장음표시 사용
341쪽
, Impia consuSo Sevit di Scordia mundo, Pax obiit terris, ultima queque vides .
INCIPIT LIBER SECUXDUS. De Rudolfo et Reinhardo comitibus et electione Rudolli in
restem Roma norum. Cap. i. Anno domini in . cc lxx. ii. Gregorius papa decimus au-1273diens qu0d a priscis temporibus electionis puritas esset sermento avaritie et maculatione munerum deturpata, regnumque et imperium iam vacaret, et inter Petrum Arragonie et Karolum Sicilie reges ortas discordias presentiret, electoribus mandat, ut in unde et sincere intendant electi0ni, et de persona que sit laudabilis et utilis ecclesie atque imperio in prosectum. Porro in diebus illis fulsit in superioribus Swev0rum partibus Rudolsus comes de Habe spurg, qu0d est ca Sirum in exordio montium, ubi mons Iovis et alpium Iuliarum inter lacum Alamannicum et Los annicum haud l0nge prospicitur celsitudo. Vir in regni gremio Sanguinis claritate,
m0rum honestate, e talis maturitate, armorum strenuitate con Spicuus, fama nominis dilatatus, ut viris spe labilibus n0n immerito comparetur. Nam Mein hardus comes I Tro- Iis tres sui temporis viros intra' regni viscera magnales exceptive semper inter familiaria colloquia c0mmendavit,
scilicet hunc Rud0lsum, ducem Earinthie Beriali ardum, su- ius est habita mentio in premissis, et Albertum seniorem Tyrolis et Coritie comitem, Suum Scilicet genit 0rem, qui in obsidione Mediolani sub Friderico primo 0pera mirisii caperpetravit. Et licet dubium non sit, regnum et imperium
13 Continuator Martini Poloni:
Anno domini m.cc.l xx. Ollaharus apprehendere cupiens garinthiam et Carniolam primo Invasit Laybaeum et id per obsidionem et violentiam in deditionem recepit. Deinde in Earinthiam properans eam tandem sibi subiecit et privilesium terre cum aurea bulla de ducatus investitura in civitate sancti Vili sustulit et in Bilhemiam destinavit. Demum veniens in forum Iulii Porium Naonis acquisivit, ut a mari usque ad mare et ad terminos orbis terrarum suam potentiam dilataret. Hoc autem castrum ab ecclesia Aquilegiensi mari hin Styrie prius tenuerat, sed tunc nobiles de Castello et de Pori illis castrum ipsum pidem Oli akaro vendiderunt, qui factus ex hoc vasallus Aquilegi ensis ecclesie in Austriam est reversus. 2J So habe ich die unversilindliche stelle des Anon. Leob.: tres coherentes cui inter aus dem Cont. Mart. Pol. Verbesseri.
342쪽
principes et milites habuisse illustribus actibus decoratos rhos tamen virtus atque prudentia et invictus animuS Spe cialiter insignivit; sicut David in Latalogo sortium tres sortissimos legitur habuisse, et nominatissimos inter sortes. Rud0lsus patre Harimanno comite veterane militie et in pretiis fortunalo progenitus, uxorem habuit Annam, filiam Purghardi comitis de Hayerloch, ex qua SuSoepit tres illius: Albertum, Hari mannum et Rudollam; et quinque filias speciosas, quibuS omnibus deus dedit secundum dignitatem huius seculi grande n0men, prout inserius eSt digestum. Mein hardus c0mes, Alberto patre ex silia marchionis Andecensis viri nobilissimi ortus, ex regina Eligabelli qua-tuur habuit filios. Primum Lude Wicum, qui non fueratc0niugatuS. Secundum Albertum, qui Alberti comitis de Haierluch filiam duxit, ex qua genuit filiam, que Friderico purgravio de Ν0ren berg nupsit et utriusque sexus intum protulit copioSum. Tertium Ottonem, qui filiam ducis Polonie, et ex ea quatu0r filias progenuit; quarum una in Siciliam Friderici regis silio Petro copulata usque hodie cum liberis possidet regnum illud; altera Rudolis silio Ru-dolsi Palatini traditur, de qua unam siliam peperit et de cessit; alte due storem virginalem morientes ad celestia transtulerunt. Quartum Hainricum, qui tres uxores habuit, cuius in scriptis mentio dissusior est habenda. Duas quoque filias habuit digius comes; una fuit lanigravio I hu ringie coni horata, et genuit Fridericum lanigravium Τhuringie et Mysiaensium marchi0nem; Alberto nupsit altera, Rudulsi prelati c0milis silio, que ducissa Austrie et regina
