장음표시 사용
241쪽
uina praescribant. Sic Pio Quarto sedenre Abd: se pomam venit Ahac de causa, cui Persae, Medi, Armem, Indique parent: ut e litteris eius, ac fidei prosessione liquet, quae in Latinum sermonem cum multis alijs similitius vertit Andreas Masius Brumllanus, & habet in sua Bibliotheca Status Senensis Sic ab eodem Romano Pontifice Episcopi dantur, qui Populos regant in ultimis Serum, laponensium Indorumque Orientalium,& OG cidentalium terris. Vt vere Dauid cecinerit illud Psal. t.Co
silues eos Principes super omnem terram: memores erunt no
minis tui, Domine; & isaias cap. s. Ecce esti de longe venient,& ecce illi ah Aquilone, de mari, R isti de terra Australi; aut, dsi quos delectant Propham, nunc multo verius Romae, quam prius, conuenit, quod ait V irgilius Aen.lib. t.
Imperium Oceano, famam qui terminet inris. . Clim namque ultra Oceanum Romana arma non penetrauerunt. nunc summota sunt per Pontifices Romani ditionem, fixa Oceani confinia. 8e.Roenanorum sane Imperio antiquo metae rerum positae fuerunt, tempora praellituta, quibus illud c
cidit, nisi quatenus ab ipὶ Romano Pontifice eli sustentatum. Huius ditio sine fine erit usque ad ultimum Magni Iudicii diem,
Et multo diutius , quam Romae imperium durauit. Sed, quoniam non nullis adeo caedes, mortaliumque strages, Urbium, Regionumque vastitates placent, 't, ni si haec, cum
Populi ad obedientiam adducuntur, accidant, nihil ijs actum videatur; ideo Romani Pontifices potestas in diuinitatis ate nae splendore, atque intimo illapsu posita a caedibus, quantum fieri potest, Ciuitatumque ruinis abhorrens, istis non probatur; cte addunt praeterea, nihil illi elle diuitiarum, nil opum, quod scilicet serro non agat, ut prius a Christianai Religione alieni agebant, ac more Octaviani, Tiberii, Caij, Claudi j, Neronis, Galbae, Othonis. Vitellii, vespasiani. Domitiani, Hadriani, Commodi, Seueri, Caracallae, I leliogabali, Maximini, Galli
ni , Aureliani, Carini, Maximiani, Orbem terrarum non expialet. Cum tamen, si agatur de opibus, nullus unquam tot , ac tantas distribuerit, ac distribuat quotidie , toto orbe terraruv Iuti Pontilax Romanus; ita , ut, si quis assirmet, in reditibuς. r Ecclesia.
242쪽
A Teclesiasticis, quos inter varias gentes, variosq. homines Romanus Pontifex partitur, esse ducenties centena millia aureo. Tum, siue ducentcs myriadas, non aberrabunt i vero. uni T. Ieto aiunt esse decies centena millia . quarum Ecclesiarum
iuspatronatus de nominationes nonnisi a Sede Apostolica suere Regibus, ac Principibus Christianis concessae, di liberalitat
eius datae. ut omittamus opulentissimos Prouentus Episcopo.
