장음표시 사용
51쪽
demum Hostilio vel Aneo Marcio plebeios in civitate suisse putarunt i).
Utriusque Dionysii Liviique historiarum libri etsi
uno loco Livius in errorem prolapsus sit 8J reserti sunt testimoniis, quae satis superque docent, plebrios antiquos a clientibus suisse diversos δ), quocirca ne Ciceroni quidem sides habenda, qui Romulum plebem in clientelas principum descriptam habuisse opinabatur 43.
I Niebuhr. tom. I. pag. 372. Gottling. pag. I 29, qui eos erroris arguit Dionysius est lib. 2. c. 62. Aμα δε τω τὸν
lingit etiam odit conjectura, quae clientes usque ad Tullum Hostilium plebeios vocare suadet, quo nomine Cieero et Dionysius usi fuisse ei videbantur. CL Eyssonius Wichera de Patron. et Client. Rom. pag. 25 et 26. 2, Liv. lib. 6. e. 18 Manlius ad plebem ot clientes eirea
liceat. Liv. lib. 2. c. I 5. Infensa erat coorta plebs. Tentata rea eει, at inspositis elientibus, absterrendo sineticos a cestionis conciliisque, si uicere rem possent. Universi deinde procera re cael. Liv. lib. 2. c. 56. Rogationem tulit Volerose ad populum , ut plebeji magistratus tributis eomitiis ferent - rea - quae Patriciis Omn m potestatem per clientium a regia creanesi, quos vellent,
tribunos auferret. Dionys. lib. 6. e. 63. τους πελάτας ἄπαντας επαγωμεθα, και του δημοτικου το περιον. Quae contra hos locos et pro clientium plebitate doct. Wichera u. pag. 2I 31 disseruit in ejus opinionem me non traduxerunt. ceterum ad Niebuhrii opinionem firmandam, egregie conducere videntur , quem supra laudavi, Dionysii locus lib. 2. c. 62 qui ad regum tempus pertinet atque alius ejusdem auctoris lib. 7. c. 14 a Niebubrio citatus, ubi haee Ieguntur: εκ των πατρικί- εθελουτῶ τινες κατεγράπησαν αρια τοῖς πελάτας. καὶ αυτοῖς θλίγοντι απο του δημου μέρος σμεστράτευσεν. 4ὶ Cic. de Rep. lib. 2. e. 9. Aliter es. Huli mannus pag. 36aeeepit, putat enim haec verba significare, gentes plebejas inter elientes et Patricios dispersas in agris gentium habitasse. Platarchus Rom. c. I3 eum Dionysio et Cicerone consentit.
52쪽
Doetissimus Van de Velden cum Niebulirio in eo lacit, ut populum initio patronos ei elientes tantum
complexum suisset opinetur, sententiae hoc professus argumentum, fuisse hunc statum rerum Rubli- earum Italicarium ejus aetatis proprium. Patronatum vero non a Romulo institui potuisse existimat, sed principes Romuli sodales habuisse secum
elientium turbam, antequam ad eum venirent, in quorum clientium numerum advenas retulerit; unde jure dicere potuisse Ciceronem, Romulum ylebem in 'rincipum clientelas aescriptam habuisse.
Sabinorum quidem Patres post bellum cum Romanis finitum in Patriciorum ordinem, clientes vero non inter ingenuos eives suisse relatos arbitratur, sed in qua adhuc fuissent conditione remansisse. Romulum tamen ab ea via digressum aliam inivisserationem et populos a se victos, si sibi ipsi agros comparassent aut ab illo aecepissent, in curias et gentes retulisse atque ita reliquos reges, Albanos, Tullum, Latinos Ancum accepisse in civitatem et cives ingenuos, ita ut gentes peculiares emcerent, non gentium familiis adjungerentur singuli λδ. His vero opinionibus quominus subscribere possim , facit diversa, quam credo, urbis Romanae origo. Gdltlingium secutus ex Alba primos urbis incolas repetii, non inconditam vagantemque multitudinem, sed ordinatam quodammodo et Iegibus patriisque institutis assuetam, quae secessione in montem Palatinum lacla ad metropolis normam sese suamque civitatem constituerit, admixtis novorum Etruscorum et Sabinorum civium institutis.
