Lo codi Eine Summa Codicis in provenzalischer Sprache aus der Mitte des XII. Jahrhunderts

321쪽

Ad minius consultum lamini. II, M. si nullum dampnum sustin phit, sol illo cui data est horoditas. Sol si heres non uult adiro Oroditatem quant seiunctus pro epit dari alii, illo cui roddi debet hereditas potest eum raetonabilit0 cogor quod adeat heroditatem et quod sibi redda et in hoc casu omne damp-

rcnum si proficuum debet esse illius cui reddit hereditatem. ores Scui seiunctus precepit ut reddoro hereditato debet habero quartam partem siue defunctus dimisit ei uel non similitor tuo dimisit minus ei quarta parte uel nichil semper potest tmium retiners donec habeat III partem et do proficu et de dampno, sicut supra dictum es Si defunctus precepit heredi suo ut totam heroditatem 10 redderet preter certam rem, ut preter domum uel mille sot, heros potest retiner id quod defunctus sibi dixit o totum alium Obsit reddoro et in hoc casu heres non obsit sustinor aliquod honus horoditatis, sicuti est persolvor debita, set illo debet sustinoro honus hereditatis ui horoditas reddita es eadem racio est, si de losunctus uoluit ut heres retineret duas certas res uel plures et ii

8 minauit eas, licet plus ualeant quum quarta pars hereditatis. Omnis racio quo dicta est superius do illo heredo qui rogatus est reddere hereditatem alii est uera, ius fuerit unus solus heres, siue sint plures, si defunctus dixit Omnibus uel uni tantum eorum uel duobus 20 quod ipsi redderent partem suam nec est differencia, si horos est silius ues filia uel non nisi in hoc quod filius uel filia cui pater uel male precepit ut redderet hereditato alii missi retinere quariam partem illius retras qua institutus est heres, sicut posset illius qui institutus esset heres, et insuper poterit tantum retinere raquantum sibi deest de falcidia, nequo sibi computabit in quarta paris fructus quos suscepit de rebus hereditatis anto quam esset

g tempus rodendi, set retinebit de omnibus rebus quartam a pariem, ut si destinctus precepit ei ut reddoret cuni moreretur uel post mortem uel si moreretur in filiis set alius heres qui non est 301 filius uel filia computabit fructus quos aecepit pro quarta Haeres destincti non reddidit hereditatem in uita sua cui defunctus precepit ut redderet hereditatem, heres ipsius herodis motu reddero illam hereditatem, o poterit similiter retinere quartam pariem sicut ille

322쪽

cuius est horas. Aliquando contingit quod heros cui defunctus 11 precepit ut redderet hereditatem non motu eam reddere, ut si filio uel Ni precepit ut redderet ad certum tempus hereditatem alii, et ant quam lampus ueniret in habueritilium in hoo casu obsit intelligi quod uoluntas desuncti sun talis quod heres suus non redderet heredit Mem alii, si ipso heres haborat filiunt. Similiter si iatus laetus est monacus uel eanonicus ues dat in alii loco uenerabili, non cogitur postea reddo hereditatem, quia Deus intelligitur e sheros in hoc casu. a XCV. Si dehinetus dimisit allis talitum quod non dimisitIMeldiam heredi. Postquam diximus do rebus illis quas aliquis dimittit in moriori sua, nune dicamus domicidia, que rues est, si defunctus tantum dimittit aliis quod ores non habeat quartam partem, si heros uultra dare torum sicut defunctus precepi tune divini heres potest retiners quartam pariem omnium illarum rerum quas defunctus procopii dare alii si uero heres a persoluit plus quam debuit, id mi iunium quod e non remanet ei quarta pars, et ipso putabat quod remaneret sibi quarta, eno poterit repetem id quod plus pessoluit set sit elabat 20 racionem, id est nesciebat quod lax diceret quod ipso p set retinere Meldiam, et elabat quod non remanebat ei quarta pars quando ipse persoluti, non potest posio aliquid peiora similiter si ses atquin posset melanabiliter retinera quartam partem et ipso noluit retinere, non poterit postea reo mare cum heres sinit racionem ara si quarta pars remanebit ei, si ipso uult pagis totum quod lanetus precepit prius deho traho do hereditato id quod inta laneti sepultura expendit et postea latum id quod det,sbat lammam mortis, uel si hoc debebat ipsi heredi, uel quod debebat alii et debes trahere praesum ipsius serui quem destinctus manumisit 30 postea poterit ipso retinem usque ad quartam partem do omnibus

subs VI, 25 L. 102 D. de cond. st dem XXXV, 1. 2. Dec. ibid. Nov. 123 e. 37 Auth. Nisi rogati ad L. 6 C. VI, 49ὶ. VI, 4. Rubr. rubr. C. VI, 50. I. Trec. VI, 3443 5 pr. Inst. h. t.

