Rei rusticae libri quatuor, vniuersam rusticam disciplinam complectentes, vnà cum appendice oraculorum rusticorum Coronidis vice adiecta. Item, De venatione, aucupio atque piscatione compendium, ... Auctore D.D. Conrado Heresbachio ..

391쪽

IB. II. DE RE RUSTICA. 18gtoniura,etiamsi putari non recuset, caudice supra terram ad septem Vel octo Pedes eminente: lagi eadem est ratio, niti focilius tonituram pr bet. Salicis perticalis

ει Populi eadem tondendi dis plina, si

tradidi mus paulo ante, cum de salice sermo esset, licet viminalis bienio cedatur, vel etiam annuam messem praebeat. Castanea c. aeditur intra septimum annum foco& paleis in pedamenta. Tondentur

autem ac caeduntur , diuersis modis aut enim iuxta terra cedunt,aut tolletur trucus, cum iam ad brachii aut ampliorem crassitudinem adoleverit, eo modo quo salix tondetur, Proinde sylvam caedu am in totidem partes distinguere solent, quot suppullulanti lyluae anni necesIa rii, utque singulis annis una pars caedatur, alijs partibus intermissis suae cuique anetii. Et clim aliae alijs citius repullulent, cuique generi suus locus & tempus suum tribuendum. Aliae quarto, aliae quinto anno cςduntur, ut salix, populus, alnus, bet ulla. Al ite septimo, ut casta nea: aliae pluribus, ut quercus. In sylva caedua si quis matur u ud interceperit, eum furti,& arborum surtim c farti teneri ex L. Aquilia& L. 12.4 ab. Si salictu maturu

Arborum furtιm cam rum lex.

392쪽

ita ne stirpes isderes,tuleris,cessare Aquiliam Iurisc.tradunt. Superesst materiaei cedendae, &quae materia cui operi con

riam attinet,primum audire cupere,otior νω μέ tempore materiae destinatas csdere con reri 'ca' ueniat: nam hoc referre pluri inu ad Ope-Gmia. tuitate audio. Deinde q cui q; operi coueniat materia.MAR. Plurimu ius ecto refert quo tepore arbores vel ad foci usum vel ad materiam cedantur. Siquidem v re ac aestate caesa,quia succi plena,etiam si

foris arescant, intus tamen humore madent, igniq; ad moxa humor exudans ignem praebet ignauum. Quare sylvas caeduas & ligna ad Urendum bruma caedi. conuenit.Et ad edificia succidere arborsi

in Decemb.ac Ianuar. Vtilius Iuna decrescente vigesima ad tricesima maxime: Tametsi nodosint, qcontendant experientia se didicisse,in Ianuar. cssam humore repleri & frutescere , quin potius ante vel post Ianuar. comodius caedi materia. Cato tempestiuam materiam tradit ad brum e solstitium :.Na materiaque semefert, cum id maturum habet, tum eam tempestiuam esse: quae vero semen no habet, eam tempestiuam esse cum glubet.

Caedi

393쪽

I. II. DE RE RVsΤICA: 189 Caeat tem pestiuum quae decorticentur, ut teretes ad templa caeteraque V si1s rotundi cum germinant,alias cortice in ex

tricabili & carie subnascente ei,materia que nigrescente:Tigna, & quibus aufert securis corticem a bruma ad Favonium Interiuntucsdenda. Plinius asserit,arborem ad ma- rins Interiem optime sterni in coitu lunae, qua na. diem alij interlunium, alijsilentis lunae

vocant. Vitruvius architectus celeberrimus materiam caedendam tradita primo autumno ad i d tem pus,quod erit,an

tequam flare incipiant Favonij: ἔncipi' nubiiij spi

unt autem Fauonii stare C Idus Februar rantis temrio ut Plin. testatur:Vere enim omnes arbores fieri praegnantes omnesque suae vir tutis proprietates efferunt in frondes anniuersariosq; fructus.Cum igitur inanes& humidae temporum necessitate suerint,vanae fiunt &raritatibus imbecillet. Vti etiam corpora muliebria cum conceperint a foetu ad partum no iudicant integra. Eadem ratione autumnali tempore maturitate fructuum flaccescete frode,ex terra reci pientes .radices arborum in se succos, restituuntur in antiquam sodalitatem. At vero b aeris hyberni vis comprimit &consolidat eas per id tem-

394쪽

arbores quo pacto ad materiam cadendas

Tigna quaqua ad qua

duci Aquilonares partes arboruriolia. Dolabilia.