rum Germaniae, Boemiae, Galliae, ac reliquae Hispaniae. Atqui nulli Imperio re vera sui sie tot diuitias , quas inter suos disi ribueret Princeps, potest asseuerari, nisi sequi velimus fabulasa AEgyptiacas, aut huiusmodi quaedam. erum non his cancellis amplissima Romani Pontificis potestas concluditur,& astringitur. Episcopi namq. vel ab ipso delesti, vel confirmati ipsos Reges creant, Reges eligunt potentissimos, aut ius regnandi eis dant legitimum,& plenum. notis simum namq. est, in creandis Germaniae, Hungariae , Boemiae, Poloniaeq. Reg bus maximis primas esse Episcoporum . notissimum, Reges Galliae , Angliae, Scotta, Daniae, Suetiae, misi ungerentur, Scoronarentur ab Episeopis . non sutile omnino pro
Regibus habitos, ut aperuimus signo τ6. de admiranda sacraec potestatis progressione lib. X VI l. At Hispantarum Rex, omnium, quicumque umquam fuerint, amplissimus, Inquisitionis sacrae Tribunali speciatim prae cunetis alijs cst subiectus. Eodem signo ostendimus, olim a Patriarcha Constantinopolitano, WHierosolymitano solitos Imperatores, ac Reges coronari, ne isque illis Imperatoriam. Regiamve potellatem consuesse attriis hui , iis postquam rite suis ent coronati. quod in Anastasio Zo narrat o 3. tradit. quam ui S, ex quo Patriarchae Constantianopolitam ablecerunt obedientiam Papae, ius coronandi Imperi
l .ratores ad ipsOS Pertinens adnahilum fuerit redactum. Nania D Δ solitos, ubi coronantur Reges, iurare, se Religionem Caiatholicam, cui Pontifex Romanus praeest, tuitur , nemo est, uisi ignoret. Quamobrem, cum Papa Episcopos ordinet, a quibus. Reges tanti elaguntur, vel plenum ius assequuntur Per tot 1 saecula annorum, quod nam fuit umquam tempus, quo Re.gi alicui aut Imperatori Italico per tot iaculorum spatia tantum potestatis contigerit λ Romani enim quingentesimo ab Vrbe condita anno vix Italiae fineS egressi erant, quin Italiam i .eam nondum adduxerant in suam potestatem. anno enim sor. inumLigures concineuter lacum Romanis gessissent, pera
243쪽
nou octuaginta, neque umquam suissent adducti in potestilem. Λtandem sub imperium missi sunt. quod Strabo lib. iv. Florus in
Epitome tradit. Galli autem Cisalpini, cum venit Hannibal m Italiam anno 131. non dum ditioni Romanae parebant. millelismo autem sexagesino quarto, imperium Romanum peruenit ad Constantinum,ut quidam lovita erant. Sic itaque sexcentis armnis amplitudo illius inter gentes a cultu Claristi alienas non stetit. Pontificia vero potestas, Reges ita subiectos habens, ut Re gium ius pendeat ab Episcopis ab ipso ordinatri, durat ex quol l Odoueus Galliarum Rex anno 96. nomen Chrixo dedit, & a Remigio baptizatus, unctusq. eii Rex Galliarum, quin ex quo vPulcheria Augusta anno so. Marcianum tibi imperij contortem adsciuit, & induxit in mores, ut imperatores a Patriarchis coronarentur: ut adnotauimus signo 76. Atque ita potestas haec Romani Pontificis persistit in his supra annos mille centum quadraginta. An hoc exiguum videtur Et quae maior non Ita-har modo, sed ulli Regioni contigit umquam maiestas λHac autem vera simi adeo , ut, cum Galliarum Rex ungitur
