Pandectes de Justinien : mises dans un nouvel ordre, avec les lois du code et les nouvelles qui confirment, expliquent ou abrogent le droit des pandectes

41쪽

core is au trui 3), et ne rolom ho-t-ilias sur Di, parce'u' ili' pas Onire sonoen deur 'action de 'acbat Mais la stipulatio 1 est inutile dans e cas, si e 'est potarcio dommage arri usi depuis latradition parce que pendant quo te vende ur tali chargo do garde la hos , ii devait si pondre de a diligeri cera i 'achelour ila par consoquent utilii uter alor sua caution donicit 'agit, et qu'ils aut demander pari ne aut re action ine qui ne petitias enirer an Sta stipulation dii dona mage prsi Vu D. Ι s'ensuit done que Gyacqusire ur 'une maison stipule inuti lenient vant que lari radition tui en ii sit salte, parce que te ven- deum do prendre e sola pota tui. Mais i stipule utilem erit si sonVende ur 'a pas u stipule lui-mhme, comme par exemple, 'illui avait livr au paravant a maison a litre precaire, et 'avait charg de la gariter en On abSen Ce D. x Mais si te vende ur a salicia stipulation aura D elle esset potirle dona mage prouusi parci'acheleur do puis a radition Suivant Ari Ston , cela sera iturhs- injuste parce que si 'ach et eur 'avait saltei ui in hirae , t 'adversa ire se trotaverat oblig en vers de ux personiae S

et que, dans e cas, Lyra ne stipulation surri' indemnit et enraison de a perte, sin que e veni eur se troiive an intor hi parrappor a dommage arrive .XV. Nous avon dit uel hialent ceu a qui it fallait donia ercaution ei verti de cet dit. ι Mai sinis en do it dound ni is elui qui a uia passage sur monterrasti , Di Dcelui qui a te roit de laver , a fotii alii , ni a celui

commeri' observe Culas, Ohseri . 25, 35 car certaine me utri' ac lusire uri' alas dans e casM'aelion duri' hat contre te vende ur. 2 Sicla caution ne s'etendat pa sinu dommage ait avant a tradition celas erat certa inement Diuste. 3 L setis est qu' ille saul pas dire ne 'achel curi'aio intra' actior 'orarce commage , parce quo quanti it a u licia, la hos ne ui apparten ait posen Coreri a mal gr cola e domui age retorribe a tui. Sed Ilia ut aiouferet Exceptu te castu on eleutias obieeter u en' deur qu'it,' pas stipulsi. 5 Le sens est: Il aut done dire que 'est te contraire, c' est-I-dire 'Nela ueli Pulation dia vendour De comprendia te dona mage arrive depuis a ira dili On C mo fortem' exprime a tonio ars uti docile, uis uel ques Ois ut H

assir mali ori modeste.

42쪽

nt, LIB. XXXIX. PANDECΤARUM IT . II.

bus cavendurn esse Labeo ait item his qui cum his morentur ra. l. 3. g. 5. Quod si si si lius familias inquilinus sit, videamus an damni insecti Domine in possessionem Dilium vicinarum mittendus sit Quaeritur enim , an sit iussa milias non videtur damnum pati ; si respeculiares I sint, et paler possit stipulari, si quid ei damni fiat 'Et placet utrumque 2 eorum in possessionem mitti Nisi 3hsic filius conduxerat, ut eius periculo aedes essent : tunc enim, quia solus lenetur ex locato , recte dicetur ipsum littendum in Possessionem, nisi ei caveatur . l. i. Paul. lib. 8 ad Plaut.

g. II. Ex quibus causis denegetur simulatio damni infecti' Ex tribus causis haec stipulati denegatur.

Si ei qui cas eri sibi dosiderat, cui maliqua circa damnum quoatimet in utari possit pXVI. Hinc is si quis juxta monuinentum aedificaverit 5), AjUXla de disicium Sumna monuimentum seri passus sit, de damno in seclo ei postea cavendum non erit, quia rem illicitam admisit 6). Alia autem, si monumento tedificium noceat, in quo nihil sit quod imputari possit ei ad quem jus monumenti perline in caven dum est ei ad quem jus monumenti pertinet v. l. 13. g. 7. Ulp. lib. 53 ad ed.

SECUNDA CAUSA.

