장음표시 사용
101쪽
primo. aliquo pudore esse potest. Dando.erogando, elargiendoque ro cunctis m n .sepitem Accipiendo autem inferiorem se eroganti esse ostedit. Recte - 'μpρο 0 quidem illud dicitur,regem tum deum imitari eum pluribus benignus. Π ςΦ', i*ς λbeneficus,ac liberalis esse ostenditur. Deum siquidem omnium retia im, V δ p ς perioac potestate,vel ex hoc quidem dignissimum esse arbitramur.quod . ς β γ
bonorum omnium causa sit. Malorum autem nullam praebet causam. Est enim semper innoxius.Aethiopes, qui Ulteriorem Nili regionem incos Alunt.Ut strabo Geographus refert duos colunt deos, immortesem unum, *IQ gς alterum mortalem. Immortalem eum dicunt, ui rerum omnium sit cau sa.Mortalem autem eum, qui illos beneficio asticit. CH A C ratione ducti reges suos optime de se metitos , deor communes omnium conseruatores,atque custodes esse existimant.Haec est quasi sposio quaedam. ut omnes eorum reges benigni sint, dc bene de omnibus me, reti studeant in referenda quidem gratia rex omnino Ut addecet excellat oportet. indignum enim putare debet ab inferiore aliquo benignitate ac liberalitate superari. Privati nonnulli sunt,qui aurum Aut argentum primcipibus largiantur,lios neque benignos, neque liberales putandos asse flambit Isocrates sed quasi pecunis seneratores,qui paucam mutuant.Ut exigat Plurimam. haec quidem non largitas, sed qusstuosa mercatura nuneupati φλψ -κι poterit. Eκ paruis nanque muneribus magnam commutatione astute,cal, iideque expectat. Quoto cuique priuatorum tants sunt opes, Ut per eas se
principibus ae regibus gratificari posse speret,quod flumen istud est,quod
non capit mare,ut secete ait Plautus Reges δ α - Graeci propter pote p. . ippellant, quod per potentiam Scopes priuatis hominibus hae optes 'μ. ductus strabo regiam persuasionem non oratione contineri dixities
donis,&munetibus:illam autem .Ps Uerborum est oratorum esse ait no O hi regum, quorum opulentia,non eloquentia spledida esse debet. Multa per se ''
diuitias,ac liberalitatem pla runque reges agunt, quae vi, 3c armis nequaα quam assequerentur. Cyneas Pyreti regis orator multas Urbes Pyrro per Geloquentiam conciliauit,sed non pauciores per largitionem N regiam ma p 'gniticentiam .Legati mileti reipublicae caula Athenas missi eloquentiam maximi oratoris Demosthenis argenti manere si angulauerunt. Quocire r.
ea popularis ille facete in eum cauillatus est,quum dixit no id est ' .ς anginam Demosthenem pati sed utrum: is . i. est argentaginam, hoc est ' ' . .
eum non ab angina,Uerum ab argento fuisse strangulatum . . .. . . Q ' 'A D hanc lententiam dicebant Graeci non Philippum ,sed Philippi
aurum Graeciam subegisse. Infinita.atque immensa est bellorum impendinari posse qui legione Una a oo ex suis fiuctibus alere non posset. Alexander vero eiusdem Philippi filius rsicut re es oes reb' gestis superauit se etia beneficetia Sc largitate cuctos nos' ' antecelluit adeo in recusantibus munera sua tristior. molestiorque esset. Saepe etiam dicere solebat eos qui munera principutri respuerent puis ' 'niendos esse.ut qui illorum vinuti inuiderent. Et Phocionem Atheniem p . . sem inrum integrum ac grauem literis monuit, minime se existimaturu'πillum sibi amicum sore, si deinceps munera sua abdicaret. Phocion.