ab Archie iidopo Rhemens, is accipiat baculum, disseratque . per illum se dare Galliae Principatum Regi, propter iuS, quod Hormis das Papa Sancto Remigio dedit, alleverans, ad se in primis .eligendi Regis potestatem pertinere. quae resert Papirius Massonus Gallicus scriptor in vita Henrici Primi. Rurius et gendi Germaniae Regis, & Imperatoris potestas , L lectoribus Septem conueniens, ijs data est ab ipso Pontifice Romano, qui sibi hoc speciatim vindicant non alia de caula, nisi quod Ponti sex Romanus id ipsis est largitus, ut post innocentium Tertium in c. venerabilem, de electione,Germanici scriptores lordanus lib. se transsatione Imperii , Iacobus Vulmphelingius in Epitonae rerii
rus vol 3. generatione 3 . Ut taceamus Ioannem Carionem, de Ghaereticos Magde burgenses. Et eiusdem concessionis extat testimonium Concili j Viennensis Generalis,ut cst in Clementina Romani, de Iureiurando, quin ipsorum Electorum, quorum verba ex instrumento publico anni 1 17 9. refert cum superioribus R. bertus Bellar minius proprio libro edito aduertus oppugnatores huius rei. igitur post annum risi s. Gregorius Quintus hoc ius S -ptem Germanicis Episcopis , ac Principibus dedit et antea solus Pontifex Romanus , Imperatorem legebat ab anno goo. quo Carolum Magnum coronauit. Episcopi porro , di Proceres
244쪽
Germaniae omnes simul suum Regem constituere coeperunt ab anno 88 . quo in Concilio Triburiensi deiectus est Carolus Crassus, illique suffectus Arnulsus, ut e Rheginone, Sigeberto, ic alijs apparet. Ex anno autem ys s. Septem Principibus lolis id iuris datum. En itaque, e quanto tempore Pontifex Romanus tantam suis Episcopis potestatem fuerit largitus, quos ipse ordinat, confirmat. an tanta fuit unquam Regi ulli per tot annorum spatia quid amplius velis φ num bella num caedes λnum Populorum, Regionumque euersiones Haec non a Pontificibus unquam Romanis proficiscuntur , ab ipsis ornamenta, decoraque latissima i corum, quae deserta ,& inculta ab Orbis fabricatione perstiterunt, ut ostendemus loco suo. Iam vero inter exigua connumerabitur, quod ab anno 7 17. usque ad nostra tempora Pontifici Romano plerumque obediem rit Latium , magna Etruriae pars, Vmbria, Picenum, Rauemnaeque Exarchatus,& vsque ad Northmanorum Principatum Beneuenti Ducatus, qui continebat Campaniam, Samnites . Vestinos, Pelignos, Marsos. Vt enim docuimus signo de ad miranda progressione sacrae potestatis Philippico, & Leone imperantibus, omnes hae Regiones Pontifici Romano se prorsus addixerunt. & in eius obedientiam iurarunt , abalienatae a Constantinopolitanis , ut ex historijs Laridulphi Sagacis, Pauli Dia coni, & aliorum nos ibi probauimus. ex eo per annos nongentos septuaginta quinque ut plurimum Papae paruit Roma, cum superioribus locis, quamuis imperatores quidam Germanici , ac Tyranni interturbauerint aliquando has Papae ditiones. Atqui nulli Italico in Italia contigit, ut ante Constantinum, vel etiam post illum tanto tempore imperium tantum tenuerit. Romani
anno 16 , quo fuit ii Gallis Vrbis eueris, paucis, & exiguis Oppidulis imperabant circa illam. S millesimo, ut diximus, & l xagesimoquarto Christiani imperium Romanum exceperunt: atq. ita septingentos annos a ruinis illud produxere ad nostros. quod si his adi jcias annos etia, aut intercedunt a Constantino ad Momyllum , colligentur nongenti septuagintassex. Atqui post Vrbis excitionem anni ducenti elapsi sunt antequam Romani
tantum terrarum in Italia acquirerent,quanto potitus est Ponti sex Romanus tot annos, quot recensuimus, ut e Liuio, & Floro apparet: ita, ut vere aflari possit, nulli Italico principatui co- Iisisse, ut in i talia tot ann0s tantum regionum ditione sua comtineret , quantum POL ux Romanus,qui, ante Philippum, l Bb a Leonemq.
