장음표시 사용
171쪽
Malesani chirurgi vulgares acerrime rixantur, an vulnus in temporibus dilatandum sit ' Verum juxta nostra pi incipi g & supra allatas rationes , talem dilatationcm respuimus , etiam si ossis iraetura adesset , quia incideretur ustulus temporalis , quo secto , delirium, cari , & alia pessima acciderent symptomata. Item in musculo temporali venae , arteriae, di nervi disse in inantur, qu bus in dilatatione laesis haemorrhagia , de
convulsio ob magnam nervorum exinde egredienti uim copiam oboriretur, ut LI . cap. ult. de vulneribus inquit: cuibus temporasecantur, o vulsio in contraria parae oboritur.
similiter maxillae inferiori incommodum afferretur , & ejus motus inhiberetur , ob musculi temporalis laesionem , qui maxillae motui addictus est, & auditus organo vicino detrimentum afferre posset. Et ex his ccidentibus deduxit II p. quod : Culacra, qua sunt in muscula Gmporali sans lethalia r Si in primo vulnere lethalia pronunciavit, in secundo scilicet in dilatatione, lethali ora intelligimus , praecipue quia vulneri additur vulnus. Dilatant vulgares vulnus stipsa suturam, sed perperam Operantur , nam per futuras transit ligari mentum ortum ab interni men brana, & facile affectio membranis communicatur.
Bardi chirurgi in frontis vulnere per transversum , si sectione opus est, dilatant, ex qua dilatatione cutis, & musculus ille, qui palpebram attollit, deorsum decidit, M oculum co erici ac moacra
impedit: non itaque talis dilat tio fieri debet, quod si lanienam
exercere velint, saltim sectionem a parte inferiori sui sum versus in liantur. Nec saltim sectionem numis amplam faciant, sed tantam, quantam detegenda plaga requirit alias ex majori cicatrice no a solum deformitas exsurgeret, .a pars denudata etiam limbecilla
Cranium variis laditur modis , quos pro curatione prosequi opo tet : Si itaque capitis cutis sit vulnerata , pericranium sectum , os contusum, vel frae iam, vel aliquod ossis segmentum membranam lancinet, vel ipsum os depressum , & comprimat, sive adsit rima, vel
teli sedes , vel non , si sanies defluxa, vel saltim suspicio sit, ut ad nacmbranam defluere possit, semper pi imo dilatant vulnus, deii
de os aperiunt, & ante ossis ape
tionem ipsum abradunt, sive ad rit fractura , sive rima, sive teli sedes , ut qualis sit in profundo, pateat. Verum accidit quandoque, ut si actura, seu rima in superlicie externa sit valde lata , det in imi parte angustissima: quandoque, ut in parte interni sit lata , & insuperficie angusta: quandoque, ut stactura sit tantum in exteriori ossis lamina, & non inseriori, re prosunda , ac tunc os non est aperiendum. Itaque os abradendum estante ejus apertionem , ne chirura si decipiautur , & aeger magno viatae discrimini submittatur. Si inter abradendum amittatur rima , abrasionem non sequuntur, sed i tamentum atramento imbutum su- -
172쪽
c Ap. XXXIV. De Cianti fractura
fra abrasonis locum imponunt, &sequenti die vulnus detegunt, &visam lineam abradunt, eo usque apparebit rima. Si haec ad meditullium tantum devenerit, ibi desistunt: Sed si rima inseriorem penetret laminam , tunc si rima sit lata, os secant, & membrauam dein
Tribus de causis os aperiendum censent, prima est, quando certo sciunt ex symptomatibus , quo a ateria aliqua sub osse continetur : symptomata sunt delirium , inflammatio , magna membranae pulsatio , mentis alienatio , sentitum deperditio , stupor, sopor, vel similia, quae vel materiam sa-Diosam infra os , vel laesam membra Dam indicant. Cceterum haec frix plomata aliter evenire soleat , absque eo quod materia saniosa lateat, vel membrana laesa sit. Secunda , quando ex fractura , vel rima , quae est tacta in olle , prolapsus est sanguis , vel ichor ad membranam . sed hic optimae notae medicamentis , ut diximus , absque ossis incisione resolvi pote si . Tertia, quando ossis fractura est capillaris, S nimis angulia, tamen fractum est ad membranam usque, di materia aliqua intus adest. Verum lynceos non habent oculos vulgares , & visu ad membranam usque penetrare possint.
