장음표시 사용
341쪽
U M. 3o 3 llos, in variis Europaein Asiae partibus , tarn caeli, quam terrae, atque aquarum , quibuS Utuntur incolae, vitiis genitos, accuratissime descrip sat a in Graeci vero recentiores νῖ μί ς appella- ruri Hos nullo non tempore luis in locis viguisse existimo , id nimirum per peruo efficiente
Ex his autem quosdam contagia secum ferre experientia compertum est , quae saepe in terras longinquas modis indoli suae convenientibus propagantur. Alii enim non solum morbidorum coriaporum contactu fanos assciunt, sed eam ima bent , ut subtilissimis halitibus ex se spirantibus perniciem spargant qui seminum more rebus ex ateria molliore constantibus , ut Xylino , lanae serico, vestimentis in te contextis , sese Insianuant, ibique inclusi diu haerent: qua via pestem in Africa primum ortam, late diisseminatam fuissa alias exposui c). Alii contra non nisi tactu ipso11oxam inferre solent. Priores igitur commerciis transferri possunt , posteriore vero consortiis tantummodo sunt exitiosi. De proximo hoc genere est lues venerex quam certissima sistoriarum monumenta produnt ii Americae quibusdam insulis , ac praesertim in His paniola vernaculam , sub finem saeculi decimi quinti commercio navali in Hispaniam delatam fuisse indeque in regnum Neapolitanum anno
MCCCCXCV. per bellum, quod Ferdinandus Hispaniae Rex cum Gallis tunc tempori illic ge-
342쪽
rebat , migrassi: i in cujus copiis merebant milites, qui in dicta insula morbum hunc contraxerant. Hi igitur cum iisdem mulierculis , a Galli consuetudinem habentes, prout eaedem civitates ab utraque parte vi captae emi eceptae essent, foedum hoc malum primo in utrumque exercitum, deinde in Italiam caeterasque fere orbis terrarum partes intulerunt a). Memini etiam me a mercatore quo eam nostrate , qui multos annos in Mosco via degerat, accepisse luem veneream in illa regione ante tempora nuperi Imperatoris, Petri Magni, vix cogniram fuisse Mercaturis enim juimodi res populi istius fere agebantur, quae sine magna conluetudine d contortio cum exteris fiebiant. Postquam autem ipse alias Europae partes invisendi consilium cepit , multosque ex tibi subditis artium disecendarum causa in illas mittere iatuit ' in patriam suam hanc immoderatae libidinis poenam brevi importarunt eo saeviorem illic futuram ,
quo dissicilius sub caelo frigidiore curationem re cipiunt inflammatione 5 ulcera. Sed redeo ad Variolas Hic igitur morbus mihi Vera pestis sui generis esse videtur quae iii Africa primum genita , praesertim in Ethiopia , qua: pars ejus intolerabiliter est torrida , in Arabiam deinde AEgyptum ut vastatrix illa populorum magna pestis iis quos diximus, modis delata est. Si quis autem miretur non citius in dissita loca ex solo suo natali hoc contagium serpsit iteri is secum leputet multo rariora fuisse antiquislimis temporibus . quam nostris , gentium inter se
a Vid. Astruc de Morbis Venereis, Lib. I. Cap. I .
