Opera omnia

111쪽

DD TARANTULA brationem apta erit elicere. Nec res minus evincitur , ludicro illo vulgatissimoque experimento quod instituunt, dum tonum aliquem scypho vitreo peculiarem , investigant , repertumque , Voci aptant, ita ut forti constanti mutatione, primum quidem totum contremiscere scyphum postea vero fractum dissilire cogant. Qud prorsus non evaderet, si vox ipsorum aut paulo de

missius aut altius modularetur ia). Refert a Scaligero Ileus historiam Equitis c jusdam e Vasconia , quem fistulae musicae sonus

ad urinam ejaculandam , invicta necessitate compelleret. Quantumvis haec secretio fibrarum es,cae muscularium , arbitrariae contractioni de

Nec dissicile erit, inde rationem deprehendere, cur variis hominibus hoc veneno affectis, ingens adeo competat sonorum diversitas Ut enim varia fibris tensio contigit, sic ab iisdem vibrationibus

eos diversimode assici, nullatentis mirandum est. Pertinacior vero aegrotantiam in hoc exercitio continuando pervicacia, maxima sui parte debetur adstantium adhortationibus is firmae ipsorum opinioni , maximum inde ipsorum morbo expediandum esse levamentum. Nec ulla est ratio , cur praxi hanc ut absurdam prorsus, aut nulla stabilitam ratione , rejiciamus. Musici enim concentus ad medicos usus,

antiquitus adhibiti fuere. Nec ulla est dubitandi

ratio, quὶn vi etiam mechanica in plurimis pessimis morborum generibus plurimum praestare a leant singularius vero juvare possunt, in quibus a Vid. Mothosii stentor ΑΛΟΚΛ ALTH Κilon. 1682. 4 Lasguid and untieeded motion cap. Vj'.

112쪽

TENTAMEN SECUNDUM dam mentis deliramentis, quae cum irregulari spirituum agitationes pilis stipentur , possunt componi, dum in hoc fluido , ii concitantur motus qui contrarios affectus solent comitari.

Ex historia Saulis Regis liquido apparet, quod

haec adhibenda: musices methodus, primaevi temporibus , apud Judaeos innotuerat. Hic enim insaniae paroxysmis correptus , hujus ope curabatur sa), quod enim Hebrae malum a Deo emissum spiritum vocant, id ego a ratione qua solent aliquid praeter Ommunem rerum ordinem designare, nihil aliud esse crediderim praeter furorem maniacum , in quem justo Dei judicio aliquando imciderat.

Illustre vero hujus rei de musice ad medicos usus adhibita testimonium apud Galenum reperire est. Ait enim morem sculapio fuisse , illos qui a vehementissimis animi motibus in se vidiorem corporis habitum inciderant , cantibus .harmonia personare νθ Idem etiam observavit Pindaras cin imo&inde primam deduxisse videntur originem , non solum incantationum mysteria , sed .ipsum etiam incantandi nomen d). Refert Athenaeus Theophra tum libro de Enthulias mo, dixi e , dolorescischia-dicos ope Phrygicae harmoniae, per sanari. Concentus ille ope tibiae instituebatur quo quidem apud Antiquos nullus alius habebatur aut vehementior aut actuosus magis, s ita ut auditores di-s yci Samuel C. vi. b De Sanitate tuenda libo'. cap. viii'.

113쪽

ceretur , in apertum, insanum furorem corri pere quae quidem vis persanando Tarantulae veneno praesertim requiritur. In hac vero quam ultimo attulimus autoritate, maxime ad nostrum propositum notanda occurrit,

ipsa remedii usurpandi methodus. Illud enim in ipsam decantando partem affectam adhibebatur Inde enim mire comprobatur, quod a nobis modo adductum est , de estectibus percussionis aeris in fibras cerebri contractiles. Nulla enimalia ratione commodum intelligi potest esse expectandum , si fistula in aliquod membrum personet,

nisi per memoratos aeris succussus modulatas ejusdem vibrationes. Huc vero pariter competit, quod de eadem methodo memorat Coelitis Aur

ιianus b qui praxi hanc decantare loca dolentia appellat', aitque mitescere , c discuti dolorem, dum pars ad sonum tremit, palpitat. Aulus Gellius de hac schiadicorum dolorum medicina tanquam de re vulgo notissima agit, sed refert etiam a Theophrasto musicos fistulae sonos, si recte dirigantur, ipsis etiam Viperae mota sibus , efficacem praestitisse medicinam.

