장음표시 사용
51쪽
tam et semen, licvtur. Haec ergo quatuor elementa sunt
simpliciat composita, simplicia apud illa , quorum compositio est ex quatuor: composita apud illud, in quo penitus non est compositio ex istis qualitatibus. Eu ergo uerum quod motus simplex corpori simplici,& motus compositus corpori composito inest. Et ite rum videmus uirtute maiorem ex qualitatibus actauis, scilicet caliditatem dominantem super ignem dc aerem, 8 iiirtutem minorem ex duabus qualitatibus passivis, scilicet frigiditatem dominante super terraac aquam. Iam ergo apparuit 8 manifestum est iterum,qudd uir tus maior ex duabus, asiluis,scilicet siccitas, dominatur super duo corpora uelocia in motu,scilicet ignem 8 terram, Sc quod uirtus passiva minor, scilicet humiditas dominatur super duo corpora tardiora in motu,scilicet aquam 8c aerem.Iam ergo declaratum est quod calidiistas ficit leuitatem,S frigiditas grauitatem, & siccitas facit uelocitatem Sc uictoriam 8 incessum in corporeui, 8c in corpore graui simul, in unoquom ad locum suum, scilicet proprium naturalem sibi,Et quod humi ditas dominatur super aquam,& aerem,faciens in utrisque tarditatem in incessu,& motu ad locum suum pro prium naturalem sibi Iam ergo apparet per illud,quod
diximus,quod istorum corporum quatuor, quae urnulanis,Aer, A quaac terra, naturae sunt quies,ac statio in locis suis propriis sibi, quae sunt cuiuscunc eorum
52쪽
gantur a suo oco parumper,5 conuertuntur ad ipsum
CAPUT HEst sermo quod Terra, Aqua, Aerac lanis,
5 orbis sunt sphaerica. Loquod terra est in medio, scilicet in partemta tori corporum grauium,ergo est in modio orbis,sicut centrum in circulo,ac aqua sequitur eam in loco,et locus eius est super eam. Nam aqua sicut diximus mouetur iterum ad medium. Est ergo substantia currens,grauis , quae si inuenit uiam ad incedendum, descendit, k currit mota tendens ad inserius,donec perueniat ad ultimum, sub quo non in uenit uiam ad incedendum, ad medium, quod est illismum inserius citat ergo illic apud illud.quod prohibet ipsam penetrare ad centrum terrae, dosi elongetur do nec perueniat illo,stat,quoniam illic est ultimum inserioris. Et propter hanc causetam duce figurae, aquae S terorae sunt sphaericae,propterea quod ut est quaerunt me dium, quod est centrum, quando sunt resolutae, uel sunt currentes,uerum quando constringuntur,non petunt medium Sicut est in natura terrae de conmacio orae, nisi consequatur eam re Iutio accidentalis terra'. Namin quiddam longinquius est, quam quidda aliud. Aqua uero currens natura sui non constricta per se nisi accidat
53쪽
ulaccidat ei accidens etiam 3beonstringat eam,S illud cadit in quadam parte aquae non tota. Sed extra constri citionem Aquar,est sphaericae superficiei, scilicet supermcies aquae maris,Z fluuiorum magnorum sunt sphaera carum superficierum 8c illud manifestum est appa.rens. Et iterum illis illorum corporum,quae sunt cur rentia, procedentia, a medio incendentia ad superiora, accidit rotunditas per naturam,scilicet acti Migni: Sed orbis Lunae est ultimum,ad quod mota a medio perueniuntIgnis nainc superficies,quae contingit orbem lunae, fit 1phaerica,&est ultima uia motorum a medio. Quod ergo est ex igne,iangens superficiem orbis tuns, quoniam sequitur Rnis, uratur ex parte qua occurrit ei orbis lunae . , in sphaericam superficiem, Ergo ignis est sphaericus . Et eodem modo aer figuratur ex pariste occursus ignis sphaerici,&ssit sphaerica figura eius ex parte occursus aquae Soterrae sphaericarum figurarum. Quia non est inmunda uacuum absolute. Ergo aer
iterum est sphan icus.Et dicam hoc in locis suis sibi propriis: si Deus uoluerit.
Est sermo in contrarietate quatuor
54쪽
T manifestum est iterum, qudd prima elementa quatuor, quia sunt contraria motu, sunt contraria etiam ex natura . Ignis enim est uincens magis motorum a medio:Et ter.