245쪽
Leonemq. Isauricum Gothis exactis in Urbe, & occidente eo - Λpit magis, ac magis exercere imperium suum quod ostendimus late signo de liberalitate 42. ca. 1 3. lib. Io. atque ita multo diuis turnius tempus Pontificii Principatus colligere possemus. IIIud interest inter hunc,& priscum Romanae Urbis imperi u , quod hoc extenuabat, ut vidimus exhauriebat Italicorum omnium vires, ac potestatem, Scad se omnino transserebat, euertens oppida, delens populos, adimens fundos, inducens colonias. Pontifex non ita. Id si maluin est Italisi; quid bonum sit, nemo iam sciet. Denique, si italicis est ornamentum, decusque, habuisse per Rtot saecula Principem suum in Italia considentem, quo ex omni tempore nemo latiores in Italia ditione&habuerit, id per Pontibfices Romanos habent. Non omittamus & illud Pontificiae potestitis eximium spe ctare ad illum, nomen Regis Principibus Maribuere; idest constituere, qui prima& inter alios Principes huiusmodi honore haud dignatos obtineant, exterisq. praecellant,& auctoritate maiori poli eant apud alios mortales. Nam, quod Hungariae Rex appellatur, est a Pontifice Romano concessum Stephano, ut testatur Bonfinius,& Cartuitius, qui Poloniae, aIoanne Vigesi- Cmo secundo, ut Cromerus scribit: nomen enim Regis interciderat in eo Principatu : quod Portugalliae , ab Eugenio Tertio, id tradit Rodericus; quod Scottae Rex vocetur,ab Vrbano Secundo earum Regionum Ducthus est indultum, refert hoc Lesaeuς. Eiusdem potestatis est, Concilia generalia Episcoporum conuocare ex omni totius Orbis natione illustriori. Ad quae conuinnientes innumeri ab extremis usque Partibus terrarum, de robus diuirus tractent, de quastiones grauissima&decernant, ad publicum totius Reip. Christianae statum, regnorumque, imperiorum decus ,& stabilitatem pertinentes : quod spectat Had solum Pontificem Romanum , cuiuS est ea cogere, moderari , ac dissoluere . quae nos late persecuti stimus signo de sancti nibus uniuersalium Conciliorum r4. lib.V Illud autem sine culpa non potest omitti, Pontificem posse decernere alicui quasi in caelites recepto caelestes honores, itavi in vota a supplicibus inuocetur, & omnium maxima vener tione in terris colatur, idq. licet suerit is homo abiectistamus, modo sancte , ac pure sepra omnes vixerit, & diuina caelestis vutat documeta dederit inter mortales. Atque is anniuersaria commemoratione
246쪽
memoratione ascriptus in Martyrologio toto orbe Catholico
seperis annumeratur, superumq. reuerentia suppliciter honoratur . Hoc aurem nemo umquam valuit esticere. Imperatores
olim vivi consecrabantur. sed mortui vituperationibus script rum proscissi erant derisui, patebantq. omnium, & praecipue sapientum ludibrio, & pauci s mulate illis honores impendebant: at Pontifex id vel humillimis, ut habeant, iure elargitur. An hoc tenue ὶ an non diuinum λAd summam, hac in re maxime se diuino munere extollunt supra omnes nationes Itali, quod habuerint Principem caeleste,. Pontificem scilicet Romanum,qui per multa saecula dederit potentissimis Regibuς, ut primi essent inter potentissimos Orbis
terrarum Reges hoc solo , quod ipsius concessu vocabantur linperatores Romanorum; quam dignitatem sequebantur amplae in italia ditiones ; ipse autem Pontifex ita colatur a maximis omnium Regibus, & Imperatoribus, ut nemo umquam vivens It
libus sit cultus, quin illi obedientiam singularem per seos Legatos semper iurent, & quidem e tam remotis oris missos, Ut ex adeo tanginquis numquam ad ullum fuerint hac de causa et v NIa etiam, inissi ; Ipse autem Reges, S: Imperatores maximos s C lio deiecerit, aliosq. ad illud evexerit, ita, ut nemo ex ulla Orbis parte umquam tot, actam magnis ditionibus imperantes: vel eis exuerit, vel ad eas promouerit. dc eidem per tantum te- pus maxima Regna tributum soluerint, quantum nulli hac in re euenie. opes porro tantas inter suos partiatur, quantas nullus
Vmquam Rex, vel Imperator; ex his vero Episcopi ab ipso o dinati potentissima imperia, ac regna dent ; atque ex antiquissimo tempore Ibliti snt dare; ac rursus ex his aliqui ut possint id habeant ipsius Pontificis largitione; & ipse similiter tot in Italia ditiones per tantum temporis possidebit, quantum nulli in I talia Principatui legitur umquam contigisse, nomenque, M de cvs Regium magnis Principibus impartiatur, Episcopos e toto,
Orbe in unum cogat ad grauissima omnium decernenda ,. eorumq. conuentus ipse dissoluat, ac moderetur. atque, ut finem tandem faciamus, nam reliqua dicemus ad operis finem, caelestes honores. hominibus,vel abiectissimis,toto orbe Catholico, toto aevo habem. . dos, iure decernat ..