Romanorum, Sicut in serius exprimitur, est eslacta. Mein-hardus metuens quod Rud0lsus de contractu hoc animum immulasset propter excellentiam sui status, misit ad eum p0Stquam regnum eSt adeptus, si persisteret in pactis rQui respondit: Remhardum de tanto germine proceratne, ut pudere non deberet quemlibet regum secum federa matrimonii subiisse. Ex his prodiit ampla seges, climata mundi replens, luminaria orbem illustrantia, reges regine proceres divitiis et gloria preeminentes, a mari usque ad mare suos palmites Velut fructifere arbores protendentes. Contigit quandoque civitatem Argentinensium nobiles circumsedentium adversari0S Sustinere, ad quoS conteren-
343쪽
dos Rudollam, ut belli eorum dux esset, accersivit. Quidum in demonstratione vires civium exploraret, Omnes precepit extra civitatem progredi. Et dum numerum et armorum decorem per Singul0S ordines estimaret, respicit de montibus maximam multitudinem armis coruscantibus
prolabentem. Et dum cives ad civitatis presidium festinarent, pontes fluminum OmneS deiici procuravit, et ut intrepide hostibus occurrerent proclamavit. Alter Alexander, qui similiter deiectis pontibuS Grecos ne fugerent detinuit
contra Darium pugnaturus. Η0Stes autem, cum e0S cernerent consistere et cordatos esse ad resiStentiam, audientes
autem Rudolsi presentiam, quo pacis sunt quesierunt, et ex utraque parte comitis prestantiam laudibus extulerunt. Basileam insuper Rheni famosam civitatem et nobilem obsidione gravissima pressit pro quadam iniuria sibi facta, agros vineas diSSipanS circumquaque, et in nocte dominice nativitatis irruens in civitatem, armorum collisione et populi concursione mentis Sue magnanimitatem et audaciam, et quod posse habuit demon Stravit, civitatem timore concutiens et Stupore. Rebus prospere gestis abiit, obsidi0nemque continuans lotis viribus obfirmavit. Quo facto dii susa fama sui nomini S per regni loca undique, et ad ora principum Volitavit. Interim principes convenientes loco et tempore con- 1273 dicto de principe et capite orbis terre iuxta consuetudinem 'ς tractaturi, et circumducentes ocul0s ad diversos, actus singulorum quoad virtulis preconium estimantes, incidit in memoriam comes Rudolsus, de quo dicere videbantur: Num innenire poterimus talem virum 8 Et sicut domin0 placuit, unanimes essecti, consensum omnes in Rudolsum sine obsistentia aliqua transfuderunt. Pronunciationis verbum super hoc in ore statuunt Palatini, qui surgens inquit: In nomine sancte et individue trinitatis, consensu omnium electorum in me posito, pronuntio ac eligo Evdolfum comitem de Habes ta in restem ac patricium Romanorum. Statimque mittunt marscalcum cum signis sui imperii; ut obsidionem Basileensem Solvat, concordiam faciat, cum conlitorali sua
ad coronam pr0peret, demandavit. Sicque dies coll0quii ei his presulem verbis atque cives alloqui videbatur: Vos
344쪽
cogitastis de me malum, et deus vertit illud in bonum, ut emultaret me. Presul autem secundum sanguinem eius propinquus, magis tamen ei in sestus incendiis et rapinis, accives viri fortunam esserentes dixisse fertur: Si de throno suo deus omnipotens se moveret, Eudolos comes protinus insideret.