Quum is qui sibi caueri desiderat, tilia ratione sibi Provisere

PotCSt. XV ΙΙ. Ηinc , u si aedibus meis proximae sitit pedes meae et line, luderitur an, si his vitium mihi saciant, cavere mihi debeas pro

1 Balio dubitandi, qui , quum res pepuliares quibus damnum dari ii metur mag)s Sint patris qua in illi non videtur silius ipse damnum pati posse. Ratio decidendi est quod intersit dii, peculium habere. a Tam silium , quia ipsius interest peculium habere, quam patrem quia

est dominum rerum peculiarium.

3 Supple : Nisi non tam rebus quae in aedibus sunt, quam ipsis aedibus conduciis damnum dari videatur si lius autem inqui nus ideo eo nomi uocaveri sibi desiderat, quia sic aedes conduxit, ut ipsius periculo SSent. Principaliter Caelerum pater tenetur de Peculio. 5 Non intermisso spatio a lege definito. 6 Quum adversus legem ipse peccaverit, non potest invocare legem Inculpa eat quod aedificaverit, aut aedis carite et miserit, non servato legitimo spatio.

43쪽

metirent ave cu i .

Si on Petit in uter is celui qui domande caution quo te dom- mage u 'il resin Potirna arriser Par a suiles XVI. C 'est potarquo u si quel au'un a flevsi uti monumen troppi hs 'un an ire disice 5 ou a permis ii 'on en sile a tan roppro di si id , on ut resus era a cautio dii Ommage prsi via , parce in 'dii celari a ait uti e chos illicito 6 mais it eu Sera aul rementsi l 'odisice nit ala monument, parce u 'ilis' a rien qu'Ori UiSSe impuler u elui qui vati te deo it 'eleve te monument et ils audi a doniae caution a ce dernier D.

de son sicule.

44쪽

γη Η XXXIX. PANDECTAR Um et Ia . l. damno propriariam mearum dedium 8 scilicet pro qua parte do minus existes. Et lio plerisque placet. Sed movet me i), quod ipse meas pedes reficere possim , et imper Sa Pro Ocio, aut O H- musci diuidundo judicio pro parte consequi. Nam et si una pedes communes tecum habui, eaeque vitium faciant, et circa resectionem earum e Ssare videarix nostri praeceptores a negant cave te debere, quia ipse reficere possim , recepturus pro parte quod impenderim , judicio societatis, aut communi dividundo. Ideo et quierpositam cautionen minus utilem suturam quia alia ratio uodam uiam utilii posset sarciri. Est plane nostrorum prdeceptorumhoe Sententia, ut credamus inutilem esse dam ni insecti stipulationem , quo casu damnum alia actione sarcἰri possit. Quod et insuperiore casu intelligendum est . . a Gaius, lib. 28. ad cd. Pro PiHC. XVIII. Dicimus damni nomine quod ex communi Dus pedibus timetur, caveri non oportere. Secus est, si ex pariete communi

timeatu : quia in enim paries sit quid individuum , cessat judicium communi diuidundo. Igitur u inter quos paries communis est, aedificiorum nomine quae quisque propria habet, stipulari damni insecti solet n. si Sed tunc ea cautio necessaria est, quum aut alter solus aediscat, et vitium ex opere futurum est aut alter pretiosiora aedificia habet, et plus damni sensurus sit decidente pariete. Alioquin, Si de quale periculum si, quantum quis vicino praestat, tantum ab eo consequitur . l. 39. Pompon. lib. 21. ad Sabin. Consona Ulpianus Quotiens communis parietis vitio quid accidit, socius socio nihil praestare debet, quum communis rei vitio contigerit 3 . Quod si quia alter presserat vel Oneraverat idcirco damnum conligito consequens est dicere, detrimentum

i In contr3rium. et Ita appellat alias iurisconsultos qui ipsum praecesserant, et quorum doctrinae haerere se glorintur.

3 Adeoque dum damnum illud timetur non potest huius damni suturi nomine haec cacitio desiderari, quod postquam conligerit, utrum me sociuili spectare debet, quum ex re commuta prosiniscatur. Hoc autem us 'eipiendurn est extra duos casus mox suora relatos in l. 9.