102쪽
CMunificentia indicat etiam regis iustitiam . ni qui res suas ad homi num utilitate largiri gaude b alienis ut manus abstineat verisimile est. Si enim pecuniarum cupidus esset, longe ticilius suas seruaret qua alienas raperet. Optima erit principis persuasio, si opinabitur pecuniis non modo iuste veru etiam liberaliter esse viedu. quando iusto satis sit alien stiora, pete.liberalis autem de suis ad hominum utilitatem, ut elargiri possit.co gitabit. Victorias *penumero per magnificentiam assecutitur reges quas nullis aliis viribus unqua obtinerent.Obsidebat aliquando Philippus Alexandri patet de quo modo dixit castellum quodda,ingenio loci adeo munitum .Ut omnes dicerent ad illud. nisi a csto nullam esse accessum. Tum rex rogauitan asinum pecunia honustiam illuc perducere possent respon, Aurum serto dentibus illis .etiam tunc ait vicimus ergo.Ut ostenderet aurum nonnulla potentius. conficere. quς Vix Ullis aliis Uilibus effici possent, inexpugnabiles arces.&pigraque munitissima oppida eorruptis pecula custodibus inuaserat Philippus unde eius liberalitas in prouerbio venit,ut corruptor potius quam Euberalis aut benignus ab omnibus existimaretur. in Concludendum igitur erit regem no solum per virtutem. que omnia animi bona abundanter suppetit. delicem plane esse posse,sed de eorporis. Se fortunae bonis egere,Ut perfecto maiestatis munere fungi possiti
quas sola mente concipimus.quae a Platone id e dicunditur. las elia persectas ad illas dirigenda esse spe ciem illam. de qua agimus. et inde ducenda esse chetypum.
re fecerat Phidias Atheniensis,quo nisil praestatius in eo genere omnes fere scriptores extitisse testin, tur,cum intueretur Pandenus pictor eximius, admiratione magna ductus artificem rogauit, de ta prs clari operis exemplar accepisset. Tum Phidias ex tribus linmeri versib' eiusmodi imagine delibasse' respondit,qui sunt ad hanc serme sententiam. Inde superciliis iam Iuppiter annuit atris. - Concussitque comam pulchro de vertice recto. Aethereus, nutu & summum tremefecit olympum in Laudant Homeri interpretes hunc poetae locum, qui adnuetem Iouε superciliis tantum ostendato tenui verticis commotione. Hoc imitatur Horanus.cum de eodem deo dixit. Et cuncta supercilio mouentis quasimen , cogitatioque numinis maximi .ex modico frenus gestu ostendatur. At cum de Iunone loqueretur Homerus, ut decori assectum in Utroque ex diuersitate indicaret dixit. Magnumque oculis lustrauit Olympum ut ostenderet illam toto corpore permoveri. cum annueret non superciliis tatum.Vt fecerat Iuppiter. His cogitationibus assecutus est Phidias .vtvulgo
diceretur vel solus imagines Motu videte, vel solus ostendere. re mihi
103쪽
eo tanti occurritinaximi oratoris sentetia illa quum ait . Ego enta se sta Ciceres tuo nihil esse invito genere tam pulchrum, quo non pulchrius id sit unde
imago exprimitur,quod nullis humanis sensibus percipi potestimente ta-mE.& cogitatione complectimur. Et quum de Phidia paulopost loquere, tur.dixit. insidebat in mente illius artificis species quaedam pulchritudinis eximia,quam intuens in eaque defixus ad illius similitudinem artem, &manum dirigebat. Eκ his sentetiis colligimus formas quasdam, ac figuras
perfectas es Iequas sola mentis contemplatione intuemur,non autem oculis cernimus aut auribus percipimus. Sed ex illis similitudinem quandam . ducimus earum rerum,quas acturi sumus. Et sic mentem a sensibus auocado,hsc perfectiora esse cernuntur quam ea,qus vulgo ab aliis imitatione lingulorum ducuntur. Absolutas illas rerum formas Plato Ideas appellat estque eas semper esse, ac ratione Scintelligentia contineti . tera nasci Nee PI, M. O dpse, labi nec diutius esse uno eodemque statu. V m
C NOS igitur de unius viri dominatu, aut imperio dicturi,in his libri,
si ratione, ac via disserere volumus ad ultimam ibi generis forma, ac spe ciem sermonem nostrum redigamus. Atque in optimo principe fingedotalem formemus, qualis fortasse nemo unquam fuit. Non enim quere dum a nobis est quis eiusmodi fuerit. sed videndum erit qualis debe at esse ille quem optimum regem, aut principem esse statuimus. Nec unum nobis aliquem praeficimus, cui virtutes omnes regias tribuamus. Nam ut ait Nestor apud Homeru non uni duci omnia a deo data sunt. Vnus siquidevincendi arte caret-lter animi fortitudine,Alius celeritate conficiendi. --
Alius consilio agendi. Pauci quidem sunt, qui pacis pariter,& belli artes optime calleant . Plato cum iustitiam, ciuilemque sapientiam docere vellet ri, non Atheniensium rempublicam. aut Lacedrmoniorum scripsit. quam, P - ς' uis altera studiis sapientis,altera armis polleret. Sed nouam,ac commemritiam limcit ciuitatem perfectam aliam Ideam respiciens. de qua modo dixi,q2 ciuitas nunquam fuit sc nunquam futura est.Impossibi se aut disuticile admodum existimauit esse Philosophus ille sipientissimus eis vera virtutem persuadere,qui liberiore licentia prolapsi, deprauatis moribus viuere conlueuissent. Quocirca cum a Cyreneis aliquando rogaretur,Uteor Cyrenes. rum rempublicam melioribus legibus. c constitutionibus emendaret,
respondit. Viri Cyrenei dissicillimum admodum est amplissima fortuna
distolutos ciues aliquibus durioribus legibus continere. Et cum inuitares tura conciuibus suis,ut ad rempublicam accederet, est. Novi equidem Athenientes eiusmodi viros esse qui sibi persuaderi quae iusta ,εc recta Athenienses Iuni neutiquam permitterent. 3c se vim eis facere nequire, et si etiam pollet,id nequaquam ficere velle,cum neru 'omnino sit, patriae, aut paurentibus vim aliquam asserre.
