De antiquioribus apud Judaeos accentuum scriptoribus: Partic. I[-II] ...

51쪽

nec ab iis qui viderunt accuratius descriptus, nihil habe quod de ejus ratione

reseram.

Alter est R. Scuim scri 6 HANNA'DaΝ, celeberrimus et ipse medii aevi punctator, in notis Moreulicis ad marginem codicum bibl. praes Pentateuchi, juxta Iequtielem sesquentatus λ, qui medio et exeunte saec. 3. floruisse videtur in Hujus sertur opus graminaticum, modo dic di ab auctoris

omissis et mutatis verbis ac sententii , vel consulto vel quod integrum opus non haberet, aintum temporis admodum rarum, ita ut neque auctoribus operum l et ad rudi ullum contigisse videatur se ipsum . VI notat pilorem tractatum novissimo demum empore naetum esseh quod aetatem autem nostri attinet, quoniam ex grammatieis tantum Chajugum, er- Vanum, en Bileamum, Ebn-EEram et archonem citat, neque Rimchiorum ullum ait vestigium neque nostri apud D. Rimchium , eid eum Rimebiis uteriorem fuisse statuit,

h. e. vel exeunte saec. I. vel ineunt 13.

32 Ut in cod. Regiomoni biblioth aenat. a. 13 33 ad Gen. 7, 11 v. supra not. 23; et saepius in eod. Ers. l. ubi nominibus honorifit entissimis citatur sv x m, d ripari unt', id vi driri T. I. Η. Michaelis de codd. Erf. p. 35 hinc in ipsis bibliis rabb., ut ad Gen. 26, 3 cf. Bruns in ichh. repert. XII, 61. - eruin caveas eum mino . H. I iis v. 7ηm et II, 299 in codd. ibi catalogo nostrum eundem putare cum Simsone illo qui in cod. Er . . subscriptionibus Lat. p. I. H. ichaelem i. c. p. mebr. p. Brunsium in ennicotti diss gen. p. 405 seq. dicit se hunc codicem absolvisse, punctis instrumsse, asoramque addidisse a. 103 - Chr. 1343. . sine dubio deceptus verbis p. I. H. ichael. p. 9 contra vero prripit notator, Sinison quae ad Sinisonem illum annaqdan κατ' ἐξ cognominatum traxisse videtur, quemadmodum mihi ipsi initio accidit. Sed ab hoc diversum esse tum nomen et tempus suadent l, nomen cognomine 'po' di vel ut est ap. Bruns a vana et arum adistinctum, epitheto vero I pa carens a tempus subscriptioni caeteris aetatis ostri indiciis multo posterius tum vero inde manifestum est quod in notis criticis a Brodimarkio ad Habaq. I, 15 nomen profitente additis codiei tam librarius quam punctator saepius notatur et perstringitur, cum clarissimus ille Hannaqd nunquam non titulis honorificis, ut dixi, citetur. 33 mon exstat disertum de eius aetate testimonium sed duplici indiei conjicere licet. Primum quod Ieidenheimius apud bioensteinium ad proverbb. p. 37 aeq. affert quod odicis egregii a las scripti quo usus est eid. librarius, qui in calce nomen suum profitetur Iosephum antentanum, fit. Rulunynii eussiani, ad a. Reg. 5, 6 R. Simsonem avum suum Vet uim pr ra appellat unde unalus apud Delit chium esuris p. 258 eum

circa a. 1240 floruisse censet Sed istum in sonem eundem esse cum aqdano nostro, ex hoc solo loco non satis constaret nisi accederet aliud documentum, quo idem confirmari videtur. Exstat enim in eadem bibliotheca Lips Paul praeter ostri opus grammaticum de quo statim), alius codex eodem fere numero signatus 10 it, quem nuper accuratius descripsit M. Delitrachiustum in Iessiris p. 241 aeq. tum maxime in diss. ur Sese idie ex hebr. ramin annalibus ure nixblati re tienta 844 p. 294 s. inserta Est glossarium ad V. T. Perpetuum, quo singulae

eontextus voces Gallicis explieantur, adjunetis obsa gramm lex et exeg., quibus in marginea posteriore manu glossa Gemianione appositae sunt. Cujus auctor se prodit natione quidem

