Petri Pauli Boschæ bibliothecarii, ... De origine, et statu Bibliothecae Ambrosianae hemidecas. Ad eminentissimum principem s.r.e. cardinalem Federicum Borromæum ..

발행: 1672년

분량: 229페이지

출처: archive.org

분류: 그리스도교

81쪽

ueo DE ORIGINE, ET STATU

ris aream mergunt. Et fortasse aquas amoenitate Ioci delectatas putauerim , ne Musae contubernales suum sontem expeterent. Ex peristylio itur in aulam Ambr sani coetus, inde in aliam ampliorem, utramque tame sornicatam . Haec varios vultus nostratium ,& peregrinorum hominum literis, aut liberalibus disciplinis nobi- Iium proponit spectantium oculis: quo recordatio illa, praestantium virorum , & cognitio sormarum recreet contemplantes. In hanc sedem inseremus postea codices descriptos, cum iam scrinia omnia exundent, librox non ante admissura, quam alij foruli accedant. Florentes deinde areolae vestibulum pinacothecae exornant rvt hic pinxisse natura, in museo ars floruisse videatur. Haec, quemadmodum in praesens manet rerum forma. descripsimus; nam immutauit pleraque studiosa posteritas ad recentioris structurae exempla. Nos vero indi casse talia non piguit me, qui nostras lucubrationes euotiuere minime grauabuntur, Rimmolatio, aut Opicello minus credant, aut contra nobis fidem negent, si ab eruditis scriptoribus,& Federici aequalibus videant dissidere. Porro pinacothecae formam, & descriptionem in iblos annos consulto reijcimus, quibus statuariorum,& H-ctorum schola vel instituta est, vel restituta. Ergo condita iam mole Bibliothecae, dieque indicta Aenuntiantur Collegij Ambrosiani Doctores, & sedes libraria aperitur . Sexto Idus Decembres in Aede Sepulchri peragitur caeremonia. Is potissimum dies placuit tum Coimceptae Virginis nomine, tum aIterius diei celebritate, quae olim Ambrosium Insubrum Pontificem inaugur uit; utriusque enim patrocinio noui Collegae commi rebantur . Et quamquam terno sinu pateat Sepulchri fanum, & xystos etiam superiores serat, tum ad spectaculum rei sacrae, cum sit, tum ad modulationes musicas,

celeis

Digititori b

82쪽

celebritati tamen sufficere haud potuit. In sinu medio,

eoque ampliori, consederat Federicus princeps totius corona: ciuxta Cardinalem Magnus Cancellarius SalaZarius, Proeses Iacobus Mainoldus, Senatusque uniuersus cum 'rerum capitalium Praefecto, pone Senatum Magistratus uterque: propius septis arae maximae assidebant itidem Federico Vicarius Generalis , & Templi Maioris Canonici. iE regione Antistitis Borromari rostra ad dicendum sublata : contra Patres Conscriptos sedere Praefectus urbis, &Aediles: propius arae succedere Dominicatius Quaesitor, Iuris, artasque medicar Consulti: tum reliqua fani spatia stipari Praepositis, Theologisque Collegiorum urbanorum ,& municipalium, tum P sect is , Laurea tisque rei giosorum ordinum. Haec orchestra; nam infimam caueam ad extremum sinum Templi, immo forum quam tum est, totum permixti summis infimi homines stipatis corporibus implebant multitudine ut in conserta turba

accidit)fluctuante. Certe res inaudita, ac inuisa conuulserat prope ex suis sedibus urbem, magnitudo etiam, &celebritas pompae ciues euocauerat ex tectis, studio praecipue Insuhrum eo frequentius affluentium, quo res noua oculis usurpanda est, memori postea liberorum admirationi commemoranda . Inu itabat etiam spectatores apparatus Templi barbaro peristromate nitescentis: forum ipsum obuelabatur Ianeo tegmine, descendentibus ad oram aularis: pompaque tota a delubri valuis ad proximas molis Ambrosianae sores definiebatur . Ergo veniente ad Aedem Federico occinuere chori:

θmphoniam excepit latina oratio Aloysij Bossis Metropolitanae Ba silicae Theologi; dicentis haec summata. Ir 'Superis, hominibusque plaudentibus factum , ut Coblegium Ambrosianum hono scientiarum conderetur rnec quidquam aliud ferme ad colendas literas au-