45쪽

sa ire payercia moltis des rais parci'aclion ei division 'une cho se commune u par celle de la socisitsi puisque si 'ai une mal on

gier de la siparer, nos mali res a disent que votis ne me de vegpas de caulion, parce que e Peu la sipare mol-mhme, et ous forcer a me payer voti e part de ce que 'aurai si pens , parci' action de la soci sitsi, ou par celle de la division 'une hos com mune Il est donesinutile que e votis demande caution dii omnia geque e cratias , uisque 'ai u aut re moyen de te a ire oparer. 'ostra' opinion de nos attres, que nou devota regarde commeinutile a stipulation d'un dommage prouu lorsqu' ille ut hire si par sans ceti stipulation et celte decision 'applique a cas ci-

i A pense a trement. 2 C' est alti si que Gaius appelle les iurisconsultes quid' a valent pro cόdg et doti it se saltatoire de suture la doctrinc. 3 C'est potirquoi pendant qu'on crain te dommage, O ne petit pasen demander celle cautioriri et aprἡ qu'il est arri veri regarite 'uti et i 'a uiro associsi, uisqu'il est caus pari ne hos qui leur appartient a 'uti et Di'ata tres mais ili'en est pas ins dans te de iaceas apportε dans lacloi 39.

46쪽

lio , quod beneficio ejus a contingit, ipsum sarcire debere et,

quod si aequaliter utriusque oneribus pressus qcidit, rectissime

Nabiim scripsit, parem utriusque causam esse. Sed si alter tu res, vel pretiosiores res amiserit, melius est dicere , quia ambo

onera impOSuerunt, neutri adversus alterum competere actio

Dein 3 n. l. o. g. 1. V p. lib. 34. ad Sabm.

Ouamvis autem extra duos casus modo dictos, scilicet quum aut alter solus aediscat, aut alter pretiosiora editicia habet socius a socio damni nomine quod ex parietis communis vitio timetur, non jure desideret sibi caveri tamen , si de facto ei cautum sue xit, utiliter erit cautum. Hoc docet Alfenus is Quum parietem communem aedificare quis Cum vicino vellet, priusquam veterem demoliret, damni insecti

vicino repromisit, adeoque restipulatus est. o Steaquam paries Eublatus esset, habitatores ex vicinis camaculis emigrassent, vicimis ab eo mercedem quam habitatores non redderent, petere vult. Quaesitum est, an recte petet Respondit, non oportui S se eos, quum communem parietem aedificarent , inter se repromittere

neque ullo modo alterum ab altero cogi potuisse. Sed si maxime Te promittererat, tamen non oportuisse amplius quam partis dimidi peri quo amplius De extrari quidem quisquam , quum parietem Commianen aedificaret, repromittere deberet sed quoniam jam in Olum repromisissent, Omne, quod detrimenti ex mercede vicinus fecisset, praestaturum ii l. 43. g. I. Alfenus-Varus, lib. I. digeSt. Idem consulebat, posse in quod ob stam rem dedisset, rursus repeteres quoniam restipulatus esset vicino, si quid ob eam rem quod ibi initi sicatum esset, sibi a uinum datum esset; id reddici quum et ipsam hanc pecuniam quam daret, propter illud pus S perderet Respondit, non posseri propterea Via non operis vitio, Sed ex stipulatione id amitteret . l. l. 3. g. a. si insoni rost.

a Recce igitur, antequam a ciderit, caulio huius damni nomine exigitur. Et est hic primus casus de quo supra lex ci loquitur. 3 Non obstat modo dicta lexis Nam, ut recte animadvertit Ago di- Versi sunt casus. In specie huius paragraphi ideo is qui pretiosiores rus habebat, nil a socio exigere potest, quia ipse seque ac socius premendo Θrietem fecit ut paries decideret. In casu vero legis 39, neuter quidquam secit supra parietem communem suo solo vitio decidit paries Precte igitur, quum pluris sua interesset, potuit desiderare ut caveret sibi socius. Id est, ipse qui vicino caverat de damno quod vicinus metueret ex pari iis communi aedificatione vicissim ab illo stipulatus esset de damno

quod et ipse ex ea aedificatione metuere OSset.

5 Oceasione enim hujus operis, eam pecuniam promisit.

47쪽

DU MOMMAGE MON APPRUII EX DE AEle. 31l 'un et 'aut re a cause. Si par et accidenta' uti a perdurae clios esplus pi sic leus es queri' aut re te mi euces en cor de dire qu'ayant totis de ux impossicia hine charge sur te mur commvn , Ilun 'euxia' po intra 'aciton contre t 'autre 3 v. Quoique hors les eu cas ci-dessus, 'est- - dire, hors te casoli uia seu a bali, et e cas oti l uri avait uia disice 'une vale ut plus considi rabie quest 'aul re t 'uti des co- proprisita ires 'ait pas ledroit de demander caulion dia dona mage que petit causer a chialedu mur; si cependant''un des deuca donne celle caution , t 'aut re

en prosa tera.