ra est contraria igni, nar est magis uincens motorum ad medium,per qualitatem facientem grauitatem,S leuitatem, scilicet caliditatem: frigiditatem, quia ignis calidus est disiccus,& terra frigida 8 sicca. Quare consueniunt in siccitate, quae est qualitas passiua,faciens uelocitatem Sc uietoriam in incessu, 8 diuersificantur in calore Si frigore . Et similiter aer est contrarius aquae, per qualitatem facientem leuitatem in aere,& est calor, 8 facientem grauitatem in aqua, 8 cstsigiditas, &conueniunt in qualitate patiente, quae est humiditas, quia sunt couenientes in tarditate, quoniam huimditas facit tarditatem in utrisq;.scilicet in aere dc aqua,sicut facit siccitas uelocitatem in terra Z igne.Porro eadem natura aquae contraria est igni in duabus qualitatibus sisenui .per aetitiam,quae est calor,& passivam, quae est humiditas agnis enim est calidus,8 aqua stigida. Et ignis
iccus,5 aqua humida est,ac est ei contraria per leuita tern,8 grauitatem,& uelocitatem,S tarditatem. Etsin militer aer contrarius est terrae per duas qualitates, scilicet activam 8 passiuam Aer namq; est calidus S lii midus,terra est se daac sicca, 8 est ei contraria iterum
per duas habitudines simul, per leuitatem Scirauita tem, uelocitatem' tarditatem Iam ergo manifestum
ei oc apparet,quod duorum motorum motu recto si mul
55쪽
mul natiira est illas, 3c statio indocis suis propriis, 3c
naturalibus, ad quem mouentur quando conuertuno tur aut elongantur ab eo uiolenter. Deinde diuiduntur&non accidit eis accidens, prohibens Ipsa enim mo uentur per naturam suam,redeuntia ad loca sua, quae sunt eis propria . Cum ergo perueniunt ad ea stantineis,per naturam quieta morantia. liter creauit ea iptarum creator cuius nomina sanctificentur,Et cuius fama sat sublimis.Et apparet etiam quod motum a medio ad superiora,est calidum,S motum ad medium, est frigidum Et quod uelocius motum est,per naturam secun dum comparatione,es siccum,Et quod tardius per natura secundum comparatione mouetur, est humidum.
Est sermo in rotunditate orbis 8c motu,ae
T inquiramus nunc de motu rotundi, Ac est orbis de natura eius, An sit calidus, ansigidus,an humidus, an siccus . An sint inuentae in eo vis qualitates,an quaedam enum,an uero sit corpus non susceptibila alicuius harum qualita tum omnino, cum non sint alia, Dico ergo quod iam praemissus est sermo,& narratio cum demonstratione manifesta,quod corpus leue,est illud,quod motum est ex medio, Et corpus graue est motum ad medium,ac
56쪽
quod si motus sunt in elementis, quatuor recti mo
tus, de quorum narratione expediti sumus. Et orbis quidem est corpus non motum ad incilium neq3 ex medio. Ergo orbis non est leuis neq; grauis. Quoniamsi esset grauis, esset motus eius ad medium, etsi esset Ie-uis,esset motus eius ex medio Iam ergo firmatum est, quod ipse non est motus ad aliquam harum duarum partium omnino, 8,fimaatum est, quod ipse non est leuis nec grauis . Ergo non est calidus, nec stigidus, quia leuitas inest corpori calido scilicet igni,Et grauitas inest opori frigido scilicet terrae,ac non est humidusnes siccus, quoniam unum duorum narratorum est motum ad medium 8c est aqua, 8 alterum motum a medio est aer,ac alterum ex utrisci motum ad medium est tardius duorum motorum ad medium 8 est aqua,& alterum motum ex utristia medio , est tardius duorum motorum a medio,8c est aer . Et in motu quidem orbis non est tarditas nes leuitas, quoniam orbis recti motus est unus,ex quo incepit eum creatoreius sublimis Sc gloriosus, ex quo finiet ipsum cum uoluerit, et similiter omnes orbes Iam ergo apparet etiam quod ipse non est humidus nem siccus Quidam eorum, qui
percurrerunt scietias naturales,et perscrutationes,abscriintellectu, opinati sunt, quod ipse sit compositus ex
igne, ere, aqua 8 terra, Scit quamuis perueniant ad res habentes demonstrationem in scientiis naturalibus, tamen decurrunt ad ea,quae sunt manis corruptio
57쪽
ε alios, S illud est,quoniam in eomposito non aces
dit diuersitas impressionis compositionis eius,ecquo componi tur omni no, quia illud priuatum est non in uentum in eo diuersum ab eo, ex quo componitur . Et motus quidem reuolubilis, non est in aliquo quatuor elementorum penitus, quoniam quodlibet eoru est motum motu recto, ut supra ostencimus, neq; cst eis durabilitas motuum ipsorum,per natura in aliquo eoRr, 8e illud inde est, quoniam ipsa mouentur ad loca sua sibi Propria,nisi quando recedunt ab eis, & elongantur ab eis uiolenter per conuersionem . Cum emo dimittitur eis consectudo sita tunc ipsa mouentur redeundo ad Ioca sua,quae sunt eis per naturam propria. Cum ergo perueniunt ad ea,figuntur quieti. Et illius quidem exemplum est,quando proiicimus lapidem a terra uersus coelum,eleuatur in aere lapis uiolenter cumst, peruenit ad ultimum prole sitioni redit incedes per naturam suam, quaerendo medium scilicet ceritrum, Cum ergo perue nit ad terram figitur in loco sitointiletea Et similiter ignis, qui est apud nos, non est nisi se stus per illud, in quo stat ex corporibus terrenis, sicut sunt olea 8 ligna. Cum ergo extinguitur ignis conuertitur in aerem,S quando conuertitur aer ad igneitate, tum conuertitur rursus in ignem , 8 peruenit ad locum suum si
hi proprium S dicam illiud in loco suo, si uoluerit DEUS.
