장음표시 사용
101쪽
V a Tarantulae morsu , exoriuntur symptomata, ea adeo stupenda , a communi rerum usu aliena, apparuere, ut fidem factis adhibere multi recusaverint. Amplior vero suspicionis inde emergebat ratio, quod pauperri in os hominum vulgo malum hoc adoriam r. Qui cum hoc titulo saepe stipem erogare cogantur, ingendi inde an fam arripiunt, morbumque imulandi, quem te vera non experiantur Astbctus praeterea hystetici saepe sit milibus phae non enis hac in regione sit data occatione postea observabimus sese larva tos exhibent , ut unum ab altero casum distinguere tepe prorsus impossibile sit. Quantumcumque vero multae hic subrepant fallaciae, illae ipsit meo saltem judicio , morbi veritatem extra dubitationi aleam , videntur constituere Morbus enim cui nullum in rerum natura fundamentum possit assignari , nullatenus fingi potuit, aut excogitari.
Nec mihi facile persuaserim Baglivium, loci incolam , doctissimumque Medicum qui facile filigentium nugas potuisset extricare, longam hac de calamitate dissertationem fuisse conscripturum iri si de veneni veritate sibi non convicisset. Praeterea post Baglioli hac de res dissertatio- - Vide Baptivi de Praxi Medica missertationes, Re-
102쪽
c. 4 M SECUNDUM Dem , Ludovicus Valetia e Caelestinorum ordina Monachus Appulus , Tractatum de hac Aranea Neapoli publicum fecit a in quo non solum ho-
rurn qui rem pertinacius negant, objectiones diluit , vertim varia diversorum hominum sibi visad cognita exempla enumerat , qui hanc symptomatum diversitatem pertulerant. Ex his quidamn Ubiliori genere exorti , nedum ad hunc morbum simulandum , potuissent persuaderi, contra ad ii famiam mali devitandam , quod ipsos premebat infortunium,ex hominum oculis silentio voluissent supprimere.
Hisce vero adjungenda est nobilissimi D. Byle
maxime momentos authomas Passerit enim quod de re veritate anceps , post sedulius examen evicerit, ea omnia quae hac de re memorantur , esse maxima sui parte verissimatb . Hinc ergo ex comprobatissimis utriusque meis morat Authori relationibus, quod ad propositum maxime confert ad praesentem materiam propitis refertur , hic adducam. Tarantula co, aranea est quae reperitur inApulia ex octonoculari aranearum genere, quo diculos habet octo telas amat intexere Crura pariter octo, quatuor ex utroque latere , in unoquoque crure , tres Observantur articuli. Et ore , tela duo instar hamati forcipis qualis ui cancris obser vatur exeunt solida sunt illa , quibus cutis perforetur facilius : haec inter lanteriora crura , duo succurrunt parvula cornua , quae iis corporibus ,
103쪽
Haec, ut omne aranearum genus, speciei propagandae, ova numerosa deponit; ita ut inieci a foemina horum centena aut plura etiam reperta fuerint. Haec Ver partim materno calore , partim solis
aestu intra viginti aut triginta dierum spatium , ex
Eiusdem generis alia occurrit Aranea in Indiis Occidentalibus , quam D. Hernande a sub nomine Holt Ocal seu pungentis Araneae descripsit,
aitque , in Ianiam ejus morsu induci. 2Estivis temporibus, cum praesertim fervidior aestus campo exurit , furente Syrio, per arva iii ter segetes prorepens arantula , messores viato resque ore venenato impetit Hyemem in cavis
occultata exigit si aliquem momordit aliquando, nulla infligitur labes, nullum inde sequitur perniciosum symptoma. At tempestate aestuosior quanquam morsus ipse nullum alium inferat dolorem , quam qui a Muscat stimulo solet induci, brevi tamen a terri circulus livescens , niger , aut flavus inficit
inflammatorius exoritur tumor.