- G a gustius

83쪽

s a DE ORIGINE, ET STATU

gustius excitari potuisse, quam Templum veluti quod-ciam Musarum, ex quo oracula illuc adeuntibus, dc Apollineos tripodes consulentibus redderentur. Sedem cam ire perennem, & peregrinis, nostrisque hominibus frequentem, ubi exteri sermonis scriptores disciplinarum commercia iungerent, Graeci praecipue, & Arabes erepti flammis, & cladi familiae vastantis cuncta. Hoc decus maximum urbi accedere, ut scientia linguarum , & facultatum lacessere veteres Athenas posset, molis vero magnificentia nomini suo, & magnitudini responderet. Nolle tamen vanissimam tantum ostentati nem aedificationis Federicum: proinde Collegas illuc lim duci , qui librariam eam supellectilem scribendo auge. rent. Quorsum enim membranae subductae aeuo ex denti omnia inferrentur in nidos, aut barbaras etiam terras nostrates ad ijssent, nisi scriptis molem refercirent Co legar 3 Blattis rectius, quam Musis substructa fore ue satius quidem esse, ut libri legentium tandem manibus teram tur, quam intacti temporis diuturnitate Iacerentur. Si-hyllinis profecto solijs fore simillimos, fierique semper

ludibria ventis. Hanc esse mentem conditoris Borr mari, eaque lege substruetam Bibliothecam, ut inibi ciues cum exteris Phoebo, & Musis operentur ue mystis vero ante omnes commendari haec sacra literarum, eosque Ecclesiasticorum hominum Collegio ad fouendas facultatum omnium disciplinas incendi. Habita oratione, Doctorum nouissmus de suggesta citat nominatim, unumquemque Collegarum: ac primo ex Odeo arae maximae sibi consederant Doetores euocatur Antonius OI-giatus ductor literati agminis, atque praeeunte caerem niarum Praesecto prouolutus ad Cardinalis pedes numissm a te a ureo dona tur. q uod Collegi j insigne d esciret deinceps. Cudendum Id curauerat Florentiae Federicus, at quc

84쪽

BIBLIOTH. AMBROS. I IB. II. 33

que De arae Diumam Prolam amplectentis imagine i εχ bisei, G, g nandum: insta incisae literae, quibus rogabatur, ut se cal. 6E .ra,

Collegi j MATREM MONSTRARET ; auersa facies

numismatis ferebat ora Praesulum Ambrosii, & Caroli. quos omnes praeesse Collegio voluerat. Diuorum vultibus suberat hoc symbolum SINGVLI SINGULA, nam singuli Collegae emancipabantur facultatibus singulis,

quas unas excolere iubebantur. Formam eius numismatis cum Federici pietate coniunctam commendauerat admodum Velserus, bene Collegio ominatus, cui Virgo Limnis a. ναν

Parens Numinis praesideret. Ea lem opera significabatur a T. ' '' demandata Ouiato Praefectura Bibliothecae, indicabantur studia parandi Bllabum uberem librorum: conciliabatur etiam auditoribus commemoratione docti inae.&scientia, tum castimonia latini sermonis. Inter haec plaudebant chori versiculis, quos scripserat Sociacus; tum HoratiusCasatus Praesectus caeremoniarum se cu h. . .,ἡρώius aduersarijs haec omnia hau simus Olgiatum, qui sub- s. - misso poplite iam coluerat Cardinalem, ante Patres Colmscriptos constitu it : quorum dexteras singularis ossiccausa osculatus , reliquos postmodum Magistratus,& consessum omnem salutauit. Eodem ordine deducuntur caeteri, nisi quod singulos sua elogia , atque studia comitantur. Antonius Salmatius latino, graecoque sermone spectatus pari honore insignitur : hunc Iosephus Ripamontius ecclesiasticae primum, tum patriae historiae scriptor elegantissimus , Ripamontium excepit Antonius Gigaeus Hebraicae, Syriacae, atque Arabica linguae doctissimus : Gigaeum Franciscus Bernardinus Ferrarius ecclesiasticis antio uitatibus inuestigandis a Cardinali addictus, tum deliciae Musarum Benedictus Sociacus, utrumque secutus cst Franciscus Collius, quem Patres insulati Prouincialis Conuentus disceptantem d

85쪽

ue DE URIGINE, ET STAT V

Theologicis effatis audiuerant. Adiuere Cardinalem postremi Antonius Rusca pari Theologicarum disputationum adorea nobilis, atque Iosephus Vicecomes, cui de Sacramentorum ritibus, ac cieremonijs scribendi prouinciam detulerat Borromaeus. Eminebant interea non

