장음표시 사용
51쪽
ro spem optimam Olgiatus, qua coniunctione literarum& animorum , qua dominatu ,&imperio, cum suo architratu regere rem cunctam posset. Iam vero assectari etiam per urbem Antonium tuum Uelserus, humaniter habere domi, Ostendere principibus viris; quae omniatum Olgiatum multorum amicitijscosociauit, tum apud hibliopolas commendauit, ut offerre in fimi su bsellii codices minime auderent, sed intima officinarum scrutarentur, nobiliora quaeque proponendo emptori. In- se terea appetebant Fran furti nundinae, ad quas eunt non modo frequentes accolae, sed remotarum gentium mercatores propter emporij celebritatem. Plus vice simplici
quotannis mercatus indicitur ue cum autem variarum nationum mercatores eo tempore conueniant, emptori
misis c prostat quidquid pretiosi usquam est aut in Belgio, aut in Gallijs, vel apud Germanos, diuisamque toto terrarum orbe Britanniam. Huc prosectus Olgiatus plurimos,
meliorisque notae codices retulit; a Francofurto concessit Lovanium Brahanticarum rerum dominam urbem , & Academia totius Belgij maxima insignem: indes Bruxellas ad ijt; sane ex utraque urbe corrogatum quidquid in officinis seruaret Brabantia, nisi quod Antuerpie-ses apothecae adhuc erant consulendae. Mercibus, & li- . .. hris opulenta urbs Antuerpia O iatum ad inuidiamusque ditauit. Comitas, & eruditio Andreae Schotti Iesu itae non autem Iacobi, quo nomine abutitur Ripara a. - ,α montius) plurimum conduxit homini; nam cum mo- οῦ rum similitudo, & literarum coniunctio amicitiam coniugare soleat, Scholius Operam suam omnem Oigiato, viro eruditissimo impendit. Cuius quidem literatissimi viri familiaritatem Cardinalis Federicus perpetuis beneuolentiae tesseris copulatam, firmatamque voluit, nec
nisi dira necessitas fregit, amicosque dis clauit. Iuuat
52쪽
vero hic laudare posteris hominis doctissimi modestiam;
ea enim fuit aequanimitate, ac tantum ScholiuS Ambro miri,a seji iram
sano Collegio detulit: ut, cum Cyrilli orationes, quas m ἡ latine fuerat interpretatus, pene subiecisset praelo plum-2 heis formis subduxerit, deferens hunc honore Salmatio, mi
quem esse addictum eiusdem scriptoris interpretationi perliteras narrauerat Borromaeus, quod indicare itidem aequum suit in vestibulo operis, fiagmentum autographi ipsius fideliter proponendo. Immo eidem Salmatio:
Iibera oratione Diuus Ennodius Ticinensium Pr sui coim scripserat snam falso Cyrillum inscriptum fuisse assirmant s.d. c.νd.8.νν.
Ripamontius, & Opicellus) : nec ea laude contentusta ar
Scholius, quam Fecierico Bibliothecae authori tribuit, O latum praeterea suum , Ripamontium , Ferrarium,&Socia cum eisdem nuncupatorijs literis commendat; tanta fuit existimatio eruditissimi scriptoris de Collegio:
eamque iure indicauit Olgiatus Cardinali, ne studiato. Ar . e. viri amicissimi noraret. Iam Gallia expectabat OISia- , Terra. 'tum, ad quam longo itinere peruenit. Tres modo vines in ea prouincia ad librorum conquisitionem exploratas fuisse reperimus; incertum: an ut alias pari magnitudine nobiles, sed haereticorum tabe noxias. prohibente Federico, vitaret: an Galliarum lumina ad ij sue satis videretur. Lutctia venientem ex Belgio accepit, laeta urbis facieS, & i. 4: pulchra: Geryonem totius Galliae recte appellaueris, ita tribus quasi corporibus, partibusque dirempta in unum coit. Urbem intersecat Sequana patienS naulum, me s. iadiamque veluti insulam circumfluit, insanae substructionis tecta , ac templa ferentem. Insula utrinque pontihus urbi coniungitur: discriminat tamen suo intcruallo Academ iam totam a stequentia oppidi: & lymphae vectigales placido alueo regias aedes venerantur. HIc vero copia