Eger intra paucarum horarum spatium , v hementissima anxietate , dispia Cea, universi cor poris debilitate corripitur , imo etiam tremor aliquando artus occupat, addit se comitem capitis infirmitas. Interroganti quid mali. entiat nul lum saepius responsum profert, aut querulo inconditoque vocis sono, melancholico-ve aspectu mist. Animal. Nov. Hisipan. r. IV. cap. Ita
104쪽
ί TENTAMEN SECUNDUM pectus digito designat, quas praecipuus mali fomes in ipso corde habitaret. Dum vero luctuosa illa scena peragitur, a datissima quare umque alexipharmaca cardiaca
nullum praestant om cium. Quantumvis enim illorum iteretur usus , serpit interea tacitis progressibus melancholi , hebetudo , omnia tuta timer, donec brevi temporis spatio expiret, nisi musica in ejus auxilium advocetur, cujus ope , nulla alia concurrente medicina , mali curatio brevi peragitur. Quantumcumque enim mal oppressus aeger, apoplecticorum more decumbat, ad primum resonantis organi musici sonum , sensim pedes a que manu in numerum motitare solet tum de-
iurgit, incredibili robore ad saltandum prosilit Prima quidem vice per tres aut quatuor horas saltationi incumbit, reponitur postea in lecto. a sudore recreatus , rursus exercitium idem eodem iterat robore, nec laborem aut debilitatem ab illo persentit ullam , sed eo evadit alacrior atque robustior, quo alta verit vehementius.
In hoc ludo duodecim quaque die horae vulgo
impenduntur imo per tres aut quatuor dies saepe iteratur idem. Quo temporis spatio vulgo omnibus liberantur symptomatibus, quae tamen anno
redeunte , eodem tempore , rur Su solent invadere. Et si curam non impendant, ut efficaci musica praevertatur malum , in icterum , appetitus prostrationem , universi corporis debilitatem , solent incidere , quae quotannis adaucta , si ad musicen non recurratur, tandem prorsus insanabilia
Ut vero commune or ibus musice praestat au-
105쪽
quos Tibicinum tubae sunt quos tympanorum sonus, aut Citharoedorum fides , acrius ac vivudius ad saltandum exstimulent. Hinc varia experiuntur Musiici, artemque en no accommodan r.
Sed id omnibus certissime commune est ut 4ivaciores, altiore tono requirant, lenta vero aut tarda nihil ipsos commoveat harmonia. Dum vero Tarentati, sive veneno Tarant ultiastedii, in saltatione occupantur omnium Videntur quasi obliti sensuum. Hinc ut ebriis solei e est ridicula insana multa per patrant, obscoena inconditaque plurima , aiunt agunt maxima pampinos δ vitium folia voluptate tractant, nudis gladiis , vestiumque rubrarum attactu summopere delectantur. Nigrarum contra rerum a
pectum, perosi refugiunt. Hinc si adstantium ali quis, hoc colore indutu apparuerit , ex ipsorum conspecturi sese confestim eripiat oportet. Alias in consueta symptomata , vehementia etiam insi- signiori brevi relabentur. Aliqua forsan ad intelligenJam hujusce veneni naturam lux affulgebit; si Apuliam ex Italiae regionibus fervidissimam observaverimus , ad ortum positam , .longae aestatis ignibus perustam vix interea aliqua pluvia hisce temperandis ignibus cirrorari. Hinc spirant aerem incolae velut ab incenso fornace fervidum Arida inde exusta ipsorum temperies , ut macilentae ipsorum facies , summus ad affectum quemvis impetus , impatiens animus , ingens ad agendum promptitudo , summa animi alacritas, dubitanti fidem faciunt Hinc etiam ipsorum in inflammatorio morbos Phrenitidem, Melancholiamque facilis propenin
106쪽
68 TENTAMEN SECUNDUM sio. Quibus de causis, multo major est insanorum in hac Italiae parte, quam in alia quacumque , numerus. mo quod in aliis regionibus levi inducendae melancholia aptum natum est , hic alsummum utque acumen , morbum evehit. Mulieres enim dum chlorosi laborant, eadem fere peris petiuntur symptomata, quae viris a Tarantula a sectis familiaria sunt eadem pariter ratione e sanantur. Imo his etiam iri regionibus Scorpii venenum, ut symptomatibus, sic sanatione , cum
hujusce Araneae veneno, multum convenit.