323쪽

236 Ad Laala. VI, 96. Des ducis n. I, 97. Quando dies legati diu τι M.

illis rebus quas defunctus dimisit alii, si ipse non habet quinam parisi ipsius partis, qua fuit laetus heres.

XCVI De legatus hi quibus aliquis non potest retinereti inlam. D legatis, id est do rebus, quo dinutiuntur ecclesiis uel aliis 5 locis uenerabilibus, sicuti hospitilibus, heres non potest retinereter quartam parim, nec potest retinem O aliis rebus in loco illarum. Similitis si defunctus dixit heredi quod ipso non retineret quartam, a non poterit postea retinere. Item si heres sedit inuentarium sicut diximus superius, non poterit retinero sulcidiam, id est quartam. 10

i quo dictum est do legatis. modo dicamus quomodo illud quod de iunctus dimisit in moris sua non ualet, ita scilicet a quod aliquis posti id petere M ille cui defunctus dimisit aliquid pro herediistis uel pro legato mortuus orat eum desunctus es dimicli 15 uel fuit mortuus post moriem ipseus qui dimisit ei aliquid anio quam ips haberet hereditatem, non ualet, ri illud fuit ei dimissum a pro hereditate. eadem aes est ri alius erat heres, et illo cui defunctus dimitii aliquid fuit mortuus ante quam heres uoluisset hereditatem. Similiter non ualet, radiunctus dimittit aliquid sub mcondicione, ti illa condies non uenit ad finem.

XCVIII 8 ille ut at tu res est dimissa in inine moritur ante quam petat eam. Si aliquis distat michi aliquam rem non pro hereditato set

pro legato, et ego morior post mortem illius ante quam heres adest 25 hereditatem, heres meus poterit illam petere, si ego non resutaui 3, 4 Kem -- ara quibus aliquis se his In potest qui qui,si M laesi m-ω - αν esse, non lacu, His non in inr

quis moritur antequam petat rem que sibi dimissa est M. Mim ver Tites in VI, M. a. Auiti similiter ad L. Q VI, 50. . me. VI, Ma s. sin.; ih. Sin eum testator ibid. a. me. VI, 34 18 in L cit Auiti Sedium Minior.

324쪽

Ut luatorum servandoriun causa caveatur. VI, 9.

eam in una mea, licet non ostendi uoluntatem meum quod ego uellem rem illam. Ut hoc ita ι uerum est, si res illa michi fuit dimissa pure, id est sine aliqua resinclans, ues si sic fuit micti dimissa quod heres prestaret eam michi usque ad certum tempus,5 id est usque ad sustiuitatem sancti Martini, et ego fui antea mortuus. 80 si ego eram factus heres sicut supra dictum est, et ego moris 2 post moriem illius qui in fecit heredem ante quam ego adeam hereditatem, ille qui erit heres indus aliquo modo non poterit petere id unde ego eram laetus heres, nisi sim mortuus infra annum posti mortem illius qui fecit rus sedem bens poterit tune heres meus petere id do quo eram laetus heres, si ego non resutaui illud in uita mea, licet non accepi illud donec sui uiuus et hoc ius non perdit heres meus Rus ad XXX annos. XCVIIII. 1 aliquis dimisit aliquam rem alit ad ertum tempus, i heres debet eam firmare III eu destinetus dimisit eam.

Si aliquis inrisit intolii aliquid quod daretur michi usque ad Ioerium tempus, sicuti us iue ad festum sancti Michastis, illo cui hoc defunctus procepit obet nichi dato securitaten iluod det illud michi Eo tempore tu defunctus procopit. si uero noluerit michiis 20 firmare potestas illius terro debet me littere in possesionem Omnium illarum rerum quas defunctus habuit, nisi nominatim dofunctus dixit quod ipso non firmaret hoc michi et si illo iiiii debet micti a fila inare steterit it per V menses ab eo tempora in Blitea luod noufirmauerit michi potestas debet ni mittere in poss0SSione Omnium 25 erunt quas habet uel quas teli et, et ego tenebo pro pignore donec ipse firmset michi uel dono redibit. Eadem racio est de rebus εillis quas aliquis dimittit alicui sub condicione.

pro p. T. Tisileani V an ara horeta proe T. habeamin haberet L I bone meuS ivli poterit heros meus M nam tunc heros meus poterit N II refu

VI, 99. Rubr. rubr. D. XXXVI, 3, 4 e. VI, M). Trec. VI, 38. I. L. Ipr. D. ut legator. XXXVI, 3. 2. L. G. 7 C. Lil. 3. L. i tu . C. VI, 54 L. 5σ16 .li LXXXVI, 4. . . I pr. D. ut legator. XXXVI, 3.