Orbis autem motus est reuolubilis semper in loco suo
58쪽
suo diebus suis acii,quod dimisit ei creator sublimis&gloriosus,non dat omnino,ne pingreditur ipsum alte
ratio in seipse,per conuersionem ad additionem aut dis minutionem,aut uelocitatem,aut tarditatem . Ergo seocundum habitudinem unam est, ex quo creatus quous vfnietur eandem conseruaturus. Elementa ue ro quatuor sunt stantia, fixa in locis suis, secundum quod creauit ea ipsa eorum creator usi v quo finiet ea. Quod si esset orbis compositus ex istis quatuor, tunc iam accideret in composito, S motibus redii motus, quod non erat prius in naturis eius . Et iterum non est possibile,ut componatur ex eo cuius natura est statio,
S quies in loco suo motus durabilis. Verum est ergo quod orbis differt ab elementis quatuor perdurabilitatem motus sui,diebus sui spacis,&est in loco suo sibi proprio naturali,5 per durabilitatem quietis eorum in locissilis sibi propriis naturalibus eis diebus sui spaci j, 8 quod ipse est seiunctus ab eis in susceptione qualitatum primarum,quae sunt: calidita 8 frigiditas humiditasEc siccitas, cultas Sc grauitas, uelocitas tarditas. Hinc composita sunt compositione ex dominantibus
contrariis,quorum quaedam corrumpuntur, quaedam insunt contrariae qualitates, agentes donec peruenit illud ad consumationem separationis elementicius. Inid si dixerit aliquis, quddista elementa componun tu ex orbibus,quae sunt manisciis corruptionis,m omni tempore erit illud propinquum, ut per id iaciat errare eum,qui non est perfectus in hac arte Imo res sub ieeta
59쪽
ied a corruptioni in parti laritate sua est,& ista elementa,S totum quod componitur ex eis est corruptibile,resolubile, fluxibile in totalitate sua Totum ergo quod arature seritu Sesquod est alias, similiter corrumpitur in totalitate sua,& re luitur in elementa. Et iam appa ret 8 claru est, quddorbis est laesolubilis ad aliquam Proprietatem elementorum 8 apparet sensibiliter, cui praemisimus , quod motus orbis est reuolubilis, S quod natura eius est incorruptibilis, Sc non mutabilis in parte sua,nec in totalitate tua, quia est secundum habitudinem unam . E contra uero apparet etiam quod motus elementorum sunt recti, 8c quod ipsa sunt per mutabilia, ac corruptibilia in partibus suis, S non in totalitate sua. Et apparet sensibiliter, quod motus eo irum est quasi aratio, 8 semina 8 naturae eorum sunt compositae ex elementis 3 corruptibiles, ac permutabiles in partibus suis,& totalitate sui. Iam ergo expediti sumus ex natura orbis,dc clementoriim,S naturis compositis ex eis.
Est sermo in scientia magnitudinis solis. T dico,quod sol apparet paruus,sicut quati
tas palmi in palmo,di apparet terra magna, 8 nos nesc inus quantitatem eius ex quanti
tale solis. Ostendamus ergo in scientia istius
60쪽
rationem naturalem, 8 cognitionem geometricam ut
inueniamus scientiam illius,quam uolumus de illo,sine
ambiguitate,& non per credulitatem,S hoc quidem capitulum iam dixit Theon in libro compositionis oriabium: et uolumus ne iste liber uacuus sit ex eo. Dixit ergo quod Sol necessario,aut sit aequalis teris rae,aut minor, aut maior,& addidit quod lumen lunae8c stellarum omnium est ex sele,oc quod eis non est tu meia,nisi quod a sole accommodatur,& quod ipsae sunt
tenebrosae in essentiis suis. Et ostendam illud etiam capitulo suo sibi proprio,si Deus uoluerit. Redeamus autem nunc ad illud quod propositum est:Dico ergo, si
sol est aequalis terrae, tunc oportet quod sit umbra ter rar, tua est noctis, egrediens ex terra secundum quan titatem, liametri terrae,Et diameter radiorum solis transiens ad coelum, extensus ab alio ad alium terrenae diametri terminum, umbram proiiciat ab opaco terrae
globo,cui non est finis,donec consequatur stellas fixas Orbis o statu, ac eclipsentur S illae, propterea quod pii liantur lumine solis,quia interposita est terra,S eius umhra inter eas, inter lumen solis. Et oportet inde ut eclipsetura luna in omni mense eclipsi eius durante Per magnam partem noritis,propter amplitudincni diametri terrae,quia eius lumen est ex sole,& nos non uidi, mus illud.Sic reuoluam ergo orbem circuli solis, ossi, tra ipsum circulum paruum,de quo dicatur quod sit terra,S ponam umbram, quae est noctis supra terram sit