Nec solus nobis Apollonius do Epilepsiarum

insaniae , allorumque morborum lac Medendi methodo peractam sanationem memoriae reliquit, set Democritus e , in eo quem de Peste conscripsis tractat , plurimis ait, hominum morbis

4 Morb. chronic. l. Q. c. ' Quae cum altum sumerent palpitando , discussa dolore mitesterent. c Nocti Attic. l. IV. c. 3.

Histor Mirabit. Apud Aul. Geli loco citato.

114쪽

6 TENTAMEN SECUNDUM medicinam fuisse, incentiones tibiarum quod etiam praxi Thales Creticus confirmavit cum Lacedemoniis ut ab ipsis pestem averteret, accersitus, rem ope musices perfecisse dicitur. a P. Quae quidem exempla sat1s evincunt medicinam hanc plurimis persanandis a ectibus, vel ab antiquissimis temporibus fuisse receptam. Ut Vero Caelius Aurelianus b primum musices ad restituendam sanitatem usum , ad Pythagoram esse referendum , arbitratur hic vero primaria sectae suae jecerat fundamenta in ea Italiae parte, quae Tarantulis praesertim famosa est magnam Graeciam lim vocavere, nunc vero Calabriamri sic mihi vero non absimile videtur ipsum praxeos hujus ad hoc usque vigentis aevum , authorem fuisse , atque inventorem. Cum praesertim ab

Iamblico assertum reperiamus musicen ab ipso in medicina introductam. Sed specialius

quod aliqua invenerit Harmoniarum genera, quorum illa componendis mentis afFectibus apta nata essent, illa vero per sanandis venenos motibus maxime forent emcacia. Quorum omnium ratiociniorum, ut veritas apertius elucescat, salutarisque musices efficacia, potentius comprobetur , noxiorum ejus flectuum in bruto etiam animali , memorabile exemplum,

in medium adducam. Id sibi visum assirmavit vir ingeniosissimus Observaverat fidicen , canem qui sonanti saepius aderat, adeo singulariter tono

quodam assici, ut eo audit o in ululatus erumpe sa Plutarch de Musica.

115쪽

ret, summamque experiretur anxietatem. Quadam vero die experimenti captandi gratia, in eumdem tonum adeo diuturne institit , ut nimia sensilitate praeditum animal, inter coiivulsib

nes moreretur.

Ut tandem de Tarantula concludamu , Ο-tandum est symptomatum sequenti anno denuo saevientium reditum , maxime deberi , aestivo horum mensium fervori, qui novam in fermenti venenosi relliquias, exerit actionem. Sic memoriae tradidit Bartholinus a Historiam Medici cujusdam Veneti, qui Syrio dominante , Me lancholiam quotannis experiebatur , quae quidem iisdem recrudescebat, iisdem desinebat periodis satis inde firma vincens demonstratione , quantam in hisce morbis producendis aestus aeris habeat efficaciam. a Histor Anat. Cent. r. l. 26.

116쪽

ν TENTAMEN TERTIUM

TENTAMEN TERTIUM

ERRivi L A illa symptomata quae rabiosi

Canis morsum excipiunt, adeo diversa facie in variis demorsis hominibus elucescunt, ut, quae ipsorum in medium ab Authoribus adductae sunt descriptiones , a singularibus enumerarae historiis, inter se prorsus dissentiant, nec facile pos sint convenire. Praecipuum tamen symptoma ad quod omnium Authorum consensus refertur, illud est quod vulgo licet minus proprie Hydrophobiam vocant sive horrorem aquae. At a ria infortunia quibus stipatum solet incedere adeo diverse enarrari solent ut vix ad idem morbi genus pertinere videantur.