Satius igitur squiusve esse ut ad reni publicam non accederet.&eos doceret qui facile ses virtute persuaderi sinerent. Xenophon Socraticus, Xenophon. m. 'tony-fuisse pauloante dixi, Syri iunioris Persam regis Cyrus. disciplinam suauissima eloquentia seripsit:& preceptorem inducit Cama bylem illius Patre qui rerum gestarum gloria non contemnedus fuit, nisi Cambyses. ambiguitas Grecatum historiarum nos dubios ancipitesque reddat.
UI A ENIM palamis regnis Aegyptu,qua per iniuriam occupa est.
104쪽
Onesicritus. Alexander. nullis.
Thebe. Meupauit.Et quas non cum hominibus tantum, verum etiam eum disibellum gereret omnes sacras ora euertit. eu in thebas. poliquam s di,tipuit summa impietatis tauitia grassatus est.Eius Vrbis non solum porα Homerus. tarum ambitiosum numerum, & custodum equitum milia admiratus eli Strabo. li. vii. Homerus sed spaciosum moenium ambitum ciuium diuitias, publica Cambulas. que opulῆtias de Cambyse strabo eiusinodi verba protulit. Heliopolisso lis urbs templum habuit vetustissimu.ouod Cambyses euertit cuius mestis indiciis insania.ae sacrilegium ostenditur . Templa enim partim igne, Ammon. partim ferro destruxit.Singulas quasque imagines mutilans excide Amαbures. Ad ammonis quoque templum nobilimmum expugnandum exuercitum misit,qui tempestatib'.&arens vi obrutus periit. Cambylem igitur audiemus loquerem de virtute aut optimi principis praecepta trademtem Putabimus ne illum melius aliis posse praxipere, quam se ipsum instituere nisi forsitan ex Xenophontis eloquio melior factus esset aut ab eo
reuocatus ab inferis.iustitiam pietatemque didicisset. sed philosophus ille enissitissimus non ad veritatem historiae, sed ad adulationem Uyn regis. illa scripsit.Onesicritus Diogenis discipulus eadem similitudine Tyrocinia Alex dii scripsit. Et certe regum omnium auctorem habuit, a quo nomodo egregis inciolis praecepta.& primae eruditionis monita accipem v
tam multarum etiam virtutum exempla.
