장음표시 사용
311쪽
Difficultas quae circa superiora se offert.
Contra secundum modum huius captionis est argumentum. Nam ille non proa gomo cedit ex nomine Homonymo, sed Analogo, Rempe risu, qui de homine atque prato analogice dicitur Ex analogis autem argumenta probabilia desumuntur Rr m hiatibabilia dixi Immo demonstratoria: ut statim explicabitur. Ad hoc argiumentum possumna. respondent quidam. ex analogis non duci firma argumenta.Cumque videant in ex physicas Theologia multa probari de Deo ex creaturis quod reuera est ex analo Prima opilli argumentariDegant ea, quae Deo ireaturis communia sunt, ut Ens,atque Bo Dio num analoerice de ipsis efferri, quin potius esse univoca. Quod si eis Aristotclem proseras,viaque entis analogiam praedicantem,ab ipso ctiami dissentire Eloriantur. Sed horum sententiam acute ut solet Caietanus refellit, quum opusculi de Ente, α ... Essentia caput secundum interpretatur. Ali respondent,quaedam esse analoga, quoxum significatum proprie competit sui an alogatis,ut en substant in accideti; Deo creaturae; alia quae uni analogato proprie tribuuntur, alijs vero improprie, ut hoc nomen Leo cuidam bruto&homini feroci . Concedunt igitur, ex analogis prima gQneris colligi firmisssima argumenta, saepeq; demo strationis in Theologii Met physica ex analogis aut secundi generis nihil aliud quam captiones dolos colligi. Verum tertia occurrit solutio multo praestantior Dicendum est enim,ex analogicta his. ω primi quam secundi generis optimas raciocinationes oriri,dumtame eruct propor ob nio. tionem,aut proportionalitatem ratione cuius illa analoga inter se conueniunt.Co tra autem x analogis primi goneris,aut secundi nunquam sequi necessario conclusionem,si limites proportionis,aut proportionalitatis grediatur Verbi gratia. Illud argumentum de risu nominis irati,quod pertinet ad secundum modum analo rum,fuit nullum,quia risus non dicitur de homineri prato,quoniam os aperiunt;led quia sicut homo quum ridet est laetus excipiatur sardonicus risus sic pratum florens videtur prae se ferre stitiam atque ideo ridere dicitur. Aut certe ritus ei tribuitur, quia coloris amoenitate spectantium oculos oblectat,&quasi ridentes facit. Igitur si intra huius proportionis fines persistamus,bene argumentabimur hoc pacto Ola nis ridens est laetus,uel secum fert quandam laetitiam sed pratum ridet,ergo aut laetuest,aut prae se fert quandam laetitiam: non illud prius,ergo posterius. Item in analo fi primi generis hoc argumentum est nullum,Homo iustus dicitur,quia iustitia haltu praeditus est; at Deus estitiam iustus, ergo Deus est habitu iustitia praeditus; nihil valet quia proportio Iustitiae humanae diuinae non in eo cernitur,quod utraque sit habitus,aut qualitas animi; sed quia sicut homo iustus ius suuin unicuique tri uit,sic Deus ex stia essentia talis est, ut neminem iure suo si tamen respectu Dei Iuris nomen certa quadam rationes, quam Theologi docent,intelligatur defraude . Hoc autem argumentum bonum est, Homo iustus neminem fraudat iure suo, sed Deus est iustus, ergo neminem fraudabit. Item Homo sapiens cognoscit litem Rinicitiam,sed Deus cst sapiens, go intelligit amicitias atque lites uti a gumen' 'o utitur Aristoteles aduersus quendam Philosophum, ut probet Deum non igno x re litem Mamicitiam,quas nec homines ipsi ignoranti '
312쪽
2 8 Comment in uniuersam Logicam.
