장음표시 사용
501쪽
terimit, quas ille tempore auisimni ratus adhuc esse tolerabiles, non summo uerat. Quare Columella existimat non minori quadrimae, neque ei quae exces sit annos octo prolem submittendam es.se, tum quod neutra aetas ad educandum idonea, tum etiam quia quod ex Vetere materia generatur plerunque congeneratum parentis senium refert, & vel sterile e si vel imbecillum.A bimatu sceminas maritandas,iuuenemq; haberi quinquennem, post annum septimum sati scere idem paulo ante dixit. Plerisque abimatu ad novenos annos generationem in utroq; sexu durare compertum. Ante bimatum neq; foeminam neque arietem conuenit admittere, etsi plurimis locis etiam anniculae generent. Deterretur a saliendo aries fiscellis & iunco aliaue re alligatis naturae matrum. Commodius seruantur,si secretas pascas. Sed plerunq; sine discretione permittuntur coire. Arietes, quibus usurus ad sceturam,bimestri tempore segregandos,& largiori pabulo explendos,aliqui volunt,ut firmiores facti ad sceminas admittantur. At nostrates fere semper in grege compascuntur. Validiores fieri si pabulo cepe aut
502쪽
o Np Α Dii HBP As p ori r . polygonon herba admisceatur. Vetuna magiS prosequuntur quam nouellas, quod facilius vincuntur: & ipsos. ietes in senecta meliores utilioresque. Dexistro teste praeligato foeminas, leuo mares generari. Aquilonis quoque afflatu ma res concipi, Austri sceminas. Sufficere unum arietem quinquaginta matribus Didymus tradit. Vbi omnes conceperint, iterum segregados arietes quidam praecipiunt. Nam praegnantibus nocere putatur. Qtiam diu admissura durat ea dem aqua utendum Varro & Plinius tradiderunt, tuqd commutatio & lanam faciat variam & uterum corrumpat. Notum est stratagema Iacobi Patriarch ad varias oves producendas. Tempus Cytimum admissuri ab Arcturi occasu ad Α-quilae occasum, ut Varro & Columella scriptum reliquerunt,& Plinius interpretatur a tertio Idus Maii ad 13 Calem Augusti. Alii tempus admissiurar perto tum annum disponunt. Multi hyber nos agnOS praeserunt vernis, solumque hoc animal utiliter bruma nasci. Nam alicubi saepius anno pariunt. Tonitru solitariis ovibus abortus inserunt,quaret conuenit eas congregare,ut coetu iuuen-
503쪽
tur Gerunt partum diebus i o Gel quin i ς menses, postea cocepti inualidi: Cor Orsidos vocabant antiqui post id tempus natos. Plurimum pariunt singulos, pe Recti sitast mera geminos atque tergeminos, si ovium.
b no pabulo&saturae pascantur. Com-pζctum in Menapiis quinas matres vice nos quinos produxisse code anno agnos. Incredibile sorte quibusdam , & tamen probabile cum bis anno pariant,& ple runq; geminos, interdum tergeminos. Partus vero pecoris non secus quam obstetricum more custodiri oportet. Neq; enim aliter hoc animal qua muliebris sexus enititur. Saepiusq; etiam, quanto est Omnis rationis ignarum, laborat in partu. Quare conuenit opilionem veterinariae medicin peritum esse,ut si res exigat, vel integria coceptum,cum transuersus hqret locis genita lib.extrahat,vel serro diuisum citra matris pernicie partu
educat. Agnus aut ubi est editu ,οrigi dς Ἀ-ribet atq; uberib. ad moveri, tu etia erus de in .