Et facta plena concordia per Rheni alveum venit cum maximo tripudio principum ipsum expectantium et comitantium. Aquisgrani civitate autem, omni terre populo iocundante, stratoriis tapetis plateis et domibus decoratis, cum regina de palatio, Sceptro paludamento et palla ac aliis insigni is et regalibus decoratus, in sedem Karoli lo-1273 catus coronatur. Et expeditis ibi plurimis causis de con- ἰ cessione se0diarum, innovati0ne priVilegiorum, et sollempnitate iuramentorum pro conservatione iurium regni et imperialium statutorum, Coloniam ingreditur Agrippinam. Et quidem civibus ibi nova lux oriri visa est, honor gaudium tripudium; rediviva quadam retracti0ne de Sul0monis coronati0ne et unctione cuin gaudi0, sicut olim, hoc in lempore redeunte. Qui dum in Syon ungeretur, cecinerunt buccina, et dixit omnis populus: Visat rem Salomons et
insonuit terra a clam0re eorum.
Fuere qui dicere videbantur : Num salvare nos poterit iste 8 sue glorie invidentes, sicut suit rex Ottakarus Bohemio, Hainricus dux Ba varie, Εberhardus de virten-berg gentis Suevice. Invideant igitur, et mirentur quod Samuel inter fili 0s Isai non Specie pulchriorem, non Sta iura progeriorem, non s0rpore larli0rem, Sed David regem unxit omnibus iuni0rem, sicut et dicitur de Tiberio Con stantino. Scribitur qu0d throno imperiali positus cum immensis laudibus in regni gloria Sublimatus, adversarii eius ei, qui Spem in d0mino suam posuerat, nichil efficere valentes, magno Sunt pudoris consuSi0ne c00perii, tam iiii quam illi. Tullianum illud nobis pulcre exhibentes, qui didit de Africano: isIndustria Virtutem, Virtus gloriam,
l) so verbesseri Pea die verdorbene stelle: Fuere cum qui dixero videbatur.
345쪽
De curas restis Romanorum sollempnibus, et legatione eius ad Ottustarum regem Bohemie. Cap. ii. Anno domini m.cc.Ixx.iv. Rudolsus rex venit in Spiren- 12risium civitatem , ubi convocatis nobilibus precipit, ut eaque ad imperium spectant abducta et sublata indebite, non disserant resignare. Quidam metuentes regiam minationemque possederant reddiderunt : alii vero compulsi simili modoque sibi usurpaVerant, regii fisci procuratoribus obtulerunt. Deinde in urbem Nuere libet g curiam prec0nigat, ad FOV. quam regni proceres prelati nobiles convenerunt. Ibique de pace terrarum, de feodis, ac aliis diversis casibus leges statuit, quarum metu coherceatur humana audacia, lulaque sit inter improbos innocentia, in ipsis improbis formidalo supplicio refrenetur nocendi V0luntas. Decrevit qu0que sicut quondam AsWerus, qui nequaquam abuli v0luit potentie magnitudine, clementia et lenitate gubernare Subiectos, ut absque ullo terrore vitam silentio transientes pace optata cunctis mortalibus fruerentur; unde suo tem pore per omnia compita summa tranSeuntibus pax favebat. Statuit etiam, ut sertur, quod propter communem intelligentiam obscure latinitatis privilegia et littere de cetero vulgariter conscribantur; quod patet ex eo, quod ante Sua tempora nulle littere vulgariter Scripte reperiuntur de ne gotiis vel contractibus quibuScunque. Ad hanc curiam venit Fridericus archiepiscopus SalcZ- purgensis, SuScipiens a Rudolso sua regalia. Super quo indignatus Ottaxarus capitaneo Suo Miloto mandat, ubi cunque episcopium devastari. Qui Frysaeum obsedit, et obtentum opidum incendio destruxit, et 0mnia predia episcopalia multa crudelitate Iaceravit. Philippus vero ducis Bern hardi filius in sede Salcgpurgensi et Aquilegiensi frustratus, dolens de pactis que frater suus habuit cum Ottaxaro, ad curiam regis venit, et ibidem terras garinthiam et Carniolam suscepit de manu regis in se0do, sicut fieri est consuetum. Ollaxarus rex et Hainricus dux Bawarie n0n comparentes, ad proximam curiam in Herbipolim orientalis Francie civitatem primariam citantur.