Gallum, Gallica quippe lingua utens, sed Rheno inferiori accolam et Coloniae vicinum; porro auctores citat non posteriores inachi 12323, aequalem vero habet Crespiam hannaqdan Dromensem a d m i. e Drome in lallia v. una ad DelitEsch. Iesur. p. 2574. , evius filius achir exeunte saec. 3. Odicem . . in biblioth. Lips aenat. Kennih. 600 descripsit v. Desit chii atat codd. orr. bibl. Lips sen. p. 2 3 et unetii add. p. 315 3 deni-

52쪽

mine, modo z pri 3 an ab operis initi nuncupatum' et in duobus codicibus servatum, uno bibliothecae Lips Paulin. 02 in sol. altero de Rossii 380 in

quarto Quod quamvis in istis codicibus, Lipsiensi certe, non unum opus esse sed plura opuscula et fragmenta suis clausulis distincta, pluribus etiam lacunis hiantia, continere deprehendatur, quae non a Simsone ipso sed a compilatore potius ex hujus alioramque scriptis tum exscripta tum breviata esse videntur ' tamen i

que nomen suum saepius innuit Sa m s o n. Unde non temere eum Delitzschio ejusdem Simso

nia opus esse statueris 13. saec. Viventia.

34 memini ejus Elias Levita inmasor hammasor. primum in praef. tertia p. a vers. germ in commemorando tractatu de punctis qui in ed. Bomberg. circa Μasoram finalem habe tu obiter taxans multorum errorem hunc pro libro Dradu dri habentium deinde accuratius in fragmentis tabularum vocum compendiis v. HV ed. Sulab. I. 33 b, ubi errorem illum refellit dicens librum Dradu: non alium esse quam qui pri ' a vocatur incipiens verbis:

in punctatorum recensione.

35 Illius triplicem notitiam dedit mimus in Bibl. Hebr. T. I, 1152 eam quam . . Abiratius ad calcem Portae acc. at versae in append. libri de accenti Hebr. ex usu lectorio explicatis Lips. 171 dederat alteram T. III, 1160 ex M. Felleri catal. mss. biblioth. Paul. Lips. p. alo tertiam T. Iv, 1003 ex epistola Chr. Wreneri ad Felierum a. 168 data, nascodici adjecta etiamnum ibi servatur. Sed hae ad unam fere, et agneri quidem caeteris priorem et pleniorem, redeunt, nec praeter ea quae in Peris epilogo habentur nomen et auctorem libri et grammaticorum unde hausit auctor nomina, quicquam exhibent nihil de

partibus et ratione libri Melius in describendo codice suo egit de ossius catal. II, 16. 73, diversos saltem qui e continentur tractatus distinguens quinque hosce: Dpmpn nricua liber D p - uterque in ivso rei tributus - 3 Anon capita de aqqephatis, de athachatis in fine versiis, et de est Ρesigatis); 4 Anon comm masor in enti et ter 5 Anon. Comp. chorasehim s. exici uimchiani. - lura ex Lipsiensi de indole econtentis nuper attulit Delitetschius Iesurun p. 16 cum excerptis nonnullis p. 248. 252 et al. Μihl ejusdem cod. aceuratius inspiciendi copia facta est ampl. Gersdorsi comitate. 36 Non hujns est loci, ubi accentuum tantum historia agitur, accuratius exponere odi- eis contenta eorumque quae tractantur rationem, quod in alium Iocum differo. Haecce tantum h. l. afferre liceat. Initium in utroqne codice miro consensu deest: sed aetera etiam diverat generis argumenta fere eadem, eodemque ordine, nisi quod de Rossianus duobus postremis

ait auctior. Primus post elementalem quandam institutionem, quae fol. in clausula nudu P zrri qui est Iosarvi Ri,icnii desumta esse dicitur verum ea admodum breviata et glo sis interpolaia), de tribus orationis partibus agere instituit, sed absoluto loco de verbis fol. 24 abrumpitur, clausula adjecta finitam ibi esse lavem grammaticae pVIpra i mran a), oui Sitiaoruis nomen addit de Rossianus, quam tamen a sequentis auctore vix licet derivare, quoniam idem locus de verbis deinde recurrit multo copiosius tractatus. ost hanc demum ipso liber ': pri dictus orditur, quod Eliae Leu etiam testimonio confirmatur: h. l. enim verba supra not. 34 allata inveniuntur a quibus ille librum dixerat incipere. Hinc nomen etiam mirum patet esse desumtum: orditur enim a decem pro nominibus, quae a R. Saadi MI a pri h. e. raram bya opinor nuncupata dicit. Duplicem autem potissimum locum continet, quibus gramm Hebr. ambitus comprehendi solet, utrumque satis copiosum primum, post introductionem de ordinibus et modis verborum quae fol. 28 in clausula Risoanaen Ax identidem obvio tribuuntur so 28 - ω de tribus orationis partibua vel potius do verbo et