ωS EO EGO sic statuo nihil in simplici genere perfectum omni ex parte inueniri posse. Prudelissim' mihi videtur tasse Zeusis Heracla tes pictor ille eximius Aui ex pluribus diuersisque puellarum formis per fectam pulchritudinem delibauit. Nec unius exemplar satis esse putauit
adithus foemine simulacrum pingendum cuius formam uniuersa ro' cia admirata sit, Sc omnes poetae laudibus eam extulerint, proque ea Asia omnis.& Europa certauerit rec inuentus sit Uspiam sculptor aut mactor, qui illius imaginem arte sua aequare potuerit. Eadem diligentia vlus dicitur idem artifex eum Agrigetinis lacturu* esset stabulam illam, quam in templo Iunonis Luciniae publice dicauerunt. Primo enim virgines IvΠ0Mςidi/ eorum nudas complures inspexit,3 quinque forma prael tantiores elagit, ut quodeqnque in singulis laudatissimum esset, pictura imitaretur.hanet sententiam esse probasse videtur Eupompus etiam pictor, qui rogatus ampOpi pyς ' quodam em antiquorum artificum cum pingeret sbi proponeret ad Hirps rum' imitandum .dixisse fertur. demonstrata hominum multitudine natura ipsam sequamur oportet, non hominem aliquem. Quo ex dicto Lusppus syppus Symonius dicere solebat, audendi rationem sese in pictura ac cepisse. Et certe natura ipsa rus pene omnes edocuit. Age ne ab Omo:
na huius artis discedamus. Pictura ut veteres docent, initiu accepit ala hoDicture initiu minis umbra in sole inspecta.quae deinde lineis circunductis simulacrum m hominis ostendebat.Hinc linearis ars quae Graphis dicebaturiduxit oriuginem. cuius inuentorem alii' Philodem Aegyptium alii fleantem Corinthium fuisse perhibent, qui primi ea Vs sunt, sine ulla colorum diuuerfitate . sed usus deinde, dc exercitatio omnes artes perlicit. Ocoro cum de optimo genere orandi scripturus esset singulos quosque orat res qui ante eum dixerant aut scripserant suo ordine recensuit, tam cara
eos, quam latinos. Et unuscuiusque virtutem miro ingenii acumini. Graphis. Cicero.
105쪽
que verborum proprietate expressit:& nihiI reliquit, quod in aliquo prodibandum esse diceret. Quinetiam cum non modo elaros, sed obscuros etiaaIiqua saltem ex parte laudaret, ut qui opinaretur in mediocribus quoque aliquid esse,quod placere pollit. Exclamantem Atticum inducit, ac dice terii. Tu nune quidem delace hauris, i ipse responsum assert, se omnes conquirere,qui in multitudine dicere ausi sunt e quid omitteret,quod utilitati conduceret. Atqui cu in alio loco Demosthenem cunctis aliis orata Demostheatoribus praetulisset dixit tame illum non semper aures suas implere quipe nes. pe quae capacissimae sint longeque perfectius aliquid nonnunquam expelctet. Idcirco perfectionem veram ducedam es Ie a suprema illa imagine.
de qua modo dixi arbitratur. uti
D E LIB A NOU M quoque es e ex singulis quibusque quod per
laetissimum esse apparebit. Nec Lysippum pictore probare videtur, qui Lusippus, unum solum Polycleti opus quasi magistrum sibi prsfecit a quo tantu ai: Polyiaraus
dicetit ut ad id exemplar sexceta.& decem opera perfecerit. Dicebat naαque Lysippus Doriphorum puerum a Polycleto tactum omnes artis vir stutes in se habere. Proinde artifices illum canona vocabant,& lineamenta totius artis ex eo sumebant.Ueluti a lege quadam totius pictum. Adeo in uno opere ars omnis cosummata erat. Huius quoque maximi oratoris excplo dixit Horatius Quandoque bonus dormitat Homerus. Et quamuis diuinus ille poeta. Delicitate ingenii cunctis mortalibus cusensu omnium scriptorum prefertur, tamen aliquando conniuescereaut oscitate Horatio Horatius visus est,plaeraque sunt in disciplinisac artibus.qus nullis praeceptis edoce Homerus ti possunt,& vix etiam propriis Verbis exprimi.Fς quidem magno inges nio viri alta cogitatione diuturnoque Usu adepti lunt,Et ne a pingendi officina recedam.quanti laboris est animi assectus penicillinumbra lumine. ac colorum Varietate exprimere.Non enim satis est pictorem corporum tenus tantum laborare .sed animi quoque sensus. Ut exprimat omni sura, Polycletus. omnique diligentia nitatur oportet. Polyeletus Sythionius animi assectus plurimum dicitur ostedisse,& praecipue in illis duobus pueris,quos nudos talis ludetes fecit. Uiui enim.& pene spirantes esse videbantur quo opere nullum perfectius absolutum pigrique iudicauerunt. Laudatur etiam hae in re Lysippus. et hinc gloriabundus dicere solebat . alios artifices quales essent homines facere se autem quales viderentur.Euphranor quoque marimam laudem assecutus est in Pande.quem ex aere fecit.in quo omnia simul intelligebantur.videbatur siquidem iudex dearum Amator Helenp,
de Achillis etiam interfector. hanc solertiam sunt qui primu cogitasse purientAristidem Thebanum pictorem .Huius pictura niit vibe ab hostibur
plaad matris morietis ex vulnere mamam adrepes infans. intelligebatur enim sentire mater,& timere ne mortuo lacte sanguinem tinns lamaberet. Est 3c alia occulta virtus.quam in pictura omnium praecipuam dicebat ess e Apelles haec Graece.gratia a nostris. et Ven' poetico Verbo dicitur.Hane Apellis sibi soli vendicabat. dicebat enim reliqua omnia pictores alios cogitasse Uenustatem autem se solum cognouisse. N V N Cad propositam ratione redeo. Multa animi bona in Alexasdro extiterunt indoles in primis qua reges. omnes praeuertit. constantia
106쪽
mentia in eaptiuos. Quis consideratior illo quis rectior quis prudentior quis moderatior. quia in laboribus istior quis benignitate aiberalitate. magnificentia prς stantioreHse tame.& complura alia animi corporisque Alexandri te bona sola ebrietate,ac temulentiastedauit, ua ciuidem aliquando percitus
mutentia violentior truculentiorque in amicos. quam in nostes extitit. Iulius auis.
