Quæstiones literariæ de populo, de senatu, de rege, de interregibus, antiquissimis reipublicæ ... in academia Rhenotrajectina, rite ac legitime consequendis, eruditorum examini submittit Didericus Terpstra ..

21쪽

pomoerium fuisse, unde postea in alium Ioeum translatae sint λ). Magnum, ita pergit ei. Waelismuthius, magnumerat discrimen inter tribus et eurias; curiae religioso quasi vinculo populum continebant et communium sacrificiorum causa institutae erant p), tribus vero rei militari et militibus conscribendis inserviebant

et secundum tribus exercitus erat instructus propter diversa armorum genera.

Τribus autem et Equitum centuriae ejusdem re diversa sunt nomina, quod patet e comparatione Livii et Dionysii, quorum ille Equitum centurias, hic tribus Tarquinium mutare voluisse tradit 3); et confirmatur disserentia, quae inter Celctes Equitesque est laetenda. Celeres enim Romuli suere satellites, quos corporis custodiendi gratia secum

habere solebat, quum contra Equitum centuriae totum exercitum significant, qui maximam partem peditibus constabat, cujusque centuriis more antiquo praesecti ex Equitibus erant praepositi, qui

ante aciem suorum pugnam inirent, Suosque Propria virtute defenderent; quo factum, ut singulae exercitus partes maj0res f. tribus Equitum centuriae Vocarentur: progressu Vero temporis haec exercitus ratio mutata est et separatas turmas Equites nacti

sunt. Mansit tamen antiqui moris species et diu etiam post totum populum repraesentandi honor Equitum tribuebatur centuriis; ita enim verba Livii

ὶ Festus euriae motae. 23 Si euriae eum militia quidquam eommune linbuerint rogat, qui saetum sit . ut Tarquinius eum novis tribubus non eurias etiam nouas instituere voluisse antiqui tradiderint. 3ὶ Liv. lib. l. e. 36. Dionys. lib. 3. e. 71. cf. Fest. in voce Navia.

22쪽

explicanda sunt, lib. 10. e. 8, ubi tres antiquae tribus memorantur i). Uti fomuli triginta curiae unum tribum Ramnensium continebant, sic post Sabinum bellum duabus Etruscae et Sabinae originis gentibus receptis, duae,

Titiensium et Lucerum, tribus exstitere, ut tres essent numero, quarum participes omnes in curias sunt distributi, ita, ut eodem modo omnes tribus in curiis continerentur, quo tribus Servianae incenturiis. Τribus proprie agri divisio suere, in quo Varronis sequitur sententiam de l. l. pag. 17Jgentilis enim partitio, quam Dionysius habet, de- sendi non potest, quoniam intelligere non possumus quomodo tres antiquae tribus gentiles in quatuor

Servii τοπικας transire p0tuerint; unde resulatur etiam eorum opinio, qui curias tanquam trium tribuum partes considerant. Fieri enim debuit, ut, quum tres essent tribus, e tribus vero agri partibus duae in regis et deorum usum adhiberentur, duaeque hae posteriores divisionem in curias non admitterent, unius tribus omnes curiae essent a).

Haec est cl. Waelismuthii de tribubus et curiis hypoibesis, quae quidem tantopere differt ab imagine, quam hujus reI nobis antiqui adumbrarunt, ut in v rorum doctorum vituperationem incurrerit et a cl. Strassero in primis, allatis Veterum Iocis, ita est dijudicata, ut post ea, quae a doct. Van de Velden de eadem re contra Waehsmuthium sunt disputata, nihil sit, quod accuratius subtiliusque disputari possit; quocirca ad eos viros lectorem

l) cs. Festus sex Vestae sacerdotes.

23쪽

lubenter refero λ), de tribubuS, curiis, decuriis. quantum pro nostro eonsilio liceat, jam videamus, quid statuendum videatur.

Τribus primaria populi distributio fuit; hujus

enim reI testes habemus, quibus eredere lie et, Ciceronem et Plutarchum cum Dionysio consentientes, fortasse etiam Ovidium p); nullum vero antiquorum testimonium exstat, quod eorum sententiae refragatur. Reliqui enim omnes vel de ratione, quae inter tribus et eurias intercesserit silent, ut Servius,

Columella δ), Pomponius, Varro ε); alii nullam tribuum rationem habuere, ut Aurelius victor et Livius β), qui tamen deinde in alia operis parte trium

antiquarum tribuum meminit; alii denique cum tribubus curias miscuerunt, ut Festus et Pseudo-Αseonius ο). Dionysius, ut cl. Wachsmuthius probatum ivit, data opera nomina tribuum silentio transiit, ne cogeretur quam Romulo soli adseripsit divisionem, item ad Τalium regem referre: celerum hic alius divisionis ante S. Τullium mentionem non fecit. Τribus proprie fuere populi divisio, quamquam ager quoque in tres partes, a tribubus nomina ha