Mihi igitur primit in morbi hujusce historia a

numerosas aegrotantium obtervationibus describenda incumbit. Deinde vero ratione indagandae, quibus fieri possit ut terroris c minarum plenus affectus , nec raro admodum ingruens, tanta ludat varietate, inuasi totidem larvis saepius indutus appareat. Vulnus quod a Cane rabido mordiciis infligutur, a communi morsu ullatenus illieri , nec sanatur disti cilius. Ingens interea temporis elabitur spatium antequam aliquid latere mali deprehendatur prostant exempla noxae per duos , treSaut sex mentes latitantis, imo annum integrum , ct diutius adhuc venenum situ ille . aiunt Autho-

117쪽

D CANE 'AB Ioso. γ' res. Vidit Galenus ipse a exactu rei post antium

aliquem malo corripi Labem undecimo mense emersisse recordor. Verum vulgo intra triginta aut quadraginta dies desaevit mali impetus , maturius aliquando erumpit, sic in junioribus intra quindecim aut sedecim dies prodire solet. Prima quidem accedentis mali vestigia hac ratione solent emergeres dolor in demorsa parte sentitur , qui tacitis progressibus proserpit ad vicinas partes di munditur. Summa sequitur membrorum inertia dc languor. Tum anxietas, moeror aegrotantis animum perfundunt. Turbati cirrequieti somni mentem exagitant. Depressos demissosque spiritus conqueritur , oppressumque praesertὶm pectus. Intermittit ejus pulsus, tremunt nervi . frigidi diffluunt sudores . farioat stomachum nausea ingens anxietudo, cibosque

aversatur omneS. Quantum cur que Vero ferveat intus, sitis fauces exurat, alimentum tamen

quodcumque sed speciatim liquores disticillime deglutit. Increscunt symptomata late sequenti

ex ingenti dolore, difficultate quam inter de glutiendum experitur , tanto rapitur in liquida quaecumque odio , ut ad primum ipsorum spe rum in convulsiones incidat, ad ultimas deducatur angustias , ita ut nec minimam posti deglutire guttulam. Haec hydrophobia semper pro constantissimo hujusce veneni signo habita est per quod ab omnibus aliis morborum causis diastinguitur. Haec enim vix unquam nec nisi a rissime in quocumque alio casu observatur. Eodem tempore vulgo febris accenditur , Ut

vido simul sed deprest pulsu. Nullus interea

a Conam ij in lib. Prorrhetic. Hippocr.

118쪽

somnuS, VOX rauca , spuma intra os collecta iii adstantes expuitur , convellitur universum corpus, sed singularius thoracis musculi S penisere chores , unde continuus emergit Priapi simus. Dum tragica haec scena quae morte intra unum vel alterum diem excipienda est , peragitur , delirium ingruit cum maxime terrinci rabiei, furoris symptomatibus d violentis nixibus ut vel propinquis vel amicorum dilectissimis , perniciem qualemcumque intentent. mo saepius id non amero furore pendet, sed quψddam me ancholiae genus est. Miserrima enim ad certissimam mortem consensio, 3 mens ad ipsam paratissima, adstantes, ne cura ultra protendant dehortatur,

S vel intentatis minis prohibet , requiritque ne novas ipsi afferant molestias , donec breviore semper brevioreque evadente spiritu , diras inter cor1-

vulsiones morte corripiatur.

Plures ex Antiquis mentionem de hoc morbo injecere, sim gularius vero Dioscorides , Galenus, Aetius, Dineta , nullus clamen in illo describendo profusior fuit Coelio Aureliano qui ex Graecorum scripti si praesertὶm vero Sorani methodicis unius summa sedulitate atque diligentia hujus morbi symptomata in obscurum barbarumque latinum transtulit. Recentiorum vero Authorum qui de hac materia scripta ediderunt nomina apud observatorem diligentissimum Stai partum Vander te collecta , videre , est quibus accedere debet doctissimus D. Liser c . Maximam vero lucem in inquirenda abstrusi ia

a De Morbis acui lib. iij. b Observ. rarior. Cent. Q obc roo'. c Exercitat Medicinal.

