장음표시 사용
301쪽
ςiuitatem, ergo neque una legio poterit. Secundus quum oritur ex parte praedicati, hQ pacto .Re oppidum nequiuit debellare, ergo nec poterit ciuitatem munitam Tertius quum ex parte subiecti Sc praedicati, utRex magno exercitu fultus non potuit capere oppidum,ergo nec Phylarchus minori exercitu,imbecilliorique stipatus Liuitatem munitissimam capiet.In promptu erat variare exempla: sed ut res tota in lius perciperetur,idem retinere malui. minori autem ad maius oportet argumentari affirmative.Nam sit procedamus ex negatione minus probabilis ad negationem Loeus probabilioris,nihil essiciemus.Hoc argumetum bonum est. Licet proculdubio per minore ad xin cena haereticum viventem adhuc ignibus tradere, ergo licet cum flagellis caede m/ β re. Et fulcitur hoc argumentum contrario axiomate praecedenti, Si id quod minus videtur inesse inest,inerit quoq; id quod magis videtur inesse Possumus' hoc loco Vt superiori tripliciter vii.Deniq; a pari argumetamur,quum ex re probabili aeque probabilem,aut quae fere eandem probabilitatem habet,colligimus.Potestque ala L0 Π ri argumentum aiens negans sumi.Vt Fratrem occidere turpissimum est, ergo 'serorem.Item non est peccatum mortale furari obolum, ergo nec etiam erit leth la crimen leuissimum verbum in amicum prolatum. Item Physica non est mathe go nec Astrologia.
Ictum est,hoc argumentum,Rex non potuit debellare oppidum,ergo nec ci 29
uitatem munitam, esse a maiori ad minus. In quam sententiam illud mihi in maios. mentem contra venit,qudd probabilius sit conssequens,quam antecedens. probabi minorvelius enim est,Regem non posse debellare ciuitatem, quam non posse oppidum ca probabili-pere.Respondetur,argumentum esse a maiori ad minus . Sed ut intelligamus quae I iis enuntiatio sit altera probabilior,in hoc loco non sunt consideranda negationes,sed affirmationes. Et quia haec affirmatio,Rex potest expugnare oppidum cst probabilior illa altera,Rex potest ciuitatem capere, ideo argumentum dicitur procederea probabiliori ad minus probabile negatis c. Altera obiectio . Videtur hanc disputandi formam explodendam esse,quia saepe antecedens verum in falsiim consequens procedit.Primum,quia si oppidum sit be licis machinis instructum,frumento,cibisque abundans,&optimis militibus plenu; ciuitas autem his praesidiis destituatur, poterit Rex civitate potiri, non oppido Ixς, - , ita quia non sequitur,Hic est optimus Theologus,ergo est optimus Arithmeticu qua huiui loci. iis facilius fit multo Arithmeticam,quam Theologiam comprehendere . Respon-dςxur, in his locis subintelligendum esse, si caetera sint paria:nam si imparia fuerint xςliqua,non ducitur efficax argumetum:ut in priori exemplo obiectionis patet. Prae Secunda. ςre illud sciendum est,in his quae ex hominum libero arbitrio pendent,potitis co-sdcrandam esse potestatem, quam actum. Nam cum actus sit liber,potest homo RgQre id, quod minus probabile erat eum acturum; quod vero probabilius erat, dimittere. Vt quum beatus David peccauit,profecto digit, quod vix credi poterat, 00mineri adco sanctum,ac Dei an icum acturum.Denique assero,ctiam si argum iri,' huiusmodi ad potestatem referantur,captiosa reddi;h ad ea quae diuersi generis hyn rcferantur.Vt Hic potest esse sumus Philosophus ergo potcrit esse praeclaru 6 hJr dus,non qui tutinam quidam suapte natura sunt ad artem citharizandi ha biles
302쪽
ris Comment in uniuersam Logicam.
tales,dcinepti ad philosophicas speculationes,ac contra. Riiod optime explicat a
uel. I. Meta.c. i. cum igitur esse citharoedum Philosophum diuersa admodun rationis sint,non potest ex unius affirmatione alicrius affirmatio colligi; nec xi gatione negatio. Quare secundum argumentum malum est , tum quia ad actu per, tinct,tum quia de rebus diucris rationis tractat.