IJ Strasse rus, versuch uber die Romisehen Plebeyer der iit teste Zeit, k 23 - 32. van de Uelden , in disquisitione de Romanorum Comitiis, pag. 33 et 34.2ὶ Cic. de Rep. lib. 2. c. 8. Plutarchus in Romulo. c. 20. Dionys. lib. 2. e. 7. Ovid. Fast. lib. 3. v. I 3I et 132. Quinetiam paνtes totidem se. deeem) Titiensibus idem lse. Romulus

P aque voeant Ramnea, Lueeriatiaque Milit.

3ὶ Apud Gesnerum Thes. l. I. in voce Lueeret. 43 Poin p. de orig. Jur. 2 et 20. Varro II. pag. 17. 5ὶ Aur. Viet. de Vir. Ill. e. 2. Livius. lib. I. c. l7. CLIib. 10. C. 8.6) vid. Gesnerum it . in voce Curia.

24쪽

bentes, divisus suit i), quod testantur omnes sere, qui de hisce scripto mandarunt pJ, eorumque nomina ab auctorum nominibus vulgo derivantur, Ramnes a Romulo, Tities a Τito Τatio, Luceres a Lucumone Etrusco, qui in bello Sabino Romulo opem tulit. Ita plurimi antiquorum explicant, quare et qu0d anal0gia duorum priorum nominum, quae ab hominibus derivata sint, idem de Luceribus arbitrari suadeat, Niebulirius perperam egisse a Gottiingio judicatur, quum Lucertes, a Lucero, urbe in Coelio monte sita, derivatum in locum vulgaris nominis substitueret D. Τribus verosimiliter non omnes inde ab initio assuere, sed uni Ramnensium post bellum Sabinum Τitienses Luceresque accesserunt; conjunctio enim trium populorum, ut Supra diximus, hoc tempore saeta esse plerisque autiquorum visa est et causa, cur Dionysius ab illis discrepet, a doctissimo vande VeIden recie, ut opiΠ0r, inde repetitur, quod more solito p0liticas et militares regum res gestas separatim tradendo, temporum discrimen non satis observaverit ε). Definitus etiam centum senatorum numerus, qui eum tribus tribubus conciliari non potest, hoc confirmare videtur. Singulae tribus decem continebant curias; pro qua partitione, praeter seriptorum testimonia ο)

IJ Nie hr. tom. I, pag. 314. el. Muling. pag. 54.2) Plutarehus in Romulo e. 20. Dionys. lib. 4. e. I4. Servius, Cicero Il. Festus in Lueerea. Pseudo-Aseonius ad verrinas,

pag. 159 Orelli. Columella lib. b. e. 17.3) Gotuing pag. 56. Ubi vide etiam de Volumnii cujusdam opinione, nomina Etruscae originis fuisse contendentis. 4ὶ van de Vel den Il. pag. 31. b) Dionys. Iib. 2. e. 7. Plui. in Romulo e. 20. Cic. de Rep. lib. 2. e. 8. Ovidius lib. 3. Fast. v. 13I.

25쪽

militare videtur pristinus centum Senatorum numerus, mos senatum in decurias dividendi, qui ad

pristinum quoque centenarium numerum confirmandum valel) et decuriarum decurionumque nomina, quae ad id tempus pertinent, quo centum modo Equites fuere. Instituta nova Titiensium tribu, e Sabinis etiam centum Patres in curiam Venerunt, unde eam in decem curias, eodem quo Ramnensis modo, divisam credere licet: quocirca magnopere d0lendum de Luceribus senatoribus nihil a scriptoribus esse traditum, quod nostram non parum adjuvaret opinionem. Τribubus tribuni, curiis euriones praefuere, qui eum Sacerdotum et magistratuum dignitate militum etiam imperium habuisse Videntur i), a quorum magistratu tribunatus celerum rite est distinguendus. Τribunus enim Celerum unus duntaxat ab antiquis memoratur, excepto apud Dionysium, lib. 2. e. 64, ubi plurium Celerum praesectorum mentio fit, quibus etiam Sacra quaedam peragenda erant. Sed vero similiter hoc loco in errore Dionysius versatur et tribunis celerum tribuit, quod tribunis, tribubus praefectis tribuendum erat 23. Ubique enim unus Celeribus, tres alii militibus praesecti apud Varronem et Vegetium memorantur δ), quare Ni ebuli rii conjectura vix probari potest, tres suisSetribunos Celerum, quorum unius tantum, quod ho-

3ὶ Varro de l. I. pag. 22. Vegetius de re milit. lib. 2. c. 7, neque unus e tribus tribunis militum hoc tribunatus celerum honore functus esse videtur, squae Gotti ingli est sententia pag. I 66 . quippe qui peditum duces essent, non equitum , quorum Praesec

tura celerum tribuno erat commisga.