346쪽
Ad hanc summus pontifex direxit cardinalem, qui pre- Iatis regni concilium Lugduni celebrandum nuntiat, regem ex parte pape et cardinalium salutat, et ad imperii coronam invitat. Rex ad colloquium pape Se Venturum promittens, cum gratiarum acti0ne dimittet S cardinalem magnifice hon0ratum. Hic quia predicti principeS n0n suerant, tertius eis dies ad curiam tertiam indicitur in Augustam Vindelicam Rheliam. ars Ad quam Otia arus mittit episcopum Wernhardum
M i Sexoviensem, Haliaricus dux Heliaricum prepositum Ottin gen Sem, ViroS peritos in iure canonico et civili. Surgens V erithardus in medio procerum, electionem Rudolsi multis verborum phaleris ni Sus est quantum poterat Viciare, probans eum excommunicationis vinculo, eo qu0d quaSilam ecclesias spoliaverat, irretitum, et pr0pler hoc inhabilem ad hoc culmen. Rex autem litterature experiis principibus asserit, huiuSmodi in collegiatis consistoriis, dicens, litteraliter potiuS, quam coram SecularibuS principibus contractanda, et principeS, Si intelligerent, sine offenSa nullatenus pertran Sirent. Qui vix oblento securitatis conductu inaniter ad su0s domin0s sunt reversi'. Ottakarus autem et Hainrigus dux in Suis iuribus, ossiciis et se0dis ab imperio dependentibus, c0mmuni omnium Sententia Sunt dampnati. IIoc anno moritur Gregorius patriarcha, et succedit Raymundus' Hoc tempore Lude vicus Palatinus unam
filiam regis in c0niugio s0rlitur, que genuit Rudolsum Palatinum et LudeWicum. Hic quidem prius habuit filiam
ducis Brabantie, quam innocenter occidit, SuSpici0nem habens de quodam milite cum eadem. Que postea Sibi apparens, manu extenta ad altaris Sacramentum, Suam innocentiam testabatur. Ipse contremiScens dicitur ipsa visione, dum esset adhuc iuveniS, unius hore Spatio canui SSe,
hei ne aus demselben ausgestelli e urkunde bekannt geWorden. 2 Dies hier durch versiellungen der Mbrier und anderes vereorbene stello lautet belli, Cominuator Martini Poloni dentlicher so: Rex autem benigne respondit : quod hec coram literatis viris, non coram principibus qui literature vel iuris notitiam non habebant, erant iudieialiter periraclauda. Unde ambassiatoribus indicto silentio. vix oblento etc. 3 Der patriareh von Aglar Gregor War am 8 sep . 1269 gestorben, Raymund Wurde vom pabstam 21 dec. 1273 ernannt.
347쪽
moxque monasterium in BaWaria, quod Cainpus Principis dicitur, landavit . Exacta curia rex Ulmam venit, et Heliaricum purgra- 1273vium de Nilei liberg dirigit ad Ottaliarum, poscentem Suo
nomine et regni Austriam Κarinthiam et Carniolam, quas iniuste usurpationis titulo possidebat; declarantem etiam, quod regnum Bolieinio et marchionatum Moravie sibi pr0pter contemptum et contumaciam abiudicavit sententia principum et decretorum. Ad quos rex: Non decrevimus, ait, tam facile reddere, que arcu et stladio nostro tam sudorose conquisivimus, vel que ad nos consanstrinitatis et afflnitatis tramite manaverant. Adiiciens: se non modicum mirari, quod proceres regni ovussis polentioribus tam exilem comitem ad regia fastissium Glulerunt. Ad que vir provide susceptis verbis regii S respondebat pedire vobis crederem, quod deposito elationis fastu Romano ros principi subderelis, cui necesse erit spiritum presumptioniis restre retundere, eo quod imperium contempsistis et ad consistoria principum non venistis. Sed et oblatum nobis restnum olim posuerstastis, suscientem vos habere gloriam respondistis. Scitis, quod deus potestatem