343쪽
ommercia, illarum praecipuae, quae interiora te irarum incolebant navigationes quoque non perinde ac nunc dierum , longinquas fuisse institutas. Hinc mercatura expertes fuisse Ethiopas observavit insignis Historicus , Ludolfus Ca). Idcirco,
prout progressu temporis mutua hominum consortia tam belli quam pacis artibus frequentiol a fiebant . pestis hare se late dit Fudit. 'er bella autem cum Saracenis , pro Terra f. ncta in Christianorum potestatem redigenda sub hnem sarculi undecimi, initio duodecimi gesta, vires maximi acquisii vitri quo factum est , ut hanc religiosarum
suarum peregrinationum mercedem domum
portarint Europaei. Ab illo tempore in quibus
cunque hominum coetibus naalum hoc summe contagiosum sedem fixerit , in iisdem sese adhuc su
tentat tuetur Tabum enim , quod ex pustulis effluit , in stragulis ac vestimentis aegrotorum conceptum, ibique haerens, delitescens , fit morisbi seminium , in iis mox pullulaturi, in quos parissum fuerit contactu; praesertim ii anni tempestas , atque aeris ambientis conditio . foverinr. Non alienum , ut opinor, hic erit , si unicum exemplum ad ea , quae didia sunt , illustranda de confirmanda , in medium adferam , quod retulit mihi vir quidam multarum rerum gnarus, qui Indicae Societatis nostrae, in propugnaculo , Saucti Genum dicto , Praefectus diu illic commoratus erat. Eo igitur tempore eveni e dixit, ut navis quaedam ab Hollandia ad promontorium , quod Bona Spei vocant , appelleretur, in qua nonnulli Variolis in itinere aegrbiaitant Incolae autem illius a Histor. Thiop. Lib. IV. cap. VII.
344쪽
go N E VARIOLARUM loci, quos Hotentotas appellant, usque adeo bar bati'sunt, stupidi, ut mediam quandam naturam inter bruta animalia .homines sortiti vi deantur quibus usu receptum est ut ossicia omnia servilia Nautis advenientibus praestent. Quidam igitur ex iis, in eluendis inicis vestimentis ante morbos infecti occupati , morbum eum contraxerunt, qui misero tali male habuit , ut maxima illorum pars perierit. Postquam autem experientia didicerant malum hoc contagione
spargi, non defuit eis solertia , qua se defenderent. Munimentis itaque vallis contra hanc pestilentiam pugnabant , quae adeo diligenter, qui adhuc erant alni, custodiebanto ut telis occiderent ii quis ex vicinis jam vi morbi repletis ea transi e aggreleretur. Memorabilior videtur haec
narratiuncula, quod ex ea manifestum est populum artium & rerum fer omnium rudem , ut
illa faceret, necessivate fuisse impulsum, quae nos, sola ratione duce, a pestem depellendam etiolim praecepimus a) quaeque deinceps , cum atrocillima illa calamitas aliquot abhinc annis
Galliam premeret, unde maximum omnibus Europae regionibus imminebat periculum , ad eam intra re mi istius limites non modo coercendam , sedi penitus extinguendam, sceliciter valuerunt.
345쪽
De Natura se Generibus Variolaram. CUM ex iis, quae jam exposuimus, sitis
constet Variolas ex genere illorum elle morborum , qui Pestilentes vocantur quo clarius natura earum cognoscatur , de Pestilentia quaedam in antecessum sunt dicenda. Febres omnes , si recte judico, quae toti corpori insident, in tria generi; Simplices nimirum , a tridas Pestilem es , commode distingui possSunt. Simplices a concitato nimis sanguinis mora diu continuato , turbataque hinc ejusdem mistura, atque interrupta humorum in partes corporis se
Putridae fiunt , cum , permanente hoc rerum statu lentor quidam angustissimis sanguinis canaliculis innascitur qui tensim vi circumeunti sanguinis abreptus 3 in venas translatus in utro rem vertitur .humores virtute maligna imbuit , qui cum visceia tum summam cutem labe sua insciunt.
Pestilentes denique febres eas appello , quae e ne num quoddam haud unius generis coniunca una secum ferunt Qualecumque autem id sit non fai guinem tantum, sed praec pue subtililissimum nervorum liquorem , quem spiritus animales dicunt.