325쪽

Do successionibus ab inissisto. VI, 100 10I.

c. quoni uis potest unus suctinere alii sine testamento.

Post quam diximus quomodo unusquisque potest succedere alii ex testamento, nune dicamus quomodo aliquis potest succederea alicui sin i tamento. Prius debemus sese quod vi sunt ordines consanguinitatis, et ideo III sunt maneries hereditatum prior est 5 inferior, id est filiorum, quomodo ipsi succedunt patri uel matri secunda est superior, id est quomodo pater uel mater succedunt filiis suis sit otiam filiis suorum siliorum, id est nepotitas tereia

est ex transuerso, id os quomodo fratres et consobrini et alii p.rentes succedunt intor se unus alii ioci quomodo Ilus et filia debent sueeedere patri et matri.

Si aliquis uel aliqua ni Oritur sine testamento et ipso habet filios filii prius debon succedere si uolunt siue sint in potesttite patris uel non, et siue sint masculi siue femine. et debet sequiuiter succedere filius et filia patri et matri, si ipsi moriuntur sine testa 15 mento. no est differsncia, si filia que uult succedoro cum aliis fratribus habet uirum uol non, o differt' utrum pator maritauit eam uel fratres. 40 si soror uult suo sederis patri se matri uolauo cum fratribus suis ipsa debet computare pro parte sua dotem quam habuit quando accepit maritum, sicut dictum est supra, si 20 illo dedit si doto cui uult succudere, nisi defunctus uelauit quod ipsa non computaret hoc pro parto sua. Si filii uol filio qui sunt

priori ordinis non uiuunt tuando pater Omam Oritur, Θ Si uiuunt se ipsi non succedunt, filii filioriam id St nepotes Succedunt auo Suo, siue Sunt musculi siue sunt omino. no est disse rarono in si sunt filii filii uel filio set om nos succedunt qualiter. a Vnuni sciendum est quod filius filii defuncti non suo odit avo suo donec pater ipsius uiuit, nisi in no casu sicut quidam homo uel quedam femina abo duos filios uel plures, et unus sex illis filiis moritur ante quam pater te mater moriatur et dimittit filios nius Moulos uel feminas illi filii debent succedem auo uel aui sus in

326쪽

D successionibus ab intestato. VI, IM, IM, IM. 23slam patris et matris sus equaliter cum auunculis suis, o debent tantum redipem do hereditat quantum reciperet pater uel matere misi uiuersitim quomodo pater et mater de iniit in edere suis suis. Si aliquis moritur in t tamento et ipso non habes filius, Ipater et mater debent suemdem prius quam alio persone, si illoqui mortuus i est non dimisit fratres germanos se si mire go manos dimisit et sorores, ipsi debent succedere cum patro et matrodefuncti, hoc modo ut unusquisquo illorum fratrum tantum habeati quantum pater uel matre M in hoc casu non debet patre habemusumfructum in parto illa quo pertino filiis suis, set filii Oboni

habere usumfructum et proprietatem sue partis. Cum pater et mater 2 succedunt filio suo mortuo cum aliis filiis sicut dictum est supra, potest cum eis similiter succedere nepos, filius scilices alterius filii I qui iam mortuus est hoc ita uorum est, si pater illius nepotis fuit rator ex parto patris ot matris filii illius mortui cui pater et

mater et fratres uolunt succedere et illo obet tantum habere shereditato quantuin haberet pater suus si uiueret eadem racio est, si ille nepos qui uult succedere avonculo suo mortuo fuit filius 20 sororis mortui, et soror illa fuit mortua anto qualia frater, et si soror illa fuit germana. IIII quando unus parens debet gueeedere alli sine testamento. Si aliquis homo moritur sine testa insent nec dimittit filium uel filiam nec aliquam porsonam in foriorum, sicuti filios filii uel 25 filio noc dimittit patrem uel matre inisse aliam superiorem perSOnam, prius il sebon et succedor fratres et sorores sui, si sunt germani,

id est carnales ex parte patris et matris. CIIII. DI destinetus dimisit sorores uel fratres.