De loco a Proportione, ubi a commi stata' proportione. Cap. o.
Locus a si T Ocus a proportione, qui ab aliis a simili dicitur, est habitudo unius retia alte-
misi ram,candem proportionem habentem .Ex quo efficitur,ut quod uni compe' tit,alteri etiam acc5modetur;&quod negatur,ni,ab altera quoq; remoueatur; ut sis cui se habet nauta adnavim, ita Praetor ad ciuitatem sed nauta non eligitur sorte, 'ς 'in ergo es Praetoris electio fortunae debet committi Patet hinc quonam pacto cxlo cola dissimilitudine argumentemur. Nam si cum duae res candem proportionem habent,& similes esse dicuntur,quod in una inuenimus, de altera quoque colligere possiimus;cur.non licebit,quum aliqua inter se dissimilia sunt,opposita eis tribuere, hac ratione,Beluae in diem vivunt,nec futura cogitant;ergo hominis est prouidere Cautio in futuris Sed cauendum est prorsus, neca quae ad dissimilitudinem nihil pertinent, his locis assumantur. Quare reijcitur hic syllogismus:Belua homo alde inter se distingu- tinea at beluae quotidie comedunt ergo hominos,nisi interiectis aliquot diebus, cibano debent sumere. liod nunc de dissimilibus dico,ide de similibus intelligatur. Non enim id sumendum est,quod i similitudine longe abest, cum aut a simili,aut a 'ςμ proportione argumentamur.Huic loco finitimus est alius,qui dicitur a commutata di ob' i ta proportione quando scilicet,quia duae res inter se eandemIroportioncm habet, tione . quam datae aliae, colligimus eandem proportionem esse inter secundam 'uartam, quae inter primamin tertiam.Vt sicut se habet duodenarius ad senarium,ita quoq; octonarius ad quaicinarium;Vtraque enim habent proportionem duplam;sed duodenarius ad octonarium habet proportionem sequialteram: ergo ctiam senarius ad Propor q1iaternarium habebit proportionem sesquialteram . Est autem proportio dupla; iψημημ quae inuenitur inter,duo,quorum unum bis tantum continet alterum,ut duodena' η'i riu es senarij duplicatione consurgit.Item proportio sesquialtera tunc inter duo Tai nurneros reperitur,quum maior continet minorem mel, alteram eius partem, ut senarius continet semel quaternarium,& medium quaternarij. Sicut etiam pro portio sesquitertia est,quum numerus maior continet minorem, tertiam eius par tem:qualis est inter octonarium &senarium.Continet enim octonarius senariumν&praeterea binarium,q ui est tertia pars senarij. Dc his proportionibus nisi ad ma num habeas auctores ρ rithmetica lege diuit Thomam . Metaph.lect. I .S UO Propora iniciam a Soto .Phys.quaest. et in digressione:& nostrum Patrem Fratrem stutionalita rum dea solanis in opusculis,quae habentur ad finem Capreoli in epitomen redacii Sed interim illud intellige,locum a proportione melius appellandum esse a propor tionalitate;quia proportio est habitudo inter duo , proportionalitas uero duorum ad duo. vel ut ali dicunt est proportio proportionis ad proportionem, quod fixi hoc loco . Non enim sumitur argumentum a proportione nautae ad navim,sic proportione quae est intc proportionem nautae ad niuim, proportionem Pr eoris ad ciuitatem . ' ob
303쪽
Biectiones quaedam in hos locos adduci potuissent, 'uidem perdissiciles,
ex motuum proportione sumptae,quibus manifeste ostenderetur,argum romutata proportione interdum nihil inlarrcised vide eas in Soto, Ilydoro. um a comutata proportione i
De loco a Paronymis , vel Coniugatis. q.