53쪽
copia mercium.&gvmnasi j fama Bibliothecae fuit emolumento. Complures codices inuentiue iuuerunt autem laborem Oigiati homines doctissimi, Ioannes Baptista' Faber, quem puer Rex ipse Gallorum audiuerat, Caro- Ius Labbams stud ijs hisce mirisace postea delectatus, mi
.cia. iiiii. so insuper libro ad incrementum Bibliothecae, cui titulum pr.etulcrat, obseruationes, σ emendationes in Unopsiubasilicon, & Fronto Ducidus e Sodalitate Iesu, graeci, latinique sermonis consultissimus, quem meritis in casum .. . .: lauaibus extulit Cardinalis Baronius: isque Ducanis ami-γα6.Gνε α ce coniurauerat cum Federico Borromaeo, ut Isaacum isti isisti . I,-- Casau bonum a Catholicae Fidei desertoribus abduceret,
quod significauit Cardinali per literas Marcus Velserusit salutem ante Federico dicens verbis Greiseri, & Raderi ι - virorum doctrina nobilium ex eadem Societate: tum a tDucaeo memorans deductum fuisse Casau bonum ad '' Maximi Pontificis Legatum, & Cardinalem Iacobum Pernonium, nodos omnes explicitos homini, expedi-DD. tumque vanis ambagibus, nondum tamen illius pertinaciam expugnari potuisse ancipiti consilio fluctuantem. Habuit etiam perhumaniter Olgiatum Iacobus Augustus Thuanus magistratu ipso, quem gerebat, & literis inclytus: doluitque homini quemadmodum Federicoia... . indicauit)qudd paucas tantum horas colloqui cum Ol- ές giato licuisset, tum discessu inopinato hospitis, tum quia negotiorum magnitudo congressus dulcissimi iucunditatem Iaruo tempore interpellasset. Cum Patisijs pluri-L - - mos codices coemisset Oigiatus, Lugdunum concessit urbem mercatorum multitudine celebrem , nec geminosis,ua, tantum flumine Arari, & Rhodano Opportunam, verum
etiam si tu,quod eam in media Europa positam esse pleri-itari, que scriptores autument. Sui itineris rationem, & emo Nilii, lumenta hic exposuit Olgiatus Antistiti Borromaro, do
54쪽
cens cogitare se Auenionem , arcas decem Lugduni resertas libris: his in auctarium commodat conquisitionis accedere duodecim alias, quas Lutetiae codicibus impleuerit, complures itidem a se transmis as Insubribus Augusta Vindelicorum usque, Fran furto, & Antuer-pia: vereri tamen, ne casestes aquae per eos dies crebrae membranis offecerint. Ex Lugdunensi conquisitione profectus est Auenionem: inde iii Italiam reuersus Taurini substitit: tandem Mediolano succedens obuios habuit Collegas omnes, qui excipientes reducem, honoris causa, assectati sunt ad aedes Federici gaudentis maxime aspectu Antonij, oc fructu uberrimo expeditionis. Paucis post diebus missiim suisse Olgiatum Venetias ad aliam conquisitionem tradunt Ripamontius, & Opice,
Ius; talia affirmantibus consentire nequaquam possit muS: nam ex aut grapho literarum, quas Olgiatus misit Par. Σr Cardinali, elapsis a Germanica peregrinatione duobus, q98 annis ad Venetos contendisse, librorum conquirendorum gratia, nouimus. Nec dum ad nos rediverat ex Germanica, Gallicaque conquisitione OIgiatus, cum Antonius Salmatius mittitur in Grςciam,aditurus quoque Byzantium turcicae seritatis lustrum, inde Hierosolymam. ς' - - tum superstitiosa diuinitate insanientem Aegyptum , MBabylonem varij quondam sermonis parentem, sicubi apud truculentos homines humanitatis instituendar c dices caedibus, direptionibusque earum regionum superinstites inueniret. Peregrinatio quidem omnium difficiLlima censebatur, non modo quia maria tentanda essent infesta barbaris piraticam exercentibus, obnoxia tempe- 'atibus, sed etiam quia cum incolis agendum vel ipsa aequoris procella nocentioribus. Erat tamen Salmatius eiusmodi indole, atque ingenio, ut cum barbaris