Durabilia. ADDUBPAss Amarem pus,qua re eo tempore caesa materi e tempestiua censetur.Cedi autem ita opus, ut Nincidatur arboris crassitudo ad media medullam & re' inquatur Vt percam eX-

siccescat stilla do succus, ita qui inest in

utilis loquor e siluens per torulum non patitur emori in eo saniem, nec corrumpi materiae qualitatem : Tum cum sis cca fuerit & sine stillis arbos deiiciat& erit optima in Vsu. Sunrarchitecti qui doce ant,caesam materia in asses sed itesque tabulas triduo vel quatriduo aqua mergendam: in fagineas Vero asses caesa , p aulo diutius, nepe octo aut circiter dierit spa-cio macerandam aqua mox ut secta:Eae ni m cura habita negant materia carie in festari aut vermibus TH. Age quae arbores maxime comendantur ad materiem accomodael M AR. Lignorum materies alia aliorum usibus V surpatur. Intacunda sirniora fertilibus, nisi quo in genere

mares serunt, sicut cupressus & cornus. In ipsis arborib. robustiores Aquiloniae partes easque musco obduci, velut aduersus frigus vestimento, & in totum de te riores ex humidis opacisque,spissiores ex apricis& diuturn te,Quare Theophrast.

distinguit ad materiam lignatalia quid c

395쪽

sissilia,alia dolabilia, alia rotunda q integra relinquuntur.Ex his fissilia nulla penitus rimam patiuntur,quoniam enudata medulla exiccatur atque emoritur: Durabilia & sectilia quae modice humida: Dolabilia&rotunda rimas admittere; logeq; magis rotunda quae medulla in his laterib. plenioribus circumdatur. Nihilem horum sissura immune. Itaq; loteis reliquisq; qui b. ad cardines usus, ne findantur simo illinunt bubulo ut siccetur sen si m que di siletur atq; evaporetur humor medullae. Seςarisindiq; facili' qhuserta quom idiora u quae sicciora,& serris ccd ut la neu sὸcarii ius arida qua virida,ptaeter robur S bu fatilia nuΣum quae pertinacius res stunt,ser rarum ,. .

quc lcntes replent aequalitate inerti, qua j de causa ait urna inclinatione egerunt sco , . -

bem v edam glutina prorsus 'abdicant ζ 'μ'

inter se& cum aliis, ut robur, non minus Icrcyi quam si cum lapide glutinare tentes: nec cohaercnt nisi similis natura conciliet. Terebratu diffici lora quae viridia. Temct Levia& sicca difficilius secantur. Flexi tu.ρrru, bilia & vinculis idonea salix , genista, tyliae, cortex, beluia,Vl mus, populus, vi- idonea. tis, arundo fissa, versisque aculeis rubi . Flexibilivi

Alligant & intorta corylus, sed salici

396쪽

Materi que &insculpturis facilitate. Intereas, magis iis' quae materia pbent, magisvsurpatae sitiatu arbo- abies,quercus,pinus,lariX,esculus, Vim res. salix, cedrus, cypressas, buxus, betulla, tilia,platanus,aln ,fraxin' robur, pal ma, sagus,oleaster,ilex, iuglans,acer, a qui folium,ac pleraeque aliae pro varietate naturae locorumque Varium praebent materis

abiei. vsum. Abies,cuius supra quoq; metio faetii, restinam sudat eiusque materia pluribus usibus idonea,probataque quod proceritate & amplitudine polleat:quare nauium malis & aedificiis expetitur, podus. Naues ex sustinere valida,&valuarum repagulis, .usarborei & ad quaequς maxime intestina opera aptissima,subdiualibus non perinde dura' bilis,&cito accenditur. Triremes & loga nauigia ex abiete Theophrastus tradit leuitatis causa fieri: A tqui onerari- uercuι. as e pinu & quercu. De quercu paulo an te diximus. Eius materia firmissima tasubdiualibus quam intestinis,in ipsa eti- am aqua durabilis.Hesiodi a quercu t monem hυ ρ ἴλυμα fieri scribit. Quemadmodum et robur αγρια desossum aquisque obrutum perdurat, in marinis Robur. non perinde propter saliedinem .Roboritanta.