FXternis locis explicatis,occurrit locus medius,qui dicitur a coniugatis,aut a Pa .ronymi,,sed denominatiuis. Et nihil aliud est,quam connera inter formam de Cis. hii. nominantem & Paronymum,ab ea denominatum Verbi gratia,m ter uilitiam 4 , iustum. Argumentamur ex hoc loco ita ut quod formae denominanti conuenit,in ipsum paronymum transferamus, aut contra fit Iustitia bona est,ergo iustus bonus est. Reliquus est locus a casibus,qui est habit ido inter duo paronyma,quq ab aliqua forma denominante descendunt;vt iustus,4 iuste a iustitia. Itaque praecedens O Loeli, acus erat habitudo paronymi ad formam denominantem hic vero est habitudo casibus unius paronymi ad alterum ex quo argumentiamur hac lege, ut quodvn paronymo competit,vel repugnat, alteri etiam paronymo intelligatur conueniria,ati re- ugnare;proportione tamen seruata.Vt iustus est bonus, orgo iuste operari etiamonuis it. Dixi autem proportione seruata,quia non sequitur, Iustitia est virtus,
ergo homu iustus est virtus; sed cst virtute praeditus.
Vid de loco adiuisione, quem nonnulli inter medios mi merant Respon- , detur,illum non esse medium,sic iit nec lociis a toto uniuerse,aiit a toto intc Locus agro,ad quos i educitur. sico igitur,ob eam rem multos me dimisisse locos diuisiQΠς si aliis enumeratos, quia ad superiores referuntur ut locus ab anteced cntibu N .h hdu, consequentibus voco autem antccedentia& consequentia illa eadem,quae lib. I.quudii. de mediiinuentione dissererem. ad locum totius ad partes,&partis ad totum Sed in hac re dissimulare nolo quod sentiomempe si accipiantur antecedontiai consequvntia, ut Cicero ad Trebatium , Fercomnes Rhetores sumunt, reserenda esse Nova Rntccedentiavi consequentia,ut modo nos retulimus ad loca totius uniuersi, par quod opixς risubiectas,aii ncccssario coniunctas . Tamen est noua quaedam horum Voca 'hulorum acceptio,a quibusdam nostri aetatis Philosephis usurpata,quae non statim, quia noua contemni debet. Aliquando enim Pythagoricorum praeceptiim,a Philomn Alexandrino relatum , struandum est ne scilicet vias publicas ingrediamur. Dicunt enim illud esse alicuius antecedens, quod aliud praecedit, in ip ' posterius nulla ratione esse poss: iis tamen non est eius genus , pin i*β, disserentia, proprium , aut accidens, neque vero causari ut spoliationem ne
SViibrio praecedit vestitio, nihil inim potest spoliari, nisi vestitum antra fuerit.Itςm
304쪽
et o Comment in uniuersam Logicam.
excaecatione prior est facultas videndici nullus nanque excaecabitur,nisi fuerit prius proprius videns. Denique reconciliationem debent inimicitiae antecedere. Quare ncmoia locus h alicuius gratiam redire potest,nisi qui prius ei inuisus fuerit. Si ergo ita accipiamus ῆ' ςςς ς antecedentiavi consequentia,peculiarem locum constituunti ex posterioris stir 'l' '' matione sequitur prioris affirmatio;non tamen e contrario: ut poliatus est,ergo Ve ibu '' stitus fuit. Item ex prioris negatione sequitur posterioris negatio,non autem cotra. Vt nunquam habuit facultatem videndi, ergo non potest excaecari.Non tamen selc6Habet facultatem videndi,igitur excaecabitur.
De loco ab auctoritate. Cap. vltimum.