Si igitur ossis laesio fuerit, sic ut internarum partium aliquam male haberi existimant, puta vel vena rupta , unde sanguis sub cranio estu us ; sub calvaria vagus exitum Pollulet, vel pus, quod contingitiis , qui jam diu vulnus accepere, vel ossis cerebrum collisione pre matur , vel ab aliqua asperitatec si os fractum sit) lancinetur , ad ossis excisionem deveniunt. Sed quando os aperire opor te at , ve stiganti Communis fere omnium vitigarium sententia est, quod non aperiendum est , nisi quando ex symptomatibus conqstabit, quando sanies est prolapsa ad me ningem, quae symptomata
Crinat, cum vulneratus incipiet dein
lirare , vel obmutescere , deni rari os, de similia: sed extra rem loquuntur , &sero sapiunt Phryges, quia inflammationi , & aliis incommodis , antequam eveniant, Occurrendum est, ct postquam facta sunt, vitae spes in angusto est , & vulneratus alterum habet pedem in cymba Charontis. Paulus inquit , quod si hyems sit, sat est
aperire os ante decimam quartam diem ; aestate vero ante septimam. Sed Hip. mouet , ut ante quariam semper , sive aestas , si ve hyems sit, OS aperi tur , vel saltem ante septimam , & ita vel in secunda, vel tertia , vel quinta , vel sexta die
detegenda est membrana, in quarta autem minime, quia dies eli indicatoria. Vult autem Hip. ut ape riatur ante quartam , quia in quin natura non habebit impedimen tum, quo minus agat contra mor
Coeterum nos ossicidas mone. mus, haec secundum eorum cor dis duritiem, di ignorantiam, non autem secundum nostram mentem dicimus ut os aperiant, quanto
citius nexi potest; si i itaque pri-
173쪽
mo putὶ die, vel secundo , quo incisionem, puta abrasonem, Scsanquis no dum coagulatus est, terebrationem, Abrasione in ossi ut iacilius exeat, ne vagabundus Lm fissuris utuntur , di tam diu cerebrum pertu . bet, vel premen- abradunt, donec fissuram penitus do obruat, vel aestuando inflam- adimant, & os albicans, & pa-met, minusque extendendo , do- rum sanguine rubicundum evadat,
lorem faciat. Verum ubi a princi- sed pericranio prius soluto, quod
pio non facta suexit, eamque sub- aeque, ac vulneris labia instrumen terfugere non liceat, satius nam- to derasorio tangi non possint. T que est quoquo modo tardIus re- rQbratione in masnis, & prosun- mediis occvuere , quam iis prae- dis ossium contusionibus , α frotermistes sine spe aegrum destitu- cturis utuntur.ere. Quare tertio, & quarto, sera Perforationis modus talis estito ; vel decimo quarto, & reliquis Derasis capillis, cutis in crucis diebus indiscriminatim fieri po- formam ad pericranium usque est test: non enim pro hoc opere prae- incidenda , vitatis musculis ten sando criticos dies timere opor- poralibus , di suturis, & pro haetet, ut quidam iaciunt in non in- vice vulnus ligandum, nisi san tellioentes artem, existimantes guinis effusio, quae chirurgum alia id , quc d ad unum refertur in arte quando diem unum, atque