FAllacia Homonymiae clitoniam in una voce accidit simplicior est, ac prius tractanda fuit, quam fallacia Amphibolia quae compositior est,&in oratione cernitur. Est enim Amphibolia,alicuius sententiae ambiguitas.Ex hoc aut loco tum argtamen Triplecta petunt sopnista quum quidpiam de aliQuo colligant, ratione Amphibologicae deceptio orationis,quae illi accommodari potest. Et fit tribus modis. Primus est,quum partes illius orationis retinent eandem significationem,eandemque c5structioncm sed diuersam habitudinem, ut fit in hoc argumento:Liber Aristotelis possidetur ab Ar stotele,sed liber quem habes in manu cst Aristotelis cum non sit Platonis, alteriusve auctoris ergo possidetur ab Aristotcle:nam in propositione vox Arist. dicit resati nem possessoris, in asstrinptione vero causae cfficientis . Secundus est, quum partes ambiguae orationis reinent eandem constructionem,tametsi earum significatio non penitus immutetur: ut omnes Episcopi sunt homines, sed isti canes sunt piscopi, eos enim uenandi gratia alit ergo isti canes sint homines. Siquidem in propos tione vox Episcopi cst in nominandi casse,in assumptione nequaquam.Tertius,quando namet oratio pluribus competit, scdini proprie, alteri vero improprie ut Qui cunque arat littus,arenam scindit sed qui docet indocilem,littus arat ergo qui docet indocilem arenam scindit. In propositione cnim,arare littus,retinet significatione propriam;in assiimptione autem Metaphori cam. Item enim significat ac Oleumviverana perdere.
Vaeritur, quomodo syllogi sinus positus in secundo modo huius fallaciae sati bonii. Respondetur,facillimum id esse, si praedicatum consequentis pon plui si eodem casu n quo praedicat lim maioris, id est in gignendi casu:diccnoumenio dO,Ergo omnes isti canes sunt hominis. Ob eam autem rem hoc ames positum est, rum corre ut ex una ratiocinatione lector intelligat, quomodo alis multae sint corrigenda: quso. antecedens habent rite dispositum, propter similes defectus male conclusionem colligunt.
De Compositionis LV Diu ionis capi Cin
Allacia Coiposita commilititur,quum ea quae oportebat esse diuisa, coniunx gunturifallacia ver diuisionis didiuersa. Fiunt autem hae captiones tribus O
dis .primo,si cnutiationes modifica compositae mutentur indiuilas, aut cotra. Qui δι . 'tii autena enuntiatio composita, quid diuisi.libr. 1 cap. Io.diximus. Exemplui uita in compositam mutatae. Quicunquc potest esse albus,illum esse album csti λ μ sibile,sed niger potest esse albus, erg nigrum esse album est possibile. Composit mutantur in diuisam in hoc syllogi 1mo. Quemcunque esse album est impossibil bule non potest esse albus; sed nigrum esse album cst impossibile ergo niger non pin test esse albiis.Ad hunc decoptionis modum innumera,qui in disputationibus OccWy
313쪽
runt,dubia pertinent scilicet vini homo albus per se constet albedine,an acciden- rario. Respondendum cst enim,si illa interrogatio proponatur in sensu composito, hominem album per se constare albedine sicut Leo quatenus Leo, anima Leonina: per Grammaticos ita loqui licet. Si vero interrogatio insensu diuis accipiatur ii i iri, xς pondendum est,per accidens habere albedinem;sicut accidentario est albus. Eo ne dem pacto soluitur argumentum illud,quo solet probari contra diuum Thomam, hanc enuntiationem, Animal est uniuersum,esse per se si vera est. Nam vel intelligi Opiniosi'tur de animali,quod munere intellectus abstractum est a proprietatibus induudu tibus, aut de eo quod non est abstractum a talibus proprietatibus. Si postrςMRm e s udi detur,iam illa enuntiatio est falsa apud diuum Thomam: Si autem prius illud conce tu .dRtur,enuntiatio est vera, per se. Nihil enim verius per se conuenit animali,quod ςst abstractum a proprietatibus indiuiduantibus,quam esse uniuersum. Responde dum est autem,eam enutiationem esse veram de animali,quod est abstractum a proprietatibus indiuiduantibus;sed etiam loquendo de tali animali non esse per se,quia non accipitur in sensu composito,alioqui eadem ratione probari posset,omnem hominem,de quo vere dici potest esse album habere per se albedinem. iniare nulla daxςxu enuntiatio vera,quae posset esse contingens .Hinc etiam liquet,quid responde- dum sit ad dubium Theologorum, An homo praedestinatus possit damnati. De qui reconsulantur sapientissimi quique Theologi:nobis enim fatis est rem attigisse. Secundo utitur hoc genere captionis sophista quando ea quae competunt licui s. h./u ς0niunctim,tribuit diuitim;alit ea quae repugnant diuisum,remouet coniunctim aut iodu, huςQntra exemplum fallacia diuisionis. Quicquid constat ex binario xternario,estini ius fallacie
nartu ternaritis; sed quinarius non est ternarius,neque citam est binarius;ergo quinarius non constat ex binario xternario: Exemplum hillacia compositionis. Qu'dconstat ex binario doternario, est ternarius linarius;sed quinarius constat ternariora binari, ergo quinarius est ternarius,& est quoque binarius. Denique committitiu haec fallacia, quando aliqua pars orationis in una enuntiatione iungitur alia Tertius
sui, in alia ab eo separatur;aut e diuerso: ut in hoc sillogismo, iniciique vivit sum m*ήμ'
pcsierit,hic senex viiii ergo hic senex semper erit.
