장음표시 사용
11쪽
Pundamentum II. Marhematic Dioptricum.
Pio ia r. Concretum est ex sale δί. arena, vel lapidibus eo vitii. r. Artificiale est. 3. Igne vehementi funditur. . Fusum tenax est &cohaereta . Igne non absumitur. 6. Ultimus ignis effectus est. . Fusum ferro adhaeret. 3. Ubi bene incaluit, ductile est, x quamcunque figuram assuinit: malle bile tamen non est, sed fatu in concavitatem formatur. s. Cum tenuius est, citra anni hi lationem frangitur.
io. Ubi friget, iri bile est. Unde nostrum proverbium aeque ut vitrum fragile. 1. Sive frigidum sit, sive calidum, translucet. n. Flexibile est,& in fila ductum habet motum rectitudinis. i3. Frigido Sesaianudo dissolvitur, praesertim si liquor salsius sit,& vitrum d
repentc calefacii . Solo Adamante & Smiride sculpitur. is. AEque ut pretiosi lapides diaphanum est & coloratum.16. Aqua sorti, Regia de Mercurii non dissolvitur. 17. Succi acidi, & res aliae quaevis colorcna, gustum, vel qualitatem aliam
ab eo non recipiunt 18. Polituram recipit.
19. Ponderi ejusdem a frequentis limo usu nihil decedit ao. Fusionem aliorum nactallorum promovet, eademque teneriora faciti dii. Quemcunque colorem metallicum interne simul & externe suscipit, ideoque picturis magis aptum est, quam res alia quaevis.1L Omnium quae in toto orbe simi maxime flexibile est, de quamcunque formam si scipit, & si inceptam servatara Liquescit, non calci natur. 2 . Vitrii in patens si aestatis tempore aqua repleatur, in externo latere guttas aquae colligit, idque ad eam altitudinem, ad quam aqua ascendit, a ab aΝima hominis manifeste humectatur. 1s . Globuli vitrei nucis magnitudine, si Mercurio impleantur, de in agnem coni ciantur, haud secius, ac gutta vitri viridis quaqua vertium non sine i noro dc acuto strepitu dissiliunti 16. vini, cerevisae vel cu uscunque alterius liquoris saporem non recipit, neque colorem mutat, aut rubiginem contrahit 17. Lapidum & Metallorum instar caementari potest.28. vitrum potorium astusa aqua, si digito circa marginem dextrὰ fricetur, tonum musicum reddit, acutum vel gravem, pro aquae majore vel minore copia , ipsumque liquorem subsilire facit.
Proprietates Virri ex Kis cro loco pop. cit
i. Vitrum sulphuri concoctum in lapidem induratur. . Σ. Albugo ovorum calci vivae admixta in gluten evadit ad vitrorum conglutinanda fragmenta aptissimum. 3. Vitrum calore ignis liquescit, frigore vero, sive aqueum , sive acrem fuerit, congelascit. . vi ca
12쪽
. Vitrea vasa solum argentum vivum continere pollunt, cae teris quibu Cunque tandem ab eo exesis. s. Vitrum candefactum in aquam fragidam conjectum ita morbidum aditur, ut manibus in minutum pulverem conteri postit. 6. Potest vitrum certa aqua ita attemperari, ut unum vitri frustulum in extremitate ruptum totam massam in insensibilcm pulverem reducat. Fit
autem hoc, si frustulum iterato candefactum igni saepe saepius in aqua frigi
. Vitrum additum fusioni metallorum, ea reddit fluxibilia ob ingentem calorem quo tum ipsium in fusione pollet,lum aliis liquefactilibus praebet
Verum his obiter tantum indicatis unica restat proprictas, quae nobis hoc loco potissimum in considerationem venit, & vastituto nostro consoria o I s ' mior est, nempe quantitas refractionum, qua lucis radios diversimode incita in o dentes, secundum exactam quandam proportionis regulam, densitate sita aliter atque aliter pro ratione graduum incidentiae solet restingere. Quae proprietas, ut perspicue innotescat, sequenti capite modum planiorem, eam tam organico inquirendi, quam etiam ad certas tabulas reducendi pro