alte- medica , idem reliquis omnibus Ium detinet, tam pauca esset, ut esse referendum , nulla habita d, simul etiam pericranium a subjectos inctione, errant tam n maximE. cranio deduci posset poli aliquot Observantur tamen in iis critici horas scranio iam denudato mem- dies ad prognosim, non autem ad branis obturentur aegri aures, ne curationem , in febribus autem ad strepitum, S uridor ii tana in utrumque, nam in febribus purga- abrasone , quam in terebrationetiones , & phlebotomia , neque sentiat, qui fit, dum operatio pe- aliud quicquam, quod naturam ab ragitur, ta vulneris labia , ne are opere divertere possit , si aliquid cant, ta humores in ipsis recrust disposita, agere verendum est, descant, madefiant oleo io aceo,uon aliam ob caussam , verum in desuperimposito linteolo , vulne- hoc affectu non id expectandum rati caput suppositio cervicali fi est : non enim natura os perso ra- mo imponitur, di a ministro valbbit, vel opportune quod pungit, do firmiter tenetur. Interim mo, semper evomere potest, egens in diolum masculum dictum sumito, fi milibus omnino mcdici auxilio. cujus cuspis firmiter in cranio col- Quare quocumque dio operatio locandus est. Tum modiolum in . haec fieri potest, nullo discrimine nil sinistra sortiter teneto eum dex- habito, praetcr hoc , quod quan- tra circumducendo, donec circi to citius fiet, in melius res suc- lo mediocriter fundum incideris: cedet. postea masculus quiescat, & foe-
Dupliccm assignant in crassio miaa laborem sus Piciat, eandem.
174쪽
CAp. XXXIV. De Cranii se actui a &c. 1
Ambrosiam Paraum , & alios consa circumrotando , ut antea et in te
rim scobem austrio . & modioli ferramentum in oleum rosaceum intingito, ut magis lubIicus circumagi possit,& iubinde in aquam
rosaceam , ne nimium calorem ob continuam circumductioncm concipiat. Sanguine jam reperto, signum eli te ad secundam tabulam penetrasse , & tum lenius premendum , ne fori E modiolus incaute in me ninge S se demergat, S ab ipso laedantur, unde saepissime subita mors sequitur; dura
namque mater interne cranium investit , ut pericranium externe:
sed tam firmiter non adhaeret, quin casu , vel ictu facillimE a cranio separari possit. Ubi ossiculum vacit. lare incipit vectem inter crepedines inserito , easque prorsus distolvito , & illud volsella eximito. Si post terebiationem quoddam ossis frustulum , sive aliqua eminentia cranio adhuc adhaereat,
qua mentia ges pungi, & laedi possent, illud lenticulari auferto: &ut deinde sanguis concretus, vel sanies exire possint, dura mater instrumento decuriorio est premenda. Praeterea non peccabis, si ergo, mente adhuc sana, naribus, & ore elausis spiritum continere jubeas. quo cerebrum versus cranium urgetur , & sanguis concretus , sive corruptus sua sponte per aperturam ejicitur. Sed aegri non tam accurate hoc peragunt , quin supra dicto decussorio , spongiis, & aliis indigeant.