Contaminat, corrum it. Hinc celerius Qviolentid , quam caeterae , hae agunt, omni iam
346쪽
bus est commune, ut atura , quasi luctatione quadam orta , id , quod vitae infestum est, foras
corpore pellendo morbum vincere conetur. Quandoquidem autem vocem naturam , in Omnibus fere morbis curandis usurpant Vedici quid mea saltem sententia per eam intelligere debeamus, semel hic aperte dicam. Aliquid in nobis
esse , quod sentiat, cogitet ratiocinetur, ma- Infesto constat cujus tamen natura in hac vita
plene perfecte concipi nequit. Hanc igitur dis
qui sit onem iis relinquemus, qui , cum ea , quae sub consipectum cadunt, nimis ignorent illa malunt investigare , quae nulla humana ratio capere potest. Qualecunque autem sit, incorporeum quid dam esse consentiunt saniores omnes Philosophi. Quomodo enim poterit materia iners , dc per se omnis motioni ex pei , cogitationis, quae ipsa est motionum omnium excellintissima , fons esse: prima causari Spiritum igitur quendam esse, a materia terrestri , natura prorsus diversum c disra-ciabilem corpori tamen nostro conjunctissimum qui primus sit motor, satis apparet.
Et mihi quidem vero simile videtur, non unius generis elle actuosum hoc principiti m sed aliud hominibus , aliud bestiis, dedisse supremum rerum Creatorem illud virtutis adeo divinae , ut etiam a coipore seiunctum vivere adhuc pol I: , sentit: hoc ordinis ita inferioris , ut imul cum corpore intereat. Prius illud animum , posterius ani m , ex veteribus nonnulli appellarunt quorum utrumque nobis ingeneratum
i Juven Sat. XU. I S. Mundi Prisco indulsit communi conditor illu
347쪽
IT GENERIBU VARIOLARUM. Os esse non recte satis, ut opinor , statuerunt. Utienim brutorum animantium vitae uisicit sua an rara , ita raster animus illo adminiculo non in diaget. Ea autem res si recte conjecturam facio inbunc modum se habet: Ita comparata est fabricae nostrae ratio , ut mens corporis moderatrix, ubi noxa aliqua ei infertur , spiritus animales, quos dicimus, qtionum omnium instrumenta, sic impellat, ut istae commotiones in sanguine .humoribus excitentur , quibus periclitanti toti machina subsidium ferti possit Impetu vesci tam repentino hoc peragitur, ut instinctu quodam , non motu voluntario, fieri videatur cum in nobis semen animi imperio , in bestiis animae ipsarum vi efficiatur. Et sane ipsi illi motus qui naturales vitales dici solent , quales sunt cordis i pulmonis in intestinorum , qui nobis non volentibus
per totam vitam continenter perstantri ut a mente initium habent , ita perpetuo ab ea reguntur.
Possem id multis argumentis confirmare , sed non est hujus loci aut temporis. Et praeterea laborem istumae octissimus cingeniosissimus Medicus Edii burgensis, Portet fieldius , supervacaneum reddidit; qui in luculenta Di sertatione nuper edita a hanc rem tam clare exposuit ut nullus de ea posisit esse dubitandi locus. Sed a Physicis ad medica tertim revertor Doctrinam hanc ita secutus est sagacissimus noster Sysentiamus , ut assirmarit, Morbum nihil esse
ri tum animam , nobis animum quoque.
Vide etiam Davisii Not ad Cicer Tuscul. Disput. Lib.
348쪽
a ud . quam natura conamen , materia morbi de exterrern . tionem in agri sati te omni ope molienti a . Quam sententiam more suo ἀκονμωγena ntiavit Hippocrates, cum dixit matura omboram medicae Hoc autem in pestilentibus potissimum febribus animadverti, in quibus ad summam cutem vis morbida , pustularum carbunculorum iu bonum forma prorumpit , quae Omnia sunt ipsum morbi venenum , ut experimentum vulgare , quo Variolae per insitionem sanis corporibus inferuntur , aperte demonstrat Liquet igitur venenatam quandam febrem esse Variolas, quarum genera iam sunt exponenda. Historiam enim hujus morbi ex Syden hamo petendam relinquam qui progressium eiu in certa tempora primus divili , singulisque Medicinam accommoda se docuit. Plerique Scriptores Variolas in distretas 3 con- entes distinguunt, pustularum magnitudine, numero erumpfndi modo utrasque aestimantes o Tantopere autem inter se discrepare statuunt , ut illas quidem vix ullum periculum adferre , hasVUro nunquam non terribiles esse denuntient. Et certissimum quidem est, u to pejores plerumque di cretis elle consuentes, longeque plures his quam illis perire Fit tamen interdum , ut discreta confitentibus , quales usitate contingunt, sint pernici otio: es. Γ multa symptomata , quae maxim periculos a sunt in cretis solis eveniunt, ut statim dicemus. Non enim tam a purulentae materiae copia, quam ab aliis rebus circumstantibus .