Iulius eqsar Cesar animi pistantia mortales omnes longe anteistit. i ut plutarchua Plutarchus in testatur nemo sum moriam virorum. aut clariss morum ducum impera cisaris vita. torum regumVe prsferedus unquam fuit. Nam siquis Fabios. Scipiones.
Metellos, Syllam,Marium,inruque lucullum.& ipsum Pompeium huic contulerit. Cesaris gesti omni ex parte superabunt,qui si imperium no inesuasisset sed illud sine iniuria qui: sivisset. Uellege aut reditario iure accedipisset.is solus esset, a quo exempla pene omnia quς adoptimum quemdi ' l que regem aut imperatorem pertinerent.eruere possemus. Sed quonia, εο Alexandro.& huic aliquid defuit. quod ad cumulum virtutum accedere debuisset persectum aliud quippiam atque omni ex parte absolutum qu ramus , delibando a singulis quod optimum fueritiquando in Uno omnia accumulata atque perfecta inuenire nequaquam ponimus. Exemplumque Marci Varronis sequamur. qui cum optimum ciuem,&principem reipublicς describere vellet non uno.aut altero contentus fuit,sed septim gentorum virorum illustrium non solum vitas ac mores.& pr ara domi militisque gesta oratione coplexus est. Verum singulorum imaginem, ae
Plinius. iaciem termone.veluti penicillo expressit. Nec pisceptum illud Plinii se eundi viti eruditissimi hoc loco seruabo.qui in quadem epistola ait Pisciupere qualis esse debeat princeps pulchrum quidem, sed onerosum, ac pedine superbum est. laudare vero optimum principem,ac per hoc posteris,ue Iut e speculo Iumen quod sequantur aliis ostendere. idem Vtilitatis pluit mu, habet arrogantis vero nihil. Ego tame institutu meu sequar auctori bus tot Graecis philosophis , uos principio huius operis mei recensui nedum arrogantis calumniam rugiam adulationis crimen subeam, quod Ionge grauius mihi esse videtur. V ideo enim quosda deprehedi, quod ea per blanditias in principe aliquo laudauerint quae Vel tacenda fuissent. quia frigidiora esse viderentur.vel omnino vituperanda, quas turpia.& indigna Xenoph*n libero homine. Adulationis.atque mendacii reprenensione non caruit MPl xQ- . nophon.quum ea de Cambyse. 6c Cyro dixit,quae a virtute longe aliena erant. unde Plato in eum inquit. Que de Cyro scit butur fieta omnia sunt.& ad beneuolentiam potius captandam dicta. quam ad fidem veritatis. Fuit siquidem Cyrus vir prudens, ae strenuus cuius paedia Xenophon scii, psit.Cicero quoque ut Platonis in omnib' imitator cognosci possit,ait.Xenophon veram historiae fidem non sequitur: sed effigiem iusti imperii. Nos igitur praecepta nostra a prima regis educatione. atque institutione
107쪽
TITULUS QUINTUS.HRYSIPPUS SOLENSIS QVEM LA