247쪽
λλ. enim cerer, γ' 3 . idern Palladius ab eodem Ceste si fio
est ordinatus Episcopus , missus ad Scotos, cred cntes, inquit Prosper, qui bis temporibus vixit, in Chronico suo, cui Beda consentit lib. r. cap. ι3: li istoriae Anglicae, δή bl bro de scx aera-- etibus mundi, siue de temporum ratione, in l heodosij minoris' vita . ex quo apparet, falli. qui vitam S. Patriait seripsit, aisr- mante Scotos Deo nomen haud dc disse Palladio Episcopo vi-Σente, cum tam Prosper ' liram Beda testentur, eos iam credi-- e , cum primus est illas Epistopus datux Palladius, S nihilo minus 1 Pontifice Romano Patricius Britannus est ad idem mu-D-nus delectus, qui tamen Episcopus non est consecratus, nisi post obitum Pallad j , discipulis huius petentibus per Amatorem Episcopum, ut vult, qui scripsit eius vitam. Tum vero Scoti
Hiberniam tenebant, & in eam Britanniae partem irruperant, - quam de suo nomine Scotiam vocarunt. Cona aculatus porro eli, ac sere excisus in nritannia verus Christi cultus haeresi-.bus l'elagii, & aliorum , ut Cildas conqticritur, quo tempore Angli e Saxonia a Britannis aduertus in uentes Pictos. ω Scotos acciti. non modo Intulae loca cuncta occupauerunt, sed cuncta vastitatibus repleuerunt, ac viginti octo, inquit Beda, V nobili Amaas Ciuitates euerterunt; ita, ut, imperanre Iustini no , Iornandes sub annumiss8. scripserit lib. de rebus Geticis, Britaniae Rege in virgeis casis, caeteros autem cum pecoribus .iimul in Habulis habitasse. sic autem pura, qua: N Catholica Curis id ctrina est ab haeretibus exterminata, ut Beda in vita Augustini reserat, quo tempore ille ad intulam venit, qui su perii erant, Britannos. omnes liaereticos fuisse. l gitur anno co3. centum quinquaetinta annis post aduentum
Anglorum Augustiniis, alij q. Itali a Gregorio Magno missi, Po- o pulOSI D tanniae, quae ab Anglis est Anglia vocata', ad Christi mi. perducere coeperunt ; atque ex eo sic Inlula est omnibus bonis .amplificata, quod aperiemus, ut nulli ulla in re Insulae, quaesumqueIlla sit, cedat; plerasq. omnes post se longissimo inte Mallo relinquat Ictin' prius, ut e tornande diximus, ipsi Reges .In virgeis casiS habitarent. &, quatruns Beda dicat, in illa fuisse:8.Ciuitates nobilissimas,ant nam diruerentur ab Anglis anno sola coet y3.tamen intelligo nobilissimas,ut illa tepora m huiuis modi locis ferebant,quin eas colonias Romanorii suisse, no Bris rumorii leues: ut videtur Gildas asserere. Certissimu nam q. est,
anno Claristi aio. huc fuisse Insulae statu, que deleribit his verbis
248쪽
Dio in Vita Seueri: Britannorum duo sunt genera, Caledoiiij, adi Maeatae-nam caeterorum nomina ad hos fere reseruntur. ia colunt Maratae iuxta eum murum, qui insulam in duas partes diuidit: Caledonij post illos sunt. possident xtrique montes aspe rimos. & sine aqua ; itemque campos desert , Plen q. paludibus : quodq. moenia non habent, ne urbes; agros nullos colunt et de praeda, & venatione, bacchiSq. arborum vivunt: nam pisces, quorum ibi maxima est, & innumerabilis copia, non