ductuos pssis humectare papillis, ut condis at maternu trahere alimctu . Sed pri' Id hoc fiat,exiguu emulgendu est Φ colostra vocat,de qua infra. Naea,nis aliqua Colosi . Ien'emittit,agno nocet. Si matre amittat
504쪽
per cornu lac datur ut adolescat . Si aes
matris mammam non accedat,admota C
re opo rtet, & agni labra butyro atque a dipe suillo ungenda,& olfacere labra lacte primi parae minores scelus. Cum nati fuerint agni,cum matribus seorsum clauduntur ut simul& hae partum foueant,& i ii i matrem agnoscere condiscant:postea lasciuietes virgea segregantur area, Vet,ut Varro scribit,ctim dece clies prPterierint palos figunt, quibus eos alliget re aliqua leui, ne membra delibent, neueni inia exultatione puerili macescat. Teneriores a valentioribus semove di,ne ab his opprimant, ac primu mane antequain pasicua procedat grex,atq; vesperi saturis admouendi matrib. agni,&, cu firmi esse coeperint,intra stabulum, tri solio,ac
modica herbaq; tenera,aut etia sursu rib. atq; farina alendi:postea ubi validiusculi fiunt, in vicina aprica loca circa meridio
una cum matrib. emittendi. interea matres no mulgendas,l& lans plus ferant,& agnos plures. Cum depulsi sint agni amatrimus, diligentia adhibenda, ne desiderio contabescant. Itaque doliniendi in nutricatu pabuli bonitate, & 1 si Dgorc & aestu, ne quid laboren cura dum. Cum
505쪽
M IDD DE RE RUSTIc . a scum obliuione iam lactis non aesiderat matres, tum denique compellendos in gregem. Pluribus tamen locis permit iuntur agni unacu matribus in ipso grc gς compasci, & agnos fugere matres ad messem usque dum matres ipsae agnoS repellunt atque .ablactant. Castrandos agnos non minores quinque mensium,neque ante quam calores & frigora se exegerint, ex Varronis sententia. Vertim experientia docet,quo citius,hoc m elius succedere castraturam. Nam in adultio ribus periculosior est,sicut & in alijs animalibus castratis.Quos arietes submitte re volunt potissimum eligunt ex matri bus, quae geminos parere solet. Pabulum ovium optimum herbae,quae aratro proscissae aruis nascuntur.Deinde quq pratis vligine carentibus. Palustres maxime vita dar,& quae iuxta stagna ac paludes. Sylvestria loca propter lanae iacturam incomoda,&, praeter hoc, sentes etiam corpora Vulnerant. Pinguis&campestris situs proceras,Vt paulo ante quoque dicitum, Oves tolerat, collinus quadratas, sylvestris& montosus exiguas, pratis planis' que novalibus tectum pecus commodi nsmu pascitur. Idque non solum generi
506쪽
oqNr A nu Π Rr ns B A oumo . bus,sed etiam coloribus plurimum re fert. Breuiter, quo gramina teneriora hoc magis ouillo pecori conuenitit. Nulla tamen tam blanda pabula, aut pascua, quorum gratia non exolescat usu continuo, nisi pecudum fastidio pastor cur rerit praebito sale, quod velut ad pabuli sale oras condimentum per aestatem canalibusti relictantur gneis impositum,cum e pastu redierint, Oues lambunt, atque eo sapore cupidine bibe di pascendi i cocipiunt. Nacu istu potissimu pingues canto ues,ut Arist. tradit, aestate fale dari die quinto singulis ' cutenis singulos modios. Sic enim pecus incolume & pinguius reddi&vberius lac praebere. Porro contra hybernam penu riam succurritur obiectis per prs sepia intra tectum cibis. Aluntur autem commodissime regionib. calidioribus repositis ulmeis, vel e fraxino frondibus, vel autumnali foeno, i, mollius est,& ob id iucundius Q maturu. Cythiso quoq;&sati ua vicia pascunt. Vbi in c tera defecerint ex pisis excussis, ac leguminibus,triticique stramina,& paleae praebentur. Nam per se frumentu ac legumina cum suis valvulis sumptuosius est si ut quiuis suppe ditare possit,iame aue ne aliisq; frumetis
507쪽
it suppetat copia,& res postulet, nequasi parcendum. Quanta diligentia hoc pecus pascendum, declarat Vergilius Latinorum Poetaru princeps,qui etiam tempora pascendi,& ad aquam ducendi non negligenda putauit: - γίνο Zephstris cum lata Ῥocantibus m
In fastus utruque prege atq; in pascua mittes, Luciferiprimo eum sidere frigida rura
Carpamus,dum mane nouum. um graminη
Et ros in tenera petari gratissima herba. Inde ubi qaarta sitim caeli collegerit hora, Adputeos,aut alia greges ad stagna iubeto
carrente ilignispotare canalibuε Ῥnda. . Medio autem die ad vallem, ut idem canit mox subdens: Sic ubi magna Iouis antiquo robore quere Ingentes tendit ramos,aut sicubi nigra Ilicibus crebris sacra nemus accubat sebra. Rursus deinde mitiga is vapore cogetur ad aquam ,etia per aestatem id factedum, atque iterum ad pascua perducendum, Solis ad oeeoum,cmn frigidus aera Ne per. Temperat Ialtus reficit iam rosida Luna.
