R.D. Caroli Musitani ... Chirurgia theoreticopractica, seu Trutina chirurgicophysica, in 4. tomos divisa; in quibus omnium morborum ad chirurgiam spectantium causae, signa, prognoses, & sanationes nuperis experimentis, novisque observationibus, & med

발행: 1698년

분량: 443페이지

출처: archive.org

분류: 약학

161쪽

iii De Vulneribus.

vulneribus absque fractura accidere vel ob spi: itulina animalium turbatum motum , vel ob impeditum in partes inflimina , vcl ob spirituum resolutioncm , ex quibus facile sequitur casus, tenebri

tio, sopor, de id genus alia symp-

tomata litant : contingunt itaque talia accidentia osti capitis fracto . Ut plurimum, do frequenti sti me, non vero semper. Unde ii haec symp- tomata in principio accidant , ea parvipendimus ; ea vero quae perseverant, vel post aliquod tempo- iis spatium superveniunt, praeci pue si cum eis febris cum rigoribus inordinatis te quatur, cum cotcmpore omnia meliorari oporteret, maximi facimus , nam saniet genesim, putredinis colle citionem , vel aliquid simile latere indicant.

Nec certa sunt signa , quae a caulis desumuntur, icilicet cum seriens est robustum , dc patiens dubile , hinc eruere postumia S ne cellario fracturam sequi; multoties namque fracturam non sequi

experimur, contra vero cum feriens est debile, & patiens robu- sum lapae saepius fracturam adesse percipimus. Nec etiam currit disecursus : qui ex altiori loco in rem duram cadente, in nt , iis ecfacile os rumpitu , contunditor dcc. nam accidere potest , ut non immediate caput in durum impingat , sed primo brachium, vel Pes , aut aliud membrum terram attingat, de d inde caput leviori allisu concutiatur absque fractura. Nec stacturam adesse ex vulneris

magnitudine conjectandum esse,

nam quandoque vulnus paruum fracturam includit. Senius in fracturis dignoscendis etiam fallax esse potest; non enim oculus fracturam intro aspicere potest , dc contra multoties os detectum a piciet, absque eo, quod contusionis , 5 rimae malum di tinguere valeat. Nec tactu, fracturas deprehendit, quis enim diagitus rimam, intimamque contusione in comprehendere poteria Specillum etiam chirurgum quantumvis peritissimum fallit ; sutura namque quae dc ipsa aspera est, sallere potest, dc pro viii a accipi, de quamvis tuturae plerumque naturalem suum habeant locum: tamen

cum is non semper iit ita plane

certus , ne fallamur, dc suturam pro rima vel contri habeamus, tutissimum e si os nudare , dc. plagam diligenter explorare. Verum

si in ipsis suturis sic vulnus , longe difficillimum est nisuram cognoscere , ut pluribus Hip. lib. dι vulneribus capitis, ta tuo exemplo, qui lib. idem, se hoc modo de- mceptum , idque cum vulnerati pernicie ingeniae Atetur. suturarum enim loco cranium natura sua

fistum elli itaque si his locis levio cinciderit sis ira , facile pro naturali fit sura, suturae , plaga habetur, ' vel Usu , seu specillo id explores. 'Atramentum scriptorium pro cognoscenda rima 1 elio adductum, tanquam incertum signum repudiamus , quia pro rima suo colore suturas imbuere potest, nec internam rimam indicare. Et eadem ratione medicamenti applicationem

162쪽

fallibile signum eii chordae extre- etiam per aures exis, fereque bilis το mitas a vulnerato dentibus appre- mitus insequitur. Quorumdam sensiushensa, & a chirurgo vibrata ; Nec obtunduntur, appellatique non audiunt. ferula , vel clavis mandena a pro Quorandam trux vi Itus es, quorun fractura exploranda, sunt certam- dam oculi quasi resiluit, huc, atque dicia, cum hujusmodi experientia illuc moventur fore tertio, vel quinto in stricta fit lura ad me ningem pe die Glirium accidit. Multorum etiamnetrante , vel in contulione mag- nervi disenduntur. Ante mortem auana non valeat. Praeterea Ambros tem pleraque fascias, quibus caput de Paraeus lib. 9 eap. a. scribit , & si ligatum est, lacerant, ac nudum vul- utrumque saepius tentaverit, signo- nus frigori objiciunt.