ςst pater tuus, pertineat ad hanc fallaciam. Respondetur,perimere ad secunduςius modum,tametsi, quia in eo rcperitur captio accidentis, diuua Thomas illud Rusat ad locum accidentis tubi nos de cestra stabimu Ixςm rogabit aliquis,quomodo tertius modiis differat a captione Amphibblisis, Discrimen ηδ Dratio,Omnis qui uiuit,semper erit,est Amphibologica,sicut illae, ae iam us ςxxii 0-ςRp egimus.Respondetur, non pertinere tertium hunc modum ad Amphibolia ',' Mi Amphibol. ae fallacia accidit ilium pars orationis,quae . ycceptionis causa, e dvm Voci coniungitur in antecedente&in consequeiate; quod haud si in h0ctς
314쪽
a o Comment in uniuersam Logicam
QVum non attenditur accentuum diuersitas,facile erratur, ut in hoc argumento, Quicunque vere dicit occidi,interficit hominem,ssed homo quum mori tur, vere potest dicere occidi ergo interficit hominem. Itaque in vocibus dilidenter considerari debet, utrumne syllabae accentu graui, an acuto, an circumflexo proserantur item an producantur, an potius corripiantur. Ad hanc fallaciam reducitur captio pronuntiationis, ex aspiratione addita, aut detracta, ut fit m hoc argumento , Quemcunque amamus, liligimus; sed quem fallimus hamamus, ergo quem fallimus diligimus Denique ad hunc locum pertinet argumentum, Quum vox in una enuntiatione pronuntiatur quasi una dictio, in alia, duae ut Quicquid fit inuite, fit coacte sed Deus vinum fecit in vite ergo vinum i cit coacte
Vare cdm fallacia Accentus portineat ad unam dictionem, Jallacia compo- sitio us&diuisionis ad integram orationem , non est praeposita fallacia Actionis sal centus fallaciae compositionis maxime vim ob cam causam praeposita iaciarum sit fallaci Homonymia fallaciae Amphilogiae Respondetur, in his fallacij non tam considerari quae sit simplior, quam quae maiores deceptionis occasiones praebeat. Et quia minus latet deceptio accentus, quam compositionis rumisionis, ideo fallacia accentus inferiorem locum obtinet. At fallacia Homonymiaeo Amphibolo riae,quoniam pares sunti dolis, idcd ad simplicitatem: compositionem
confugiendum fuit Uinoribus: illis praelata est, quae est simplicior, nempe 'ς ite ultimus modus in hoc capite a nobis relatus,quomo
do non sit sellacia compositionis &diuisionis. Sed ut praetermittam aliam non intemnendam solutionem respondeo,id fieri,quia fallacia compositionis diuisionis ex unius dictionis ad diuersas dictiones applicatione consurgit:at tertius hic modus ex unius dictionis diuisione fit
Defallacia Figura dictionis cap.