53쪽

cus de accentibus, qui opiosius ibi duodecim fere soliis integris pertractatur, ejusmodi est ut quamvis disciplinae ipsi parum aut nihil attulerit incrementi,

historicum certe usum nobis praebeat non contemnendum. Hic enim latus ex BILEAΜIDE haustus esse videtur. Certum hoc est et manifestum in capite

de accentibus 1 librorum s. prosaicis sol. 87 91 , siquidem in hoc editum Bileamidae libellum consere licuit ni vestigia illius premere deprehenditur:

tum in numero distinctivorum duodecim constituendo cum tribus extraordinariis

vel ambiguis, Schalacheleth, Segulta et Soph passi cimo Paseus P siq) , tum divisione in P L nc et D es' qui repetuntur vel non repetuntuo; tum

denique in singulorum rationibus exponendis, quas eodem ordine persequitur, ita tamen ut quae Bil postea de consecutione Πῖ' distinctivorum proprio capite habet, distinctivo cuique appendat; ipsis Bil verbis saepius servatis, ut plurimum tamen in compendium redactis, sed passim minus accurate et consus sensu

quod in Zarque praesertim capite accidit, qui locus ad absurditatem usque o susus est), paucis de suo additis. Proinde hic tractatus nil nisi Bile amidae epito me et vero depravata censenda est, qualem han scio an Sim- soni ipsi tanti nominis grammatico possis tribuere, sine dubio ad hujus epit maiorem reserenda. - Idem de poeticorum tractatione sol. I-03 pra sumendum, eoque tertius quod exordium ejus docens quomodo hi Meentus disserant a prosaicis ad verbum sere convenit eum Bileamidae ejusdem argumenti

nomine tantum, nam teritus de particulis desideratur, sine dubio casu interemtus, quia hiat ibi exemplum unde eodex descriptus alterum fol. 60-94 de punctis ubi auctor prima persona ut passim, loquens nomen prodit Iol. a b ramari Dadu ad 'in l)i et de voealibus quidem si 60 8 duce D. urtica1o, Husmichio saepius citatur verum ibi nihil fere de punctis 3 de accentibus fol. 8, 94 nee BiLEAMina. Denique post compilatoria epilogum sol f b appendicis loco iterum veniunt usque ad fol. 10 tria capita grammatica et

masorethica ad eundem oeum de puncti pertinentia eadem sere quae ex eod. de Rosia no tertio loco supra allata sunt, nisi quod in Lipa quartum accedat, carmen .monDEcna de Rames et Pathach magno et parvo ad Bileamidae fere modum . - quem cod. de Rossianua praeterea habet, commentarius mas ori ad Pent et t. Ester, qui teste de Roasio puncta et accentus potissimum respicit quorum veras Iectiones constituit, conserena saepe codices mss. hispano a variasque de iis criticorum piniones , is aqdani personae tam accommodatus est ejusdem plane modi quam aequitelia supra descriptus , ut eidem Simsoni tribuendus videatur, cujus habetur commentarius in Pent. prΥlmri ΡΠn citatus a Longano in ri 'n' et fol. 3b quem locum mihi per literas indicavit Delieaschius . dam cum equitelis commentarius in praefati'ne similia prorsus habeat iis quae in nostro cod. in primo illo appendiei capite de Μaqqephatis et non-Μaqqephatis, de eodicum corruptione et Hispanicorum virtute leguntur, et disc. praemissa rip 'U' ' teste Elia Lev et eid in ejusmodi capitibus fere versetur quana sunt illa tria, de aqqephatis et non aqqephatia praesertim vide an capita illa non ad commentarium in cod. de ossiano sequentem potius pertineant, et an a IauuTrax forte sint hae omnia repetenda.

54쪽

exordio, quod ex libello Horajathrai aqqore nuper editum est ' Quoniam vero Bileamitici libelli ea pars quae de poeticis ace agit, deperdita ed. Μereeriata,

nondum innotuit iste apud Stasonem locus illius vicem quodammodo supplere existimandus est; et tanto quidem exoptatior, quod, si a pauculis illis ben- Ascheri fragmentis' discesseris, nullum praeterea istius de poeticis accentibus disciplinae apud Iudaeos medii aevi exstat exemplum Itaque paucis hunc locum describere e re visum est.