rum tamen liorum veritatem cxperientia comprobare non potuisse. Ca se. Quotquot pro cognoscenda craωnii tractura adducuntur signa, infir- In cranii fracturae , de menti Diarantur; unum nos infallibile & gum , ac cerebri vulnerum caussis palo gnomonicinia signum adduci- tam Galeni mancipia, quam re- mus , quod est cranii denudatio, centiores aeque nobiscum conve-S abrasio. niunt; sunt enim externae, ut ictus Solet quandoque tam alta esse vehemens , casus , occursuS , dccranii fractura, ut dura, de pia quaecumque cranii, meningum , &nratcr , ac cerebrum vulneretur, cerebri continuitatem solvere posede in hujusmodi vulneribus hoc sunt. Huc refertur ossis dii positio, a luit peculiare signum, quod prae- 'vae cauta proximioris lorum obterquam quod sanguiς copiose tum tinet , cujus ratione hoc facilius, Per partem affectam , tum per na- illud dissicilius dii cingi, & depri-res , aures , de palatum propter mi potest. Hinc os crassius majo- Plurimas venas , & arterias , quae rem habet repugnantiam, qualia P r me ninges disseminantur, hinc tenuius, durum , quam molle,

dolor urget, de praesertim si ab simplex quam duplicatum, aut aliquo ossiculi fragmento pungan- suturis dotatum, multa carne obtur propter exquisitum utriusque ductum, quam pauca : ita illud membranae sensum, sequitur , bi- calvariae os, quod frontem , dclis vomitus, ut fit' sec. 6. aph. o. cervicem intermediat, quia te- inquit : Qu bus divisum es cerebrum, nuissimum , M infirmi Tmum cit, his febrem, oebiliosum vomitums-er- pauca admodum, tenui carne venire nec se est. Calus, ob coecatio, obductu in , prae aliis obnoxium ei tigo, torpor, mens non con- elt fracturis, aut depressionibus, stat, nervorum resolutio accidit, & homo in ea calvariae parte laesus, subris adeli continua. Et Com. Cel- majoribus subjacet periculis de 'sis lib. v. cap. xxvi. inquito Sin ce- dissicilius curatur. Post hoc , .em-ε brum , membranavo ejus labus a ,poruin os quoque iustinis num

D. Caroli Missitatii Tona. III.

163쪽

De Vulneribus.

est . tum ob maxillae commissuram Minus periculi, est si externaeum eo , tum quia majori vena, de arteria dotatur. Occipitis os prae aliis robustius est , & non tam facile ab ictu , casu aut vulnere laeditur , & homo in ea parte vulneratus citius mortem evadit. Ratione aetatis , & temperamenti ossa

variant, in insantibus , junioribus , di me mellis tenuiora sunt, quam in viris, S senibus , humidioribus , quam siccis . Proinde tenuiora facilius laeduntur etiam a

re non adeo dura , aut non adeo vehementi percussione ; dura autem non nisi a re valida vehementiori impetu illata. Ex soluti cranii unitate , si vulnus prosundius

penetret, vulnerantur men inges,

ta cerebrum, & hinc vasorum tum sanguineorum , tum lymphaticorum apertio oritur, & per consequens satagia inis , dc lymphae evaso, qui extra sua conceotabula stagnantes , putrescere incipiunt, quare paucae puris , vel sanguitiis guttae sub cranio quam celerrime hominem necare possunt. Prognosse. Cranium quomodocumque Iaedatur, periculo non vacat, nec

negligi, aut parvifieri debet, etiam ubi omnia bene se habere videntur, quia quandoque ex minimo vulnere maxima producuntur syminici mala , & saepe per lonsum tempus sopita latent, unde in cranii fractura neminem extra periculum positum censemus , nisi post exa- . ecum centesimum diem, quod Hip. in prooemio , lib. de Vulneribus capitis

monuit.