Si fratres et sorores germano mortuo sunt ante quam illo dori

327쪽

id est avoncolo suo et amito sue qui mortui sunt sine filiis et sine testamonto, et debent succedero simul avunculo ot amito qui fumi germani defuncti, et debent illi filii habere talam partem in her ditato mortui qualem haberent pater uel mater eorum si uiuerent siue sit unus uel duo uel plures, nec est disserenota, si sunt mas oculi uel semine hoc est quando frater uel soror germani succedulit fratribus et sororibus germanis qui sunt mortui sin tostamonto et

sine filiis, bene possunt succedor eum eis similitor filii illius fratris et sororis qui ante mortuus erat, id est qui mortuus fuit ante quam illo de cuius hereditato erat placitum, si pator uel mater illius siti 10 pertinebant illi defuncto ex paris patris et matris de cuius hom-dit ut est placitum, o illi filii debent habere talem partem in herem dilato Muneti qualem haberet pater et matre eorum si uiueret, sicut supra dictum est Si illa persona quo est mortua sin test

mento non inusit filios nec patrem nec matrem nec auum nec 15 auiam nec fratres germanos nec etiam sorores, et dimisit fratres et

sorores qui tantum periinent ex pari patris ues matris, ipsi debent succedere fratribus et sororibus suis prius quam aliquis, pare Ida tibus. Si quisu moritur qui habeat fratres et sorores ex parto patris uel matris tantummodo, et apparent filii alterius atris uel sororis 20 qui mortuus erat ante quam moreretur ille de cuius hereditat est placitum et qui pertinent defuncto ex parte patris et ex parto matris cuius hereditatem petunt, quamuis sint plus remoti quoniam in tercio gradu sunt, ipsi tamen debent succedere auunculis suis et expellunt do hereditato fratres illos qui Munent destincto tantum ex muna parto licet sint ipsi fratres et sorores proximiores, quia ipsi sunt in secundo gradu defuncto do cuius hereditat est placitum. Si quis moritur sin i tament ne dimitu filios nec patrem nocmatrem nec aliquem supinorem nec etiam fratrem et sororem, filii fratris et sororis demoti in edunt equatuor, id est quot sunt 30 persone tot sunt partes, quia talem partem unus habebit qualem alius et isti filii fratris et sororis proiciunt rediisti auum culo M amitas defuncti, quamuis tantum periineant defuncto quam

328쪽

m honis quas litaris in missiais eo inutis adquirantur. VI, 105 24Itum alii. Si destinctus non dimittit aliquom filium so aliquem si

superioren nec dimittit fratrem uel sororem ne nepotem, ille consanguineus qui est ei proximior debet si prius succedere et si sunt plures in eodem gradu qui sunt proximiores, debent equaliter dividor heroditatem et si aliquis de proximioribus non uult succedere defuncto uel non potest ei Succedere, paI' ipsius aereScit aliis qui succedunt nec est differencia, i si illi qui succodunt sunt asotui uel femino similiter non est differen cia, si defunctus est masculus uel femina, solum modo sint mente inter se.

i V. quam drieturam habet pater in rebus suorum.

Nunc dicendum est de rebus matris quo modo pertinent filiis Iet quod ius, id est quam di ricturant, habet pater in rebus quas lucrantur filii doneo sunt in pot0stato patris. Si filius et filia qui 2

sunt in potestato patris uel ui uerantur alisluid de rebus ipsorum Ili in quorum sunt pot0stais, totum illud lucrum debet esso illorum in quorum sunt potestate et proprietas Et ususfructus et pater et alim poterunt totum illud lucrum donare et in uita sua se in morte, qua nutis hoc non uelit ille filius qui lucratus est Si uero filius a qui est in poteStat patris lucratus est aliquid propter suam scien-20 ciam uoluti in placitis, uel pro uentura quam habet, ut si ipso inuenit C sol ud millo marcas argonii, totus usustructus ipsius lucri debet esso patris uot aut in cuius potestate est, set proprietas pertino ad filium qui lucratus est eadem racio sest do robus illis tuas habent filii ex parto matris uel uxoris uel aliunde, ut si qui parens 2 suus usu amicus donauit ei aliquid uel inrisit ei in in oris. In his omnibus rebus filius qui lustratus sest ab set propri0tatem set pater uulauus debet abore usum fruetum . mo sciendum est quod ne pater nec auUS potest BIulsere uel donare uel pignorare nec in il uita uel in morte res filiorum sine suo consilio. et si pater uel auus hoc