LVum non suppetit ratio ad sententiam nostram probandam solemus interduconfugere ad grauissimorum hominum testimonia. Ideoque hic locus ab Auctoritate dicitur,valetq; plurimiim,si auctor, cuius testimonio utimur, Qualis sit zrauis sit; quales profecto multi sunt: sed praecipui existimantur in rebus quidem loῆ ab a naturalibus Aristoteles, in Theologicis vero Augustinus;Hieronynaus,Gregorius, OQxi Ambrosius, ac diuus Thomas Aquinas,qui nuper sanctae Romanae Ecclesiae aucto' ii mi μή r tate quatuor prioribus Ecclesia Doctoribus merito est adiunctus ut patet in Bublabeatissimi Tanctissimi Patris domini Pi Papae quinti,cuius nunc egregia facta miramur, memoriam autem summa veneratione excipient omnes anni conle-
citcntes. In rebus tamen moralibus hic locus multum firmitudinis habet, quia virtus moralis in mediocritate posita est,ac tali, quam uir sapiens prudens constituerit. Praeterea res morales in probabili opinione plerunque consistunt. Probabile autom est, quod probatur omnibus, aut plurimis,aut certe sapientibus; atq; his praecipue,quorum spectata, perspecta est sapientia. Sed non modo ad hunc locum pertinent virorum doctissimorum testimonia, sed plebis etiam aliquando Nfabularum,&c.praesertim apud Rhetores. Denique sciendum est,ex hoc loco firma sumi argumenta alentia passim negantia autem rarissime ut haec argumenta,Scriptura sacra hoc non dicit ergo non clivorum Aristoteles non numerat nisi tot locos Dialecticos,ergo non sunt plures,ni hil probant.
Elum tissima acculentario tamen fieri posse,ut probabile guinentu
QR inter Caietanum Minos,utrum terra sit mari superior,an Eduierso .L proterisqdem Caietanus testimonia sacrae scripturae, ut propriam opinionem corroboret icui nondum manifestum est,an in eo sensu scriptura sit accipienda, nondum et ani opinio certa si de tenetur.Hic igitur finis sit locorum disputationi,inquan Oius nescius multa desiderari: potissimumque usum locoruin explicandii fili sic, uti Adiocritcrres tractata videretur. Sed non omnia possumus omnes. Ego qui
quotidianis ictaionibus,alijsque studij praepeditus, tantumque horis iuςς aeritur, an ex diuinis testimoniis argumenta probabilia desumantur Respon
detur,persequidem non sumi probabilia, sed necessaria omnino,atquc cer
305쪽
ii s institutiones colligens,non potui absobitam eorum,quae disputo,notionem tr dere. Sed nemo desperet ante multos dies omnia haec accurati as,doctiusq: ita ut nihil supra addi possit,uulganda: non sane a me qui enim possema sed ut per Reuerendo admodum patre, atque Magistro Fratre Francisto Garcia, qui de locis tum Dialecticis,tum oratoribus necessarijs integrum iam volumen absoluit:in quo quata fieri potuit eruditione,ac sermonis elegantia,omnia pertractauit. Nos interim dccingamur,ut contra phistarum spicula, noli ros Dialecticos muniamus. Sup rioribus enim libris multis eos armis instruximus, quibus aliis possent obesse,&, ritatis aduersarios vi argumentorum conladere nunc prouidendum est, ne ipsi, iis possint vulneribus sauciari.
306쪽
LIBER OCTAVUS: I Q UO SOPHISTARUM LOCA,
De instituto libri, ου Sophiniarum D s. q.
filii ab inopinabili disserat.
Ο M a definitione a toto,a causis,ab euentibius, a coiugatis,& ab omni Diale Dico loco, quemadmodum probabilia argumenta ducerentur, satis explicauimus sebro stiperiore; sequitur,ut locos, fontes,omcinasq; unde Sophistae aculeatas, contortasq ratiocinationes petunis captiones quasi putidas aquas hauriunt, acci la venenata proferimi, ostendamus die ab eis offendi possimus dicamus breuiter,qua methodo atque arte illis sit occur hi rendum Etenim ut praeclari Medici est,non modo sali lares hcrbas ostendere, sed etiam pestilentes,ut illae assumantur, istae vitentur; sic pe'