tabula laeta sit & minus, si solum

incisa : contusio vero majus peri- celum continet. Si utraque Lamina divisa sit, di tota calvaria aper ta , majus periculum adest. Minus

tamen periculo est , si sedes sit, aut fissura lata, & ampla: majus, si sit angusta; adauc majus, si sit

contusio, & rima : maximum , si rima sit tam angusta, ut sensum exiguitate fallat, & haec pluribus suit mortis causa, non absolute obrimae exiguitatem, sed ob sanguinem sub cranio cisusum aegri periclitantur , ex eo magis periculum augetur, si non conuet, qua cranii parte fractura lateat; quod 'apEcise extra integro , nihilominus aliquod ossis fragmentum ab interna tabula separatum, quod dum membranas pungit, gravissimo- rum symptomatum , et Persaepe est caussa necis, cum medulla i

ter duas tabulas pressa aliquid sanguinas effundit, qui co loci put Acens, ossis inflammationem, occorruptionem affert, ut interdum

non solum aliquot post acceptum ictum septimanis, sed mensibus, nihil mali suspicans aeger moria tur. Vulnera in hiacipite, & bre γmate valde periculosa sunt; nam

os illud debilissimum , & tenuissimum est, carne obducitur pauci sima, & cerebrum eo loci copiosius habet. In occipite vero vulnera contrario modo se habent,

quia licet ibi cerebrum sit copi

sum , os tamen crassum est, & adsunt viae per nares , & aures pro e purganda materia, quod non

contingit in svncipite , dc breν

164쪽

cAp. XXXIV. De

mate. Sicut ipsius ossis laesi ratione nulla periculosiora sunt vulnera, quam quae breginati instiguntur:

ita in temporibus vulnera valde periculosa sunt ob musculos temporales , in quibus venae , aricciae, di nervi disseminantur, ac propterea iis laesis, haemori hagia, convulsiones , deliria, carus, & alia 0mplomata accidunt, nec Propter musculos os ibi commode nudari, & secari potest. Periculosa quoque sunt vulnera in Suturis, tum propter cranii eo loci imbecillitatem , tum propter duram matrem , quae fibris ibi annectitur. Et sanies per futuras e vulnere facile in duram matrem destillat. Rima quo levior est, di statim primis diebus apparet, eo minu, periculosa cstianguliae vero rimae, &quae non apparent, magis periculosae sunt. Si ext rua laltem lamina findatur . rima periculo vacat. Periculosum vero est, ubi utraque lamina fida est , cum sanies tum induram matrem decidere possit. Periculosissimum est , si solum interna lamina findatur , cum rima illa lateat , S in conspectum non veniat ; praecipue si aliqua ossisse mula membranas pungat.Valde etiam periculosa est fili ura , si cum depressione coniuncta sit, de ossis pars avulsa subjectum cereis brum prumat. Periculo, etiam sunt cranii depressiones , & saepe neglectae mortem afferunt. Periculosinsinum est, si vulneris labia pallescant, siccescant, sali-

rarum carnium inliar appareant,

navescaut , nigriccnt , depressa sant, puris gcneratio suppressa

Cranii fractura &c. IIs

sit, si aliquid emittat, quod foetidum oleat, & aqueum, & niis grum ichorem tandat vulnus. Ubios denudatum nigrum conspicitur, pessimum est,& mors praedicenda. Ubi nulla excrementa tam crassa,

quam tenuia excernantur , aut

sponte effluant, mors instat ; si pustulae per linguam oboriantur.& lingua prae siccitate finditur . de denigratur ex acris saniel per palati foramina in linguam delapsu.

raro evadunt aegri.