30 10corit, filius cuius res erat poterit eas petere post m0rtem patris

329쪽

242 is bonis quas liberis in potestat eo titutis adquiruntur. VI, 106.

omnibus horninilnis qui tinent fas, nisi cum illo qui rem possidet possedit eam post moriem patris ipsius uel post quam illius exivit Opotestato patris tanto tempore quod possit se defendore hoc est totum illud tempus done fuit uiuus pater uel alius ipsius cuius res erat, et donis fuit in pessistat eorum, ne nocet illi cuius res est, nec prodest illi qui possidoti no est disserendia, si in qui possidet soluit rem illam osso filii ues non Patre debet habes eandem curam de rebus filii quam do propriis, et debet placitari pro filio

et potero id quod obetur filio, et filius debet ei consentire, si non est minor VII annis, quia tunc non potest ei consentim set totum 10 id quod pater facit intelligitur Iacoro cum consensu filii, nisi pater aliens res filii. o hoc potest facere pater o alius cum precepto filii et debet respondero omnibus hominibus pro filio, o d0bet facere expensas in placito pro filio de suo proprio et non do robus filii et hoc ido qui pator habot usumMictum in rebus filii Pater 15

non cogitur daro securitatem no facero promissionem filio suo quod mensurate gerat res filii sui licet faciant liatio firmanciam illi

militora non cogitur pater quod faciat racion ni filiis suis do antinistracione illarum rerum, licet ipso debeat custodiro et aministratre N Studiose se si putor alienavorit se filii sui se Oxpondi durit nisi in his robus do quibus tox dicit, filius tacito habet obligatas omnes res patris et possunt redire ad heredes patris sui ut ipsi empndontei pro ea parte pro qua sunt heredes nisi pator dixit in ni toquod filii nichil potoron do rohus illis quas alienaverat, quia tune 25 filii debent seruar uoluntatem patris, si ipsi uolunt habero her ditaten ipsi .

CVI quando pater potest alienaro res Mil.

Si filius meus abuserit debitum, ego possum uendere nomino ipsius de suis rebus mobilibus tot quod ego persoluam debitum 303 lanio MN es L 12 an DL altro pros T. auus M 12, 13 eum praemio sint M por son Ouidament preestim patiis pron. T. 16 semimiaios M a ros negotia ψ 20 0boat MN doboba L et inpondo it M 22

filius ahit habo oblimitas sol fili an obliadas tacitament pron. T. 2 3 possuntq

330쪽

m bonis quas libesis in missio do uiuiis rubintrantur. VI, 107, 108 243 ipsius si oro non habuerit latras rebus mobilibus quod possim reddere debitum, possum tune uendero de rebus inmobilibus et reddoro obitum, ut filius meus non det usuras et si ita non fecero sicut dictum est, ego debeo reddere usuras de fructibus illarum rerum qui fructus debent esse mei, uel de meis propriis rebus. In hoc casu possum ego uendere rem filii mei nomine ipsius, et si non inuenio aliquem qui uelit emere, possum illam pignorare Preterea si res est dampnabilis et nimium os magni honoris filio meo, ego possum illam uendero, lico sit inmobilis, et debeo xl pendem predium in rebus il filii si cuius fuit res illa usi debeo expendere ut uoluero, uel Obeo id omnem.

CVII. quod num non potest alienare res in quibus Pater

habet usumfructum. Sicut pater non potest alienaro nec obligare res filii sui, nisi 1 in his casibus in quibus lex precipit, similiter filius non potest alienare nec obligare sine consensu patris ros in quibus pater habes unamictum se cum consensu patris uel aui ex parte patris potest alienare uel obligare et in uita sua et in morte, licet ipse non possit sacere testamentum sine consensu patris donec ipse est in pote 2 lato eius.

CVIII qiuuid pater non potest habere usi fructum in rebus Mil.

Filius qui est in potestato patris si habet peculium castrens aues quasi castrenso, ne pater nec avus habet usumfructum in illora peculio, immo est integra silii, et filius potest illud uendum et Onam et obligar omnibus modis et in uita sua et in moris, ei potest indo facere testamentum, licet sit in potestato patris uel mi et hoc totum uerum est, licet hoc non faciat si cum consensu patris uel aui in cuius potestat est Hiam si aliquis donauit ali 2

2, 3 possum debitum II tantis N 'hu inpignoraro I scillam 3f illius L 11 ut nisi M 2 I3 quando filius potest alienare re patris M.