REliqua est captio ex forma, aues ura dictionis orta, qua tum respondens irretitur,ciuum ex eo quod duae res habent nomen fere simile, id quod uni cO- uenit,alteri postea accommodatur.Id autem tribus modis committitur. Primus, yyi V nomen foemininum mutetur in masculinum;aut e diuerso. aut genus neutrum a M' μ ' accipiatur.Exemplum mnis, praedita albedine,cst alba,sed Paulus est res pri dita albedinc,ergo Paulus est alba.Secundus,si id quod pertinet ad unam Categori νob nominis similitudinem n aliam transferatur ut Quod her emisti,hodie comς oecundus disti: sed carnes crudas heri emisti,ergo carnes crudas hodie comedisti . Mutatur enim Quod in Quale;id est substantia in qualitatem. Quod enim iste emit aeri,n
lud idem comeditiled non quale erat,quum illud emit. Cruditas autem&zi aer
315쪽
iusmodi ad qualitatem pertinent. Nec solum in diuersarum Categoriarum attr butis hic fata modus accidit, verumetiam in his qtiae cum eiusdem lini at goriar, diuersimode praedicantur. Vt si quantitas continua vertitur in disiunctam, Rut contra.Exempli gratia. Quanto digitos puer habuisti, tantos habes modo;sed p ruos digitos puer habuisti,crgo paruos habes modo Propositio enim intelligitur de uanti Ate digitorum, quoad multitudinem assumptio conchisio quoad magnitudinem.Tertius,ssi mutatur qualequid in hoc aliqu1d. Vocat Aristot.In at goria Substantiae Qualequid, substantias uniuersales bH aliquid substantia lingulares .Homo est qualequid Petrus hocaliquid. Cuius discriminis rationem expu-ς sapientissime Cardinalis Caietanus in Categorijs .Exemplum huius fallaciae. γtrus est alius ab homine,sed Petrus est homo,ergo Petrus est alius a se. In hac enim fallacia ita sumitur hoc nomen Homo ac sii esset singulare,&non potius uniuertate; Lomprehendens suo ambituin Petrum, alios homines.
Veteritur,an possit reddi probabilis aliqua ratio numeri harum fallaciarum,qu re scilicet captiones in dictione positae non sint plures his, quas enumerauimusῖOportuit sane hanc quaestionem in hunc locum differri,quo faciliorvsset solutionis intelligentia.Vt cmur autem diui Thoma laboribus more nostro. Isςrgo in libello Fallaciarum ita reseondet illaestioni. Cum enim omnis fallacia duabus parribus confici,ncmpc causa apparentiar,& causa non existentiae, S praeterea in fallacijs' pertinent ad voces causa apparentiae sit unitas vocis,sicut ci usano eriste vita est rerum significatarum magna diuersitas profecto quot modis poterit vocis unitas rebus inter se maxime dissidentibus accomodari, tot erunt in diinione falla Liae.Vnitas autem nominis est gemina, vera scilicet, apparens,quam diuus Thomas appellat phantasticam , id cst imaginariam. Apparens unitas vocis cst inter hoc nomen Homo ictrus.Nam ut Aristoteles in Categorijs docet omnis substantia videtur significare hocaliquid, id est rem determinatam GCum tamen secunda substatia,ut homo,non significet hocaliquid, sed quaicquid: id cst praedicatum uni
uertae,multisque commune. Ex hac vocis unitate simulata consimi fallaciasgurae dictionis.At vera unitas vocis duplex est,alia quae actu multiplicem significatio-ης admittit,alia quae sola poetstate. Ea autem vox dicitur actu multas significationes inuolucre,quae tametsi nihil mutetur,eademq; permaneat, multa significat. Vt haec vox Taurus & montem significat,& animal quoddam Insuper haec oratio, Lixtu arat, ea lcm permancns,secundum voco multa significat. cd illa dicitur multiplicem significationem sola potestate habere,quae si aliqua ratione mutetur, rxiςtur, rias significationes . Motiis enim est actus existentis in Potentia,S c.Vt sc Q Occidis varie mutetur secundum accentum,varias habebit significationes.Igi-xur si talis unitas fuerit,qua actu multas significationes recipiat, constituitur prima secunda fallacia. Prima quidem si una vox fierit:secunda vero si oratio. At ex u ς' sola potestate multiplici colliguntur tertiad quarta captior tortia si fuerit oratio, 'VRrta si una dictio. Quare auteni ex multiplici in potentia colligantur fallaciae ii ζydine,quam ex multiplici actu,expositum est cap. 6.Hinc efficitur ordo captionum. Primum enim iocum obtinent illae,quae pertinent ad unam re uera vocem qH.
316쪽
1 1 Comment in uniuersam Logicam.
ro ad fucate unam,postremum Ideo enim appellatur Figura dictionis,quia ex unius vocis specie,atque imagine fallit. Porro fallaciae Homonymi eis Amphibologiae praecedunt fallacias Compositionis,&Diuisitonis, atque Accentus,quia actus prae
De captionibus extra dictionem primumsde Accidentis fallacia. Cap. .