a Observation medic circa morborum acutorum
historiam, in princip. b Ni P πιι ιητροὶ Epidem Lib. VI.
349쪽
ET GENERIBUS VARIOLARUM. in quarum causae mox proponentur , imminet exutium.
Restitys itaque , ut mea fert opinio , c ad morbi naturam accommodatius Variola in simplices d malignas dividi pollunt. Simplices appello , quae cum sebre simplici
cito desinente prorumpunt, facile maturescunt in pus sincerum paucos post dies vertuntur,in incrustas tandem decidunt. Maligna autem sunt , quae cum et e maligna se ostendunt, aegre ad maturitatem perveniunt, O prorSu non luppurant aut si aliquatentis id eveniat, calo te febrili nunquam se remittente , non sine magna molestia in crustulas
Malignitas ista pro diversa pustularum natura formis tam variis te prodit , ut notae illius alias atque alias appellationes Variolis dederint quarum disterentiae , quas mihi observare licuit, praecipua sunt sequentes ustulae enim aut crystallina, aut verrucosa , Ut denique sanguineue oriuntur. Haud ignoro plura interdum ab Auctoribus tradi horum exanthematum discrimina , quae tamen aut ex nonnullis eorum conjunctis componuntur, aut varii tantum sunt eorundem gradus, quod a morbo enormi saepe accidere solet. Crystallinas autem ustulas appello , quae loco puris crassi atque concocti ibi prarier laticem quen fiam tenuem , pallidum, pellucentem quodammodo continent. Quod genus non modo in consuentibus , seiu etiam in discretis, interdum vi
Verrucosis dicuntur , in quibus nullus humor pustulis illabitura ipsae vero indurescunt , ver
350쪽
rucis simillimae extra chitem extantin prominent. Hae autem ad discretum morbi genus pertinent. Sanguineae pustulae non uno modo protruduntur. Vidi enim cum in ipso mo ibi principio tubercula minuta , sanguine atro turgida, repra . sentarentri qualia in cute forcipe compressa evenire solent. Has autem macula purpureae lividae que interspersae, cujusmodi in vera peste descrubunt Medici, mox exceperunt Saepius autem accidit , ut pustus e confertim erumpentes tertio vel quarto post die octina jam maturescere deberent, lividar subcruenta evadant, maculis nigris per totum corpus sparsis quae intra diem unum , auda herum mortem adveritantem praenuntiant. αenim verae sunt gangramae Saepissime hoc tempore sanguis tenuis non ex ore tantum, naribus oculis emanat , sed per cunctos etiam corporis meatus , max meque urinae itinere perfluit, quoetram primis aegritudinis diebus nonnunquam
egreditur De genere Consuem iam has esse Va- tibia ipsis oculis patescit. Hisce quartum Variolarum genus adjungit Cl. Fre indius a , quod silicritosum vocat; in quo
nempe pustulae , omni liquore vacuae, vesiculas quasdam rotundas , mollesin concavas referunt. Hae autem crGallinis mihi acconsenda videntur, tu pote non aliter ab illis diversae , quam quod extrusus jam humor partim per cutem statim tra
sudet, partimque per canales, qui lympham in
corpore circumferunt, absorbeatur.
Ardui semper operis est veras rerum causas in vestigare , interdum etiam supervacuum. Sin veri ... Epist. De quibusium Uatiolarum generibus,