agere perhumaniterposset: tum vero instruet ijs facul- D talibus
55쪽
tatibus, quae feros homines negotiandi suavitate ad mam suetudinem perducunt. Porro sermonis graeci scientii facile Pelasgos sibi concilia stet, ceu suli eodem cano natus conueniret tribules tuos S conterraneos. Assumpsit in societatem nauigationis Rabinum Dominicum Hic rosolymitanum ad conquirenda hebraicie linguae volumina, licet inauspicatb. Nonis sextilibus profecti ab urbe perrexere Venetias limen , & uniuersi maris superi firmamentum . Aduersa vis venti iniecit moram Salmatio, &εη ti t, Rabino: se tamen soluturos quarto nonas Octobres nun-ε ex A llauerant Cardinali, operam que 1uam omnem locati
ros, ut ex Corcyrae insula, ac regione tota, quae Orien tem Solem excipit, opulentam praedam conveherent. Iam ante in illo tractu Orientis Alexander Turriunus Almoliariori . tistra Hierapyinae vim maximam librorum collegerat, eamque in Romani Pontificis Bibliotheca ad aedes Vaticanas collocauerat S cum tamen Ambrosianum hoc domicilium musis excitari, dc referciri voluminibus peregrina conquisitione comparatis audiuit, doluit vicem suam, quod occupare vota Borromaei minime potuisset. m. t. -/-ω- homo praesertim a Mediolanensibus oriundus; adiecit rem tunc integram non suisse: id unum, quod reliquum faciebat sortuna , se pro virili curaturum, ut apud Pr ad les, & Metropolitas Orientis alios codices quaereret, qui locupletarent nouam hanc sapientiae ossicinam. Soluerunt tandem Hierosolymitanus, & Salmatius: verum nihilo mitius mare nauigantes tulit; quippe deuehebant alio saeuientes ventorum ama tus,& undarum aestus: quas
eluctati aliquando navim appulere ad Corcyram hortis Alcinoi quondam, & Phaeacum mollitie luxuriantem, fiugibus tamen adhuc, de soli ubertate felicem. Porro insula Lunae speciem refert, cum nondum orbem impleuit: nautis stationem amplissimam oneri: oppida plera-ὶ que,
56쪽
que, nec prorsus Obscura: princeps insulae est urbs Corcy. ci M M o sera, quae sedem eam suo nomine insignit. Hic ex animi sententia coepit fieri conquisitio: siue remota illa Adriaticae ditionis ora pretium ignoraret facultatum graecarum, quae exteris venum irent: siue aeris pretio victa pecuniam ut fit praeserret sapientiae b Erant etiam adm-mento quaerentibus Coenobitae, veluti internunt ij hos vulgo Corcyrei appellant Caloieros ) qui commercio propinquarum regionum Macedoniae. Graeciae , &Epiri comparabant merces eiusmodi librarias, sedulo renuntiantes singula Salmatio, praesentique argento graecanicae doctrinae codices undique redimebant. Huic negotiationi inuidit fortuna, nequens malum bene cogitantibus ue inconstantia primum comitis, tum ciuiles Turcarum turbae minimo minus ab instituto dimouerant Salmatium. Namque Dominicus ille alterum vix mensem moratus Corcyrae irasci coepit insulae. aspirare ad Insubres, quod exhaustae opibus cultoribusque regiones tradere plura volumina emptoribus non possent, nec ultra peregrinari ob tumultuationem harbarorum liceret. His patrocinabatur Hierosolymitanus suae inconstantiae apud Salmatium: caeterum homo cum .pidus rem magis domesticam, quam librariam spectahat, constrictus uxore videlicet. Tradidit Antonius
abeunti geminassere arcas exaratis manu codicibus graues, ut cicu cherentur ad Cardinalem, cui etiam mem rabat se a comite desertum, & vltimum prope discri' cal. Decembr.ι-
en impendere, si in Cretam placeret proficisci ue obstare eisiaia. siquidem incoeptis motus turcicos , queis maria clauderemur. Res tamen feliciter processit Salmatio, etiam
postquam discesserat Rabinus, coemptis pluribus libris
an ipsa urbe Corcyrae: alia quoque volumina suppete- tum tr.