Instrumenta, ut Nessula, Trapanum, ROina, Terebelluan , & coeteis
gurata conlpiciuntur. Scdliac non reperitur inter vulgare S charurguo, qui hanc carnificinam peragere possit, sunt enim omnes tonsores, qui nuper clysteres injiciebant, Laibam tondebant, A phleboto-mabant, & nunc protinus chiturgi evaserunt Neapoli, in No co- miis, ta Monalteriis, eli nunc ars
tonsoria veluti gradus ad chirurissiam, di qui chirurgus cile vult, fiat primo tonsor. Superficialiter, quomodo ab ἡ- siet dis vulgaribus humana per agitur carnificina , delimavimus , sed non sine maximo animi cruciatu
humanitatis vices andoluimus, eclaclymarum imbrem vix repressimus, quibus irarum aestum tem peravimus. Inhumanum hominum
genus , spurca hominum progenies, versuti impoliores, impii lictores , carnifices crudele L , u
bani scurii , publici grassatores, domestici paedones , di homicidae impunes sunt isti maledicti chirurgi , sunt viles medici, sed viliores
chirurgi, quia ex omni nequitiarum , & imperitiarum genere ad chirurgiam , de medicinam , tan-
quarta ad asylum , isti cerdones
confluunt, de ut decenter vitam trahant, urinam , merdam, sputa, menstrua , sanguinem , sudorus, saniem , vomitus tractare non ve recundantur , de ex artis praescripto omnia hominum excremento innpiciunt, quae sunt res sordidissimae, seculentissimae , de putidissimae. Quin etiam & ipsam merdam nos sit auribus gustare , quod quidum aliquandci Hinuramn O-
175쪽
eisse non piguit, ut inde morbi
naturam per lentisceret , unde ab Arisaphane in Pluto dictus est Me divorus i. merdam comedens. Et Alisoresem semen quoque humanum gustas te legimus, non alia ex caussa , quam seminis naturam ex gustu deprehenderet. Medici,
non secus ac vultures cadavera, excrementa lurcantur humana. Non haec convicia in cordatos medicos congerimus , sed in illos homines , qui nullius numeri, vel intellectus existunt, & se medicina: intrusere , propter quos nunc nulla gens medicis contemptior, excepto monachio, existit, &medicina meretrix facta est, tapaulo plus duobus assibus unicui que subjici compellitur, quia praenimia socordia vix se alias pascere potest. Nint huiusna di homines qui ad medicinam se intruserunt, bajuli, aut inbulones , aurigae, veteramentarii, milites, Cinaari, Praesbiteri, satellites , carnifices,
vetulae, sagae , lenones, meretrices , & monachi. Non computamus obstetrices, pharmacopolas, ala hemistas , destillatores , balneatores , tonsores, dentifrangibulos , histiones, vetere iam OS, NNenodochios, qui in medentum albo non dum notatos se esse dicunt , verum in magno honore apud omnes habentur, & in consultationibus medicis exquiruntur, de assident inter nostros Galeni stas , consultaui, di suum inter-honunt consiliuin, propter quissi, edicina iacta est fabula vulgi. Hac occasione in maximum de
xeuit medicina contemptum in quo nunquam fuit, hec olim omnibus indifferenter, nisi cordatis medicinam faciendi dabatur potestas , & in tanto fuit cultu, in
quo nunquam crit, ut ex suetis litteris habetur : Nolite me consis tuere Regem, quia ego non seum medicuntat nunc indiscriminatim, S non sine summi sacrae artis ignominia, multorum aegrotantium , damno,& interitu , praemissa licentia, quae vix paucis solidis comparatur, vilium hominum ferrago non tam temere , quam insolentet in sa-ciam messem falcem immittit. Ea-Propter cordatorum medicorum genus hoc videt , quaeritur , α cum medicina lugente exclamare impellitur : Domus mea, domu' medicationis es , moi autem fecini illam steluncam latronum. Insuper ex alio