Varro pastiones temporibus distingui scribit in Appulia, ut aestate prima lucu
508쪽
OqNP ADD HAPas B Aou UD, ruficeduris. exeant in pastum& tum herba roscida iucunt. meridianam,quae est aridior,iucundita te superet,sole exorto puro propelli, ut redintegrantes rursum ad pastui ala- criores fiant.Circiter meridianos aestus dum deseruescunt,sub imbri seras rupes& arbores patulas subijci, quoad refrigerato aere Vespertino rursus pascant ad solis occasum,atque ita agendum, ut auer sum sit soli caput:nam caput illi molle. Ab occasu paruo interuallo interposito ad bibendum appellunt &rursus pascunt quoad contenebrauit: iterum enim tunc in herba iucunditas. Haec ab Vergiliarii& Caniculae exortu ad aequinoctium autumnale obseruari. Idem Columella &Plinius docet,per emersum caniculae fa dus,ut ante meridiem grex in occiden tem spectans agatur,&ineam parte progrediatur, post meridiem in Orientem. Quibus in locis messes sunt factae, inter est duplici de causa,quod &caduca spica saturantur,& obtritis stramentis & stercoratione faciunt in futurum annum se Spicas ouei getes meliores:attamen nostris non pla- legere non celouem spicas legere. Reliquae pastio- conuenit. n es hyberno ac verno tempore hoc mutant, quod pruina iam exhalata propellunt
509쪽
lunt in pabulum &pascunt diem totum, ac meridiano tempore semel agere pota , fatis habere existimant. Nostratibus ob
seruatur,neque ante exorientem solem,
neque post occasiam pasci oues soris aestate, propter roris noxiam,hyeme non perinde nocentem. Hyeme& vere matuti nis tem porib. intra septa continende tantisper dum dies aruis gelicidia detrahat. Nam pruinosam illis diebus herbam pecudi grauedinem creare, Ventremq; pro . luere. Qitare frigidis, humidisque temporibus anni semel duntaxat ei potestatem aquae faciendam esse. Tumque gre- Pastoris ingis custodem circumspectum este opor-pastendo tet,id quod omnibus omnium quadru- cura. pedum pastoribus praecipitur,ut clementia utatur,& sibili fistulis cantuque ob leetet. Nam Musica delectari id genus Musica pecorum,eoque non minusquam pascu- ius delesta is pinguescere Arabes existimant,ut scribit Aelianus.Sicque moderetur, ut in cogendis, recipiendisque acclamatione,
atque baculo minetur,nec unquam teluineas emittat.Neque ab ipsis longius recedat, nec aut recubet, aut considat. Nanisi procedit, stare debet, quoniam grex quidem custodis officium, sublimem,ceIsissia
510쪽
ssiimamque oculorum veluti speculam desiderat,vi neque tardiores &grauidas dum enictantur, neque agiles & foetas dum procurrunt,separari a caeteris sinat neue sur,aut bestia hallucinantem pastorem decipiat. De pastionibus abunde: de stabulis iam addendum. Nam eorum magna ratio habenda, ut sint loco idoneo, nec vento , quaeque spectent ad orientem magis quim ad meridiem . Colu-
mella humilia postulat, & in longitu
dinem potius quam in latitudinem porrecta,ut hyeme calida sint, nec angustiae scelus oblidant,& poni vult ad meridia nam plagam,nam pecus hoc &si est vesti tissimum,frigoris tamen impatientisti mum, nec minus aestivi vaporis. Nos vidimus stabula huius pecoris quaedam sic disposita,ut& ab oriente, & meridie ostium , & pro temporis ratione coeli capax esset. Columella subiicit, ut stabulum sit ad meridiem obuersum,&ab alia parte vestibulum idque clausum , in quod sit tutus exitus refrigerandi. Danda opera,vt ubi stent, solii is eruderatum sit , & proclivum,ut eue ri facile possit ac fieri purum , & nec vi urina consistere queat. Nam ea uligo non