57쪽
' imminebat Bibliothecae cuiusdam Imperatoris multis optimisque codicibus instructae; fuerat autem Constantinopoli aduecta in regiones proximas Corcyrae ue interea duas insulas Zacynthi,& Cretae explorabat. Immo By-Zaniij quaerebantur Hieronymi Bibulci viri Mediola-
σιν- ιι η- nensis opera, qui in ea urbe gemmariam exercebat, graeci sermonis codices: &subinde mittebantur ad Borro-maeum, veteris quondam sapientiae scripta impensius venerantem. Dum versatur Corcyrae Salmatius , senescente raria anno, itum in Graeciam malorem est, nouae eXpe- .ditionis causa. Vt eam adiret, mandauit Cardinalis Gratio Mariae Gratio, ciui Senensi, sermonis utriusque linguae docto. Tentaverat primum ipsius ingenium Fc-dericus in erudienda Seminariensi iobole: floruitque Gratius humaniorum literaru doctrina; vocatus deinde ad famulatum Borromaei, exarandis epistolis, arcanisquo herilibus excipiendis nauauit operam. Rem quidem Ambrosianam amplificauit maxime, non modo cum in Graecia magna vertaretur, sed quandiu moratus est Ue- ηαρ,-netiy, atque Patauij valetudinem confirmaturus. Et ut habitauerat in auribus Federici, ipsiusque arcanas coSi- , , 'tationes introspexerat, ita intentione maxima virium sui. Principis voluntati subseruiebat; eiusmodi enim aulicis 'E: Lutebatur Cardinalis, ut plane, ad Poetae inuidiam, qui. vellent esse pij, atque ad musarum sacra admitti , Federi-οῦ ci aulam adire possent, seque bene moratis illius contu-zzae A. bernalibus ad iungere. Charitas patriae tandem Gratium a Federico diuul Ot: aut quia desiderio suorum conta he-ι x. ---. sceret . quod affirmat Opicellus: aut squod vero propius accersitus illuc, ut Academiae Pisanae esset ornamento. Nec fugit talia k hentem ratio; nam Magnus Hetruriae Dux eucharisticas literas Cardinali scripsit, quod Gratio si ' redeundi ad Senenses potestatem secisset ; ipse quinque P
58쪽
que, Pisis cum degeret, Magna Hetruscoruin Dux ci viri, i amquam otii iosas misit literas ad Borromaeum Graiij cau 'ρ ' sa, quod ad natale solum Optato reuenisset. Immo ipse Gratius narrat Cardinali, quanta significatione studio- . . .
rum, & beneuolentiae amplexi fuerint reducem uterquz tdis, Mirijas
Princeps ipsius praesertim Magna: Ducis comitatem Ti. laudat, seque in Pisano gymnasio lapidem si una iterum
voluere, humaniores riteras tradendo. Exeunte Nouembri mandauit se itineri Gratius; accessit socius viarum, & laboris Guidus Caualcant lus, claro loco natuS, literarum itidem amantissimus. Peregrinos homines excepit Mutinae Camillus Bosius ' veterem suam benefi--.centiam nouis muneribuS cumulans: iugem praeterea Operam ultro obtulit abeuntihus, redditurus in loco librorum copiam , quam illis interea peregrinantibus co
gisset. Ex itinere Gratius diuertit Senas; ibi negotium Annibali Lomenio datum , uti ex veteri Latio, &Hetruria tota vim aliquam voluminum colligeret. R mar, In empori O videlicet terrarum omnium, substiteretandita, quandiu celebriores apothecae explorari possent; nam peregrinos homines avocabat alto ptaeda maior. Decesserat Neapoli Ioannes Vincentius Pinellius rei literariae studiosissimus, eiusque gratia nullis facile sumpti-hus parcens. Inter caetera ad eruditionis uberrimae varietatem instruxerat Bibliothecam autographis praesertim exscriptisque codicibus; cum autem latinis graecisque literis esset eruditus, idcirco optimos quosque scriptores,& prima scribentium exemplaria religiose delege rat. Haeredes, quod na oris est, aut in erciscunda familia, aut cum haereditatem cernunt, libros inanem velut supellectilem voci praeconis destinare, collocaturi in foe- ratis pecuniam laxiorem. Diditus per urbem rumor facile ad aures Gratii peruenit: sed maximisitineribus opus