26쪽

noratissimae RamnenSium tribui praefuerit, mentio sat: nec probabiliter statui potest virum, qui magistratum habere dicitur Secundusque sit et proximus a rege, Scutatorum praesectum fuisse, quorum cohortem regiis constitisse clientibus credere licet i).Ιn negotiis tam religiosis quam politicis peragendis utraque in tribus et curias divisio observari

solebat. Sacrificia v. c. publica κατα φυλάς τε και

φράτρας )J nec aliunde milites Scribebantur, quam e tribubus ΑJ, e quarum singulis mille ad exercitum mitti solere Varro et Vegetius auctores sunt J. E curiis vero singulis Equitum et senat0rum decuriae legebantur 6J , etsi tribuum hic quoque ratio sit habita, et quando de novis civibus Dionysius l0quitur semper hac vel simili formula

utitur εις φυλας κα φράτρας ὁ βασιλευς κατέγραφε, in qua tribus Semper ante curias memoratae minores partes curias, tribus vero majores eSse habitas arguere videntur. Ad alteram accedimus gravioremque quaeSti0nem,

quae post editam Romanam Niebubrii historiam in

IJ Vid. Niebutir tom. I. pag. 348. Liv. lib. I. c. 59. Pomp.ll IS. Dionys. lib. 4. c. 7b. 2ὶ Dionys. lib. 2. c. 2 l. 3ὶ Dionys. lib. 3 c. 35 cf. lib. 2. c. 60.4 Dionys. apud Ni vhr. tom. I. pag. 492.5 vegetius de re mil. lib. 2. c. 7. Varro de l. l. pag. 2I in voce

Milite .

6 Dionys. lib. 2. c. 13. , se. Equites, απέδειξ- αι φράτραι - εκα στη φρατρα δεκα vδευς. Varro pag. 24 v. turma.

Ε tribus tribubus terdent in turma suisse scribit: inde tamen non sequitur secundum tribus Equitum deeurias esse conscriptas, sed significat ternas decurias, singulis e singulis euri7s uniuscujusque tribus lectis, turmam consecisse: de senatoribus vid. Dionys. lib. 2, c. I 2.

27쪽

duas partes Eruditorum turbam di isit, euriarum dico partitionem.

Dionysius i) singulis curiis aliquot partes attribuit , quibus decuriis nuncupatis Niebulirius gentes singulas signisseari opinatus est, ita, ut in singulis

curiis decem geutes, in omnibus trecentae essent a). Eum secutus ei. Hillimanuus idem se credere professus est δ), quum eoutra el. G0tilingius decurias plures continuisse gentes probare studuit, quorum numerus esset indefinitus; erius quidem argumentatam valida sunt, ut non dubitem ejus sententiam sequi.

Non possumus, inquit q), intelligere, quae a Livio et Dionysio tradita sunt, gentes scilicet quasdam vicinas inter Romanas gentes suisse receptas,n si indefinitum gentium numerum statuerimus; ut utriusque scriptoris dicta ita accipienda sint, gentes tuas numerum earum auxisSe, quas decuriae eom-pleetebantur. Si enim contrarium posueris et cum Niebubrio gentium numerum augeri potuisSe negaveris, statuas necesse est, aut gentes illas in curias non suisse distributas, qu0d eum disertis pugnaret antiquorum testimoniis, aut credere oportet, id quod itidem factum non est, nomina sua novis gentibus esse adempta, adseitis earum nominibus, a quibus adoptatae eSsent.

Accedit, quod gentes illae trecentae sensim paullatimque interire debuissent, si alias assumere non licuisset: quare nec de antiquis Atticorum gentibus idem credendum est, quia iidem scripto-

28쪽

res, qui trecenta sexaginta γε- suisse tradiderunt, unam quamque gentem triginta viris constitisse addunt, quem numerum, si aeque ae gentium tamquam

definitum eo gitemus fui sacere Oportet, qui sibi consentire velit) nullis novis additis non interiisse, quis est, qui credat pPatet igitur nec ratione, neque analogia Nie-buli rii opinionem defendi; quo magis antiquorum testimoniis stetisse juvabit, quae per cooptationem gentes alienas in civium numerum admitti solitas fuisse docent i J. Itaque quum Dionysii decuriae, uti ex allata sidit lingit disputatione manifestum esse arbitror, non gentes ipsas, sed gentium multitudinem significare censendae sint, quaeritur, quem usum prae Sterint p Neminem autem dubitare suspicor, quin Dionysio fides sit habenda, unice harum decuriarum mentionem facienti: videmus enim in populi Romani divisionibus saepe ejus modi sectiones occurrere. Quaevis curia, ut animadvertimus, Equitum decuriam mittebat ad exercitum, easdemque