riti est Dialactici, non colum de syllogismi probabilibus, Hemonstratorijs agerc, sed de Sophisticis ratiocinationibus disputare ut deceptiones uitentur. Facit hoc dili entissime Aristoteles in libro de Reprehensionibus sophistarum, quum oltc dit fontesin locos unde argumenta petunt sophistae. Sed antequam de his titera mus, fines sophistarum demonstrare oportet ut ex finibus intelligatur qualia syar umenta. Qilinque sent autem praecipui eorum fines, cilicet Reprehensio,i a sum, Incredibile, Soloecismus, Nugati, Et quidem Reprehensio, seu Redarg0 tio, est affirmatio eius, lilod negatum fuerat; aut negatio rei affirmat vi argum ti extorta. Vt si in disputatione alicui probatum fuisset, Regem ab co minae cor nosci, postmodum contrarium probaretur hoc syllogismo, Tu cognoscis veniς tem Ad ueniens est Rex,ergo cognosci Regem. Tum si ille concedere se cogi se scere Regem , diceretur redargui Falsum autem uocatur in praesentia id, RQ aperte falsum est, nam ea quae obscurius falsi sunt,in probabilia existimantur, risi Dialecticus colligit. Atiophista cum hominum laudes,admirationem Q optet=Πfatis muneri suo se fecisse arbitratur, si falsum concludat nisi ita falsum sit,ut a cunstantibus intelligatur . Vt si hoc pacto argumentctur, Omnis canis latrat, ouoddam astrum est Canis,ergo quoddam astrum latrat Inopinabile,seu incr . bile dicitur,quod seu verum iit, sic omnino falsum, est tamen praeter eorum QPnionem,quibus praesentibus sophista disputat. Quare hic finis a faecedent OR ,εsus est, quia saepe accidit, veritatem ipsim incredibilem videri; praeserum iti beisq; hominibus,quibus spectantib. libenti s sophistae disputationes iniunt
307쪽
yr Verd etiam apud sapietes multa falsa sunt probabiliora,& credibiliora veris.Ηine colligitnt diui Thomae discipuli 1 parte q. &2.2.quaest. .hoc argumentunae sic nullius ponderis Mysteria fidei nostrae sunt euidenter nobis credibilia, ergo sunt, respectu nostri,euidenter ver . Etenim veritas ex re ipsa sumitur; at probabilitas ex serentium testimonijs, ues rationibus pendet: es quamuis omne exemplum in furius sit Indiam esse perspicuum est,atque euidens iis,qui Oceanum mare praeternauigarunt nobis autem, qui in hoc alio hemisphaerio sumus id non est euidenter verum est tamen cuidenter opinabile, euidenter credibile, Meuidenter probabile: quia perspicuum est nobis,ita videri 1bus,aut plurimis,aut certe sapientibus. Deniq;xςspectu eorum,qui nihil unquam de Antipodi audierunt,incredibile est,sub pedib. nostris homine habitare. Igitur ad hune finem pertrahit sophista hoc, aut simili xrgumento. Quem accidit capi ab hostibus,in foetii est,sed Re rem aliquando acci adit capi ab hostibu ,ergo Rex ins lix est. Hoc enim est improbabile apud vulga fes,
quorum opinione,nullus vivit Rege fortunatior . Sol aeciImus error est contra Gram licam. Conatur autem soph a in huius nodi incommodum ad ere rc spondentem, hoc genere argumenti Tuscis hoc,sed hoc est lapis er iustis lapis. Et , u 'idem hoc loco omnis error contra Grammaticam Soloecismus vocatur. Ugatio ione ςnique est eiusdem uocis in eadem parte orationis inutilis repetitio. Eiusdem in- 'HRm vocis repetitio invia si alia vo idem significans fuerit, vana quidem locutio urit sed nugatio non erit. Vt si dicas, Animal sensibile currit. Item in eadem pam'ς Orationis jam si in alia atque alia fiat,nequaquam dicetur nugatio, ut Homo est homo. Denique inutilem diqi, uoniam si utilis sit ad flectus commouendos, non erit nugatio. Ita Cicero in Epistolis, Mi frater, mi frater, mi frater, c. Nugatio 'nem hac cibo do sophistae colligunt. Ista nasiis est nastis simus, sed fimum idem est quod nasiis concauus,ergo iste