Ex hujus historiae narratione patet abunde eos qui a Tarantula puncturam experti sunt , exi jus efficacia in delirium abripi. Quo igitur ad enodanda quae hanc excipiunt puncturam symptomata , uber id instructi accedamus, operae pretium fuerit de Delirio quaedam praelibasse. Ea est oeconomiae humanae a natura instituta conditio quod, ut objectorum externorum sensuum organis impressa effigies, ope riuidi nervet ad commune sensorium devehitur, inde vero variae rerum ideae in mente excitantur, ibique eorum species exhibentur , sic pariter ad hanc Egiem , mentis imperio, pars ejusdem fluidi in musculos agitur , ibique consentiente arterioso sanguine, infinitam
voluntariorum motuum exequitur diversitatem. Ea vero rerum constitutio, adeo constanti lege, apud homines obtinuit, ut demum habitu quasi nativo, nullo ratiocinantis facultatis interVentu, exhibitae menti effigies confestim consentientes organorum corporeorum motus concitent. At si menti rerum effigies pingantur inconditae, quae ii de sequuntur actiones pariter abnormes fore, concludendum est.
107쪽
D ARANTULA. 6' His praemissis, de Delirio forsan vero similius pronuntiare possumus , illud nihil aliud esse , praeter variarum rerum nulla inter se concordia, nullo ordine cohaerentium , menti exhibitam Egiem quam simul abnormes, cinconditi corpori mo-ru comitantur atque excipiunt. Id est , illa spirituum animalium errabunda motus irregularitas, qua menti diversorum objectorum iugies objicitur ad hanc emgiem variae in corpore perficiuntur operationes , quantumvis ipsa rerum objecta , sensibus revera non obversentur nec illi motus aut mentis imperio , aut ullo ratiocinantis facultatis consilio , perpetrati videantur. Primum enim omnis muscularis motus principium mens est. Verum in violentis illis casibus consueta ejus ad agendum celeritas, habitu comparataci improviso impellitur , nec potest se ex
Crrore recipere , quia violento motu rapiuntur spiritus, prout variae emergunt rerum imagines. Ut enim in naturali rerum constitutione, ad agendum , ratione impelli homo dicebatur, sic in hoc degeneri rerum stat , mentis perturbatio , id est delirium , ipsum ad actionem compellitin determinat. Nec minus tamen manifesto apparet, non in rationali, sed corporea tantum parte , Vitium deprehendi. Revera enim menti eae obversantur rerum Egies , ad quarum praesentiam , in nativo nostrae constitutionis stat , motus illi corpore debent merdere. Sic v. g. si nervorum liquor , etiam si nullum revera adsit objectum quod praesentem veramque
noxam possit inurere, motum tamen talem concipitri qualem in ipso concitare solet externa obisjecti alicujus dolorem inferentis impressio, eae
108쪽
o TENTAMEN IECUN DuMdem concitari debent actiones corporeae, qualeg vel a terrore , vel a dolore , vel ab aliquo similia fectu, spiritus in musculos impellere apto, exurgere deprehenduntur. Astantes vero qui nullam
hujuscemodi eis gie rationem deprehendunt , facile concludant, ea aegrotantis actiones , nulla
ratiocinii vi peragi, hoc est ipsum esse delirum. Quod specialius concludere est , si ille adfuerit
spirituum tumultus , confusaque agitatio , ut non una solum , sed diversae etiam species menti eo dem tempore, cumulate exhibeantur. Haec enim cum ita sese habuerint, nunc laetitia, nunc timor, nunc dolor, diversis sese produnt actibus , nulla interea apparente horum ratione , imo saepius
Uno verbo Deliria nihil aliud sunt praeter
vigilantium sotnnia Ut vero in nobis dormientibus eorum infinita varietas, stupenda confvs , ex eadem causa exoritur, pressione scilicet orificiorum nerveorum diversa , variaque fluidi nervet inde nata repercussione, ut pariter certo nobis compertum est, in ea idearum insigni di- Versitate, corporis motus tales sequi, quales saepe a mentis arbitrio ad similem dearum occursum concitantur , sic nobis inquirendum superest, qua