1 Vid. doet. v. d. Velden pag. 69 et I47. Strasserum, quem
53쪽
Non possum igitur credere, adeo viles suisse Romuli illos sodales, ut libertate carentes maxima parte in paucorum quasi dominationem suerint traditi : nee assequi possum, qui seri potuerit, ut principes illi e peregrinis ad Romulum cum clientibus suis confugerint, inconditae fugitivorum et vilium hominum multitudinis principem. Praeterea plebis ordinem serius demum institulum putare non possum, reputans familias plebejas inter Patrietas ejusdem gentis suisse, quae quomodo in gentem Patriciorum irrepsissent me non intelligere fateor. Etenim, ut supra m0nuimus, cognatorum familiis gentes compositae fuisse nobis videntur, ut familiae Patriciae plebejaeque ejusdem nominis unam gentem efficerent et imparibus nuptiis ante connubium inter Patres et plebem adscribere non licet. Quem ad modum igitur non concedimus plebej0s ab initio civium partem non essecisse, ita eorum non Sequimur sententiam, qui clientes a plebe diversam conditionem jam stati in habui Sse negant, quum tanta eorum, it diversitas, ut clientes multo inseriores plebeiis videantur eorum ine conditio ad servi magis, quam ad liberi hominis statum accedat, de qua nune erit disserendi l0eus.
DE CLIENTIUM, PLEBEJORUM, PATRICIORUM CONDITIONE ET TRIBUUM DISCRIMINE.
Quomodo clientela exstiterit propter antiquorum silentium definire perdifficile est. Verisimilis tamen
54쪽
Niebubrii et Huli manni i) opinio, e belli jure ejus
originem esse repetendam: non quasi Romuli tempore subactus aliquis populus id jugum suscipere suerit coaelus; ex Alba enim Romulus caeterique principes cum clientibus nobis venisse videbantur, plebejis quoque multis secessionis sociis sequentibus, qui omnes condita urbe in eadem conditione Vivere perrexerunt, in qua Albae prius fuerant a). Accessere deinde multi peregrini, quorum pars cli
entibus jure applicationis δ), alii plebejis additi
videntur: uti enim animadvertit cl. Wachs mulli ius, sublata opinione, quae Romulum patronatus saeit auctorem, lateri cogimur, liberos quoque plebejus in civitate suisse ex iis, qui e vicinis ad Romanos transiissent, quum minime ad patronum deligendum omnes coacti suisse videantur 4J. Ex pancis, quae ad nos pervenere, antiquorum testimoniis clientes nobis in noluere tanquam homines libertate carentes, qui e patronorum arbitrio
pendentes, nec connubium nec commercium cum
civibus habebant, quorum contractus et lites a patronis agi fierique debebant β), quique cum clientibus tantum ejus gentis, ad quam perlinerent,
Iὶ Niebuhri tom. I. pag. 340. Hillimann pag. 31 seqq.2 Plebis ordinem Albae quoque fuisse inde suspicor, quod rex ibi esset perpetuus, quae dignitas in civitate, ubi principes
et clientes potissimum essent, admitti Regre solebat. vid. v. e. de Etruscis Liv. lib. b. c. I. 3 Cicero de orat. lib. I. e. 39, apa. Niebuhr. tOm. I. pag. 340.
5 Quo nomine patroni pro clientibus praesentibus absentibusque causas Suscipere potuerint, quum secundum jus antiquum ambo litigatores in judicio praesentea esse deberent, vid. Arnuenium Act. Societ. Traj. tom. I. pag. I2l seqq. cf. Εyss. Wicherall. pag. 43 - e 6. Mercedem pro patrocinio non accipiebant patroni. vid. eundem pag. 46 Feqq.
55쪽
nuptias inire poterant: qui opibus i) viribusque
patronos juvantes, multis ossiciis muneribusque praestandis obnoxii, ut verbo dicam, in nulla sere resui juris suisse dici possunt 3). Sunt etiam, qui putent judicia patronos in clientes exercuisse, quod uti in quibusdam deliciis facile
concedam, reputans in fili 0s etiam magnam potestatem patres Romanos habuisse, ita in iis, quae ad
privatam patronorum rem non pertinerent idem locum habuisse eoncedere nequeo, quum videam Dionysium docere a non licuisse aut patrono aut clienti in judiciis se invicem accusare aut adversus se invicem eaehibere testimonium ' Quod interdictum quo spectasset, nisi fieri posse existimassem, ut res elientis et Patricii hominis coram eodem judice agerentur: aut apud quem patronus elientem accusasset, cujus ipse judex esset legitimus p Sed vel sic tamen, .quamVis patr0norum jurisdictioni non omnino essent submissi, nimis eorum