ertius quinque & septingenta librorum volumina scri psisse testatur quum sapientem futurum a materno utero alendum educadumque sumeret, Iactis alimoniam propriae parenti,ut natura edocet tradit. Nam nequau quam integra mater esse videretur illa,qus cuin aluo haberet eum aluit,quem ignorabat. si postquam inludicem homo editus est,eum alio ablegaret, sed si quo casu Iac nato infanti praebere nequiret Uidendum est,ut nutrices, quas adhibet .sapientes sint,si fieri potes.& nullo vitio manifesto inquinais. Plurimum enim confert Iauctis alimonia non modo ad corpus formandum ,verum etiam ad affectus, ac mores. Temu Ientis,iracundia ignauia torpor.& his similia etiam cum Iacte ducuntur. Uidendum igitur erit,ut laetentes regis pueri, nisi a matre alantur.optimas habeant nutrices,& animo, corporeque' praestantes: sintque etia puro,nitidoquo sermone. hae fututu regem a prima state edoceat ea quorum pudeat cum creuefit Vel dediscere cogatur. Natura enim pueuia tenacissimi sunt in his, quae a teneris unguiculis ut aiuntgraeci) accirpiunt. Et deteriora sui Quintilianus refert pertinaciter herent, bona autefacile mutantur in peius. Alcibiades Atheniensis quibuscunque dubiis, Graecisac Barbaris tempotibus sitis fortitudine consilio &scientia rei militatis prsserendus fuit. Et in omnibus certaminibus, quibus praffuit, hoαstes terra marique superauit. Is nihil in inta magis expetedum duxit, qua vi fama,& rerum gestarum gloria caeteros omnes anteiret.Fuit autem ausdax,& intrepidus adeo ut Spartanus potius quam Atheniesis Videretur. Hanc naturam complures eius aequales putabat eum a lactis alimonia duaxisse. Nutrix si quidem eius Iac a fuit,Amicla nomine, Ut locupletes trastes sunt Antisthenes ,&PIato. uae animorum differentia inter has tres ciuitates suetit facete admodum docuit Stratonicus, qui monebat Atheo menses,Vt mysteria pompasque agerent. Elienses ludos ederent, ceda monios autem verberibus illos csderet,quum deliqcissent. Erat enim vulgata eo tempore opinio inter omnes gentes, cedaemonios Graecorum omnium prsceptores esse: 8c fortitudinis ae rei militaris magistros a qui αbus cum aliquando rediret Diogenes Cynicus.& Athenas pergeret, interroganti Unde veniret.& quo iret,scite respondebat,se venire a viris accodere autem ad mulieres. Agesilaus Uero Spartanorum rex glorianti cuida
Atheniensi quod moenia Athenarum admirande latitudinisatque altitudinis essent,subridens ait ad optime factum fuisse quando ea moenia no inris construm essent sed mulieribus. hςeAgesilai sintentia cum Romanis conuenit, qui ut strabo refert dicere solebant, non viris moenia, sed viros moenibus propugnacula assene debere.
Nutfices fvituri regis quales esse deubeant.
i. isti. Ora. Mala tenaci 'hpret, bona fa
Alcibiades. Amida Diogenes. Ex Rutharacho in apophthematis.
TITVLVS SEXTUS. fili SED REDEA τ
108쪽
LIBRI SECUNDI IED REDEAT IAM SERMO VNDE
j defluxit, lactis educatio plurimu potest. Cernimus nosnuquam Abstemias nutrices abstemios alumnos ed 4 care Sc ex contrario temulentas ebriosos alere, in caete
ris quoque animalibus id etiam usu venit, hoedi si quia -: dem. qui ovium lacte aluntur molliore sunt capillo.