Si caput destillationibus obnoxium sit , aut aeger erysipelate in

capite corripi soleat, aut coi pus lue venere a conspurcatum , aut caco hymicum sit, aut febre hectica , vel tabe , vel alio morbo consumptum , aut siquis post veneris actum vulneretur , vulnus periculo non vacat. Si vulneratis di arrhoea, aut dysenteria supervenerit , fere omnes periclitantur,ac quamplures etiam , qui pollutione venantur; ac etiam si utinae perturbatae quales jumentorum,

cum maximam humorum corruptionem ostendant; ncc non albae,

di perspicuae periculosae sunt.

Duo symptomatum genera cravinii vulnera sequi solent, unum eo. rum , quae ais eius cerebri substantiae, & partium vicinarum sequuntur, qualia sunt convulso, paralysis , febris, delirium , stupor , so- por &c. quae tu toto apparent: alterum , quae ob repent: nam spirituum animalium agitationem, tu bationem , & dissipationem pro v niunt , qualia sunt, voce privari, non videre , non audire. A quibus symptoniatibus aliquando ad V a se Diuiliast

165쪽

De Vulneribus.

se redeunt aegri, sine ullis gravi- modo medicus , de aegro adsi antes. buss,mptomatibus supervenienti- singuli suun . officium faciat. Et bus; quando scilicet nec crauium quod de aliis morbis acutis dici-

fractum , nec nervus , venae , aut tur, id & hic locum habet. Si aeger membrana aliqua cerebri rupta quiescat, mente constet, somnum e st: aliquando velo ad se non re- capiat, facile spiret, siti non predeunt, vel si ad se redierint, in matur , cibum non fastidiat, non gravissi ma symptomata incidunt, ubi nimirum partium harum aliqua lata est. Qitae itaque incisio vulneratis accidunt j inplomata, mimis terrere debent , quam quae perseverant, vel poste i superveniunt. Quae vero vel pel manent, et quarto, septimo die ,. aut de ii cep, , quo tempore omnia in melius mutari oportebat, accidunt, Periculum portendunt , S saniel collectione na , putredinem , vel

simile quid adeste significant. Si

per vulnerum capitis initia febris oboriatur quatio, aut septimo die, id a puris generatione heri putandum est, nec adco.peruulos inacii , ut H .se l. a. aph. 47. 'quit: Duinptii sit, dolores , febres accidunt. Si vero poli septimum, die O tempore, quo jam terminari debet , incidat , periculosum ;cium putredinis in cerebro, men:nsibus , aut cranio sit indicium. Si aeger delirat, si me molia aboletur, si lingua est ineontinens , si caltigant , di obscurantur oculi, si aures ora ardeseunt, si aeger in lecto jacet immobilis, , vel ex eo se prae ςipatum vult dare , si mina , & alui cxcrementa supprimuntur , si parali sis , aut convulsio accedit: omnia iit a vulnus lothale indicant.. Si nullum pravum symptoma adsit , vulnus quidem periculosum dicendum est , noa tamen lethale doleat; si febris abfir, vel desierit,

pus album sit, lae v e , aequale, mi ni me foetidum, convenientis quantitatis ; bi aegri facies similis sit bene valentis , & sui potissim iam ; si membra ira sit mollis, tui coloris ,

libere moveatur , caro increscens rubicunda, ac cervicis, di maxillae quietus, ta facilis motus: bc ne praeiagire licet cisi vulnus magnum

Cranii fracturae valde periculosae sunt, sed periculosiora menti

gum , & cerebri vulncra Fropter innumera vasa , quae P. ipsas disseminantur, & Pi opter utriusque membranae cxquisitum sensum: dc quo via nus prosundius penetrat , co periculosius est, de vulnus ii, cerebro vicinus est , cd pcriculo-losius : & ex cerebro via incrato majus, quam ex ulla capitis pat- te imminet periculum. crcbrum enim Leri expositum facile corrumpitur , & sanie dei uente laeditur , S putrescit, de quo iij. sed . 6. aph. i8. inquit: Vesica disci si, aa:

cerebro, aut corda cte. lethais es. Verumenim vero c. rebri vulnera non

quidem omnia lethalia pronunci mus , sed periculosiora, plerum que enim Hi p. pro periculoso lethale usurpat , cum sanatorum exempla existant, quibus cerebri

particula dcmpta fuit, sed ea, quibus cerebri ventriculi substantia.