CAPUT I I. uomodo quantitaS Refractionum in et Drosit inquirenda, s ad tabulas reducenda p
si actum agere dicar , non adducam hic ab aliis jam demonstrata, ut ab Emanuele Maignam lib. q. perspecZ. Horar. I p. 34. - 3. Dechales Diopi. 5b. r. prop. I. oz ubi clarc demonstrant, quoa radii diversi incidentes iii idem diaphanum diversae rationis, cam habeant proportionem ad refractos, quam eorum sinus. Unde dato quocunque angulo rcsracto cum angulo inclinationis, cui ille respondet, incile erit caeteros refractos caeteris incli- . Patronibus resipondentes in quavis proposita diaphanorum disterentia invenire, & in tabulam redigere. Deinde, quia reciprocum est lucis incidentis S refracti iter,ita ut, ex. gr. m' o Sicut eadem est iii serentia inter vitrum de aerent,quae inter aerem dc vitrum;
ita quoque eadem ratio sit radii refracti, si fiat incidens ad prius incidentem, L Mucissi sat est actus: adeoque qualis est ratio inter sinum radii Refracti ad sinum
inclinationis: ita cadem sit ratio cujuslibet alterius Refracti ad sinum radii . incidentis respondentis. Si jam refractim denso cogitentur incidentes,& radii in raro, qui prius erant incidcntes, fiant refracti, proportio aeque habebitur, facillimumque erit tabulas construere pro singulis gradibus inclinationis ;Lvcangulus quiscunque refractus quaeratur ab aere in vitrum, sive a vitro in aerem : semper enim, sulfinus dati anguli inclimationis a sinum anguli Re Gratia erit sinus Ererim G qui et u anguli adsinum anguli refracti, qui piaritur,) operandum erit quod vero operatione facta prodibit, indicabit angulum re- fractum quaesitum. Verum disii cultas haud modica est in ipsa invenienda ratione, quae refractionem aliquam lucis in vitro exacte dimetiatur, utpote, quae experimento
13쪽
in vitro potius organice sive instrumentaliter inquirenda est, quam rationere' imm ulla possit investigari. Quocirca plures ab Authoribus modi sunt excogi- η i, quorum aliquos adducit Dechales Diopt.lib. i. op. 3. Kepleri tamen modus in Diopi magis arridet, qui talis est Fiat parallelepipedum ABCDEF ex vitro sed angulo recto, capsulae, Verb.grat ligneae, quae sit ejusdem praecise altitudinis , sed latitudine & longitudine malor, ita accommodatum, ut figura es e rationis, recta procedent, nempe a Κ in b, S c Ariad , quod umbrae infundo capsulae satis indicabunt. Radii vero, qui idunt inter c A, ω e fcum medium diversae rationis, nempe vitrum pertransire debent, ab ingres su vitri frangentur, ii, ut ob densitatem ejus ad perpendicularem I A E mosis accedant, progredianturquevcrsu ig. Cum igitur angulus F A d in dicet angulum inclinationis, quia per i s. primi Euclid. aequalis angulo c Ai, qui verus angulus inclinationis est: in & angulus F Ah, vel kfg indicet angulum refractum, facile iam notari poterit disterentia,adeoque ratio alicu us. anguli incidentis ad angulum refractum observari, & dimetiri. Unde,s bdit Keplerus, docuit crebra laorii in observatio in quacunque radiorum inclinatione, quae sit in ista 3o.gradus, anguluin F Ah quem refractum dicimi, esse una tertia parte minorem angulo F Ad, vel aequali huic c Ai, quem inclinationis angulum appellant. Econtra, si radius h A ex vi ro in aerem excurrat, angulum refractum c A i este una tertia majorem angulo inclinationish AF. Ita Keplerus physice adsensum advertit. Paulo