant: quum a lecti ne domum redierin omnis quae a magistro suo contra diuum Thomam,non Phil sophiceiquum enim de rebus,non de vocibus,in controuersia,nihil tale suadeo,nec di suadeo quidem,sed Grammatice dictata reperien statim deleant. Illud denique cogitent,nullum ex his hominibus aut nostra state,aut maioruna memoria insignem Theologum,aut Iurisperitissimum euasisse Deus mihi testis est,me haec quatum cristimo prauum enim est cor hominis inscrutabile Inon liuore, aut cuiusquam odio scribere; sed misericordia motum, quod videam tot praeclarissima ingenia in uno Cicerone exprimendo occupata. At si miratur quispiam, cur clim ego hunc Neotericorum usum tantopere reprehenderim,ipse Mooue voces quibus illi contra Resp5sio rem Doctorum utuntur,vlurpem: huic ego stille res ondebo. Aut enim cum proaucto Terentio Alcaio,irior gerendum fuisse Thaidi, id est, nostrae huic aetati ac seculo: aut cum diuo Hylario, in vitium me vitio alieno coarctatum esse conquerar aut tandem quadam divi Gregorissimilitudine me communiam.Nam quemadmodum is qui porrecta manu iacentem quempiam elevare cupit, ipse se aliquatulum inclinet oportet;sic qui repuerascentes Philosophos excitare volui,eorum in eligendis vocabulis, iositatem; si non omnino,tamen aliqua ex par debui imitari. QVod autem mihi secundd obiici potest, apertius refelletur. Primum enim Gaa,
rauissimi quique viri pertextus Aristotelem citant. Deinde nullum g stas, Aristotelis librii inicitus diuisum affero,pter libros Metaphysicoru-Id ut in ori. hoc consilio feci. Plerosilue enim interpretes ac translatores,quim in capita diui desur. dunt.lesti vix reperi unum, cuisum altero quidpiam esset commune a qui ext bus usi sunt,unam perpetuo diuisionem seruauerunt. Nec me haec sola causa,ut pertextus citarem Metaphysicam impulisset, nisi vidissem, nullam esse Metaphylicae e Graeca in Latinam linguam versionem,quae a plerisque in his Valentinis scholis recipiatur. Ex Dialecticorum autem MPhysicorum uoluminum translatoribus 'u uisin inter ipsos quoque de capitibus diuidcndis sit magna dissensio Perionistratiationem a Nichola Giuchi emendatam sequor. quia ea sela a Valentinis stris rccipitur. Quare quum insuperioribus libris reripsimus, hanc, illamve se tentiam habcri in I , aut tali libro, aut capite, non iuxta Boethii aut Argyr
vili sed iuxta Porioiiij sectionum intelligatur nisi quum aperte aliud admon
330쪽
as Comment in uniuersam Logicam.
iuxta Petionis sectionem intelligati ir; nisi qiitim aperte aliud admonemus
rum quum librum Perihermenias, aut Elenchorum citauimus, non potuimus Perionium sequi:primum quia diuus Thomas duos libros Perihermenias,& totidem Elcnchorum facit;Perionitis vero unum de Interpretatione instituit. Deinde ipsa capitum ut librorum diuisio in Elenchis in una eademque Perionii translatione, iiixta varia Typographorum ingenia variatur. Deinde lectorem moneo, uti intum Metaphysicorum per capita citari, quia in eo libro no tam numerus capitum,qua titulit inscriptiones rerum, in quo uis capite tractatarum,considcrantur.
Tertiae re e Equitur, ut iuxta sit sceptam a me prouinciam, illud quod ultimo loco me tra-Pyςhςnsi P ctaturum dixi,persequar. Postquam enim primus liber excussus est, rogatus desud ' sum ab amicis,ut quod de Topica Dialectica in eodem libro cap. I.dixi,firmioribus rationibus stabilire,ne tedi oris animus fluctuaret.Id igitur nunc praestabo, tarque primum rationibus, deinde autem grauissimis testibus. Quod non prius aggrediar, quam lectori persuaserim, nullum a me auctorem citari,cuius verba ex ipsius fonte non sumpserim. Eorum .n. insoletiam reprobo,qui mille auctores,in cuiusula sententia aut probationem,aut reprehensionem sterunt; quos tamen si consulere cupias,citius in Ebu serpentes inueneris,quam quod ex illis citatur. Q iam ob rem nullis omnino laboribus,nullius sumptibus ipse peperci, ut auctorum libros vid rem;nullumq; in his meis institutionibus testem adducerem,quem non legissem Vnum tamen Berosum Chaldaeum excipio,quem cum in hac ciuitate minime reperissem,ut ab alijs referri solo ita a me lib. 1 cap. I. eius sententia fuit transcripta. An nudiustertius librum reperi nec tamen mihi videtur, ita generatim loqui, ut
ito e sei Ad reliqua igitur nunc progrediar;meque ad meum munus,pentiumq; reuoc tiaradae. bo: ostendamque non fuisse Aristotelem primum Dialecticae, etiam Topicae,inu torcm.Equidem,ut nostri Theologi I. parte quaest.9q.art.3.doce nulla est scientia quam primus homo a Deo non receperit. Quin etiam diuus Thomas addit,nihil quod sub scientiam humanam cadere possit,&in primorum principiorum gener litate,aut virtute contineatur,ipsi Adam ignotum fuisses. Sed ut constat ipse Adam a paradisi amoenitate exclusus, sceleris sui veniam obtinuit, fuitque deinceps vir prudentisiimusvi sanctissimus:ergo ea docuit filios suos,quae ipsis utilia admodum futura intelligebat:maxime cum multis seculis una cum filijs in hoc mundo vixerit; eosque summo amore complecteretur. Inter ea autem quae apprime ad hominum disciplinam conducunt,praecipuum est,quid inter necessariam rationem irob bile argumentum intersit,cognoscere Vagabitur enim errore animus frequentissime,si aut verisimilia tanquam certa arripiat, aut certa ut probabilia tantii negligat.Ergo probabilissimum est,eas praeceptiones,quas Adam de his rebus nouerat, siti s suis tradidisse. Quod si ille hoc egit, nulla probabilitate constat,post eius mortem omnino eam disciplinam esse extinctam: prssertim cum in Orbe semper aliquis vir sanctus multi doctissimi fuerint; priorumque ingenia nostris essent acutiora.