장음표시 사용
401쪽
si, sed crassa, ut vel cubitali sit ambitu, Theophrasto teste, ligno contorto, len 'to, materies solida, robusta, ad multa commoda existit, lenta cum sit& pla ga se facillim d contrahit, scutis idonea. Buzus,Graece π0ἱ Italis Bosib,Germa
arboris maxime aeterna & imprimis honorata, raro crispans, nec nisi radice,caetera leuis, quin & materia sileti& quadam duxitia ac pallore commendabilis. Tor no rasile buxum,inquit Ver gi.In ipsa vero arbore topiario opere. In igne quoque duritia,quae ferro nec samma nec carbone utilis. Iuniperus Graece semis a Theophrasto et Diosc. vocatur, παρα το τία ά- imipem au υθ , quod noxia pellat, siquide eius odore reptilia fugantur, Italis Guia pro, Germanis uacholteri Gallis Geneure. Cum cedro plurimum conuenit, nisi quod magnitudine inferior,etiamsi plerisque locis in proceras arbores assurgat,
Materia eius centum annis durare, pro
inde templum Dianae Ephesinae iuniperinistrabibus extrui voluit Annibal,pluribus aetatibus duraturum. Ignem quo'que diutissime seruat, accensis hoc ligno Bb carbo-
402쪽
carbonib quos integro anno dura se proditum. Eius gummi Vernicem esse, vulo 3 go Uernys. Cedrus, ii :G O Theopli. et Dioscoridi, Italis&aliis plerisq; nomen
retinet. Huius arboris durities unice laudata,& nec cariem nec vetustatem sentire sed aeterna esse, unde& libri cedrini. Solomon Dei nobile Hierosolymorum templum e cedri materia extruxit. Arcium & Palatiorum fabricis conueniens. , Rimam fissuramque non sentit cedrus, V J ebenus,olea. Statuae quoq; Deorum ex ea η factae , quia materia humorem remittit, sudare visae. Theoph. scribit in Syria cedros quatuor vinarum& amplius cras Cedri/- fas. Cedria resina & pix cedri Graece presit --. Cupressus κυπαριωγ et Pinus in Pinu . vetustatem sine vitiis seruantur, nequo carie neque vermibus obnoxiae. Valuas a cupresso qoo. annorum Plinius commendat. Pinus, inquit Theophrastus,viribus valet , & ad usum aedificatorium spectabilis laxitatis & rectitudinis mea-Iuglans, tuum causa. Iuglans arbor notissima re ingens, cuius materia ampla ususque ad Fraus opus tectorium & mensas. Theophrast. denucians scribit iuglandem frangi se sonitu prae- arbor. nunciare, idque in Antandro accidi fle, omnesm
403쪽
omnesq; balneo profugisse terrefactos. Olea ελαα, Oliva Italis, Olive Gallis, in ολco . curuatur ceditque ponderi, capulis quo que usurpatur. Oleaster ἀγριελαια, itali ola hier. Olivo Saluatico, Germanis Nysder Clys boum Gallis Olive fauta age,cius materia fiunt manubria&Vaginae terebrarum, A- Aquisoliuqui solium quam Theophrastus Crateo gona vocat mespilo si milis arbor. Illa ve . ro quae Agri solium vocatur solijs conta agri si tu, stat per ambitum aculeatis, perpetuo virentibus ac cortice quoque viridi, baccis
cedrum aemulans. E radicum cortice viscum parat. Sunt qui velint eam esse stirpem, quam Theoph. Agriam vel Ariam
appellat, lignu duritia insigne, rami sexibiles, unde & saepi uiuae usiim praebet elegantia comendabilem,Germ.Sessem vocant. Acer a Theoph. α Ἀὼδ ω,Germa. Umaisciter boum operum elegantia cedro proxima, crispana macularu discursu materiam praebens,atq; similitudine pauonum caudq nome accepit. Ex hac mens, fiunt acer ne elegatissimae& topiaria ope acerna mira, sicut & e bruico & molitisco, auctores, Plin. pulcherrima opera & mess nigresce Brincumtes. Tuber utruq; arboris eius sed bruscu Mollusiu.
intorti' rispu, moliuscu simplici sparsu. Tuber.