397쪽

tanta auritia est ut terebrari nisi madefactum non queat,ac ne sic quidem ad a -ctum auelli clauit,ut Plin .scribit. Ilex πρι - νγ arbor Italis nota, materies ei us admo uex. dum densa ac robusta in atrum rubescens conuenit dentalibus αννου γυε p, Hesiodus inquit. Secatur & in laminas. La- Larix. rix Craece quoque dicta Anteis, Italice L rice Germanice sterche u olim nota ad Padum&Adriatici sari, littora celeberrima, tuam non id tum ob succlamaritudinem a carie & tineis liberam,sed etiam sammam ex igne non recipere Vitruvius testatur,tametsi argumentis id consulet Matthiolus. Ponderibus sustine disi idonea &aduersius tempestates firmissima: a quibusdam tamen traditur aquis marinis teredinem contrahere. Esculus Vulis. genus α λατη φυλλγ dicta utilita- rimissilistes plurimas praebet,sub tectis non ita tu- populia. ta ab humore, quo facile vitiatur. Vt mus,salix& populus,quarum supra meminimus,materia teredini & corruptioni obnoxia,& quia lentae atque flexibiles intestinis operibus usurpantur solum &sepimentis texendis.Rigorem seruat vl- Orimus sortissime,ob id cardinibus assam exisque portarum utilissima: quoniam no

398쪽

oqNP AD DII AP AsBA , , torquetur, permutanda tantum sic t cacumen ab inferiore sit cardine ,radix su

nera tradit,alterum excelsum procerum materiam habens candidam, neruatam,

enodem: Alterum humidius scabrius ac d uri tis. Fol i u in t a u ri, Pt i n i us t ra d i t iumentis mortiferu, sed deceptu nominu vicinitate, naμίλγ vel σμίλαἱ taxus est , ius enim soli a copertum est animalia norum inantia necare. Huius materia cum

ad alia plurima utilis,lum hastas elegantes praebet, unde Homeri praeconio Achillis hasta nobilitata, sectilibus etiam laminis usurpata. Fagus cuius superius mentio facta gηγΘ Graece, Italice Faggo, Gallice Faus,Germanice Dochen ea quaquam fragilis & tenera ac fissilis eadem secti lib. laminis in tenui flexibilis,ca psisque ac scrini)s sola utilis, colore non in grato, maxime sida ijs quae teruntur, ut rotarum axibus : Fagi cortex magnum veteribus usium praebere solita: Ea enim vasa vindemiatoria & corbes messoria febant, nec non gutti & vasa quibus in. 4 , sacris

399쪽

sacri prolababant sagino cortice ret igio nis ergo fiebant: Vnde Curius ille iurab1t se n i hil e praeda attigisse praeter guttii sagitium quo litaret dijs. Alnus κλa- Alatu. Ο heo hi . et Iraecis ut dixim', Germata en Italis a uno Hetrusci onio arbor est caudice recto, ligno medullaq; molli, rubente materia, in aquosissere iuuenies,p-

sertur lignit ad aedi sciorum funda meta ilia flumini b. lacubus, paludibusq; sunt quod in aqua nunq putrescat. Ob id expetit maxime Venetis ad iacienda Palatiorum aediumque sundamenta. Quod crebro fixa aeterna sit & instentes moles sustineat. Vere cortex tinctorijs vsbus detrahitur: Dat & alnus tuber sectile sicut cedrus. Platanus Graecis& Latinis vocata, Italis Platano,ai bor aduena Italia , Vm- Platanus. brae tantum gratia ex alieno orbe petita, restate solem arcens hyeme admittens, ut Plin. testat. Athenis celebrata triginta sex cubitorum ramis,in Lycia domicilii modo caua 8 O. atque unius pedum spe cu. Materia lentitia usum praebet, sed madida sicut alno at siccior ulmo, fraxino,inoro, ceraso. Tilia Graecis cuλλυριοι idque nomen Itali retinent, Germanis Linden. Hanc Theophrast. inter ceteras operu

400쪽

operibus facilem prae sua moltitia tradit te redinem non sent i re,atque inter corticem & lignum tenues tunicas sed multiplici membrana,e quibus vincula Plini us scribit tilia vocari,&fasces funesque tisethlia. liacet. Betulla quae Theophrasto μυδα Germanis Birten,Gallis Beula,ut sit perius quoq; dictum, mirabili cadore &'tenuitate,libro eius, hoc est,cortice in t riore olim scribentibus Vsum, ut nunc' charta praebebat,& in volumina com paginabatur, Vnde libris nomina, surculis Libri no- flexibilibus,olim magistratuum virgis, meriatura nunc pueris terribilis, ob flexibilitatem Sambucis. vinculis corbiumque sportis accomoda. Sambucus ακτὴ Dioscoridi, Germanis hollenter, Italis Sambuco,Gallis Suseau:haec arbor omnium facili me crescit, ut praeter Theophrast. vasi sententia etiam ex perientia docet, Et quanquam medulla habeat copiosam, lignum tamen ipsum firmum. Exca uatur ad varios usus & ba culi ex ea fiunt perleves, Siccata valida es & inossema aquis etiam disquamatur

sponte cum exaruerit, Sambuci interiora mire sirma traduntur. Nam qui Venabula ex ea faciunt, preserunt omnibus,