habet in re o hominum, et cui potuerit dabit illud. Genus et proaros stremiis 3 omne genus hominum in terra simili sumit ab ortu, cum enim deus auctor spectabilis, nullus destener ω- tat. An ignoratis mentis impetum in restibus formidandum, quem sine ratione iusti iudicii in quorundam nobilium morte crudeliter effudistis p Nam misericoria et veritas custodivit restem, et clementia roborabitur thronus eius. Astra, ut dicit Seneca, sunt iracundissime, atque corporis captu ρον- nantissime, et aculeos in vulnere relinquunt. Rer ammsine aculeo est, natura et telum detraxit, et iracuniam eius inermem reliquit; eremptum hoc magnis restibus insterens, ut pudeat M eriguis animalibus non trahere bonos morex Rempus est, ut revertar ad eum qui me misit;
i) Der Continuator Martini hat stati diesem absaig hier erst die im vo- rigen capilet vorgehommene stelle liber Rudolis s6hne und idehier mit dem Eusa E: Nam rex unam filiam suam in uxorem tradidit Ludewico Palatino, da qua genuit Rudolsum Palatinum et Ludewi eum Barearum qui hodie do imperiali nomine gloria ur: alteram vero tradidit Alberito duci Saxonie, qui ex ea genuit Albertum Pataviensem epi copum et duce Saxon 8, viros
348쪽
quid male referam, edicatis. Qui ait: Non aliud, quam auistis. Et reverSus ad regem, exspectatuS Sicut aqua frigida anime sitienti, que gesserat et quid Ottakarus reSponderit, enarravit. Dissimulavit rex, c0gitans illud Salomonicum: is Tempus loquendi, tempus tacendi, tempuS belli, tempus pacis . Et sicut Prudentius ait
is Magna cadunt, insala crepant, tumefacta premuntur. Scandunt celsa humiles, truduntur ad ima feroces. De concilio Dydunensi, colloquio pape et restis Romanorum, uo profectione eiusdem in Austriam. Cap. iii. 1274 Anno domini m.cc.lxx.iv. papa Venit Lugdunum ad concilium celebrandum, que est magna civitas super RhOdanum, olim de regno Arelatensi et Romani imperii ditione, ad quod tam de Grecia, quam de diversis mundi partibus prela lorum maxima convenit multitudo. Religiosi etiam de ordine Mendicantium sugillati super suis statutis et voto professionis a qu0dam GWilhelmo Brittannice gentis subtilissimis argumentis, ad dissolvenda hec repagula magni precipui confluxere. Fuit ibi Albertus Magnus y Ralisponensis episcopus Supra dictus, qui epi Scopatu resignato Colonie requiescit. Beatus Thomas de Aquin0, auditor quondam predicti Alberti, in via graviter infirmatus in domo Cisterciensis ordinis, quo Fossa Nova
dicitur, decumbebat. Quam dum accedens aspiceret, suturi prescius ait: mo requies mea in semulum seculi, hic habitabo, quoniam elegi eam. Pater etiam monasterii vidit eadem hora stellam lucidissimam ante aram beate Virginis se mittentem, et m0x coniecit, quod Vir Sanctus, qui vite et doctrine claritale ecclesiam illustrasset, ibidem eSSet sicut probavit exitus pausaturus'. De aliis 3 ordinibus ibi honestissimi fuerunt, qui adversarios confundentes suas partes validissime defenderunt. Patriarche et episcopi Greci se redituros ad unitalem ecclesie promiserunt, et spiritum sanctum a patre et silio procedere n0vo Symbolo
1 nach der ersten s lbe dieses Wortes endet die lucve in der hs. 2 Euersi fland Magnus de Ordine Predicatorum episeopus flatisponensis in facultatibus theologicis et phisicis eruditus. Beatus Thomas etc. 3J ZusalE: Unde et in pectore eius stella diffusa comis nitidi pingi solet. Assuit trater Bonaventura de vir religiosus, literaruin scientia decoratus. 43 ZusatZ: quoque.