404쪽
praeserretur cedro. Nunc intra pugilla- res,lectorumq; siliceos aut laminas raro usu spectatur. Reperitur&in alnoet uber, Pulvia. sed acere deterius. Palmago ἱνis, cuius supra Suberisma meminimus,eius lignum molle, suberis ibiti. spissa materia . Porro quae materia qui Matbria busque operibus Vsibusq; conueniat co
titat que Onga nauigiaeX abiete Neri Thecitaphrastus tradit leuitatis causa,&quia ampla &crassa, malorum sustentaculis appetitur. Onerarias e pinu, Virgilio teste, Nauigiis pinos. In Oceano Germanico Gallicoque plurimum querna utuntur materia nauali. Aedificiis eadem sere materia usurpat: imprimis cedri &cupressi, eodem poeta attest ante: domib. cedrosq- cupressosq;. Abiegna, populea,fraxinea, ulmea, materia, atq; id genus interiorib partibus usui fuerit, at no ita caelo &tempestatibus,quibus quernea utilior. Ad a- aquarum qua rusti ductus tubosm cauantur alnus, rubis. pinus, picea: Obrutae terra plurimis an nis durant, si non integantur citius sene oleae dura- scunt. Robur etiam in aquis perdurat &bilitas. fagus &iuglans. Durabiles olea, robur, quercus,
405쪽
i quercus, ilex. Nam ducetis annis uetisse
oleam Plinius testis est. Item cedrus, cupressus, ut ante quoque dictum. Ad com- Commisiurmissuras & coagmetationes vlmus & fra riso coaxinus congruunt ab longitudine firmas rementatio recipientes catenationes. Pondus sustinent abies, larix, etia in transiuersum po-
utae nec rumpuntur nec curuantur, prius .
ςRxie quam viribus desciunt. Contra o ης' 'ὶς & robur incuruantur & quercus &po Cμ μ ν μη pulus atque salix,vimus, bet ulla. Palma γέρομ' Rrbor valida e contrario fornicatur reni Gytμη-xendo in diuersum: Contra populus ad Paruia re 0mni a inferiora pandatur. Vimus & fra nititur ρης inus lente sed facile pandantur, flexibi- ri. las tamen stantesque a circumcisura sic-Flexibiles. catae fideliores. Flexibiles salix, betulla, Iaminisct ulmus, genistae, quercus & asses quernae.sanstula, Scandulae tabellae & lamitas quibus tecta
Dperiuntur ex robore aptissime atque e
glandi seris&fago, facili me ex omnibus, quaeresinam sudant, uti pinu & abiete. Picea & quercus & scandulis, cupisque & eis,
iocamentis utiles. Quae in laminas secan- tydr,praecipua sunt cerrus,terebinthus, a Leris genera,buxus,pal ma, ilex, sambucir)dix,populus. Mensarum elegatiori Ο- pori acer fraxinus, iuglans, non unquam
406쪽
Axibus. rugis. Matris Trachleis. Terebraruvagina. Malleis.
Eastis. de cerbus atque pyrus,preciosissimae ce
drinae,atque cupressinae. Axibus,rotis atque radiis quercus, robur,acer,fagus. Vergilius etiam Cedros & cupressos attribu it horum usiii: Hinc rad ijs triuer e roti vhinc tympana plaustris,Carpentisq;. Eadem sere materia aratris, curribus, iugis ac stivis Hesiodo auctore,nisii Q, fraxineae his quoq; adhibetur materia,& cerrus,&sicut letore fraxinus ita duritia ilex.Trochleis, terebrarumq; vaginis et malleis materiam idoneam praebent oleaster, bu
aquis otia, rubus . Fiunt & e pinu & iuglade mallei maiores,orbesque ac trochleae molaribus, haustorisque machinis usurpatae. Cato vectes aqui solios, laureos, VI meos fieri iubet. Hyginus manubria rusticis carpinea, iligna, cerrea, adde nostris in usu maxim h buxea. Fieri quoque
capulos.& manubria ex olea Homerus testatur ἐλα ivop. Scuta e silice ac vite fieri Theophrastus scribit: Icta enim protinus plagam contrahunt,sed salix leui or,&ob id ea magis in usu.Est &ficus scutis apta & tilia,betulia, 'opulus, sambu cus. Hastis praecipua fraxinus Achillis hasta celebrata materia, & myrtus Va-
407쪽
tidis uastilibus, inquit poeta Virgilius.
Taxus arcubus idonea etiam eiusde Vir- Arcubus gilii testimonio: It hircos taxi torquentur in arcus. Ad sores vlmo Vtuntur. Ad Aribis cistas omnes, quae flexili crate constant, erit Commissuris&coactionibus ulmi&fra HXini congruunt ab longitudine firmisti '
mascatenati Oes recipientes. Ad asses finduntur optime abies, populus, fagus: ae ternitate autem commendabilis quercus maxime tempestatibus resistens & humori , quibus aliae haudquaqua idoneae, nisi faginae aut alneae aqua macerentur asseres. Flammis & lumini usurpatura- Unio sit bies, picea, teda. Carbones optimos prae- mini Cumbet spissi sitima materia, Vt robur, querc', parasagus. Pineos potius cj querneos quaerunt riuexcusores,quanquam firmiores, scd quia c ,hbhibad satum melius respondeant, & minus c- marcescunt, extinguunturq;. Cerri etsi Valioqui improba materia,carbonib. tameserariorum officinis idonea,quod cessante flatu statim extinguatur, parumq; adsumptus tarde recidit in fauillam. Eius materia aedificiis extruedis inauspicata, cir facillime rupta fatiscat, rudis tamen indolata intestinis operibus & utensili. Igni excipibus V surpatur. Ad ignem excipiendum mo.