CHAIUGUM numeratos vidimus, eademque nomihum significatione partim ab ea quae nobis usitata est diversa An Symbolum adjungit ' Ρω z Σ ΥI L. In singulorum tamen expositione Schalacheleth - quam tanquam ancipitein ministrisaeeensuerat distinctivis addit, ita ut novem eniciantur. Satis perverse Merca mali pachata missa est quemadmodum in prosaicis S gulta, quam sere aequiparat): haec enim, quia ministrorum signis composita est et in codd. saepius solumere indicata, a magistris Iudaeorum, certe antiquioribus, vix pro domino agnita fuit η apud nostrum ne nomen quidem proprium sortita, praeter illud quod in arqae capite occurrit hyΠΥ Zamae μ).ministros autem undecim fere recenset: μεμαν Mundin, Sch. mphuch, μαμυν i. e.

37 apud Dukesium in literarh. ittheill. p. 97 a Fre dorso communicatum. 38 v. supra part l. p. 9 seq. 2 seqq.39 Apud p teriores nihil mihi do aco poeticis scriptum innotuit nisi haec duo 1 tabula apud cel. Sal. Nomium in id Π- a ad Hagiographa praef. ed. Vindob. Vol. IV exEL1κεκ i novireaAM1 deaumta eum alia satis corrupta subjunctis notis nonnullis 21 Iibellus R. S, Loisonis cujusdam Lembergensis 'πιτ 'ν dictus, ed. Sal. Dubnensis Francos ad Viadr. 1766 8'. Luaetatio proll. p. 63 etiam memoratus sed falso a. 1776 , qui tamen antiquum disciplinam deseruit. 40 v. supra pari. I p. b. 6, ubi singula explicui. 41 In et enim locis ministrare postea dicitur, ita tamen ut ipse sit stipatus ministris:

Μerea Pausana.

43 ibi dicitur eum ne inter dominos haberi nec inter ministros, essemercam non coniunetam p a'IDeum sequentibus tonum enim sister χτχ), quemadmodum Athnachus, et Pathae producere in Rames etc.

55쪽

ch et Merca)Min. Deinde de consecutione IN 'n vel serie ministrorum'. e. quibusnam quisque addictus sit dominis mn , et quot cuique domino ministri

pareant, quatuor distinctivorum classibus pro ministrorum numero constitutis:

I qui duobus utuntur: Zarq et Tiplicta, qui tribus Legarme et ager; 3 qui quatuor: Rebla et Iethibli 4 quinque: Athnach et Sinuq.

Denique singulorum distinctivorum rationes exponuntur h. e. quibusnam quisque ministris utatur, et qua lege hi alternent, qua vero duo, tres vel plures concurrant; quos denique quisque ex distinctivis sequentes

liabeat PI Praeceptis ubique addita exempla ordo distinetivorum idem sere quo initio recensiti fuerant, nisi quod Schalscheleth ibi omissa hic locum suum occupet inter R'bi'um et Legame inserta '. His tribus locis absolvitur ace metri tractatio quam Bileamides septem capitibus distinxisse ex indice libri Hor . aqq. intelligitur. Tertius ejus generis est libellus ille a I V Latine vulgo porta accentuum dictus i. e. liber vel caput de acci), qui in bibl. rabb. editionibus post moram finalem ejusque additamenta omnium ultimus habetur sol. 66 , ex ed. Ven. II. a. 525 a R. Inq Ἀ--μή- domnata desumtus, in Lat. linguam conversus a I. G. Absinti, has quidem inter

44 In tabula apud Sal. oretium pleraque nomina tam ab his quam a nostris diversa: Pager ibi,'' ' di, arq πὶτ sut p. ben- Ascherum et Chajug. , Bebia diei Hebr. i. q. Aram. τ' an), Tiphcha anterior ': in altera tamen ab Vl ut ap. Chajug. et Simson. , Geresch cum Rebia compositus imo Tlphcha superior tiret et plene diei di, Athnae mori, chalscheleth :: di; unficii M', ahpachma n. De erea mahp. jam