nasus est nasus nasus concauus. At sub nugatio supretuus ne comprehcnditur omne uitium contra Oratoriam facultatem. Et quidem sophista finis ibi hivum praecipue ob cnodoxiam disputet,lios quinque sines sibi praestituit , ut in Oin q, μ' .ani scientia illo,contra quem disputat superior, habeatur. Nam si re in dentem re ui '', darguit, ostendit Metaphysicae ignarum. Docet nim Metaphysica nihil simul esse, j iplina, non esse. Si perducit ad falsum,conuincit cum tanquam M athematicae,aut Philo accomosophiae naturalis imperitum: istae siquidem disciplinae de rebus mani seste ueris, datis quae sensuum beneficio facile comprobantur, agunt. Si cogit ut quidliam incrediabile falcatiir,arguit illum quasi Topicie Dialecticae inscium,quae maxime inprobabilibus cernitur ' Denique si inferat soloecismum, aut nugationem,taxat illum ut ab Oratoria facultate, aut Grammatica alionum. Bona quidem finium ad di crias stientias accommodatio,quam diuus Thomas in opusculo Fallaciarum tradit. Ne-gλre tamen non possumus, tres priores ad quamuis scientiam pertinere. In quavis ςnim disciplina rudis,haebesq;, ac illius imperitus iudicatur,qui aut duo contradicen i recipit,aut id quod manifeste falsim,ac incredibile est,asserit. Caeterii mi Laeter fines alius est finis sophistarum,qui omnes sub disiunctione ambit,diciturq; S i xium, Taciturnitas,aut Infantia paria enim sunt apud Cauillatorem,aut reda γgVζre, ut iisqueadeo aduersirium deterrere,ut reprehensionis metu obtumescat, ma ime cum taciturnitas confessionem imitetur. Idemq; de falso,b inopinabili,ac dς
reliquis finibus intelligaturi
308쪽
Comment in uni uersam Logicam.
est euidenter credibile,sit quoque perspi
Contra illud quod dictum est,hanc conseo uentiam no valere,Hoc est euidenter
opinabile, credibile,aut probabile ergo hoc est euidenter verum,occurrit argumentum . Nam haec alia consequentia bona est,Hoc est nobis euidenter falsum, ergo hoc est nobis cuidenter incredibile, inopinabile . Nam si euidenter cognosceres,te esse Valentiar, ac subinde falsum essὸ te esse Romae, quandiu ita animatus esses,quandiu ita sentires', quibus obsecro argumentis in cum errorem induci pos ses, ut tibi ipsi probabile, ac incredibile videretur, te non esse Valentia, Protect nullis; nisi ita stolidus esses,ut ille rusticus,cuit ut fertur cum sanus esset, Salman tini quidam scholastici,non quidem vi argumentorum, sed arte,dolisq; persuaseruis ipsum iam csse mortuum . Ita ut miseriam suam rudissimus homo deploraret,quod insalutatis amicis,consanguineisq; ut ijsset. Si igitur haec esset bona consequutio, profecto ex opposito consequentis,sicqueretur oppositum antecedentis;& ita bene sequetur,Hoc est cuidenter opinabile,crcdibile, aut probabile; ergo hoc est cuide
ter verum . Respondetur,hanc vltinaam consequentia nullius esse momenti,tametsi prior sit bona,quia non procedite opposito consequentis ad oppositum anteced tis. Nomine enim oppositi consequentis non intelligitur quaevis enuntiatio illi rem pugnans,aut ab ea dissentanca; sed quae vere est contradicens. Istae autem duae enutiationes, Hoc cst cui lcntor improbabile, Hoc est cuidenter probabile , non sunt contradicentcs,cuna ambae sint alentes. At vero si sumatur ea, quatist vere contra' dicens bona crit argumentatio scilicet, Hoc non cst nobis euidenter incredibile, crio hoc non est nobis euidenter salsum . Inde antem non concluditur,ergo est cubenter uerum . Multa cnim nec sunt nobis cuidentc uera, nec euidenis falsa ῬιCatholicum Regem nostrum Philippum esse nunc Matriti,nec perspicue verum est, nec manifeste nobis falsum videtur.Notent argumentu. qui Theologiae sunt initi 'dirnam ad .articulum a. a.diui Thomae non crit inutile.