injuriis expositi clientes suissent, nisi jam Romulus lege lata sanxisset, ut, quicunque patronus clieniem laederet aut in ossiciis erga eum praestandis esset negligens Diti sacer haberetur, ut impune occidi posset, eadem poena ejusdem delicti clientibus proposita βJ. Nomen gentile patronorum clientes assumsisse videntur; M. Claudius saltem, qui
virginiam in servitutem asserere studuit, Ap. Claudii decemviri cliens fuisse dicitur 63, unde ad gentem
56쪽
pertinuisse et Sacra eum gentilibus communia habuisse videntur, quoniam libertini quoque eorum essent participes λ), etsi certe id a stirmare animus dissuadeat, quum argumenta, quibus clientium gentilitatem probare sunt conati viri doeti ad liberae reipublicae tempus pertineant. Haec igitur jura privata probabiliter clientibus adscribi possunt: unde tamen eos publicorum item fuisse participes non facile effecerim et nominatim ad comitiorum suffragia eos aegre admiserim, hisce potissimum rationibus ductus a). Apud Dionysium Patricios Servio Τullio vehementissime adversari videmus, libertinos, quos ad gentem pertinuisse verisimile est, in cives reeipienti 33; clientes igitur, qui sere ejusdem conditionis erant, valde dubito, quin sub prioribus regibus in civium numerum sint admissi, tum etiam, quin is, qui non aequo jure gentibus esset adscriptus et saerorum privatorum particeps, publicorum etiam sacrorum honore dignus fuerit judicatus, quum non suo sed clientelae jure a privatis non excluderetur 4).Iὶ Niebubri tom. I. pag. 341 Et GJtuing pag. I 28. Sed vereor, ut satis certe e loco Dionysii lib. 9. c. 19 emi possit, sacrorum gentiliciorum participes eos fuisse. 2 In contrariam sententiam abeunt Niebuhr. tom. I. pag. 349. Hael manu pag. 35 seqq.3) Dionys. lib. 4. c. 22 seqq. CL Plui. Poplicola c. 7 et Εyss. Wichera it. pag. 36.4 CI. Strasserus pag. 58 seqq. Civitatem ex agri possessione pependisse putat, quod qui in tribus et eurias reeiperetur agrum etiam accepisse dicatur. Inde tamen non sequitur clientes in commitiis curiatis suffragia tulisse, quod a patronis agrum acciperent: nam Primum, ut opinor, requirebatur etiam, ut sui iuris homo esset, qui civis seri vellet, deinde agrorum illa distributio a patronis facta res erat privati arbitrii; nee patroni e publica auctoritate senatorio jure agros clientibus dabant; nam Dionysius non senatores, sed Patricios universe patronos seri potuisse lib. 2.
57쪽
Accedit, quod antiquorum locos, qui comitiis elientes interfuisse arguere videntur, dubiae fidei esse existimo. Dionysii enim auctoritate helus Patricios in comitiis clientelarum auxilio valuisse facile
crederem, qui lib. 2. c. 10. clientium officia recensens affirmat, elienti non licuisse adversus patronum serre suffragium ουτε ὀ Ποv οἴτε θεμις - μφου ἐυαντι αυἐπιφερεινὶ quippe quod eum divinis humanisque legibus pugnare videretur; nisi locus, ubi haec leguntur, inter eos esset reserendus, quibus plebeii et clientes permulantur. Dionysium autem eo loco in errore versari supra jam annotaVimus, quum plebrios primos omnes clientes suisse arbitretur, necae curate distinguat, quid utriusque ordinis fuerit proprium: unde et hac in re ad antiquissima tem pora eum retulisse suspicor, quod posterioribus adscribere debuisset. Nec frmius argumentum e Livio, lib. 2. c. 56. capi p0sse opinor, ubi Patrietis, traditur, lege Publilia anno u. c. 282. potestatem omnem fuisse ereptum, quos Velleni, tribunos per clientium suffragia creandi λδ, qui, ut e Dionysio accepimus, in curiatis eomitiis prius creabantur a); etenim quod libera republica obtinuit, quin
primis item urbis temporibus jam laetum esse jure contendere possimus, valde dubito. Quod si regibus regnantibus clientes comitiis interesse potuere, qui iandem S. Tullius, Patriciorum inimicus, omnium curiarum suffragiis rex declarari potuisset, quo
e. 29 tradit. Si senatoribus tanquam administris usa esset Resin publica , per quos agri ad elientes pervenirent, non illi sed rex eorum patronus legitimus fuisset, quippe qui reipublicae caput
haheretur et civitatis nomine ageret.
58쪽
tempore et numero et audacia minus valuisse plebem accepimus, quis dubitat, quin conati saltem essent per clientium auxilium regiam ei eripere potestatem , id quod non fecisse videntur, et potius comitiis non interfuisse, quorum suffragiis cedere debuissent P Argumento contra mihi est ille Iocus, procendente tempore ad meliorem conditionem elientes perveni SSe.