349쪽
sunt pr0sessi. Quingenti et sexaginta episcopi et abbates, et alii prelati circa mille ibi fuisse narrantur; ex quibus
centum lx insulati diversi status mortis debitum exsolverunt. Pro subsidio terre sancte ibi fuit imposila decima Sex annali S. Forma electionis papalis etiam ibi clare extitit dissinita, ut errores circa eam in pOSterum tollerentur. Solui 0 concilio papa Losannam se transtulit, ubi sibi s275 rex cum magna decentia obviavit. Et inter multos tractatus 'μη papa regem ad cur0nam imperii invitat, ut Christianis in terra Sancta a Sarracenis c0nstriclis, et sepulcro domini subveniat, thesaurum Sancti Petri Sibi asserens reserandum. Rex cum maturitate resp0ndit pape, inclinans pro oblatione tante gratie, sibi neutrum h0rum competere dicens, quia Romam Vix aliquiS priScorum venerit sine humani effusione sanguinis nec c0ronam adeptus suerit propter obsistentiam Romanorum. Νec in promptu ut Sine periculo pertranSeat asseruit tantum militem se habere. Sed nec transfretare sibi arbitrans c0mpetere dixit, quia regnum in Alemannie partibus adeo dilaceratum et convulsum esset, quod reformatione indigeat et medela. Ceterum ad hec et omnia volita sedis Suo tempore promittens Se totis studiis pariturum. Papa contentus hac responsione eius electionem approbavit et auctoritale apost0lica confirmavit. Rex ecclesie terram Romaniolam reddidit a priscis imperatoribuS p0SSessam, cum quibusdam iuribus et advocatiis, et iura ecclesie subscriptionibus roboravit. P0St hec papasiliam regis silio Karoli regis Sicilie hortatur matrimonialiter Sociari, solerter affectans per hoc Κarolum contra regem Arragonie rob0rare. Huic rex placito acquievit. Et pactis c0niugii firmatis papa Italiam, rex in Alamanniam eSi reversus, iuxta versiculum Virgilii cogitans isParcere Subiectis et debellare superbos. Anno domini m. cc.l .V. Gregorius papa m0ritur et 1276 succedit Innocentius quin luS. Au Sirales nobilem virum de W0lgersdors dirigunt ad
Rudolium, venit etiam Herinidus de Wildonia de partibus
Stirie ad eundem, uterque suorum contribulium et terre angariam deplorantes, regi inter cetera dicentes: cur torpeat et oppressis tam crudeliter per Duastarum non succurrat et remi iustitium non requirat 3 Rex collecto exer-
350쪽
citu cum omni domo sua in Austriam parat iter. Quem Heinrigus dux Bawarie pactatus cum Oltakaro, nun diu, sed tamen aliqualiter impedivit. 1276 Et transiens Pataviam Austriam alligit, munitiones sibi Φηyy contrarias vel ad gratiam suscepit, vel si opponebant se penitus devastavit. Rudolsus in Austriam veniens Wiennam obsedit, et circum quaque vineas agros pomeria de moliens obsidionem continuat per sex menses. Ad iussum etiam regis Meinhardus comes de Tyrol Karinthiam intra vit et Stiriam, et accursu nobilium civitates et populum ad regis voluntatem celeriter inclinavit. Cives autem Wien- nenses, cuiuSdam Battrami, qui partium Ollaxari fuerat, insectione persuasi, obsidionis pericula parvipendunt. Νovissime nimis constricti angustia, regie gratie Se Submi tunt, libertates sue civitatis et iura poscentes instrumentis regiis solidari. Quod rex libenter annuens civitate politur. Et novis auditis, quod Karinthia et Styria se submiserint, κov. mirabiliter letabatur. Ottakarus se videns artatum, regis colloquium per Brunonem episcopum assectavit. Transiens autem Rudolsus, comitatu splendido Australium et Stiriensium circumseptus, ad Ottaxarum, habitis colloquiis amicabilibus, Ollaxariis Bohemiam et Moraviam per sceptrum et gladium de manu regis Suscepit, omnes alias terras
reddidit, obsides nobilium laxavit, connubia cum Rudoim, ita ut filius suus Rudois filiam, filia sua Rudolfi filium
duceret, statuit; et sic cum pace et plena concordia, lactas delitate imperio, ab invicem discesserunt, celebrandis nuptiis terminum statuentes. Rex letus efficitur, qu0d sine sanguine placidum res exitum est s0rlila, quia plus amor,
quam armorum strepitus ad hoc operatur. Unde Claudianus: BΝOn Sic excubie, nec circumstantia pila, Quam tutatur amor. Non extorquebiS amari.
Hoc alterna fides, hoc simplex gratia donat. μυε prelio Rudo i et Ouastari. Cap. iiii.
1276 Anno domini m. o.lxx.vi. Innocentius quintus moritur postquam sedit mensibus quinque. Succedit Adrianus qui tus, qui stetit per unius spatium menSis tantum. Cui succedit Iohannes vicesimus primus eodem anno electus.