166쪽

CAP. XXX l V. De Cranii factura &c. Is

vulneratur, vel aliquid sanauiuis non supra, vel extra , sed infra, vel intra duram , vel piam me nangem stagnat, concrescit, putreicit , dc sebrem accendi . Non omnia cerebri vulnera esse lethalia diximus , sed tantum ea, quae profundiora sunt. Ac ut in aliis ita etiam in capitis vulnePI-bus saepe quasi miracula fiunt, de qui plane desperati videbantur

praeter spetra convalescunt : ideoque hujusmodi vulnerati non sine auxilio relinquendi sunt. id quod

magis nos in demiratione nutrahit,eii quod innumera aut horum caterua asserit po: le , al: qqa ccrcbri Portione dempta aegros vivere, tanos ob ser vade, cur alle, & convaluiste testatur, cujus rei innumerae

extant historiae apud FHupium

Ambrosium Pareum , Ioannem se a.dream a Cruce, . Nicolaum Massa, Franciscum Arcaeum Scenh mm, oc innumeros alios. Unam tantum adducam historiam, a Z acuto Lusitano deprax. Med. Ad n. lib. l. obf. I. re

latam, inquit iste , quod decennis puer ense percussus suerit in pollici capitis parte, cic vultius sati S ma. situm acceperit, cum laesione o setis membranarum , ta deperditio ne substantiae cerebri: nam ex illo cerebrum qitantitate nucis jugi n-dis exivit. Additqvi; quod hic uel post tre, annos , coni luenti. us humoribus ad partem debilem, hydroce pliato correptus, demortuus fuerit, apertumque cranium sine cerebro inventum fuit, de dura me iis rana duplicata sue rit. Verum nos adduci non possit -

us, ut sinu scrupulo Zacliti Lusi:

tani historiae , seu fabulae cr damus , mira canit, sed non credenda; imo hyperbolica est, ct falsa ,

vel si vera cst; non ei it ccxebium spirituum animalium ossicina , sed alius corum generationis locus inquirendus crid. Nec via mus , quomodo homo sine cerebro, membro taui nobili , & necessa

rio , spirituum animalium officina , & domicilio sensus , ta mo

cipio , vel tempori, momento vi vere possit , quin denegato spirituum animalium influxu , necessario apoplecticorum more ipse moriatur. Non est bardus chia urgulus , nec vilis, tonso cuius hac in nostra civitate , qui non se glorietur cochleari argenteo cerebrum

ex inisse, & vulneratos , qui jam cum Charonte de naulo pacisci

credebantur , curasse. v crum- enimvero non negatariis si aliqua cerebri portio auferatur, vulnera intum vivere polle, ita cli.su periori, & anterior cerebri parS; qiua haec non eli ad sensum , de motum, &consequenter ad vitam tam nocensaria. Si veto infima cerebri pars vulneretur, vol removeatur, quae ad ventriculorum subitantiam penetret , necessarib indE mors sequitur , ut Gal. in comm. Hip. h. i8. se l. s. explicat: Vulnera cerebrι, qua

aliquatenus in ventriculos pene rant , etiam asserunt mortem. Et ratio est,.

quia exemplo omnium 4ritituum animalium ic re pernicies continis git, ta eorum generatio impeditur. I ixit iii impratiotato commento Cal. in Velitriculos Fenetrant , quia cum uaus tantum Ventri ilua

167쪽

r13 De Vulneribus.