dictum est not. 4 et 3

traxit auctor, quemadmodum in prosaicis fecerat. 47 In his quomodo versatus fuerit auctor ut intelligatur, exemplo ait primum Pa aer caput: ager, ait, triplici utitur ministro: erca Haphuch Galgal si duobus simul, et in printi quidem liter positis, priimis est Μahpach. Iter Galgal ut a. I, 9 5, 10 3 si prinius non in prima lit., fit merea 'bra aut p. Radma ut s. 5. 12; si alter non in prim. lit., si Haphvel, ut Ps. 27 6, neque Nerea unquam fit superior no Radina nisi alter sit Μalipaeh. - isti sequentes, excepto uno Allinacho sunt Zarqa, ebia'. Legarmeh, de-thibh, Tiphcha - Interdum tribus simul ministris utitur l. Huphue a. Μerca i. e. -- perior inadmay a Galgul ut a. 37 2. 65, 10 23, 4. 48 in alce libri accentias Hebr. ex usu lectorio vel musico explicati . Lipa. 715 8 '. In notis passim asoram contulit.

56쪽

anonymo resertur apud harum rerum scriptores '. Sed eum ejus auctoridem esse videatur qui libellum pan 'ran s. de ratione punctationis circa moram finalem scripsit quoniam hic dicit se scripturum esse 'a' at p an iste autem vulgo seratur esse quidam . OscΗΕΗ ΝNA 'DAN, Vel a lectoris munere et qua polluisse dicitur arie, Η κάπcognominatus ): huic quidem libellus noster traditionis illius fide tribuendus esset si λ. Sed huic traditioni vel potius conjeeturae quo minus fidem habeam, hoc potissimum impedit quod in nostro de accentibus libello constanter sere asor alicitatur, et hac quidem Lorana in quam editor ejus primus redegit nam non solum, ut apud Bileamidem aliosque priores Masorae praecepta citantur, sed ipsarius verba exsibentur vel lecla ad ipsam inspiciendam relegatur, praesertim propter locorum biblicorum recensionem vel textu alem, itatis locis biblicis ubi Masoris inveniatur ex adornatione editoris , et ex hac quidem qua nos utimur capitum divisione, nam constat non ante R. athan concordantias et Masora editionem Iudaeis in usum venisse vel magnam N i. e.

finalem citato ordinis alphabetici membro CDI in Vicissim vero nos-

49 Wον. B. H. II, 500 et in anonymorum recensione . et p. 438. Abiratius I. Iot in epilogo antiquum eum seriptorem enset, ridiculo argumento usus quod in asor adax.I1, 35 eitatus sit, quod contrarium plane suadere videbimus. Is Hujus traditionis non alium video tantam quam Eliam Levilam in Iib. Μasor hammas. qui eum primum in praef. tertia fol. 104 d. SulEb. p. 52 ed. Semler obiter dixerat li-.bellum circa Μasoram magnam b. e. finalem impressum non esse libram uiuri, ut mulsopinentur, sed Μosis Hannaqdani esse, quemadmodum in cap. Schibre luchom sit expost iurus ibi fol. 33 Med. Sulab. p. 45 s. d. Seml. v. nti' dicit hae nota a comperisse si nifieari unum e lectoribus odiet s. exercitatissimis arrim di ' , ac fieri posse ut hic sit Μosos ille qui libellum p ori eirea Masoram magnam in ed. Veneta seripsit, a verbis 'urnari nudi ete exorsum, a multis falso pro libro aeu drrhabitum, quandoquidem auctor nomen suum radu in multis logis innuat, ut in capiti de punctis Sere et ego initio ubi verbam,Cri 'dine rix o, et alibi , ΠΝ -- v d et similibus. Vides non traditionem sed

Eliae esse conjecturam. Talem retulerunt umore de abbreviaturis Hebr. v. rix' p. 18 et Sehabbathai tanqtiam suam, ut videtur, unde huic tribuit minus B. H. I, 22 v. Μoses Cha-aan . Hinc Μοsis Hannaqdani nomine citari solet, ut a. H. Nichaelia praef. ad ed. bibl. Hebr. p. 6. Metatio autem prolem. p. 33 eertemosis nomen ei tribuit, addens Germanum eum fuisse videri et vero uim chio anteriorem, quippe qui hujua nullam mentionem fecerit sed Chajugum, Raachium, Abenezram et Parchonem tantum itaverit i5i Sic statuit eidenheimius qui in praef. p. a et tol. 15imosis annaqdani nomine citat.