nam sit corporea illa mutatio per Tarantulae venenum illata , quae possit tumultus tantos, inordinatam spirituum agitationem concitare , unde in aegroto prorsus absurda , imo vere contradici ria exoriuntur symptomata. Maxima pars eorum symptomatum quae a Tarantulae punctura solent induci, antequam ad delirium usque increverint , iis quae a Vipei solent inferri, videntur communia. Nec dubium
109쪽
D TARANTULA. Ividetur, quin more vulgaris Araneae cutim hamat forcipe perforet Simulque intra vulnus inflictum , venenatum liquorem a Proboscide intra vulnus instillet, sicque forcipes illi, subtilissimo huic essicacissimoque veneno , iam aperiant. Ignea haec guttula, communis enim est omnibus Animalium venenis , fervor ille igneus nerveum liquidum in fermentationem rapit. Febris exoritur Abnormis fit hujus liquidi intra cer brum secretio, ab normis pariter ejus in sensuum motuum organa , influxus A spiritibus adeo
incensis , objectorum externorum actio , mentem nimium vivide percellit. Imo sine ullo ipsorum concursu, incitata adeo fundit hisque perturbata animali oeconomia , rerum vanae species, sive esti-gies menti finguntur , quae concordes id est prorsus inconditos motus in corpore, inducunt.
Verum de hoc proposito fusius disserendi sese
in sequenti Tentamine, dabit occasio. In praesenti observasse sumecerit, hasce Egies , hos motu , nativae aegrotantis temperiei ut plurimum accommodari, spirituum impetum in has praesertim partes rapi, in quas sanitatis tempore frequentius ruere solebant. Quae sint vero illa partes, in aestuosis calidioribusque locis, facile qui Lque deprehenderit. Huic vero theoriae forsan inde accedat confirmatio , quod Baglivius secto cuniculo cui Tarantulae punctura mortem intulerat, substantiam cerebri iuxta nervorum originem leviori affectam Innammatione , invenerit, lividis vero hinc cinde conspersam maculis , simul ingentem seri in cerebrum extravasati copiam , qui effectu , haerenti sanguinis circulationi, ob defectum secre-
110쪽
72. TENTA ME. SECUN Duutionis nerveete . merito adscribi possunt Quod vero ipsam me mali curationem spectat uuae risu primo aspectu excipienda videatur,animadvertendum est , nullam aegros subiisse de saltatione cogitationem , antequam concentus musicos
audiissent. Si ad ipsam adhortationibus concitentur , rem omnino impossibilem respondeant, vires ad eam deficere : ipsa igitur illorum ad primos instrumenti musici sonos , exultatio, cum
caeteri eorum actibus communi nectitur vinculo. Ut enim res omnes externae in nervos tumultuosumque eorum fluidum , exercent imperium, sic soni qui hoc exercitium comitari solent, vulgo saltantium vigorem excitant, nunc ad ipsum, visummam acerrimo impetu capessendum, exstimula . Hujus vero benefica agendi ratio , in eo rota posita est, ut repetitis artuum motibus, profusi proliciantur sudores, qui dum partes secum abripiunt inflammatorias, concitatam in spirit bus animalibus febrem simul avehunt. Praeterea vero forsan etiam aliquid debemus determinato impetui de singularibus modulis cho
darum Lusicarum quarum efficacia, tremulus aer
in elasticas erebri fibras impetit. Contractilia enim corpora in actionem possunt induci , per determinatum motus cujusdam gradum , quantumvis gradus ejusdem motus intensior si diversa sit eius modificatio, nullum similem proferat effectum. Id vulgari experimento deprehenditur: si enim
Musica duo instrumenta , bordas in eumdem tO- num tensas habuerint , unius vero instrumenti percutiantur chordae, consentientes in altero cho dae sonum pariter elicient. At multo insignior aeris agitatio nullam similem iii iisdem chordis vi-