gustant: degunt in tentoriis nudi, & sine calceis: utuntur communibus uxoribus, liberosq. omnes alunt. apud hos Populus magna ex parte Principatum tenet: latrocinantur libentissime: militant decurribus: equos habent parvos , & celeres: pedites currunt celerrime: dum stant,firmissimi sunt. horum arma sunt βscutum, & hasta brevis r in cuius in ore parte pomum est ex re, ut, dum concurritur, hostes sonitu perterrefaciant. p giones quoque habent: sed in primis famem, frigusque, ac labores omnes perserunt: nam metit in paludibus capite tenus . per multos dies inediam sustinent: in siluis autem, corticibus, atque radicibus arborum aluntur. Haec Dio. E quibus, ut insulae squaliorem, incolarum q. feritatem discimus, sic mendacia illorum deteguntur, qui Reges quosdam Britannorum proserunt, Georum q. longissimas successiones: cum Dio testetur, inter eos plerumq. fuisse gubernationem Popularem. Quo circa E PONphyrio docet nos ipse Gildas , Britannos, si qui fuerunt in Bri. Tannia, Reges, plerosq. omnes Tyrannos filisle ; ita, ut ille scripserit , Britannia sertilis Prouincia Tyrannorum. Ac, re veraita esse , docet nos, multis editis querelis, idem Gildas, cum facta describit atrocissima Constantini, Aurelij, Conani, Vortipo- toris, Cuneglasi, Magocluni Tyrannorum. Talis itaque status Angliae fuit ab ortu Mundi usque ad Augustini aduentum per almnos,ut quida numerant, quatermille sexcentos nonagintainios. PAugustinus autem misius a Gregorio LPapa Cantuariam sta tuit sedem, quae toti Insulae in sacris tradendis praeesset: in eam septem sibi ex ordine succedenres Archiepiscopi suerunt, omnes Itali, ut post Bedam notauit Polydorus historiae Anglicae lib. IV. Missi sunt etiam post illum ab eodem Gregorio Mellitus,
Iustus, Paulinus, Rustinianus; Romae praeterea est instituta Α glorum schola , multiq. ad Urbem non modo priuati viri ex Anglis, sed ,&ipii Reges Religionis causa ventitabantis ut ex e dem Beda,& Polydoro tabem . I l .
249쪽
A Ex Anglia per Italos ad Christi cultum perducta prodijt e
rum doctrina excultus Bonifacius Anglus,qui de mandatoGregorij Secundi anno Christi ao.in Germania Christi doctrinam
coepit disseminare, & ab eodem mox Episcopus ordinatus anno et 1 .deinde a Zacharia Papa petentibus Carolomano, & Pipino Francorum Regibus ante annum 7 so. Archiepiscopus Mogut, . nus effectus plurimos Episcopatus in intimis Germaniae locis, ac Ilurima monasteria erexit. ex illo Germania prius horrida,& ni-il culti habens, ad tantam, quam cuncti suspiciunt, & mox attingemus, isticitatem peruenit,post annos quate ille octina sentos tredecim ab Orbis fabricatione. Nicolaus r. sedere coepit anno 818. ab eo missi in Boemiam, terram squallentem, ac nihil habentem dignitatis. Cyrillus, dc Methodius, qui Romae in monasterio , quod in clivo Scauri extruxit Gregorius Magnus, ut nos alibi docuimus, commo. rabantur. ab his ad humanitatem, moresque ciuiles, de Christianos, expoliti Boemi, cum sua regione ad hanc, quam Minmo non miratur, omnium bonorum assiuentiam perducti.