5a ut in Oeo de Zarqa, ubi, orae verba lie forines inducuntur uri a , Ibis; ι

de PaEer magno zr 'dua l. 53 Textualis citandae solita formula est 'dur 'lud addita Parascha vel libri capite, vel etiam relegandi verbo 'l' vide ete , ut de Tebhiro. ostram autem Masoram improa sam citari, inde etiam intelligitur quod plerumque omnes ejusmodi Ioci citantur quibus no-am aliquam Masorethleam apponere editori placuit Finalis in arqae tractatione aio cita-

57쪽

ter libo Ilus in Masor a saepius citatur, ut ad Lev. I, 4. 23, 2I. Ex 21, 35. Unde cum intelligatur alterum opus ex altero suppleri patet

utrumque una ortum esse et ab eodem auctore prosectum, Maso-

rae sollicet editore R. JA M)on BEN-CHArim L Quod confirmatur etiam primi libelli do punctis exordio ubi iste praelatur sibi post absoluta biblia reliquum esse ardorem conficiendi operis tesselati ex rationibus punctorum

et accentuum, ut sint tanquam palae annulorum Masorae neque dimoveantur ab his catenae, easque collectas esse spicilegio messorum quorum ni mina sibi non cognita esse manifesto '. Primum recens et Meentas, et eosdem usdem qui apud BILEAM1

DEQ et Stasonem , iisdem etiam nominibus appellatos, nisi quod distinctivi P P; ra a duodecim ad quindecim numerum creverint ut quodammodo jam apud Sinis ΟΝ ΕΜ), jam tandem additis tribus qui prioribus suspecti vel ambigui videbantur Schalscheleth, Segesta et pro me s. 'siq, qui illic

turtius erat, nunc prorsus praetermisso Paschta λ; mutato etiam ordine,

14 quem cum ex diligenti eorum quae supra attuli eonsideratione agnovissem, miratus sum jam a Wolf B. H. I, 9 v. Jacob f. Chalim hune libellorum latorum perhiberi auctorem haverbis se uadem mma π p ri 'rari' de ratione punctationis et pronunciationis in iisdem Bibliis legitur, ubi agit de vocalibus, accentibus aliisque Hebraicae lectionis momentis. quod tamen eaei quomodo exciderit Wolfio minime sibi constanti, ut qui eodem Vol. p. 8a v. Μosehe Chaxa Sabbathael vel Eliae Leu potius conjecturam os illi libellum de puneris tribuentis afferat, portam accentuum vero II, 500 et 1438 inter anonymo colloceti dem sera de Roasio aecidisse videtur, qui in digion. v. Biblia rabb. in describenda R. Iacob b. Chajim

editione obiter utrumque libellum tanquam editoris affert, in ueteris tantum dissertationem quandam de accentibus recenset.1 Utriusque libelli tumen non eadem prorsus ratio. Nam cum traci accentuum nil nisi brevia si praeceptorummas orae eonspectus et ex parte supplementum prior de punctis longe amplior Moram quidem aepius ita ut priores olent, sed parcius lectorem ad eam relegat, et inalem tantum v not. 33, et locum copiosius persequitur ex ratione apud grammaticos ud in isti libellis antiquitus recepta, quae nititur hypothesi Chajugi omne vocales primitus longas eas a litera quiescente quamvis occulta derivandas, hinc breve correptas unde tota versatur in quaerendis causis quae longas vocales to Ilant . . eorripiant, b U Napr r,taan ad te ). quae apud nostrum ita habetur prout a posterioribus aucta suerat ad Rames et Pathach magnum et parvum addito Cholem et Chaleph - Rames atque Chaleph Fathach magno et parvo plane eundem in modum eodemque ordine qui apud Simsonem aqdanum deprehenditur, omisso tamen primo loco de unetorum nominibu et ultimo demethego. M Hie quidem iuxta Ieththhum. qui more tradito utrumque comprehendit, Plane abundans errore quodam in hunc numerum irrepsisse videtur pro est qo male omisso. mirum

58쪽

non a ager sed ab Athnacho ordiente, quippe symboli normam secuto, ex initialibus nominum literis pro more Iudaeorum in huncce modum efficti ut

vem exhibentur, iidem sere qui apud Bil. sed perperam misso Galgalis. Jerae vitio codicis sine dubio , ut numerus eorum potius sit decem, pro Sehopham triplici quem pro uno numerasse Bil vidimus ciain numeratis quatuor Μnnach mcharbel, Illui et Mahpaeli 'Τ. - Deinde de singulorum disti activorum cum ministris suis rationibus breviter quia propter locorum biblicorum enumerationem ad Masoram relegare solet sed perspicue et distincte agitur, in arq praesertim et ebhim, de quibus a uratius et distinetius praecipitur quam in Masoris et apud priores; unde rim. hunc locum in libri sui secundu parte praeceptis suis pro landamento subjecit. Iste eum ultimus sere sit eorum qui antiquam Bileamidae et Morae disciplinam simpliciter tradere satis habent hic igitur dicendi finis esto.