119쪽

DE CANE RABIoso. Isimi morbi natura asteret, annota ite prim aliqua vere stupenda phaenomena , quae olent hujus progressum mali comitari, quae licet aliqua varientur divertitate , solent saltem aliquo gradu in omnibus miserrimis aegrotantibus occurrere.

Sic omnibus illis commune est ut objectorum ex te talorum in sensuum organa impressionem ferant aegerrime Dolor quemcumque sensum comitatur Vel levissimus membrotum tactus summopere dit. Suspensos vel minimum murmur offendit. Si anuam vel patentem occluseris, vel clausam aperueris , idem eos invadit horror ac si tota domus penitus concussa rueret. Oculi vero ita lucem impatienter ferunt ut albescentis cujus cumque objecti aspectum aversentur , 8 reformident. Eadem ratione internί Omne membranae

sensu adeo exqui suo donantur, ut quo iis sentire nativumleli,& habitu naturae consuetum, prorsus intolerabile evaserit. Frigidioris aeris illapsus pulmones fatigat , cistanae naturalis exitus dolorem viis urinariis conciliat. Torvus ipsis asia pectus, triste supercilium , incensa furore S rabie facie , mixtum simul horrorem pingit, vel luctuosa lamentum S desperationem praetendit. Nec somnum oculi concipiunt a febris initio ad usque in foeticissimum exitum. Cum vero sese consuetis addit symptomatibus

mania, prodigiose increscit musculorum robur, adeo violentis convulsionurn motibus rapiui3-tur, ut aliquando videre contigerit hominem a

lentissimis lecto colligat in retinaculis, ea uno ii Ppetu perrumpere , sed confestim ille obiit paralyticu ; quasi corporis omnes fibrae adeo vehe-ivienti actione ultra modum distracti Sc perruptae viderentur. F

120쪽

81 TENTAMEN TERTIUM

Quod vero ipsam spectat hydrophobiam. Pr,mo quidem morbi insultu nullus aquae pavor aegrotantem exercet, nullus ipsum terret liquor objectus. Ipso contra cum aliqua volsupra te intue

, tur. Sit exustus potum appetit sed brevi stupet, unde nova ipsi ad assumendam aquam impossibulitas Qua ratione aquae haustum issequi possit, omni artificio explorat Per tubum liquida conatur exup ere , sed brevi rem prorsus impossibilem exclamat. Rationem quaerentibus respondet, ultra progredi recusat liquor, sed fauces strangulatione afficit, iamque nova deprecatur tentamina. Ut vero flectuum horumce adeo terribilium

causa evolvatur , ea ante omnia perspicienda sunt.

Rabiem in Cane vehementissimae febris effectum eme hinc multo vulgatius per aestivos ardentissimos calores di mundi Quamquam etiam acerrimum frigus possit etiam hoc mali genus invehere. Animal hoc sudore numquam perfundi unde sequitur quot , ii sanguis ejus ferruentationem quamdam concipit , non potest ille ut in aliis animalibus per corporis superficiem emungi atque expurgari. Hinc id ipsi superest ut maximam

salinarum S actuosarum partium Vim, in e Save rat partes quae faciliorem c constantiorem exundantibus partibus praebent exitum. Nulla vero

etiam in homine ad miliares propius spectant, salivalibus. Hinc multo major saliva copia in Cane

quem rabies exagitat , secernitur . quam alio quo

vis tempore ; haec vero spumosa est maxime sive calidioribus & tenuis imis impraegnata particulis. In hac rerum conditione ipsi Canis oculi latere febrem latis arguunt. Currit hinc inde, passibus in- conlitis , toto anhelans pectore , obvium quem-