Hoedi ouiuia quam quos propriae matres nutriunt. Et agni quibus cacte nutriti pzae praebet duriore sunt lana,vi docent veteres illi,qui elegantissime molliore sunt de agricolatione scripserunt. Optinas igitur nutrices regis filio,qui ad re villo. ni spem editus est in lucem deligendae sunt, & prudentia, virtute moriabus sermone forman habitudine probatissimae ne natus ad tantam subli, mitatem infans in primo Vitae limine tam parua diligetia fraudetur. Sed de hac tenera educatioe paucis a me hoc loco disserendum esse puto, S: GIum de his dicendum, quae sublimiora sunt,3c supra ciuiles mores esse vi dentur.& ad solos principes pertinent. Communia siquidem, & vulgaria illa.qu singulos quosque ciues respiciunt satis superque tractaui in libris
de ciuili societate. Omnis prima educatio muliebris est,&praecipue maestri incumbit. Cornelia Gracchorum mater filiorum eloquentiam ex ser, monis consuetudine a tenera aetate adiuuit. sic etiam Aurelia Caesaris. Se Actia Augusti , he nanque matres educationibus liberorum sic praefuerutvt eos quasi ab inlantia reipublicae principes formauerint. Priscis enim teporibus magnorum virorum coniugesac filiae non lanificii .aut lini usuiri Gri tensa tantum callebant, erum Uiriles quoque Virtutes ac disciplinas imitabam
' ui. Hotiensia enim Quinti illius hortensii filiaSi de eloquentis laude
cum Cicerone certauit cum ordo matronarum a Triumuiris graui tributo oneratus esse,nec quispiam Uirorum prae timore patrocinium eis praesta re auderet. causam foeminarum apud triumuiros constanter. Deliciterque prebuit. pater namque eloquentia mira grauitate.& gratia expressit. Ante septimum aetatis annum pueri ad patris conspectum raro accedebant,non
Lacedemonii modo apud Lacedaemonios quoru castigatissima eruditio filii, vetia apud alias complures nationes, S praesertim apud Persas. & Scythas hoc ideo Perst. obseruabant,ne filii ante patrem dignoscerent,quam illum vereri ac veneiati didicissent. Et alia etiam ratione,ne parentes primae teneritudinis bladitiis illecti nimia indulgentia in pueros tenerentur.ne si quid eis accideatet. ut prae illius aetatis infirmitate fieri solet.nimio moerore augerentur, Galli interea eorum curam matribus relinquebant. Durius Galli agebant ut te, Caesar. Caesar cui non ante filios suos se adire permittebant, quam adoleius
ni ει munus militie sustinere possent.
14 MAGNI REFERRE Q.VOS QVISQVE' Avo IAT QUOTIDIE. QUIBUS
CUM LOQUATURA PUERO. ET OVIBUS CUM FRE, OVENS SIT CONSUE TUDO.
109쪽
ATERNAE igit eure erit no modovi salubile
ter alatur puer & ut optimo puroque sermoni conssuescat sed ut nihil turpe aut indecorum audiat ceruna taut suspicari postit. Scurr Mimi . Histriones,& eiusmodi artifices ab illius aspectu exagitandi, γhibendique sunt. nequitiarum illecebram,ac omniuvoluptatum sementem iaciunt quae in primum adoleuit,indolis,ac probitatis igniculos quosdam a natura nobis ingenitos Ut ait Plato extinguit & Virtutem animi ac corporis Plato effoeminat atque enervat. Arcendi etiam S exagitandi sunt Pumiliones quos Graeci ταν et appellant, homines scilicet parua nimis &humili statu, ra quos Octauius Caesar horrebat,& sic ectrapelos omnesac mancos. Asi Octaui serebat nanque illos naturae ludibria esse,&monstramali ominis. Optime legislatores statuerunt non alendos esse neque inter liberos habedos, quos mulier monstris similes,& contra humani generis formam peperit. Hos quoq; inter prodigia procurados esse veteres historici affirmant. Pellendi etia sunt Spadones quasi violatae naturae mostra. Sunt enim obluridi ener Spadonetiues ignaui, indecoraque membrorum compage deformes. Semiramis reα Semiramis
pina, quae prima teneros mares abscidisse dicitur iacturam non minimam laudis, uam ex condita Babylone assecuta fuerat,effecit hoc scelerato fia gitio. ius tamen pessimum exemplum pia rςque orientales regins imista is diutius Eunuchos in deliciis habuerunt. Fabulas illas quibus pueris nuttices eblandiuntur,non probat Plato. Ait enim quando pueri per arta: Plato. tem ad rationem animo capessendam minus idonei sunt ludo,ioco, fabuαlisque praeparentur. quaequidem si falsae sunt faciem quadam veritatis praeseserant oportet, Ut Uers esse posse videantur,omnino tamen castae sint ac
modestς,& nullam turpitudinis speciem praestent. Nihil quoque timoris.