SEd quoniam ita a principio divisimus , ut alios sophistarum locos diceremia
in vocibus ipsis haereres, de quibus satis est dictum:alios ex rebus assumi,deipiis quoque dicamus.Omnes enim percurrcdi sunt, quandoquidem coepimus Haeigitur captiones, quae ut praefati sumus ab his qui haec tractant quamuis sine vocibus a sophistis minime surpentur Extra dictionem , ideo appellantur, quia non ex vocibus,sed ex rebus petuntur,scpicnario numero continentur. Pri- id si madicitur Accidentis; secunda Ex dicto cum adiectione, ad id ciuod simpliciter&D''ης, ' absolui dicitur; seu ut antiqhii,non ita quidem Ciceroniani, sed nostrae aetatis hom 'disti' doctiore,,loquuntur a dicto secundum quid, addictum silmpliciteritertia inple,'si' renorantiae Elcnchi: quarta Petitionis principii quinta Consequentis:sexta Ex non causa , ut causa scptima Ex multis interrogationibus ac si esset una. Nam utcmaliqua huius numeri causa reddi possit, dicemus in i q. cap. Nunc de fallacia Accidentis dicamus
Re qu in Principio illud notandum est,corum qua in disputationem Veniunt,alias olom du*ψ - mine dirierre,ut vestis Mindumentum;alia nomine latione, ut homo irutum; j'' alia denique nomine distingui,&praeterea rationcm partim candem,& pari di ' μ' uersam habere ut homo S animal. Qtiicquid enim ponitur in definitione anim 'lis,ponitur in definitionc hominis: scd aliquid amplius huius definitio continet.Huiusmodi etiam sunt homo iisibile: nam homo in definitione risibilis ponitur,noe diuerso. Dcinde obseruandum est, ex attributis accidentarijs quaedam ad primas notiones pertinere, ut este album,aut rufum:quaedam ad secundas notiones, ut eis Ouid hae se genus,aut speciem. His possitis,facile erit accidentis captionem definire, eiusquec tio sit modos recentere.Pallacia accidentis est,eorum quae in disputationem veniunt accis dentarius nexus, quo id quod de uno dicitur,transfertur quoque in alterum.EXO-pli causa,Homo est risibilis,risibile est proprium,ergo homo est proprium . Sit igi Prima re tur prima regula.In rebus primi generis potest solum committi fallacia accidentis gul' i ς his,quae pertinent ad secundas notiones. Vt Vestis est indumentum,indumentui,''S 'li' est neutritis generis gitur vestis est neutrius generis.Item Homo est animal ratio inale, sed animal rationale est definitio,ergo homo est definitio Secunda regula.In secunda rebus secundi generis possunt commiti fallaciae in accidentibus,quae pertinent o primasin secundas notiones:ut Homo est sapiens,sapiens est accidens, saltu in cor creto ergo homo est accidens. Item Cognosco veniente,sed veniens est Cori scii aergo cognosco Coriscum. Si enim cognoscam aliquem obuiam mihi venire, igno rem autem illum osse Coriscum,antecedens erit verum,&consequens falsum . ς' tia multa. In rebus terti generis potestisse usus huius cantionis, quiden 'x Tertia. frequens;tam in rebus secundarum notionum , ut Homo est animal, animal ligς nus,ergo homo est genus,quam primarum,ut Omnis homo est animal,sed aliquQanimal est quadriipes,ergo aliquis homo est quadrupes
317쪽
in id est,quod ait diuus Thomas in hoc capite, hanc esse fallaciam accidentis, ''
Iste canis est pater,& est liuis, ergo est pater tuus, cum dixerimus supra est hi o fallaciam compositionisin diuisionis' Responectur, nitri mirum esse, ii uersis foti nus Widem syllogismus ad diuersas fallacias pertineat. Doce cnim diluis Tho labus ma-mas in hoc loco,hunc syllogismum,Petrus est alter ab homine , sed Petrus est'o' mo ergo Petrus est alius a se, peccare fallacia accidentis fallacia figurae
Altera difficultas. Ouare hic vllogismus,Iste canis est pater, est tuus, ergo est Longa di P ter tuus est fallax:&sic alius,Iste homo est substatia,&cstrationalis,ergo est sub *VI