idem Nicolaus Ecelesiam Bremensem, Hamburgensemq.coniunxit, ab Episcopo Coloniensi exemit, eique praeficiens M. C scharium, & mox,eo defuncto, Rhembertum, dedit in mandatis, ut inter Aquilonares gentes Christi cultum propagarenti quin, cum Froto Danorum Rex ad Agapetum Pontificem Magatos misisset petens, ut ad eius Regna mitteret, qui Christi doctrinam disseminarent, quod Saxo lib.9. scribit, adiIcit Craniatzius, ab eodem Agapeto concessum fuisse Adalgago Archiepiscopo Hamburgenti, ut Romanae Sedis nomine in Dania Episco
Postea tamen , quod tempora ita exigerent, cum Rex Daniae Ericus Romam petisset, obtinuit 1 Pontifice Romano, ut Lam D densis Episcopus Daniae, Suetiae, Noruemque praeesset, & Romanae Sedis nomine mitteret, qui in ijs locis late doctrinam Christi amplificarent. Id tanti fuit, ut Danicus scriptor Saxolib. xij. scriptum reliquerit: Nec parum Dania Romanae benignitati debet, qua non solum libertatis ius, sed etiam exterarurerum dominium assecuta est. Sequenti deinde tempore Nic laus Cardinalis multos Populos Noruagiesium Christo adiunxit, eisque Archiepiscopum suum constituit. quod Saxo lib. xiv. Q Crantalus in Metropoli sua tradunt.
Λdalbertus Episcopus Pragensis a Boemis eiectus Romam ve
250쪽
niens,&a Pontifice Romano exceptus, de ipsius iussu rediens, Aacceptoque ab ipso, inquit Cromeras lib. 3. commeatu, in Hungariam prosectus, Hunilarorum Regem Gey sam, Stephanumq; Chri illo adiunxit.quod &Dubrauius scribit historiae Boemicae lib. vj. qui & addit, ab eo sex monachos Romanos in Hungariam, Poloniamque adductus illi auxilio maximo fuisse in promouen-d s rebus Christianis: e quibus aliqui inter Hungaros Episcopi creati, Gaudentiusque illorum unus Gnesinae primus Episcopus factus, qui est Metropolita Poloniae. .figidius similiter Cardinalis Romanus in Poloniam missus a Pontifice, Regi,qui iam tum Christo nomen dederat, animum B dedit in amplificando Cliristi cultu, multosque Italici seu guinis Episcopos Poloniae dedit. quod Cromerus lib. 3. restri. Denique , ut finem faciamus, ostendmus nos late lib. . de si .gnis Ecclesiae Dei , sieno vi .non alio, quam Romanorum Pontiscum studio cultum Christi disseminatum in Anglia, Scotia, lo. cisque Omnibus supra Danubium , Rhenumque positis : quin plerosque omnes , qui huic rei dederunt operam, suisse monachos ex ordine, & institutis S.Benedicti Itali, aperuimus signo xij.cap.iij. lib. 1.Populos porro illarum regionum maximae feritatis fuisse, nullis litteris, nulla disciplina,signo xxviij. lib. 7. & lib. V1 1.cap. 9.ad finem; loca horrentia, ac nullo cultu ex antiquissimo
tempore semper extiti ite docuimus signo 38.de cultu delertorii
locorum lib.xx. sigillatim vero,quantum inalorum terris,ac populis illis antea fuerit, quantum bonorum sit acquisitum, recensuimus libro vigesimo secundo, certillimis omnium testimoni in medium productis. Rursus , quantum prae cunctis Regibus Angliae , Scotiae, Germaniae, Boeiniae, Hungariae Poloniae,Daniae , Suetiaeq; Reges fuerint diuinitus amplificati, ex quo Pontifici Romano obedientiam praestant, explicauimus lib.2I. o Mirabile sit igitur, post tot annorum millia tantos terrarum. tractus, qui duplo sunt Europa reliqua maiores, tot bonis auctos, tot malis liberatos, tam breui si respicias anteacta saecula tempore,ex quo amplexatae sunt eorum nationes Pontificis Romani praecepta, ac disciplinam. Prius enim nullae illis certae sedes, indigentia omnium cibariorum,sceditas turpis in conuictu,nullae urbes,nullae domus: nunc urbes, & quidem munitissimae, frequenti ssimae, plurimae, mirabili decore, amplitudine, situ, epotia nobilissima, nundinae, mercatura opulentissima; prost
tali olim tellure subiit secunda; di, cum nulla ijs esset agriculaturas