Antequam autem calamum deponam, non possum non gratia quam maximas publice agere Francisco De Iitas chio, viro in o sterarum genero inter nostrates theologos uni omnium versatissimo, qui me in his quaestionibus versantem tum libris suppeditatis tum observationibus suis communicatis offici sissilue ita adjuvit, ut sine ejus ope haec sic perficero vix potuerim.

Caeterum si qui sint qui mirentur vel sannis exeipiant quod tantam in his collocaverim industriam, quae putidiuscula ipsis et sustidio digna videantur: his respondeo me illorum non invidere supercilio qui minutiora investigare dedignentur, siquidem isti nec in magnis multum mihi videntur praestituri meque hoc praedicare Dei beneficium quod ingenium dederit et ad minutissima quaeque promtum et ad magna intrepidam, illud Clorindae nobilissimae quod est apud

Tassonem de me professum: ,,L 'alte non temo 1' humili non degno .

Gierua liberat II, 46- quod etiam apud Simsonem tertius mendose affertur Sophia ad pro Pa se et, simiIi errore, inde manifesto quod hic in singulorum tractatione suo loco restituitur pro sophiamq. 17 mox ea dup ex ri, v), quae a Iudaeis pro ministro habetur, . . apud nos-.trum tabulam ministrorum naerea, aed ut p. li in Tipheha raorunda memoratur nominem m. a.

59쪽

Emendanda et addenda.

I in particula I.

p. a vers. ii pro petendum lege repetendum. 3 not. 5 as orae nomen simplicius etiam ita expediveris ut universam traditionum ei rea textum sacrum pdi comprehendat h. e. quaecunque ire hunc tam η gendum quam scribendum ae et usu tradita ferebantur observanda deinceps ite ris et notis mandata et in dies aucta. 4 not. 8 v. 16 iste iocurrit Ibilem de nomina m )rru hane addas conjecturam; forte thurmarum ejus urbis celebratissimarum est nomen siquidem in iam Sobabh- f. 109 a habetur nomen thermarum e r I vel e rN, quarum aquae a Talmudieas laudantur, teste Mner in ahit. Ebr. II, 11 forma et rct derivanda esset a IN Chald accendere, quod balneo a Ie faetendo adhibitum testatur intors le .

- et not. 14 quod Radma dicitur ri, forte referendum est ad Μ unachum eum Radm pro Vario vocis numero alternantem quemadmodum in poeticis de Radm p sigata cum inpacho et Μerca alternante occurrit vel etiam de voce a Radma adsequentem ministram distinitiv viearium deseendente, ut in as admum. 36,

loci illi et qui Zamae praemittunt Μercam post Radinam leuntur lan pH h. e. habentes. - Paulo post ibidem Pudiri, quem auspicabar esse Leg-meh, hiis scio an sit potius Iethlbh, qui et ipse apud posteriore inter ia dominos roseo . Pasiniam ille quidem ineludens, sed passim, ut in Porti aem, juxta illam

numerata v I pro quidam L quidem. - et 1 numeris a. 3. addend unci 2 d. not. l pro Ioeus iste leg Iocum

latum.

lib. 3 ad , Sehophar ado unaeh addendum: et ante aqephum quidem. i. q. 'Illui osteriorum. Ibid aetas a uos pro a. 1020-4 potius iso P. Chr. ae cundum Rapoportum definienda est, . o m. meam de re Mamm apud Judaeos initiis p. 2. I uot a ad laeum de Hebralela Chalugi versionibus addendum: Excipiendus tamen liber I p- euius veraron a Geqatilianae ne apn ipsum eqatinam in praes fit mentio, nec aliud ullum est vestigium; quae autem huc que innotuerunt Versiones me. onac. et Michael. Humb. Abenestrae sunt. V. omni citatam P. I9. - Ibid. ad not. a de libello rapa addendum, eum non a majugo ipso compositum sed ex Mus potius et allorum forte Ithrla Omp latum videri v. omm elistam . l. a 'ab ast 21 . disero oblima min, ee tabulam in cod. Μ, ehael. Hamb. multis emendatiorem esse qum apud Duhesium, eaque de ausa in app. II exhibitam. - 3. v. 9 nner parvi e magis euadem primiis figuram luisse, Aonarma etiam nomen'