I vid. Suetonius Tib. vit. c. I eL Liv. lib. 4. c. 4. Gentes illas cognatorum familiis constitissa eontra Niebuhrium egregie contendit eI. mittingius it. pag. 65. e . I 42, jura persecutus gentilleia, quorum plurima , ut jus hereditatIs , tutelae , furioso rum et prodigom curae, alia ad cognationem spectant; tum loco illo eelebri in Ciceronis Topicis c. 6 explicando, qui non, ut Niebnhrius putaret, universe significat, qui gentiles fuerint, sed quae esset gentilia aefinitio hereditatis ratione habita. Sic enim Adoptivi, Emancipati, Libertini et uxores in manu hereditate gentilicia excluduntur: si vero eum Niebuhrio feceris, hi

omnes, quippe capite deminuti, genti Ies esse non potuere, quae Ciceronis opinio non erat. Praeterea sublato definito gentium numero cadit quoque magnum Niebuhrianae sententiae fulcrum. Credere enim non absonum ei videbatur, absolutum eum numerum a legislatore potius voluntate, quam a cognatione suisse prolaetum.

29쪽

singulas senatorum decuriam in Senatum ablegasse, , eum Equitum eligendorum ratio suadere videtur IJ, tum mos, in Interregibus prodendis obser a tus, secundum quem senatus in decurias decem senatorum discedere et singuli e singulis decuriis eligi solebant, qui rursus Interregum decuriam coniicerent. Causa igitur, cur curiae tu decurias dividerentur, haec fuisse videtur, quod sic exercitus lacilius regi militesque dicto obedientes esse multiplicatis ducibus, tum etiam suffragia hoc modo citius colligi ei computari poterant 83. Populi igitur Romani tribus et curiae indefinito gentium numero constitere, quae in decurias sive sectiones dixi sae erant, hoc consilio, ut in rebus tam militaribus, quam politicis omnia, ordine et tranquille fierent: qui autem ad populum proprie sic dictum pertinuerint jam nobis disserendi praebebit materiam.

DE POPULI ROMANI PARTIBUS. 4 In populo omnis pars civitatis, omne8que ejus ordines continentur, ita Gellius seripsit Capitones auctore, atque ita non solum eae tremis rei publicae temporibus, sea inde ab initio res se habuit.'

Ilis verbis IIuli mannus v. cl. finem imposuit ratiocinationi suae, qua Niebuli rii hypothesin, in Curiis

Patricios tantum eum clientibus suisse, evertere conatus est, quam et eIertit veterum testimoniis

l Vid. Gottiing pag. Ibl. 2) Gotuingius decurias peeuliariter ad senatores, equites, ludices legendos institutas esse suspicatus est pag. 64. cf. pag. 161.

30쪽

allatis, quibus Wachsmuthius etiam auctoritatem tribuere Solet. Niebulirii sententiam propugnare studuit cl. Gdulingius, nee tamen tueri potuit, quod totius antiquitatis effatis adyersatur, quod jam pro viribus ostendere ducibus viris clarissimis propositum est. Patrieios Cincius ait in libro ae comitiis, eos amellari solitos, qui nunc ingenui vocantur iJ ejusque fortasse effatum secutus Livius Patricios vocat, qui patrem ciere possunt l. e. nihil ultra, nisi in-oenuos 2J et eandem definitionem Dionysius etiam novit, etsi populo Romano indignum judicet, magnam ejus partem liberum parentem profiteri non potuisse a).Gotilingius cl. vir pag. 68 Cincii verba sic interpretatur, 'quasi ingenui ii tantum sint habendi, qui in gente aliqua nati sint sive natalium jure ad gentem pertineant, a quo ita cl. Niehulirius differt, ut ingenuos a Cincio clientibus sic oppositos esse opinetur, quemadmodum suo temp0re ingenui libertinis opponi solerent. Secundum argumentum. e Li ii verbis, lib. 10. c. 8, petierunt ei. Niebubrius pag. 346, Goltlingius pag. 68, ubi ad Patricios tribunus plebisu semper ista audita sunt eadem, vos δolos stentem habere' unde civitatem plebejis abjudicatam solis Patrici Is largiuntur, quippe qui soli in gentibus suisse viderentur: multas quidem alias gentes, juraque gentilicia suisse non negant, sed Patricias

tantum a civitate agnitas, tanquam civium gentes consideratas esse opinantur.