vulneratus est . praesertim anterior, aeger vitam trahere potest, quia uno cerebri ventriculo vulnerato, in altero spirituum animalium generatio non impeditur,

non vero si ambo vulnerentur ventriculi , ut Hi p. 1. de Decretis monet r Cerebri πιntricatis collisis, auι vulneratis , totum animai spuum col

ratio . Quomodocumque cranium , men inges, de cerebrum laesum sit, vulgares , .si corpus cacochymum sit,. Purgant, vel si plethoricum , venam lecant , etiam si vulnera sint levia, ne ad partem affectam fiat humorum attractio, de prava ev niant symptomata ; & multo ma-- gis id efficiunt, si magna sint vulnera. Imo in omnibus capitis vulneribus evacuationem censent ne-

es lariam , in quibus sectio , dilatatio , de ossis abrasio faciendavit, ct praecipue si caussa adest, ob

quam humorum aiflaxus timeatur. Protinus prima die secant ve- nam , quae capiti est proximior, ut est vena cephalica, vel communis, ejusdem partis assectae, modo vi-- res sint robustae , ut tenuioris sanguinis afflixus ad caput impediatur , & sanguinis tantum evacuandum , quantum ejus copia requirit, & vires serunt , & prout ex vulnere parch, vel copiose effu- Nerit: Quod si venam aperire non iceat, cucurbitulae scarificatae dorso, &scapulis, vel etiam lumbis applicantur. Si vulneratus Lue Vcnerea I boret, abstinent a venae

sectione in brachio, de illam in pes

de secant. Si mulier actu menstruans vulnerata fuerit , venam pedis saphenam dictam aperiunt, vel cucurbitul as in spatulis scarificant; idem dicunt, si vulneratus actu haemorrhoidum fluxu laboret. ceterum, quod iuvamen venae

sectio praeliare possit , ipsi nesciunt , non enim affectus ratione ne venam secant, quia tantum s luti continui unionem exposcit, sed secant successuri ratione, semper, tanquam prudentes , suturo consulunt, & id , quod contingere , vel non contingere potest, naiara solertia prospiciunt. Si copi se e vulnere san guis cis uxerit, exitialis eli venae sectio ; si vero par-cἡ , sanguinem exactissima diaeti

minuere pol sunt, diaeta namque est optima venae sectio, alias vulnerati vires phlebotomia, di cxactissima diaeta , qua aegrum cruciant , extenuant , enervant, &vulnus , quod ex se lethale non erat, lethale reddunt. Phlebotomia sanquinem non emendat, sed vulneratum debilitat, unde reliqui succi deteriores evadunt, si homo aegrotat, non aegrotat ob n miam sanguinis copiam, alia, ante aegrotaret, sed ob vulnus, obfebrem, vel sanguinem extra vasatum , de nimis spissum, quc in venae sectione non duxilem reddes, nec febrem, nec vulnus curabis. fit crassus sanguis a salium volatilium, & spirituum desectu a coagulatione facta ab acido, quam venae sectione non impedies. Cau. rc itique procede , ne vulneratos

168쪽

CAp. XXXIV. De Cranii stactura &c. isy

sectorum animae sub throno Dei xativum continet, tum extenuanti clamitent: Vindica Domino sanguianem nosrum, qui effusius est. Postmodum corpus idoneis purgant medicamentis , & praecipue bilem, & serum evacuantibus ; istinamque humores sunt facile mobiles , & caput impetunt, & prava excitant symptomata, quae purganti medicamento non aegre Praecaventur. Et primo biliosos alterant

humores Sar. ros d sue. Myrtili. δε endivia , groaiis, ct de betonica , admistis aquis hordei, betonica, cichorii , plantag. cte. Deinde pharma- cum conficiunt ex Dr. rosar. solutia mar. σ violar. flutivar. elect. Lenit.

infas rhabarbari. Haec namque humorum ad caput motum impediunt, & illul roborant. Sed decipiuntur , & decipiunt

vulgares in purgando vulnerato, . nam capitis vulnus solum soluti coitionem indicat, & non purgans medicamen: um , ideoque in felici