stantia rationalis; est bonus Respondetur,hoc argumentum non possi dissolui, ii . . ais tu. ponatur primit mea quaestio , quam Aristoteles 2. Periherm. tractat, An scilicet 4 aed ea p)rtibus praedicati compossiti ad totum praedicatum; similiterque a toto ad singulas . pyrtes efficax areum cntum sit. Explicat hanc quaestionem Caietanus . Periherm. Φω-6. .Sed forte breuius quinque regulis dissoluetur: si primiti annotauerimus,p-rtes praedicati compositi aliquando constituere unum per se,ut animal ration 'ς constituunt hominem;homo autem Malia huiutinodi sunt entia per se: aliquado cro constituere unum per accidens, ut homo Malbedo constituunt hominem a hum;itemq: Musicum Malbum, constituunt Musicum album. Hoc igitur probe stabilito ac sisto,hieanones recipi debet. Primus.In his quae constituunt num pQ p .isu tase argumentari licet a partibus adtollim,&a toto ad partes: ut Est animal, et ra' si htionalGergo est animal rationale: contractiam,Est animal rationale,ergo est animal alitibutis. est rationalc. Nihilominus offert se argumentum in hunc canoncm.Censentinim
plerique viri docti,Totum non distingui a suis partibus simul sumptis. Qitare apud ipsos saltem identice Mihil aliud est homo,quam sua anima, ac suum corpus at qua Qui tota quam anima&corpus constituant unum per se, non possunt de homine diuium alii: praedicari,etiam in sensu idcntico Hoc enim pronuntiatum falsiim est, Homo est 'suum corpus:itemque hoc aliud,Homo est anima alioqui filius Uci in triduo uis ala hjuiset homo,cum haberet animam sibi unitam,&corpus etiam, a se inuicem tamen di herant
functa. Ergo saltem illi uidefendunt praedictam opinionem, non possimi hunc quid de sumnonem approbare. Respondetur,immo posth, quia poterunt dicere,non esse in pς lligendum quando antecedens est solum verum in sensu identico . Quare cum illa ' untiatio,Homo est anima corpus coniuncta, solum sit vera inici suadentico, non 6 portet singulas attributi partes separatim de homine efferri, etsi unum p cr se
Lonstituant.Respondetii secundo, ideo non approbari illam consequentiam inii pr- dicatum debet significari vi totum respcctu subiecti;at in consequinte cum lil-mδtur corpus solum, aut sola anima , neutrum significatur ut totum ita quamis pqr consequontis est talia: subindoque totum consequens Igitur si illa consequutio in mala,ob huc alium defectum est mala, Mnon ex defectu regulae. Omnes cnim ca η nes Dialectici, aliquam consequutioncm approbantes intelligendi sunt, nisi ca 0nseqluitio aliunde vitietur. Quare fisc argumentatio est optima,Homo in ani di corpus,ergo homo est animatus, homo est corporeus Secundus canon. λ' ivrdum bene arquinentamur a partibus totius compositi, quod in unum per
318쪽
1 Comment. in uniuersam Logicam.
itemque Petrus est homo albus, ergo Petrus est homo , de Petrus est albus sed 1llatio: ut patet in propossitis exemplis Efficitur hinc toties esse malam argumenta tionem,quoties vocabulorum significatio modo in hac, modo in illam partem voluitur Exemplum inutilis arguincti a partibus ad totum: Iste canis est pater,iste canis est tuus,ergo iste canis est pater tuus.Nam in propositione illa vox Tuus signi sica te esse dominum eius,in consequente vero,te illi subdi tanquam parenti. Aliud exemplum vanae collectionis a toto composito ad partes,Hoc est Leo pietus , ergo hoc est Leo, est pictum anteced cns verum cst,conseqtiens falsum. Nam in antecedente illa dictio Leo,non significat Leonem,sed Leonis imaginem,propter illam vocem Pictus ei additam:at in consequente, quoniam in eadem enuntiatione Cain o lcgorica nihil ei additur,significat vitium I conem;quia analogum absolute prolata VEA significato nobiliori accipiendum cst. Quartus canon. Sive ex partium mutua coaptatione,coagmetationeq; fiat unum P se,sitie potius unum per accidens, min- quam resta efficietur conclusio,si sequatur nugatio, tam explicita,quam implicita. Vnde non sequitur,Petrus est animal,sed Petrus est animal rationale ergo Petrus est animal rationale. Item non sequitur, Petrus est homo, Petrus est rati natis,ergo Petrus est homo rationalis.Haec enim esset nugatio implicita,sicut superior explicita;quia in hac inutilis, sed occulta repotitio accidit in homine siquidem iam clauditur rationale in superiori aperta. Ex quibus iam intelligitur, quid respodendum