sim Ut Acus Sophisticus, a quotuplex is ,
IAM argumenta,qitibus sophistae tuntur,ut optatos fines consequantur,tripli classint alia eonstantistecedente falso,aut improbabili sed consequutione bona alia antecedente vero,seu probabili; sed osequctia mesa alia ad extremum ante cedente false, consequutione mala inum itaque argumenta sunt primi iij eneris , facile est interdum ea soluere, negando antecodens. Quod si dimcης-quam fueritinon pertinet ad praesentemJibrum id ostendere; sed oportet insci 'lijs hominem esse bene doctum, ut intelligat quae sententia sit apud cuiusque facula talis,disciplinaeq; peritos aperterilsa,4 qice incredibilis . At quum secundi gςngris argumenta proponuntur,neganda est consequentia, sed quia statim caiisarn quam negetur,quaerent; ideo in hoc libro de locis Sophisticis disputandum fuit cito pos mus respondere,ideo consequentiam esse negatam, quia innititur tali, tali loco sophistico . Quare dicendum est, quid sit locus Sophisticus: ac ciu ip cics,atque Ηγrma tractandae sunt. Sicut autem locus Dialecticus cst duarum ς connealoio quam necessaria argumentatione colligimus uni eorum quidpiam
309쪽
uenire, quia conuenit alteri sic locus Sophisticus est apparens duorium connexio, cuius causa id quod uni conuenit,male tribuitur alteri. Quamobrem ait diuus Tho Sophisti ei mas in libello citato,omnem locum sophisticum constare&causa apparciride, causa non existentiae id est, quemvis locum sophisticum habere aliquid ratione cuius Ruidetur recte inferri conclusio; &aliquid in luper, quod ne bene colligatur, scit. Sumamus in exemplum primum locum Sophisticum,qui est vocis Homonyma,seu Aequivocatio. Certe in hoc argumento, Omnis taurus habet cornua, sed quidam mons est Taurus,ergo quidam mons habet cornua causa apparentiae est unitas nominis in monte de animali causa vero non existendi,aut falsitatis est rerum magna diuersitas. Quamobrem loci sophistic appellantur fallaciae,qui speciein imagine bonae connexionis fallunt respondentes non secus quam homo cibis vestito, facile isces in scantur. Quae etiam causa fuit,ut ab alus aptiones appellarentur . Sed ec quidem aculeorum tegumenta nonnunquam ex vocibus,aliquando ex rebus i petuntur inocirca sophistici loci merito diuiduntur in eo , qui ad voces Ront, qui ad res ipsas Quum enim techna a voce oriuntur,appellantur captioni , ut fallaciae ex dictione; quum ex rebus,dicuntur captiones extra dictionem. Porto. y in has ut ita dicam Talebras incurrere potest quisque aut cum alio disputans, Rut secum res tractans inuemadmodum accidit his, qui soli aut rerum specie, aut 0cum Homonymij signoranter imprudenter i decipiuntur. At facilius est his in-ς0mmodis apud se quenoue occurrere, quam quum ad aduersariorum argumenta spondet. Nam qui indolitudine positus legit,canem esse animal,postmouumq; in Rii auctore reperit,qiioddam astrum appellari Canem, nde statim colligit, quodda e astrum me animat,in ipsis momento assensum retinet, quasi iudicium continet,dere l. ipsa cogitare diligentius incipit. At si idem argumentum alius,spectante populo,ci proposuisset, quando ventum esset ad cosequens quid ageret Quamuis eniim certi sim nosset falsum esse quod infertur, nec rectam esse argumentationem, non satisfaceresimultitudini,nisi ex tempore causim redderet,quare eo argumento nihil efficeretur. Vt igitur facit prompteq; deceptionis causas & cxplorare quisque poΩsit, his, qui disputationi intersunt,patefacere, explicantur a Dialeeticis loci omnes sephistici. Sed prius hi qui uocibus innituntur, quoniam potissimum hic labor ab ipsis suscipitur, ut disputantibus,altercantibusq; in nos sephistis occurrat tiones autem uocibus proximed immediate habentur doci di-
Vomodo potest defendi cicos Dialecticos suppeditare nobis argumenta incessaria cum dictum sit libro superiore,tantum ex eis sumi argumenta pr . b bilia, contingentia ξ Respondetur, argumenta Dialectica esse necessa-xiR, necessitate consequentiae, non autem antecedentis consequentis . Aut alijs rbis dicimus , argumenta opica necessaria esse quoad conse rutionem,autior mRm licet quoad materiam sint probabili, contingenti. . Sunt nihilominu
gVmvnx Topica , quae quoad ae,nsequutionem etiam sunt probabilia; sed N ηψ sunt syllogismi . Quid igitur inquies erunta Saepe inductiones imperis QR, ut Hic Germanus est albus,&ille; itemque alius, diua caeterilio Hispaniae
argumenista nectessaria seruantur
Queda argumenta Dialectica consequeti nece state non exigunt.