Ain si 'ense igne Alphenus Deu vois in voti tantia irin murcommuti, 'un a Volatu avant que 'ancien ut simoli, quoci' aut relui donnat caution dii dona mage que ourrai tui causer e murno uveauri e qui a sil stipulsi entre elix. 'ancien mur pyant thdsitruit, e locata iresin quit tyla maison, et te proprieta ire a demando es loyers ullis ne de valentio in lut payer On a te usi laquestion de avo i si cel te demande lai solid de On a ro ponduque les parties 'avalentias to obligsies de se donner respective ment caution dans e principe que oulant 'en donner, ista' a valentias u se aranti au-dela de a molti dii domui mage previt, ut de plus que elui qui bati ian mur commian ne doligaranti uri tranger mais que elui qui avait aranti de to ut sommage devat indemniser 'aut re des revenias u loyersmuli l

Parce que et te perte ne pro vena it a dii vice de la construc tion, ais de la stipulatiori . i A son prosit.

et On petit done reguli hremetit de mander caution de ce domin age, et cecas est te premier te celix doti parte lacio 30 ci dessus. 3 Non obstant a loido, ci-dessus iam omnie 'observe Agontes eas Ont disse rens Dans 'esphe de celaragraphe elui qui aves de me ubi es plus prE

48쪽

XIX. Regula quam statuimus, denegari huic stipulationem iqui alia ratione sibi prospicere potuit, compro Datur ei in e .eroplo sequenti. Nimirum, uti cuius usus ruetos redimn est, cle vitio earumdem dedium caveri non oportet, etsi alias vicinas habeat : quia resiciendi habet acultate in Nam qui viri boni arbitratu uti deberet, reficiendi quoque potestalem consequitur . uirgo nec proprietarius audiri debet , si vel t sibi caveri a seu ciuario aedium nomine , quas vicinas ructuario 1 habeat; quia habet cum ructuat Io actionem , ut viri boni arbitratu is fruatur . l. 8. . . aut Lib. 8 ad ed. Suffragatur Gaius Inter fructuarium et dominum proprie talis , ita damni insecti cautio locum habet, si fructuarius quidem de soli vilio caveri sibi desideret dominus vero proprietatis deoperis vilio, si quid fructuarius edisicet. Nam de ruina aedium, neu ter ab altero cautionem desiderare potest ructuarius ideo , quia resectio aedium ad ejus ipsius omas non a pertinet pro urietarius ideo , quia tisitata lipulatio , qua de re restituenda fructuarius cavet, ad hunc quoque cabum porrigitur . l. O. Gaius , lib. Is . ad ed. Pro tac. XX. Ex regula quam statuimus , denegari hanc stipulationem ei qui sibi alia ratione prospicere potest, solvitur etiam 'ludestiosequens Nimirum , si de illo quiseritur , an tu quilinis suis domitius aedium cavere possiti Et Sabinus ait, inquilinis non esse cavendia ui aut enim ab initio vitiosas pedes conduxerunt , et habent quod sibi impulent aut in vitium aedes inciderunt, et possunt ex conducto experiri. Quo sententia verior Sin. l. 3.

g. G. Ulp. lib. 53 ad ed. Idem alibi ait : rati quilino non datur damni insecti actio : quia

possit ex conducto agere, si dominus eui migrare prohiberet . l. 33 idem, lib. ca ad ed. 0 Utique si pro prcieterita pensione satis sacere paralus sui Dalioquin usta retentio pignoris domino fieri videretur .u Sed et si quasi pignora retinuerit, et ea interierint, ruina vicinarum aedium Vici etiam pignoratilia actione locatorem teneri, si poterat eas res in locum tutiorern transferre . l. c. aul. lib. Io ad Sab. Quod dicimus, inquilinum non posse hanc cautionem a loca tore desidetare, intelligendum est ratione rerum quas in Gomo conducta habet.

ih Cui acius obsero. II. recte mendati cluariis, aedibus scilicet. detur expungenda. ica sit. Vid. lib. 7. et Haec negatio abest ab editione Haloandri, et videtur expungenda Caeterum ita resectio ad fructuarium pertinet, si mod

49쪽

niser, est encore confirm si parri' Xemple vivant.