capite stupemus, quod quidam novelli medici , imberbes , de veluti tot Ganymedes, qui vix medicinam a primo limine saluti-runt heri , ta hodie aegrotantes visitant, & de suis experimentis,& arcanis gloriantur , quae res, sicut admiratione, ita cachinnodiana est, & in eorum interiectus imbecillitate maximam temeritatem cum fastu glutinatam non admirari non podiamus. Hi viles , N probi osi, qui nunc medicinam faciunt, fortunas, ho-iminumque vitam negotiantur , de impune ludunt de corio humano,& eorum studium totum vastatur in cogenda magis pecunia , quam in mortalium incolumitate, α solummodo emula vendis aegrorum crumena S , non morbis depellenia is intenti sunt, de ille est peritus medicus s
176쪽
medicus, qui hac impostiiradit in sexaginta. Verum hoc tant)m inissimus evasit. Nec de hoc magis telligitur de medicis Galenissis ,
dolendum putamus , quia tot cra- qui tunc temporis adelant. Hoc biliter eli fecundum temporum conditionem , sed quod magis refert , imposturae , rapinae , tot clades , hominum caedes , di homicidia in Republica quotidie
plangoribus , gemitibus , lacrymis , & terrificis ululatibus atliera complent. Extrema pauperie fa milias onerant , incolumitatem depravant , floridam juventam morti Gadunt , viro uxores vidu-- ant , dc parentes filiis Oibant, &tamen medicinam factu .at i Conis
sodiunt , excarnificant, mutilant, mortificant, enecant, de re quasi
optime gesti , & quasi amplius
nullus luper sic inagii iratus , qui tantam malitiam , fraudes , scelera, ex homicidia e vere vendi are velit , a Ll possit i Principestior intelligunt, vident, sinunt, nec ipsis etiam prospiciunt, de tamen Hadrianu, Imperator moriens , illud vulgatum dixit: Turba medicorum Caesarem perdidit. Olim medici aequi parabantur servi S , & in numero servorum erant, ut patet in L. Thais f. Lucius f. ri Fideicominus lib. Ur l. alimenta f. i. dι alim. ct cibis legat. dc alibi, ut pluribus exemplis ostendit Tir, uellus de Nobilis. cap. SI. 'um. 6I Occidens medicum non tenetur, nisi ad sexaginta solidos , ut probat et extus in leg. 3. verb. Medicis, ct verti. Notariis C. comm. de legalis, cujus verba sunt: Excepιis Notariis, σMedicis utriusve sexus , cum Notin
quc notatum rc liquit Caravita in Ritu M. C. V. Neap. 167. in fine Antonius Gomesius, Dotior teaiualis in l. s. Tauri col. Penuti. vers. ct in tantum. Thomas Aelius , de in misate Part. I. num. I. cap. S. Quod etiam notavit
Ameridola in decis Sacri Consilii
Franchis , licet ipse Amendola d bcat , id non firmare , quia erat vi- vcn, Xonodochium , de quotidie medicorum opcra indigebat , dc tandem isthuria correptus , a medicis Galeniliis extinctus cecidit, de in medicos invectus exspiravit, de nos testes oculati fuimus , quod si divinalset, non utique ita dixisset. Aliud tenuit Caravita in traEI. de medico , a TiraqueIIus in tradi. da Nobilitate alia adducit, de hanc opinion in sequitur Zanneitini addictain decis nu i. 6. Item idem Amendora Dc. cit. docet, medicos aqui parari obstetricibus, barbitonsoribus, σβ1an calchis, qua sunt pirsona vitis, Er non esse majoris vaIoris, quam obse- trices probavit Barbana ex gloss. iuverb. nec. medico in c. non Ρηe quo a
in autem ari, ces C. cois. de legat. apud Barabolomaum Cassaraum in Catalogis sor. Mundi parti io. consid. II. vers. 84
dicit. Unde medici eiiciuntur a munere procurationis l. placet 17. tibi glus ct I. Parabulani I8. C. de episci reclerici tibi vocantur etiam Parabulant , de circulatores L siduas 6. ν. r. F. excusat. tutorum. Magister Gale nus vulgarium ante signamus Ro
177쪽
vendebat enim pilulas de tribus,& mano generi perduellis , & seno publice Theriacam conficiebat, sta, quae' vivos per summa perivendebatque.