59쪽
esse intellexit, ne, rem trahendo, auolaret e manibus praeda : cum pelsaepe mora magnas cogitationes eludat. Extemplo se contulit Neapolim Gratius: ibique praeclusa omnia, & ardua esse animaduertit. Libri primum omnes exportati suerant in villam, cui nomen Iuliano, modico locorum interuallo ab urbe diremptam ue turmvero nonnisi ingenti pretio stare poterant, quod multi inhiarent emptioni, &eruditissimus quisque permagno literarias illas merces aestimaret. Ita multitudine,& d
ctrina emptorum nihil vilescebat in Pincliij Bibliotheca,ti, mi eat . iamq; SeueruS Coenobita Carthusianus admonuerat de scriptis codicibus Cardinalem ; nam id mandauerat horis.Wia 3. I imini Borromaeus, ut libros descriptos ubique gentium
conquireret, Pinellianos in primis. Et quamquam Neapoli viros doctissimos, ac sui studiosos Gratius reperit Franciscum Lombardum , Iulium Caesarem Capacium,& Ioannem Baptistam Portam, necdum tamen labefactare potuit propositum liberorum, ad quos paterna haereditas transierat, tum religione a viris doctis inlecta matronae Orbitatem prolis tuenti, tum metu, ne vendendi celeritas pretium elevaret. Plurimum quidem valebat apud illos haeredes Lombardus graeci, latinique sermonis sciens, areta etiam familiaritate Pineliij, & ornamentis Sacerdotij, quod obibat, satis commendatus liberis: Capacius, & Porta, qua nomine, qua literarum scientia cum eminerent, erant proptera apud unumquemque Ziis rara. . gratiosi. Hic aut e Porta adeo postea probauit studia Bi-:zii '' ' bliothecς Mediolane sis, ut profestus fuerit Francisco Plateae, qui tu Neapoli morabatur, se Cardinali Borromaeo sua vota,&studia emancipasse; proinde offerre forulos
suos omnes librarios, & quidquid aut pecunia,aut legendo, scribendoque corroga siet: sibi curς rem Ambrosianam esse, ac pro virili amplificaturum conquircndis codici
60쪽
hus, cum vel in ipso aetatis tiore diligenter libros sibivndique comparasset. Neque vero gloriose iactabathae e Ioannes Baptista Porta; nam eidem Plateae elenchum uberem suarum lucubrationum tradiderat, v c mitteretur Cardinati; recensebantur aulcm ipsa Portae autographa,
aut plumbeis tormIS Ja vulgata volumina, tanta scriptotas i 6li., Θ ε. voluptate, ut diceret fortunantibuS utique malam suam ἰ, iam annι.
aetatem Superis fieri, ut scriptiones suae in Ambrosianos nidos inferrentur: sicque fati necessitatem vinceret, vitaretque Libitinam. Hos praeclari muneris triumuiros Gratius Pincilianis haeredibus admouit, tractandis illo rum animis aptos, promptosque ad omnia officia, literarum denique studiosistimos. Ante omnia solicitauere pretij magnitudine matronae animum, in cuius tutela re- lieti fuerant liberi, tum obsequijs quae expugnandi muliebris animi ratio est facillima) pervicere, ut se illorum arbitrio commissuram negotium affirmaret, ijsque se legibus, quas tulissent, non intercessii ram . Qua spe ere ius Gratius Iulianum a dij t. librosque omneS cum explorasset, ac in syllabo descripsisset, Lona bardi rursus, Capacij, & Portae obIigatam fidem implorauit: ne, interea dum peregrinaretur, a conditionibus muliebris incomstantia discederet. Profectus Neapoli apud Lucanos lustrauit Meltam Apulis, & Hirpinis conterminam ur M. . hem; ibi Placidus Marra Antistes urbis, literatis hominibus impensitis fauens, locorum rationem, gentiumque mores docuit, quominus irrito labore ignotas terras circumirent. Indicauit celebres librorum officinas, thecas item librarias priuatorum hominum, simuIque viros, quorum cruditio, vel aut horitas peregrinantes conciliare posset exteris, atque Ambrosianos nidos implere; Cum autem propolitum iter peragere insisterent , donauit abeuntes Catulli carminibus graphice descriptis. Luca- Aniam