sit ad argumentum initio difficultatis propositum ouis Tortia difficultas. Ex his quae in ultimis verbis huius capitis scripsimus, sequitur, di lati a comitti fallacia accidetis in hoc arguincto,Brutu est animal,sed animal est rationale, enutiatio eroo brutum est animal rationale. Probatur autem non committi Nam maior est P0i yx jς enuntiatio per se,minor est necessaria, ut docuimus lib. . cap. 3.in difficultatibus ' ςjή μ' Respondetur , accidentis captionem inio syllogismo inueniri, quia illa enuntiatio, Animal est rationale,est accidentaria.Licet enim ,quod attinet ad libros Priori Poster. sit necessaria,cum arquipolleat particulari,in eius contradicens sit impossibilis; ucruntamen quod attinet ad libros Elenchorum,est accidentaria:quia omnis enutiatio,cuius subiectum est uniuersale,& ei non potest addi nota uniuersitatis, hoc loco accidentaria iudicatur. cmadmodum apud Aristotelem liqc propositio, Homo existit in rerum natura,ea necessaria,& sane in hoc libro debet accidentaria iudica '
ligaturi ut insitas existit ea captiosa argumentatio, quidem pertinens ad locum accidentis, col in hoc llogismo,Antichristus est homo,sed homo exi rit,ergo Antichri
De captione a dictio ex parte , ad id quod abse-lute dicitur. Cap. .
π afariam solent nomina rebus imponi. Nonnunquam enim absolute eas nomi laei,d si II namus,interdum autem cum adiectione Philippum siquidem Regem essedi nit o. cimus,ctam enas imaginem non uocemus Reghsed Rege pictu. Ergo si ob ea cautam alictu rei nomen simpliciter conuenire colligimus,quia cum adiectione cotienix,
319쪽
FRiu captioniς,quam explicare volumus,proprium est. Et quoniam doctrinae ub dum lectorem instituensum suscepi,dabo operam,ut ei quaplurimum prosim . in I si longior fuero,nihil a meo instituto aberrabo Malo enim,ut reliquiarum sit poxiu aliquid,quam ut non faciatus lector discedat. Quatuor igitur modis aliquidio inlot moxost nominibus addi:primum, ita ut rei significata diffinitionem non mutet,vi homo bus. Nihil enim minus conuenit hominis definitio homini albo,quam si albus nodis addita meta propon nantur
uocaretur. Secundo,ita ut tollat eius definitionem, ut quum dico, Homo mortuus. Ea enim vox mortuus destruit hominis definitionem;nempe substantiam corporei, Rnimatam, c. Idem assero de homine in potentia:nam illa dictio, in potentia, tollit quodammodo eius definitionem. Tertio,quando ut non omnino tollat, minuit tam fatis rationem cius,cui additur,de ad certam partem comprimit ut albus dentibu . Is enim qui dentibus solum est albus,albedinem habet; sed tenuissime. Quar- Q, quum rei definitionem mirum in modum amplificat, distrahit, atquc dilatat, ita videlicet,ut non modo res illi conueniat,cui nomen absolute prolatum vere conuenixςnsed multis praeterea alias:vt haec oratio,Deus cxistimatus.Non enim is solum qui 'xς est Deu existimatus Deus; sedis etiam qui non est ut Iupiter a Gentilibus. Nunc hae assertiones notentur. Prima Si id quod additur est primi generi ,nul , .es Visellacia est,cum argumentemur a parte ad totum in modo ut Est homo albus, er stitio. gQ in homo De quo iam diximus lib. 7.cap. 3.Secunda assertio. Si argumentamur 'b-ddito secundi,teriij, quarti generis,committitur fallacia, de qua nunc disputa secunda. mu . Idq; tripliciter . Primum quando additum tollit rationem, ut Est homo mor VR ,ergo est homo itemque Semeest potestate arbor,ergo semen est arbor.Secu Qua do minuit,ut Aethiops est albus dentibus, ergo Aethiops est albus. Ad huc nodum refertur haec argumetatio Sapiens vult permittere malum,ergo sapiens Vult malum. Non enim seimper vir sapiens cnetur quamuis facile id possit malis occuri stre, sed licet nonnunquam viro prudenti ea permittere,ut incliorem corrigiendiic Risionem captet. Igitur sapiens malum permittit, cum alioqui malum nec directe ut aiunt)uclit,nec indirecte. Ad extremum si additu nimis distrahit rationem eius, ςui additur,tertius huius captionis modus comperietur: ut orichalcum est aurum existimatum,atque apparens ergo orichalcum in aurum.