modo Federici , sed uniuersae Ciuitatis studia, atque late circumfusus ad spectaculum populus, & plabes expectabat prodeuntem ex fano Antistitem suum,&Magistratus. Hoc vero Ordine processere; praeire sacri homines, deinde Federicus , Federicum subsequi Magnus Cancellainnus, Senatus. & Ordines reliqui: recta itum ad Bibliothecam. Varius hinc ad spectaculum multitudinis clamor, Obstrepente etiam auribus blande tubarum cantuue inde pro se quisque laudibus in casum ferre Cardinalem robur, S spem literatorum: reseratis item foribus spe lare, qua licet oculis, sedem prope in immensum rec dentem , atque, ut cuique proxima corpora stipaverat concursus , vicinis Collegas nouos indicare. Primus in Bibliothecam inserre gradum Cardinalis, tum si quente Senatu, caeterisque ordinibus ad molis caput subsistere . Enim vero ostendere Patribus Conscriptis structuram , docere singulos studia , animum qu suum , monstrare scrinia , & nidos , tradere manibus tractandas Musarum opes. Ostendebatur liber Ruf-

fini Aquileiensis contextus philyra, Diui Thomae A qu

natis autographum, volumina diuinae magis, quam oratoriae artis ad insidias animorum, quae Diuus Carolus zῖι τ; PBorromarus ad concionandi apparatum confecerat, secini si tis in singulas partes argumentorum quibusdam velutium ., is.,. ramuliS quidquid somniet Maurolicus , ascribens eas oetari, concionum arbores Gregorio nescio cui ordinis Barnabi di xurie ις Re' tarum) ubertate rerum tanta in omnes locos oratorios, &in omnem dicendi materiam, ut aurea Oris Praesules ipse

aureus

86쪽

BIpLIOTH. AMBROS. LIB. II. s s

aureus expressisse videatur.' Haec volumina, impendeta ria e . ti, teletho, legauerat Carolus Ioanni Francisco Bonhomio m ι ινι, eis. r,-Vercellensium Episcopo, quae postliminio ad Federicum nostrorum Borromaeum patruelem Caroli redierunt, cum ea dili-2Tri2Tgenter curasset vir integerrimus V Ludovicus Moneta.

rum, quas idem Diuus Carolus ad Legatos & Patres Tri-rdentinae S nodi sua manu scripserat, item aliae autographae, quas Pius Quintus Pontifex Maximus. Paulus

uerant, aspersas adhuc lituris, cum irati suis lucubratio- 'i' nibus aliquando verterent stylum, & Virgili j liber, quem ri . '' lectitando triuerat pene Franciscus Petrarcaue eius voluminis Iatera animaduersionibus idem Poeta illustrauit, adi que originem amoris sui, quo Lauram deperijt, im priori pagella exposuit. Liber descriptus est GothicIS prope literis , Romae permagno emptus de Bibliotiaeca Antoni j Augustini viri doctissimi.,Ad haec cernere erat codicem, qui Ruthenicosermone Euangeliorum oracula referret ι hunc dono dederat Petrus Porta , sacro pariter munere donatus a Federico , segmine nimirum, subuculta Diui Caroli: exempIar item Bibliorum , quae Hebraeus Rabbi mille ducentis abhinc annis descripserat: tum Samaritanorum BibIta ex urbe Sichem aduecta; porro liber uterque suam vetustat qualiterarunta

ductibus, qua conglutinatione prodit. Osferebantur horrentibus oculis Mahumeticae impietatis codices, de pestis nefaria Alcorani, Arabicis, Persaeis, ac Turcicis literis ad Christianae Religionis interitum vulgata. , v spraxipue ab iis descriptus, qui Iuliae Cesareae degunt, -- stipatisita versibus tenuitlimis literis, ac orbiculari forma, ut cum Homerica Iliade in iuglande concludi herino possit.

87쪽

ue is DE ORIGINE, ET STATU

possit. Illa vero gregaria quae tamen in caeteris Bibliotlaecis principes nidos obtinent ) Graecanica , Hebraica , Syriaca, Persica, Chaldaica suis sit obis apte inclusa,

quae ad nos ex Corcyrea peregrinatione peruenerant:

tum latini, atque italici sermonis codices descripti albhrarijs , ex Bibliotheca praecipue Coenobitarum ad Aedem Virginis Coronatae Mediolani deprompti, quorum beneficio munificentia Cardinalis large respondit. , Dum haec etiam ordinibus reliquis offerrentur, Patres Conscripti mirari strueturam operis, librorum copiam,&delectum: eademque admiratio defixerat Ordines sim ulos. Et quidem si aestimemus quantum auri in com. ιι. 4 cndam Bibliotheca impensum est, quae centum quinq; millibus pondo signati aeris stetit, Due ad coemendos apud exteras gentes libros, atque facienda itinera essu- sum est, siue librorum vim, cum nobilioribus Europae Bibliothecis, etiam cum Vaticana certare posse iudicab mus, & eminere fortasse. Neque vero sum nescius Pontificiam Romae amplissimam esse conclavibus, ac libris

refertam, caque propter Ambrosiana maiorem: verum humiliores thecae, nusquam obiecti aduenientium ocu- Iis codices , nisi praesidentium humanitas eXimat forulis, & nunquam patens ad studiosi laboris arbitrium, Bibliotheca , hoc nomine concedere Mediolanensi videtur, quae nidis in altum suspensis, propositis undique

adspectaculum libris, ac quotidie binas horas matutino, totidem pomeridiano tempore recIula , ciues, ac peregrinos homines ad literarum studia vocat. & excipit: immos quid describendum est, gratuito pugillares offert, &sylum. At si cui haec fortassis maiora veris videantur, quod fauere existimer huic instituto, sumptum facile credet, qui de tota mole candide iudicabit ι librorum certe vim intra triginta millia constitisse, vix dum nascente