408쪽
aptissi malicus & olea, ficus quia lenta &rarior,olea quia spissa & pinguis. Iuni peri carbones integro anno durasse prodi vi mare tum .Flam me resistere laricem Vitruvi s entis. us tradit,etsi id Matthiolus confutare nititur, ut ante dictum. In toto arborum Cutis arbo corpore,Vt animantium, cutis,nerui,sanguiS,caro,Venae,ossa, medullae. Pro cute cortex in magno agrestium Vsiu: vasa cor besque patentiora mestibus convehedis vindem ijsq; faciunt e lilia, abiete, salice, fago,alno. Suberis crastissimus cortex,&quo exuta minime arescit ut reliquae a bores, quippe natura sic comparatum fl' '. cortice expoliendo,materia duplici cor tice muniuit: Cortex crepidis fulciendis' usum praebet, & verriculorum funiculis ac piscatorum tragulis appenditur, si cortex eximatur sidit lignum, cortex sema,
supernatat. Cortici proximi plerisq; ar Itidis arbo boribus adi pzs,ij vocatura calore Alburnum, mollis&pessima ligni pars teredi
, . ni obnoXia,quare amputatur. Succus ar-- gμη - bor ibus pro sanguine. Humor is non ido πβ omnib. scis lae cus,cui ad caseos figurandi coaguli vis, Cerasis gummosus, ulmis salinosius, malis lentus& pinguis, aquOsus pyris ac vitibus. Vivaciora quibus letii lior.
409쪽
tior.Mori succum medicos quae re Plinius tradit.Est & marcor atque caries inveteribus lignis Graecis σαπζωτης iuλαμ, Itali tartatura dei ligno vocant. Vermes qui in cariosis lignis nascunt, Cossi Plin. vocatur. Subest adipi caro, cui ossa materiae optimum succedit, nec omnib.carnes adipesque largae. Neutrum habet buxus, cornus,olea, nec medullam, minimumq; etia sanguinis, sicut ossa no habent sorba, carnem sambuci, & plurima' ambae medullam. Arudines maiori ex parte carne carent. In arborum carnib. pulpq,Venoq; resident, discrimen earum facile. Venae latiores candidioresq;: Pulps fissilib. insunt,ideo fit,ut aure ad caput trabis qualibet praelogo admota ictus ab altero capi te sentiat penetrante rectis meatib. sono. Vnde deprehenditur an torta sit materia nodisq; concisa. Quibusdam sunt tu bera, sicut in carne gladia. In ijs nec vena nec pulpa quodam callo carnis in se couoluto. Hoc pciosissimu in cedro,& acere. Quibusdam pulpa sine venis mero stamine ac tenui costat: haec fissilia maxime traduntur. Alia frangi faciliora, si findi, quib. pulpa no est:Sic oleae, vites fracturae potius qua fissurae parent. At totum cor-
Caro arsus ena arb. pulpa. Aure a mota trabiictus Ientia
410쪽
oniore pus E carne fico. Tota ossea ilex, cornus
με' que prouentus suppeditent. Galla quo 'βζ que glandiseris adnascitur, de qua supς'πιθετιὸς rius dictum. Inter ceteras arbores,quM rvsinam
na quibas. robur,morus, lotus,ebenus,cythisus, & , P. I, ct j qmedulla carent, faginis pediti nes transeuersi in pulpa apud antiquos, ut, Plinius memorat. THR. Pr ter materiam alia quoq; comoda ex arboribus ,quq materiapbent,sumere licet ' M A. R.Maxime. Navi supra dictu de mespilo, quercu, casta nca, pinu,fago,teda, quae in sylvis selic ter proueniunt, simul & materiam praebent optima,& fructus esui utiles: Ita ex abietibus, ac picetis , pinisque resinam quoque colligi mus & picem, magno rei Huc με μη sumiliaris emolumento , quemadmo' borμmol' equercu, fago,castanea,messe- stri*m- lo,pinu & homini cibus, & porcorum liorumque animalium saginandorum v-tilitas percipitur. Annonae difficulta tem multis levasse vel nostra aetate com pertum,in farinam molitis, spissatisque in panis usum glandibus. Immo secundis Glandium mensis inseri Hispanis glandem consueusin. uisse, Plinius & alii tradiderunt. Neque est obscurum quam magnas opes pletrisque gentibus glandium ,resinae, picis,