310쪽
a s Comment. in niuersam Logicam.
vidimus;ergo omnes Germani sunt albi: non enim antecedens solum est contifiges, sed & consequentia aliquantulum dubia Praeterea saepe erunt enthymemata, tapecxempla,quae ut constat quamuis cum sunt firmae argumentationes, necessario inferunt conclusionem, tamen nonnunquam aliquantulum sunt remissae:tumque non
Quid syl necessarid inferunt conclusionem,led probabiliter nisi adeo a recto deuient, ut pologismus ius sophistinata debeant appellari. Quare meo iudicio discrimen est 'es maximum. 3lij inter syllogismum,dc tres alias argumentationis seecies,quod syllogismi sule perfectisμ hint, ut qui ad quatuor priores modos prima ligurae pertinent suae imperfecti, ini: disse caeterorum modorum, necessario semper conclusionem inserunt; quod profect abiai alijs tribus formis longe abest. Nam ut lib. s. cap. II. diximus dantur quaedam im persectae inductiones,quibus in varijs negotij utimur,quae n5 necessario conseques inferunt. Quod idem de enthymematibus, exemplisque ita perspicuum cst,ut cxe pia adhibere nolim . Si autem a me causam discriminis exigis, aliam assignare non possum,quam syllogistica formae prs stantiam. Vi enim in rebus hismanis videmus in mercibus pretiosis nullum admitti defcctum: in alijs autem vilioribus tolerari minuta quaedam vitia sic in syllogismi quod ad necessitatem consequutionis attinet nulla toleratur probabilitas, aut contingentia:in alis fertur.Hinc perspicii uest,mul'ta recipi enthymemata, multa exempla, multas inductiones, quae non stitit bonae γ
CAptiones autem quae ex vocibus oriuntur, quinque recensentur, nempe Homonymia, Amphibolia,Compositioin Diuisio; Accentus &Figura dictionis .Faulacia autem Homonymiae, vel aequivocationis in eo ponitur,ut quod ni conueni alteri conuenire dicatur; ob eam solum causam,qudd nomen commune habeat. Omittiturque tribus modis,primus est,quando nomen unum compctit multis,sed dis Quot mo uersis penitus rationibus: ut Omnis canis atra sed quoddam sydus in Canis,crgo dis haecca uoddam sydus latrat. Secundus,quum tametsi nomen illud non convcniat ei id citis' im inphi penitus rationibus, tamen uni proprie alteri per Metaphora conuenit ut Omnis lxii
ridet perit os, atqui pratum ride ergo pratum aperit os TertiΘ, quia licet non Π
eadem ratione varijs rebus conueniat,accipitur tamen ut diuersa tempora adsignin , cat.Vt Qui surgebat,stat;sed sedcnssurgebat,ergo sedens stati nam sed cias in flumptione aceipitur, ut participium temporis praeteriti,4 significat eum qui prius er sedensio stea surrexisse;at in consequente accipitur ut participium praesentis,&co est falsum consequens. Is enim qui nunc sedci,non stat cc fietali, Omnibus autem his argumentis una est commianis responsio. Nogar enim o captionu ct consequiitio . protinusque adhibenda est ratio,cur negaueris;nempe quia in ca VsQu'i irserat tutione fallacia Homonymi ae continetur. Idem in omnibus sequentibus locis IV vi ciendum est,nc Bpius adipsum inculcem Verbi gratia,adducitur syllogismus sum plus ex loco figurae dictionis,statim respondeto: Nego consequentiam, quia cuin lacia fagura dictionis nitatur, uitiosa est. Deinceps vero quomodo ca fallaciam δx gumento lateat,explicabis.