En esset, uisu ne Oit a doniae caution de la chulo 'unem aison a cella qui 'en a quera' usu fruit, quoi tu i ait uti maisonvolsine ayant d 'ailleurcia saculisi de la satre siparer; puisque elui qui do i ii se en phre de sam ille caussi te roit de Lire rhparer .u on ne doli onc a non plus couler uti proprisita ire quive ut exige deri' usus ruilier cauli On des ommage prouus , ou lamat son volsine doni cet usu fruitier ouit I), parce qu' illa actioncontre lui poli te ni re oui et boti phre de famille M. C 'est e qui est confirm par Ulpieri u lis' a lieuis a cau-lion 'un dona mage rhv enire e proprisita ire etes usus ruitier, de la chute decla maison; avo irri' usus ruitier, parce que les si para tions de ceti maison ne te concernentias I, et te proprie laire, parce que a stipulation par laquelleri' usu fruitier 'oblige a rendrela cho se, 'silen laus si a ce cas . XX. Laahgle que nous avonsitabile, que celle stipulationi tali resus si hielui quia un a uir moyen de conserver se intύrhis, sis Outatis si la question vivant e. in demande si te proprie Iaire 'unem aison petit donne caution de a bute a se loca latres Sabinus rhyon qu'on ne doli pasci cur doniae celle cautiora parce ques iis oti tuo usi une a foti ei ruines, it dolventis 'eu preti dr Leux-mpines, et que si a maison est devenire victeus dei uis qu'il si habitent, iis ontes'actiori de a location, et e sentiment est urat DoLe hme iurisconsulte dit encore ille ur In ne donne pascaulion dura Ommage prsivit his localaire , parce u 'il ari' actionde la cho se lovge, si te proprisitaire t 'emphche de sorti M.ti Cela a lieu si te locataire est pr/t a paye les loyers chus et

phri par a chule dune aison volsine, Oti eut dire u 'il est passibi de I 'action piguo ratice, 'iliouvat les satre transporter

te titre est 'tis ruis, et comment usinit.

50쪽

3 LIB. XXXIX. PANDECTARUM IT . II. Sed inquilino meo, si vicinas edes habeat, cavere dei chodamni insecti propter eas pedes n. l. 8. . . aut lib. 4 8. auectici. XXI. Prima acie videretur quod ii qui in conducto solo superficiem imposuit, dominus soli, quod vitio soli damnum suturum sit, cavere non debebit, nec soli domino supersiciarius in uia invicem ex conducto et locato habent aclion ex in si quas tamen acti Oiles Ultra culparn nihil venit; plus autem in stipulationem venit damni insecti, quod quidem vilium eius esse dicitur .

d. l. 33 s. c.

XXII. Si quis opus novum nuntiaverit, an nihilominus damni insecti ei caveri debeat , Julianus tractat Et magis probat caveri oportere. Nam et ei qui egerit u adversario on esse altius tollere pestificium , caveri debere item eum adversus quem inter dictum quod i aut clam competit, cavere debere Iulianus ait quia a non est cautum , neque de viti aedium , neque de damno operi n. l. 3. . Io Ulp. lib. 53 ad ed.

XXIII. Si quis, quia sibi non cavebatur in possessionem aedium missus sumi deinde is cujus pedes fuerunt, quum prae terea alias pedes haberet, desideret ab eo qui in possessionem missus est, ut sibi damni insecti harum aedium nomine , quarum in possessionem missus est, caveret an Sit audiendus, videamus plet Julianus scribit qui vitiosis aedibus cesserit, si integras retinuerit numquid improbe ab eo qui vitiosas aedes coepit possidere, cautionem exigit quum ideo possessionem amiserit, quia ipse damni insecti satis non dederat. Et sane parum probe postulat

ab eo caveri sibi earum aedium nomine , quarum ipse cavere Supersedit. Quo Sententia vera est D. d. l. 3. g. II.

g. III. Te juramento calumnis , quod ab eo qui sibi caueri Petit, exigitur. XXIV. Quum is qui sibi ex causa damni insecti caveri petit,

1 Quod dixit, cautioni locum non esse , emendat hac ratione, quod peristas actiones locati et conducti non satis prospicitur, et plenior sit stipulatio damni in se elici si quidem in his actionibus venit untaxat culpa in stipulatione venit quodlibet soli operisve vitium. Ita Cujac. et operis novi nuntiatio, actio ennsessori , et interdictum quod, aut

ciram . prosunt quidem ut quod vicinus non jure aedificavit, demolire te neatur : non vero ut da innum quod interim ex huius operis casu sentire pos

sum, mihi sarciatur Mihi igitur necessaria est cautio damni infecti.