formidinisve incutiant cauendum est: neve vanam aliquam Sc anilem sua perstitionem inducant. Obscoenitas omnis verborum a puerorum auribus prohibenda est,tio obscoenitas bertatem quidem verborum dicetia quoque actionum tequitur. Turpiter verborum. etiam dicta,turpiter ficta comitantur. Puerorum indolem non tam adiuuuant,quae quotidie benedicuntur quam inficiunt quae pessime & petulanuter proferuntur. Haec enim pertinaciter in mente haerent, illa autem far Scythi L cile dilabuntur. Scythg moderatione &abstinentia caeteros mortales anutecellunt. Et hoc admirandum in psimis veteres esse scribunt. Id illis a na Graeci. tura datum.quod ne Graeci quidem doctrina ac praeceptis assequi potuerrunt. Nam si Graecorum isti is disciplinis excultos mores cum illorum indoesta Barbatie conferas vincunt omnino Barbari.tanto plus in Scythis Thraces potuit vitiorum ignoratio quam in Graecis virtutis cognitio. Thraces Menander modestissimi habiti sunt de quibus Menander ut refert Strabo) eiusmodi Gethae. Verba protulit.Τhraces Universi.& praecipue nos Geths nam indigenam me eorum esse glorior omnium rerum continentiam valde agimus. Noerit igitur parua eruditio in pueris assequi ut vitia omnino ignorent.
110쪽
LXVIIL LIBRI SECUNDITITVLVS OCTAVVS.
D HIB E N DI deinde sunt viti graues 3c eriis
diti,qui alendi ,exercendi erudiendique pueri coram habeant prasintque aliis praeceptoribus m Uiudeant ne quid turpiter aut indecore aganti sed rem αpori adsint ac curent,ut quisque officio suo modes ste sancte iusteq; fungatur. Et artem suam doceat. alienam autem no attingat.Optime in veteri Pt
uerbio praecipitur. ARTEM quisque suam do
λ Sic enim ab ineunte aetate reges instituendi sunt,ut non Iu sibi ipsis. sed illis quibus praesunt sapientia & exemplo prosint. Achilles diligentes habuit praeceptores.& in primis Phoenicem Amyntoris filium qui cum suadente nouerca rem cum patris concubina habuisset, patria eiectus est, 3c ad Peleum diuertit,a quo grato hospitio susceptus,Achilli dicendi Massique magister adhibitus est, multo tamen plura didicit Achilles a Chiis rone Thessalo.quem poeta: centaurum ex dimidio equum propter equimtandi peritiam fuisse fabulantur.Unde illud Claudiani Poetς Ocius hausit Achilles Semiferi praecepta senis,seu cuspidis artes Sive lyrs cantus
Philippus Macedo Magni Alexandii pater sordidum ante se Macera
donum nomen ad spem imperii totius orbis terrarum erexit. Et si causam Unde tantae Uirtutis incrementa manaverint quaerimus,inueniemus Prismam eruditionem solida ei fundamenta gloriae ac laudis iecisse. Alexansder enim eius frater natu maior regiam dignitatem apud Macedones να
rebat,contra quos illi rici gens eo tempore potentia & armis illustris bes,lum gerebat. Uerum cum rursus succubuissent Macedones compulsi sunt. Ut pacem redimerent arbitrio Thebanorum .qui pro Utrisque spoponde: Philippus ab runt. Dati sunt eis a Macedonibus obsides, quotum p incipes Philipp' re, Epaminunda gis frater extitit,qui tum adolescenserat. Is triennio apud Epaminundani edoctus. desedit.a quo bonarum artiu studia,& rei militaris disciplina perdidicit. Et sic breui tempore virtute excelluit,vt quum mortuo fratri in regno successisset non solum illiticos pro quibus obses datus fuerat subegerit, veru non dubitauerit totius Graeciae impenum inuadere,& omnium ante se regum gesta Ionge superare, et quamuis in rebus bellicis assidue Vera sabaturitamen a liberalibus studiis nunquam aberat. in quibus tantum Pror Cicero de cla fecit,ut libros Epistolarum reliquerit. quos Cicero se lectitasse refert. M ibris oratorib'. lorum grauitatem, prudentiam.& eloquentiam non mediocriter laudat. Leonidas ale: Hie deinde magnam diligentiam in Alexandro filio erudiendo, insti xandri pada: tuendoque exhibuit. Nam Leonidam virum integrum,& morum comtagogus. rate ac iucunditate conspicuum qui Olympiadi per affinitatem conium Diogenes. ctus erat pracceptoribus ministris,sernilisque prsfecit. Hunc tamen Di genes Babylonius scripsit vitiis quibusdam Alexandrum imbuisse, quae robustum quoque ac maximum regem ab illa puerili institutione pro αQuiti. e. si. Ii. secuta sunt, ut Fabius Quintilianus refert. Lusimachum autem praecept i. insti. orato. rem inter bonarum artium doctores esse voluit, qui stpe per iocu dicebat