exactior ratio invenitur insta in tabulis, o observari potest in instrumento mox exponendo. Mici mo- Hunc Kepleri modum per vitreum parallelepipedum Refractiones di r , ctii non Jici in , scd satis aptum judicem ; aliud tamen perii iis, L mile instrumentum multo accommodatius excogitavi , practiceque con struxi, quo uno intuitu mox cujuslibet anguli inclinationis & retracti correspondentis ratio sive disterentia possit expeditissime observari. Instruici tum autem simile, si parare libeat, ita procedatur. tum sic constructum icum Solis radiis directe obvertitur, radii a XC A. e fradiatione sua
14쪽
P Arctur. inprimis parallelepipedum vitreum, itiale in figura prima literis
HIL L G repraesentatur, quod quanto altius cst & longius, tanto me- iuri lius eiit. atera LG, SI HG sint tertissime polita, reliqua vero , mo- factiones do aequaliter attrita fuit , ut sint expolita, necesse non est. Habito paralle 'U'lepipedo vitreo, in pl.i nisi inra aliqua tabula candida describatur quadrans m ' b ν, ciccidi ABC,dividaturque in suos gradus & minuta, si fieri potest. Porro raudum idescripto quadrante ABC inter vallo H L altitudinis paralleleripedi vitrei ab A in D inensiurato ducatur linea DE parallela lateri ABF ut vides in figura, & posita regula sit per centrum A S singulos gradus, aut graduum decades, . notentur puncta interfectionis inlinea DE, adscribanturque numeri, ut figura monstrat. Exa te omnibus punctis in linea DE notatis ponatur parallelepipedum vitreum stiper basin Dabc, MCera piceata tenuissima affigatur, ut latus HI parti Da praeciscincumbat & cohaereat, nec loco moveri possit: ante vero latus Hi KL tenuis lamella quadrata MN, sive ex charta illa fit sive aliunde , priae figatur, ita ut altitudo eius praeciso adaequet altitudincm lateris IL, & ex aequo respondeat supra in eadem liti ea ipsi K L, ut non tantum laciis IL , sed de propinquam partem tabulae planae ad lineam DE debite possit in umbrare. Atque ita habebis instrumentum Anactasti cum ad vitri refractiones
15쪽
Fundamentum II Mathematico-Dioptriam.
16쪽
CVm Refractiones vitri ad quoscunque inclinationis gradus correspon- Husim indentes volueris observare , obverte instrumentum radiis solaribus , ita ut umbra lamellae MN projiciatur recta via per lineam DE, & singulariter observa, ubi ex tacnutas umbrae radit in linea D E gradum inclinatio- nis assumptum: mox hoc observato, vide quis gradus in ipso vitreo parallelepipedo ab umbra pariter in linea D E abscindatur; is indicabit radium refractum assumptae inclinationis gradat respondentem.
Hoc instrumento cum invenissem, angulo inclinationis grad. 7 o. respondere proxime, quantum physico advertere potui angulum retractum grad. 38. min. o. ac hanc ipsam rcfiactionem convenire cum ea, quam Lircherus Art. Mag. Luc. dcumb. lib. 8. parte. I. c. Σ. summo sanc labore, ut ait, ac ca diligentia , quanta in physica matcria fieri polliit , obsie a- tam tabulae suae Anaclasticae inscruit, candem prae caeteris aliis Observationibus assumere volui, indeque tabulas sequentes 1 uxta doctrinam prius indicatam construerc.
Potest instrumentum Refractorium in sorma de per modum Regulae Annota fila aptius construi, si nempe singula puncta radiorum quadrantis in linea D E inventa circino exacte transferantur in Regulae P. Q. lineam d c, iis totumque instrumentum transversis lineolis paret telis, S adscraptis notis numeralibus Ordinetur , ut figura secunda monstrat.