60쪽

Habr. institi. - h. v. il post methei R excidit uneus elausae parentheseos signum. Ibid. v. 1 seqq. ad Rehoph. ad 0 et , p, conferenda distinctio chopharo--- N IO et , p, p. 15, unde patet illum in ab Athnaeho adjunctum esse l. q. apud posteriores 'DIui cui locus ante Athn. Zaq. et arqam . Paulo post De chlet Dech uia essem ea j jelam posteriorum . parti II, noti o. - h. not. a pro paulo infra lex paulo post.

p. l. not. 30 addendum, apud nostrum ipsum haberi tam pro dirui, quam proinde hiemidite e Paschiam, a nemine posteriorum agnitam. 1 v. 7 eqq. tractatum ristum alterum apud Chajugum ex Bileamide sumtum et corruptum eme suapteor, quia ex hoc olo et restitui et intelligi potest. Ibid. v. 16 pro Reblam ege 'bhi'um: nam hic mascul generia eat, a autem ante meum furtivum sit unde sic potius seribendum 'bhl 'ν, addit terminatione perit. i Ieg. similis pro similes; et v. 18 post 'Imr parentheais unco claudenda. Ib. v. I as catalogus ministrorum perinde ut dominorum cum Bile umidae ta-hula conferendus erat, quod factum pari. II. οι 10; unde patet 1 Ta Ischam magnam prorsus delendam esse irrepticiam, parvam autem post Schoph. ponendam a Sohalachel et revera, quod conjeevam, esse Damam, Dechula vero Μeaseiam 3 3 Galgalum in fine addendum numerum autem pro octo aut noVem

aut sis petam Ponendum.

1 v. 1 a fine pro ad laevam seribentris ponendum ad laev libris id . ita ut auctor libri paginam Iegenti adversam cogitasse videatur. in Appendis l. p. 17 s. interpunctio multis in locis a me emendata, magis etiam emendanda videtur, duce potissimum rhythmo. Et p. 17 quidem . 1 interpungendumpo, ri: idi s m Na non post mmost v. 17 post in v. a post ridiae simplox pune- tum ponendum pro duplici; p. 18, 3 post mi volt post z zbra v. a fine post': Nuduplex punctum ponendum pro simplici, idem in fine . a quippe ad distinguenda non solum eapita sed etiam ejusdem loci diuersa Praecepta adhibitum 3 p. 19, 11 interp. post ' ni; p. 21 v. 10 post 'taeana p. a v. 8 post' in V. 12 vero post Ps. 119, 56 punetum duplex

delendum. - Praeterea in append. haec fere corrigenda vel addenda: p. 17 tot b de Μerca addendum quae dicitur conjuncta sociae Tiphchae fas et a s tractu i. e. virgula ad dextram et sinistram plexa s. flexa a M. - V. 20 bis excidit Darga in , et aμ ierinde p. 2 v. fine eliseha magna in Voee o Pp v. In falso arqam habet pro agero; et ultima vox legenda d 7 m. Ib in notis pro . idem Ver o praeceptum ' distinctius dicendum. et sic habetur pr. not. ba Ieg. I rb ', cum estqis. Denique displicet mihi in hac disp. parte saepius excidisse vocem sequior pro

posterior, et metrici libri vel aco. ex usu vulgari pro poeticis quod nomina propria Hebr. non eadem semper ratione Latinis literis Tpresserim, non tam ineonstantia aut neg. ligentia factum, quam nod eo tituta emel forina normali, deincepa, ad levandum etiam typothetae laborem, de normae rigore remittendum putarem.

2 in particula II.

p. not. o. 3 cana leg opera illiu exeus tantum pro opera tantum lI tua. 2 v. a fine pro I b, dira nam ale inseriptus est tractatus csreamagoram M. - uot lo ad numerum ministrorum septem adde lum totidem numerari apud ben- cherum et Ralonymum. - Dios. v. 8 pro innotat lex Athnaehια