Imna est contra secundum modum huius captionis. Nam bene sequitur Istea si simus naribus,crgo est simus quare ergo non sequetur,Iste est albus denti ψη ,ergo est albus ΘRespondetur. Quia non est par ratio. Dantur enim accidentia, uae t nitim possunt uni parti conuenire,ut simitas solum nasis, crispitudo capillis: in huiusmodi autem accidctibus potest ab unaparte totum denominari simpliciter, pilli huius hominis crispi sunt,ergo ipse est crispus Carterum ex accidentibus μὴ per totum ipsum diffunduntur,ut candor,non potest totum ab una particula dc 3 minari,ut fabam non dices nigram ex hilo, quod in eius summitate nigricat. Altera dubitatio. Num sicut a dicto secundum quid addictum simpliciter com Ixu fallacia,ita quoque a dicto simpliciter ad dictum secundum quid Rcsipo 'RVAstpe id accidete, ut si ita argumentemur,Iste est albus,ergo est albus unguibR
ex unius partis accidet totis ipsum tale
Alia sali ci subsuperiore coprehens,
320쪽
Σ Comment in uniuersam Logicam.
Antecedens enim crum est, consequens falsum,in quibusdam artificibus,quora ungues statim nigrcscunt.
FLenchus est syllo ismus contradictionifrid est syllogismus, quo inferimus co
tradicentem nuntiationis conccss, Ut si tu concedas, omne animal habem sensum tactus;& probem ego aliquod animal co carere. Quam si disputans sophis sta sinoat se ci,ntra liccntem nuntiationis negatae inferre, cum id minime praeite a iune locum cius dolus pertinet.Ignorat enim , aut se ignorare simulat veram ri ad tradictionis rationem.Itaq; explicare oportet,qtiid sit contradictio:quae ita definitur. moz et Conii adictio est affirmati, negatio eiusdem rei nominis,ad idem, secundum finitio . idem,similiter,& in eodem tempore. Quare primum istae non sunt contradicentes, Homo est animal,lapis non si animal; quia non sunt affirmatio negatio eiusdem de eodem. Et dicitur rei nominis, quia alioqui non apparebit contradictio;ut ii istis Marcus ambulat,Tullius non ambulat; deinde nequeistae repugnant,Senarius est duraus ad ternarium, non est duplus ad octonarium; quia non sunt affirmatio negatio ad idem.Tertio neque istae,Hic homo gracilis est duplo maior illo punivitioncta non est duplo crassior illo. Qiuarto a contradicentium ratione longe a sunt: e orationes Coelum mouetur in orbem, coelum non mouetur sursumn oue deorsum quia moucri non accipitur in utraque similiter Demum neque 11 contradicula Tu ambulabas heri,&non ambulabas nudiustortius;quia ad aliud de Quo , aliud tempus refcruntur. Quot ergo leges ad veram contradictionem seruari opor et tot modis potest coinmitti fallacia ignorationis Elenchi; sicas tansgrediamur. ,- --yp h'um tamen ekemplum susticiat Perte Socrates est albus , at non in albus quo/ssvngues,urgo est albus,&nonalbus.
Obseruatio. Dubia huius capitis lib.q. cap. 7.tractata reperies.
De Principii petitione. p. II.
dum fuerat,postulatur. Riiod quidem im nisest UM, et ,hv v -- erit,potius quam fallax.Vt quis probaturus hominem non ambulare 'o xv iduso a re nitente concedi,maximi risis excitabuntur ' quinque mos peti solet,ut diuus Thom. in opus de Fallascidocet.Prim et
o fidum aliquid de definito petatur de diis nitione, aut diuerso Visio
' i' ru, sophista omem currere,petat omne animal rationale currere.Secundus'VT do id quod in speeie dubium est postulatur in genere;ut si adprobandum Om: b
quod degenere controuernam est, petitur de singulis eius formis ripeciebucum demonstraturi omnc animal moueri,petunt omnem hominein,omne i pmoueri mitarius si ad probandum aliquid coniunctim petitur divisim:uis in
ad ostendendum medicinam ess escientiam sani, aegri,pςΠxx x D' sis. tiam fani, scientiam aegri . Denique tum haec capuo locum babcsili ad gQό