Ut umbra praecisus adverti queat , valde conveniens est , obse vationem instituere in camera obscura , ubi omnibus bene occlusis solumicibus aliquis lentibus His munitus senestrae convenienter impositus esta a radios solares trajicicndos : dici enim vix potest , quam nitide iis-Hom radiis instriuilentum debite oppositum umbra sita particulas in linea D E, vel d c, praescindat.
Cum inventis angulis Refractis etiam desiderantur anguli Resta Rionis, facile pollunt ii haberi per subiciustionem ; si nempe anguli Re-sracti subducantur ex angulis inclinationis : quod enim residuum erit, iri licabit angulos Reseactionis, atque hoc in casti, dum radiatio proceditri medio rariori in densius, scilicet ab acre in vitrum et quando vero ra- citatio fit a denso in rarius , ut a vitro in aerem , subductio fieri debetrio nulorum inclinationis ab angulis Restachis , ut anguli Refractionis ha-
17쪽
Fundamentum II Muthematic Dioptri .
18쪽
CVm Refractiones vitri ad quoscunque inclinationis gradus correspon- Huius indentes volueris observare , obverte instrumentum radiis solaribus , ita ut umbra lamellae MN projiciatur recta via per lineam DE, de singulamet observa, ubi extremitas inlabrae radit in linea DE gradum inclinationis assumptum: mox hoc obscrvato, Vide quis gradus in ipso vitreo parali lepipedo ab umbra pariter in linea D E abscindatur; is indicabit radium tesiactum alli impiae inclinationis gradui respondentem. Hoc instrumento cum invenissem, angulo inclinationis grad. 7 o. respondere proxime, quantum physice advertorc potui angulum refractum
frad. 38. in in . so. ac hanc ipsam refractionem convenire cum ea , Quam crcherus Art. Mag. Luc. S umb. lib. 8. parte. I. c. 1. si immo sane labore, ut ait, ac ea dilagentia , quanta in physica maioria fieri potitit , observatam Labulae suae Anaclasticae inseruit, candem prae caeteris alias observationibus assumere volui, indeque tabulas sequentes iuxta doctrinam prius indicatam construerc.
L Q ζ instrumentum Refractorium in forma de per modum Regulae Antio , ' aptius construi, si nempe singula puncta radiorum quadrantis in linea DE inventa circino exacte transferantur in Regulae P. Q. lineant d e, ' φ ξ totumque instrumentum transversis lineolis paret telis, de adscriptis notis numeralibus Ordinetur , ut figura secunda monstrat.
Ut umbra Praecisius adverti queat , valde conveniens est , observa mem instituere in camera obscura , ubi omnibus bene occlusis soliunt uia aliquis lentibus suis munitus fenestrae convenienter impositus est a dios solares trajiciendos : dici enim vix potest , quam nitide iis dem radiis instrumcntum debite oppositum umbra si a particulas in linea D L, vel d e, praescindat.
cum iuventis angulis Restachis etiam desiderantur anguli Restastionis, facile postlint ii haberi per subtractionem ; si nempe anguli Retracti subducantur ex angulis inclinationis : quod enim residuum erit, indicabit angulos Res actionis, atque hoc in casti, dum radiatio procedita medio rariori in densius, scilicet ab acre in vitrum et quando vero radiatio fit a denso in rarius , ut a vitro in aerem , subductio fieri debet angulorum inclinationis ab angulis Refractis , ut anguli Refractionis ha
19쪽
Io mundamentum II. Mathematico Dioptricum.
Tabula Refractionum ex aere in vitrum ad
singulos inclinationum gradus secundum proportionem, quam habet sinus anguli refracti per instrumentum nostrum propria
observatione inventi Grad. 3 s. min. uec, ad simum anguli inclinationis Grad. 7 o. supputata.
20쪽
ab aete in virium. Angulus itietinat
Angulus Refractionii, a ue in virium.