Hisce igitur omnibus, quae de clientibus disputavimus, consideralis, magis, ut Gdtilingium sequar, inclinat animus, qui eos a tribubus, euriis, gentibus exeludere maluit, ita, ut qui alicujus gentis Patricium patronum nactus esset, ad eam gentem pertinere censeretur, ejuS nomen gereret sacrisque interesset, ceteroqn in tamen a legitimis gentilibus distingueretur ; idem G dulingius procedente demum tempore, libera republiea, aditum ad eomitia iis patuisse putat λδ. Clientibus igitur plebejisque suum cuique ordinem tribuimus jure alterum alteri praestantem et jam ab initio plebejos in civitate liberos fuisse statuimus qui agris regis beneficio acceptis cives, in tribus et
curias relati, gentiliciorum publicorumque sacrorum participes, in comitiis euriatis eum Patriciis suffragia ferrent; quae eomitia, quasi regnum plebejorum habenda sunt, quoniam numero suffragiorum Patriciis praestare solebant et is μοι erant omnes 23. Dionysius, qui accuratius ordinum jura percenset,
tradit populi in comitiis haec fuisse munera lib. 1.
IJ Vid. Gi tuing. pag. 128 et 130.2J Vid el. Strasserum Il. 536. Livius lib. I. c. 35. ubi haec
leguntur. is Et orationem dicitur habuisse ad eonciliandos plebis animos eompositam V se. Tarquinius Priscus regnum petens.
59쪽
διαγνῶνα et accuratius etiam vis hujus potestatis desinitur Iib. 2. e. 14. ubi τω δἐ δυωτικω π Dι τρια
igitur penes regem praesertim erat, quantum comitiis valeret plebs, atque ejus potestas magna quidem suit, sed occasio et opportunitas eorum jurum exercendorum sui non erat arbitrii. Quo magis igitur rex eorum causam ageret et ipse adversus prineipes Patrieios posset, eo major plebis potestas esse debuit. Verumtamen non e regis tantum tutela plebs pependit; senatus quoque impedimento esse poterat, quominus libere res suas constitueret. Enumeratis autem plebis muneribus regisque in plebis potestatem vi , l. l. sic pergit
Dionysius, οὐδὲ τούτ- ἐχοντι τ iv ἐξουσιῶι ἀνεπίληπτον,αν με και τὸ βουλῆ ταύτα δοκ3 de qua senatus auctoritate infra dicemus; nune satis erit animadvertisse, quantis vinculis atque impedimentis in iis quoque rebus, quae suae curae essent relietae plebeii tenerentur per senatus auctoritatem, sine qua nil fere ad populum serri poterat, quaque comitiis peractiS suffragia plebis rata fieri debebant. Videmus inde semper regem coluisse plebem eique adversus optimates tulisse auxilium, eoque magis, qu0 mdor numerus plebejorum eorumque opeSsserent; ultimi quoque reges Tarquinius, SerVius, Superbus maxima plurimaque in civitatem induxerunt instituta et plebis commodis honorique saFe
60쪽
muit, eosdemque potissimum eontra optimates et senatum egisse historia docet. Cl. Vachsmuthius minores etiam populi suisse in republica partes putavit, negans revera eorum sus- fragiis suisse commissa tria illa, quae a Dionysio ei tribuantur: quare videamus, quid hac de re ex histori eorum libris constet. Et primum quidem magistratus a populo eligi fuisse solitos argumentis probare vix opus erit; regem enim summum atque eo tempore unicum magistratum a populo in comitiis suisse ereatum dubitare non Iicet ei, qui Limi lib. I. c. 7. Dionysii lib. 2. e. 60. Cieeronis de Rep. Iib. 2. c. 13. perlegerit, ubi populum sibi ipsum, auctoribus Patribus, regem adscivisse tradi, quis est, qui nesciat p De tribunis vero, curionibus, decurionibus quo modo ereati sint, non constat, verisimile tamen, eos, uti tribunum Celerum, a regibus suisse electos λ). Leges autem suffragiis populi Ialas esse apud Ciceronem et Livium me legere non memini: ha bemus tamen Dionysii, praeter duo testimonia supra allata, hunc locum lib. 4. e. 13. ubi de Servio
'Eπειτα τους νόμους, τους τε ονάλλοι τικους καὶ τοῖς περι
v Mικημάτων, λακυρωσε ταῖς φράτρας et Pomponius
de Orig. duris Romulum et ceteros reges Ieges euriatas ad populum tulisse nobis auctor est Digest.
li Uid Ovidius Fasti lib. 4. v. 827. Brutus a rege Tarquinio tribunatu Celerum ornatur Dionys. lib. 4. e. II extr. αρχαιρεσι α ιν magistratus creare apud Dionysium signifieat. Nam ἔρχα de illis tantum usurpatur. vid. lib. 8. c. 90. Ergo non Ru diendus Goti lingius, qui per illud verbum indicari putat, omnes non Solum magistratus sed senatum etiam a populo eligi suisse solitum pag. Ib0.