redeamus : Eli haec operatio anceps , & periculosum remedium,
saepiusque comitem sibi adsciscitcula exercet, semivivos perdit,& in mortuos saevit. Fuit Celsus rudium vulgarium patronus, & humanae cladis auctor: Reipsa Comnelius Celsus variae eruditionis vir mortem, vel saltim haec chirurgia fuit, & nullum pene disciplinae -- absque gravi vitae periculo nus 'intactum reliquit , Rhethoricam diligentius explicavit, de re militari diligentissime scripsit , ex quibus ad nostra tempora nillil pervenit, praeter octo elegantissimos de re medica libro, , qui
medicorum manibus teruntur, sed nunquam medicinam fecit,
exercetur: lethaliter itaque perniciosa est, & perpetuo lethalia inseri symptomata, ut inflammationem , cerebit concussionem , &ccetera , quae omnia mortem intentant,sae piusque in ipsa chirurgia sub
scelerata carnificis dextra ac tutum , vel paulo pbii cadit patiens, aliud est medicinam dictare, aliud di quem non peremit vulnerans , illam exercere ; praxis namque a chirurgus obtruncat. Unde versi- theoria longe abest. Si igitur Cel- Pelles chirurgi, ne tot te si patiens sus nihil in praxi medica versatus occurbiturus sit , & funus ipsis ad- fuit, falsum , & maxime ae*rotis scribatur , coram adliantibus lem- praejudiciale praeceptum arbitra- per se de periculo protestant , & mur: Anceps p insat, quam plane nuianuae it a, ac certa se muniunt prog- lum experiri rem dium. Consultius, nasi , & ex centenis quibusque vul- & optime scripsisset : Nullum pia ne ratis qui huic lanienae se si ibinit
tunt , omnes fere moriuntur , &Vix unus, quem aequus amavit Jupiter , evadit, vel quia temerarium chirurgi delictum tegere vult, ituon raro solet. In desperatisne 'ra Llat , quam anceps experiri r medium ; ubi enim morbi natura exacte non percipitur , incognita
est , & nulla notio habetur, tunc nulla adhibenda sunt remedia, Vel saltem quae nullatenus nocere pos- casibus, ubi nulla salutis spes su- sunt, magnis interim vitatis prae-perest, vel in multis aliis morbis, sidiis , non vero ambigua , quae a quibus sese extricare non pon absque indicatione ad ignotam diant, ne aegrum medicaminum ope morbi essentiam collimare non vadestituant, quia incertam morbi lent, & potius laedere , quam jila notionem possident , ad dubium vare possunt; Unde Hi p. ait: In
confugiunt remedium potius, morbis, in hoc te exerceto, ut ni prosis, quam ad nullum , ne inscitiam p. satiem non noceas. Et devictus Vari ae faciant, sex te illud Celsi prae- ne: Inconnantes fibra donee consistant, ceptum repetunt : Anceps priarat, sinere oportet. Et Avicen. r. quart. cap. quam plane nurum experiri re dium. I. scripsit: Ignoras, quanam sit agritu-
ea quid in sentcntia , sed hiι- dot Glinque eam nainra, quoniam
178쪽
CAp. XXXIV. De Cranii fractura &c. Ico
aut m tura superabit aegritudinem, aut
ipsam maηifestabit. Et ita pariter ob lervavit Gai. ut ipse ait 1. de loc. a f. s.
Praeterea natura est morborum medicatrix, nec morbi tempore otio.
sa est , nec ejusdem ministeria silent, & morborum solutiones molitur, nullis certis , si ve dubiis adhibitis medicamentis. Hoc Celsi praeceptum tacilius est dictu, quamcxercitu, ta non sine medentis infamia , & aegri pernicie experiri potest e foro itaque medico, tan- quain perniciosum pioicribendum e st , quia ut inquit Hip. Experimentum Aesculo n.