semper propinatur eventu , quod

si quandoque juvat. id est non nocet , per accidens se habet. Si se. bris adest , intempestiva purgantis exhibitione, a medico exacerbatur ; si abest , ex spirituum agitatione, & calefactione excitatur, N quia purgans magnum in corpore suscitat tumultum , sitim inducit , & universam corpori S oec Onomiam subvertit, di hinc humores aestuant, caput impetunt, dc praecipue partem adoriuntur affectam,& varia symptomata ibi excitare possunt. Vires prosternunt vulgares tum pharmaco,quod virus latvictu , & tandem aegrum perimunt. Hinc Neapoli capitis vulnera acris vitio lettialia censentur, quae alibi a chirurgis non satis peritis fuliciter curantur, quia Neapolitani chirurgi sunt cialiae Minervae hominus, &vilissimum tonsotuin genus, clithoc dictum paucorum pace I dc

vulneratos phlebotomant , purgant, diaeta exactissima enervant, dilaniant, excarnificant, & trucidant, ac quem vulnerans non peremit , valia curantis caede procumbit, & miser , ubi medicam quaerit opem libitinam invenit. Et

licet Hi p. in capiti S vulnei ibus medicamentum purgans concedere videatur ; attamen illius qui homines erant robustiores , quam nostri temporis corpora, ut testatur Galenus. Si igitur Hippocratis tompore medicamenta purgantia in capitis vulneribus exhibebat tur, non inferre licet , nunc exhibentia esse, quia nunc corpora non

sunt ita valida , ut antiquitus, ob desidiam , & malam, vel variam victus rationem , quod si invalida, medicamenti purgantis exhibitio

nem respuunt.

Solent vulgares enemata prae Dcribere , sed haec etiam non sunt i ta, contingere namque solet in his vulneribus vomitus, qui etiam in . ter concussi cerebri signa computatur , & enematum usu saepe oritur motus perist alticus universus ;& quia pessimum cst in hoc affectu

aluum habere adstrictam, quia cxinde cerebri inst rinmationes, de alia symptomata excitari solent, aluum lenientia optima censet

169쪽

tur, quae scybala stagnantia comiter provocant , ac Proinde glandes , suppo Moria, α eae mata OD scio alia reiicimus. Quoad lo uti cranii unitatem attinet , pluribuS modi, fieri diximus; si namque ab instrumento incidente, vel pungente fiat, cranium laedi non potest, nisi cutis vulneretur ; si vero a contundente fiat , poteti in contingere etiana sine, & cum capitis vulnere : potest quoque utramque laminam, vel /lteram tantum penetrare, de quibus nunc sigillatim dicendum. Cceterum solet quandoque , ia-tegra manente cute, cranium frangi , sed an cutis secandi fit, ut ossis fractura reveletur; an nullatenus aperienda sit, incompesci. ile litigium inter medicos tum physicos , tum chirurgos adhuc sub iudice pendet. Et revera nobis arridet cutem non amputandam esse, primo, quia sine ipsius lectione , natura, si aderit sanguis, vel sanies, qui per os fractum internas penetriac partes , ipsum medicamentis adjuta discutiet, & resol-Vet naturae namque opera nostrum superant captum, & calor naturalis in partibus internis maximam habet activitatem , quo mediante, natura prodigia operatur, quae artis ope non alsequimur. insuper in femoris , crurisi, aliorumque

ossium stacturis ad medullas usque semper observa inus , quod natura abluti inis illis partibus sanguinem ad cutem expellit, vel si lanies in illis pallibus generatur, quae si generatur, non est tanta, cuia a medicamentis r sol eat,

bus gigni non permittitur, & illa

tanta a medicamentis, vel a calore resolvitur. Quidni hoc in cranii fractura, sano manente Pericr nio , naturae ope evenire non potia sit 8 Equidem naturam inlita ut odi fracturis integra manente cute, a cerebro per nares, vel palatum, vel aures sanguinem , vel copiosum pus eliminasse , vel inse insibiliter discum ite, & aegros sanasse obser avim in Praeterea in magnis pericranii contusionibus, nunquam illud secamus, sed illa exhibemus medicamenta, quae volati- .litate sua coagulatum attcnuant, de resolvunt sanguinem , ut ad de

bitam redactus fluiditatem in venas reserberi possit, & qui ineptus est, vel reliquis immiscetur

succis , apertique poris eiiciatur. His medicamentis optimae notae chirurgi in cranii fracturis , cute 'incolumi, utuntur, quorum artificium adamussim providam aemu- latur naturam. Tandem si cutis aperitur, os detectum frigore co

rumpitur , quod illi est maxime lasensum , ut Hip. se l. s. aph. ia.