Haec maledicta cranii 'perforatio vulneratorum myriade S de utatae immolavit, non exiguo S implevit sarcopa agos , di innumeras defunctorum animas ad Charontis Cymbam adegit, quam a Belae bub d cenaniorum principe , α humani generis hoste , naitam fuisse,
di nefariis consignatam chirurgis credimus. Omnis cranii fractura non est terebranda ; ubi namque cranii fit lura ampla , & dehiscens apparet, atque materia purulenta in qualitate requisita es luit, vel
syphone exsugi potest , apertione
non est opus. Sedes apertione non eget; aperta namque est , SCX apertione materia cnuore potest. Parva contusio non semper
tam gravia secum fert accidentia, quin trepanum multo graviora moliri possit; sanguis cnim profusus quandoque tam exiguus est, &Patiens tam validus, ut natura eum
sua sponte per re faciat, si ejus calor externo frigore nGra enervetur,
quo in casu trepanum serme id esti- D. Caroli Mussitani Tom. III. ceret, esto maximam adhibueris solertiam. Si cranium depressum sit terebratione non opus est , sed ut ad sutim naturalem reduca-ini situm, sussicit, pro cujus reduinctione vulgares cucurbitulam apis plicant loco depresso cum magnitia inmi , & scarificatione qua frequenter adhibita os deprelsum a tolli ferunt. Verum nos nullate- nu, fredere possumus cucurbitu-tula in os deprellum attollere posse, etiam si centies cucurbitulam adhibeant, inflammationem tamen ex hoc remedii genere pluries nos observavimus. Item os depre usum fotu emollienti pluries ad clevationem imbuunt, sed frustra ; os cnim nunquam ea molliri potest ,
Sed si aliter cranii fractura cotingat, ita ut ipsum cranium in minimas particulas sit uadrii, vel comprellis ira, vel contusum in superficie, vel ad utramque lamina usque, vel os frontis, occipiti S, parietate, atque petrosum, sive in planitie, vel sutura; Vel sit rima redita, vel curva, lata , vel angusta, longa , vel brevis in uno osse, vel ab uno ad aliud per futuram trante ad , vel fiat in una , vel utrique lamella, sive moni ita , sive ut conspicua , sive sedes teli sit in cranio soluto secundum longitudinem, latitudinc ira,& profunditatem; sive os in ipsius
natura maneat, vel succisum , ut
adhuc haereat aliqua parte sano , vel total ter recisum, vel quomodocumque , di in quacumque ejus parte continuum sit solutum nunquam curat)o pzr tropa natio lacininstitui debet.
179쪽
Primd, quia tali modo capitis id cranio terebrando , nullam ha-
tilia. raturantes, chronicum red- bent certitudinem, sed conjectu-dunt mo bum, censum constituunt ris divinando procedunt , S per- quoti ianum , pliarmacando, n- petuo aegrum in mortis discrimen ut inando cxtenuantem praescri- coniiciunt. Quandoque propter bendo dia tam , cutem secando , c rati ae Minervae chirurgorum cauia Dila ab radiando, N perforando , , sam ars infamatur, ta doctorum quibus cladibus vulneratos inani- rudiumque studia miscentur intcr torquent, quos tandem in le- unum , esib versipelles vulgares thi continia alliciunt cum totali aeris, & vitae jactura. Horum vulnerum curatio per pauciora patrari potest , per ea medicamenta , quae sanguinem stagnantem resolvunt, saniem generari non sinunt, vel generatam dissipant, & ossa dii imunt, v cI per quoddam naturae gluten combinant : in castum
itaque per plura iit supplicia. Hi praeceptum est , ut blania capitis
vulnera tractentur, & chirurgi debent cisse pii, & nam impii, ta barbari , qui aegrum torqueant , dilanient , excarnificent , & confodiant , non haec quidem erit medicina , sed carnificina, ubi enim omnia blande tractari possunt, impium eii aliter tractare. Si inevitabile mortis periculum adsit, piaculum est aegrum a morbo ex n-gui , quam a chirurgo , ille enim comittir , hie vero immitius agit. P una loque est aegrum mori sinere, ubi nulla salum spes affulget , quam pro a faucibus orci cum eximendo, mortem accelcrare, &in semivivum saevire . at si aliqua vitam tutandi spes relucet,impium est pietatis Oiscium in aegrum exercere , ut si aeger spha celatum haberet pedem ex. c. pedem ad vivam usque carnem non secare non
est Pietas , sed in Pietas. Verum
certo mortis prognostico se mi niant : si en in certum est mortis periculum , ad quid in morientem laevire absque ulla salutis spe φ Cι,
ira, namque spicula mortis non nascitur medicamen in horiis, vulgo fertur.