notat: frigidum inimicum usibus dentibus c. non itaque cutis aperienda est , quia deficiente diate , mcdicamenta apposita actuari nequeunt, nam cutis est proprium indumentum, quae medicamenta actuat. Non igitur incolumis cutis est reseranda , etiam si intus sit sanguinis' grumus , vel ossis frustum mi inbi anam lancinet, vel QS sit deprellum, & comprimat, vel sangu s effusus , vel simplia, vel sanies genita, quia ob nostras rationes natura ab omnibus his ii

juriis

170쪽

CAp. XXXIV. De Cranii fractura 1si

Iuriis sese tuetur, mediante nativo calore , & optima medicaminum

supellectili , nisi medici , idest

mendici, alienis sese aerumnis saginare velint , censum constituendo quotidianum. Neque pars affecta, si fortirer digitis pertentetur , de fovea exploretur, fracti ossis signum erit, nam ossis depressionem indicare potest abique fraetura : sicuti neque cum satis in capite ecchymosis cum aliquo magno symptomate, nempe sopore, stupore, delirio, desipientia dcc.

apparet , sed haec fallacia sunt,

nam quandoque apparent, & cra. Dium non est fractum. In cognoscendo , an os sit tractum, integra exiliente cute , magna sedulitas est necessaria, ideoque versatos,& optimae notae chirurgos fatigat. Non itaque cutem secare, di pericranium adimare congruit , nam

alias post inconsultam lanienam

os sospes cum maximo arti S convicio , & aegri discrimine compe

rie s.

ed ad curationem noster redeat sermo, & primo , si cutis sauciata sit, & satis dehiscat, & labia quantum opus , deduci possint, nulla sectione opus est; quod si

non satis pateat , latius aperienda, donec tota fractura in conspectum veniat, ne inter agendum aD siduo vulneris labia laedentur , &tanta vulneris latitudo fieri debet, quanta requiritur. Nec terebri,

vel scalpello id fiat. quia peri cranium Iaceratum dolores , & inflammationem excitat, & malum facile cerebro impertitu. Pericr nil sectionem tunc tentant , cum. D . caroli Musitan Ium. III. laesi cranii suspicio est , aut insignis contusio sanguinem concrctum continet. Verum temere , di conjecturaliter , absque ulla demon-ll ratione , & quasi coecii S cce cumducit, procedunt, & sere semper sine causa doloribus aegrum discruciant. Ea propter saltim in pueris non facile hano sectionem pro bamus , quia sanguinis profusione, dc dolore vires ea aetate imbel les prosternuntur, sed potius suademus , ut consentaneis te picis materia discutiatur. inciditur cutis trigona, vel te tragona sectione. Sectio trigona, sive triangularis est , cum ab uno

pia iacto tres exeunt striae. TetragOna , cum duae scissurae sese mutubintersecant ; ita ut ex trigona tria. e X tetragona quatitor prodeunt labia sed haec lex non tanquam inviolabilis veneranda est, sed chirurgi industriae sectio committatur. Sectio semper incipienda esta parte inferiori, nam a superi ri si incidatur cutis , saepe haemo rhasia chirurgiae est impedimento.

Incisio fiat novaculae mucrone circa manubrium , & aciem linteo convolutae , ut nil nisi mucro apis Pareat , premente manu , si unicum cute inciditur pericranium , sedulus ,& attentus chirurgus esse debet, ne secando, de premendo, si os sorte valde ruptum, duram laedat me ningem. Sanguinis fluxui succurrunt linamentis siccis . vel madidis aceto, vel posca utuntur, vel vino austero, vel linamento ex stuppa ovi album ine imbibiata, de si dolor adsit, ovi albumiae cum luteo simul. .

SEARCH

MENU NAVIGATION