Secundo , cranium secant in capitis vulneribus ob sanguinem subter effusum , vel exinde in saniem
degeneratum. Coeicium nunquani
sanguis in durae miningis rarte si periori effunditiir, quia id talum vas sanguiferum adest , bene quidem in durae miningis parte infera multa sunt conceptabula san- uisera , de haec rumpi possunt, Alanguinem ci fundere supra piam
matrem, & haec est ratio, cur cranium perso rantes, nil ut in cniunt, unde alibi vicinoris mi aeram lacere credunt. Sanguis supra diatam matrem stagnare non potest, qυ afacile ad os petrosum labitur , dc per aures climinatur. Insuper sanguinem a pia matre effusum cranii persoratione , quomodo e I trahunt Z Praeterea vulgarium ratio est infirma , nam in aliis ossium fracturis hanc non exercet seritatem , tantum in miserum caput spicula dirigunt. Fractae costae cutem , carnem, & os non deteguntata haec fractura propter saniem em-Prema inducere roget. Si maxiu
180쪽
CAp. XXXIV. De Cranii fractura &c. r73
Iae inferioris, humeri se moris, ti- tate , volatilitate , & penetrandibiae , & coetera ossa durissimac praeter capitis ossa, quae non ita dura si intὰ frangantur, findantur ,
per rentur, vel comm Inuantur,
chirurgorum nullus est , qui carnem secat . & olla detegit, ad sanguinem , vel saniem climinandam, quia, esto sanguis in 1llis energia praedita , quae coagulata dissolvunt , attenuant , & ui in fluiditatem redigunt, ut intra conceptabula resorbeantur , qt od si ad resorbitioncm inepta sint , per
reclusos poros climinantur, & liae de caussa tot suturis cranium natu is ra cumulavit, quas in toto ossium partibus ei undatur, vel sanies ge- genere an atomicu S culter non de-neretur, a calore absumitur, &resolvitur. Imo ossa liacta mediante callo coalascunt, & sensim adeo callus induratur, Ut osscscat, ac si verum foret oti Est ca lusid , quod ossa ligat, & hoc est o Llexit. Nec tot patulos meatus in toto corpore natura conliruxit, quot in capite , ut aures , oculos ,
nare S, & os observamus, ut inde exoticum, & insessum deturbet.
Si aliquod fracti ossis frustulum
sum nutrimentum, quod ex ossum nacmbranam pungat, Vel ossicula mittitione redundat, istud expres- sint soluta, de secreta , sedula nasum ex ossis se .icti partibus ossium tura tutius, minori negotio , quae labiis sit haeret, & sensim , ac sen- nunquam pro homini, sallite otia- sim concreicit, & in osseana muta- tur, & nunquam deficit in necessatur subsantiam , quod os am- rais , a medicamentis adjuta vclbicias, ta amplexans , ligat, si fra. soras evomit per xias sibi notas, ctura adest; si rima, eam oblite- etiam si .aliquo modo adhuc fixarat; si dep iditum, illud reparat, sint, iciate adigit, & res fiet Smp-S upplet. Si crgo i .i alio tum ou tomati LuS , quae violenta S mcm-sium tracturis trepanatio nullate- branarum extensione S , , laceratius fit, nec in cranio celebranda erit , ut orumque cadem erit sanatio, cunHina , S eadcm sit ossum natura in toto corpore , A IIDdum natura operatur mediis, alias cranio laret incuria, di veluti injusta noverca , aliis vero ossibus pia mater. Verum ut in aliis ossibus, ita etiam in cranio naturaculum obduce te solet. Pro sanguine sub cranio cituta ,& grumato , vel lympha , aut nutrimento alii r ac generato , non
de lunt nouas medicamenta ut iuno lira curatione dicimus ) tam ii, tiones, ut pluries Observavi inus, vel ea suo glutine scilicet medianis te poro copulat. Ablato oste , & detecta membrana , ut jam sanguini lia gn.nti, vel saniel detur exitus, ite medicamentis idoneis tractandum est , quae durae membranae denudatae applicanda sunt , de quibus non una est vulgarium medicorum cum
antiquorum, tum recentium mens; quidam enim vehementer exsicin
cantia , alii humectantia, quae hodie digeltiva vocantur imponet da esse volunt, sed non que tulit,
turna, quλm exicrna tanta subiit, an calida, vel frigida applicanda Y a sint,