88쪽

BIBLIOTH. AMBROS. LIB. II. s

scente Bibliotheca, affirmat Parona, descriptorum autem quatuordecim millia ; eorum, qui typis sunt vulgati . numerum iniri non posse Uuannem a Lerus profitetur: l ut saltem huic homini extero fidem habere cogantur, phiuiam x a qui Paronae res patrias describenti minus velint allentiri. Certe Cardinalis Bentivolus Bibliothecam Ambrosia-thi Qui nam Europaearum omnium nobilissimam, acceleberri mana esse affirmauit debuit enim esse magnificentissima, quae condebatur a Federico . Et quamquam ipsa per se immanis, & oblata intuentibus codicum copia i conditoris largitatem, & magnificentiam praedicat: nobis tamen haec scribentibus nemo unus veniam negabit, si parua, atque exilia quaedam citra dignitatem fortasset fuimus consectati s obsequendum cnim fuit qua ciuium memoriae, quam sensim vincet obliuio, nisi scriptores accuratius quaedam tradiderint, quae fastis, aut rerum. copia, aut incuria persaepe subducit, qua etiam exteris

curiose a nobis percunctantibus omnia, cum istuc adueniunt, atque rerum singularum monumenta exquirenuibus . Dum haec spectarent Patres Conscripti,&carterit Masistratus , interuenit vespera, tum Senatui, ac reliquiSOrchnibus egit ingentes gratias Borromaeus, quod operis eius; & Collegi j primordia suo beassent aspeetus ab ista Anno risiis.

postmodum asse fiantibus cunctis ad fores molis, a Prae- ,' i secto autem urbis ad hexaphorum usque deductus: tum i Patres, & Magistratus omnes discessere .' Sequenti anno b Dρρh Uire Conseruatores ad tuendam Bibliothecam primo crca Hobia, tib. 1.tos reperio, videlicet Iacobum TerZagum Templi Q ci Maximi Decanum, Ludovicum Besutium Canonicuna

Ordinarium I hoc enim nomine nuncupantur ν Metropo- Ripamant. ob. titam Canonici, aut quIa In partem vocentur adminit .xtremi. f.,

irandae Ecclesiae. aut quia Antistes Mediolanensium 'nonisi ex eorum Collegio crearetur, ac propterea Vidonem

89쪽

rs DE ORIGINE. ET STATU

Sit -- Ualuatarium,qui primus extra illorum coetum rem Am-πνυὸaui chaι- brosianam capessivit, vitin factum tradiderunt scripto res ) Renuntiati praeterea Conseruatores a Fcderico Iu'lius Caesar Bonhomius Praefectus Basilicae Nagarianae, Andreas Bassus Laurentiano Templo Praepositus, Ioannes Petrus Glussiarius, & Stephanus Bigatius Sodalitio Sacerdossim oblatorum Praefectus. Submoti a conser- uandae Bibliothecae munere fuerant profani homines, idque impetrauerat Borromaeus a Paulo Pontifice, qui consilium commendauit Federici: ne sacrorum hominum Collegio viri a sacris abhorrentes, & obligati pIerumque coniugio prae siderent. Is autem honor seruandi Collegij quinquennis est ,&Romanae censurae simillimus; ac proinde quinto quoque anno abrogatos, mam

datosue hos Magistratus memorabimus deinceps ue his enim veluti consulatibus anni, & monumenta debent insigniri. Qui caeteros Conseruatores honore antecedit hic est pater agminis : singulis item sortito rerum agendarum, tuendarumque prouinciae contingunt, atq; unus eorum aerario praeficitur. Constitutae itidem leges sunt Collegio : ut tertio quoque anno singuli Dodiores. Iucubrationes suas ederent typis eaque propter ingenta-bus impensis parata est typographia plumbeis singularupene linguarum formis ut septimo quoque die cum comvenirent, recitarent Ordine lucubrationes suas, proposita iis poena , qui coetui minime interessent. Antequam publici i uris fierent scripta, secreuerat ex eo ordine, at- , que composuerat inter se Collegas criticos, qui censoria fere seueritate inquirerent in lucubrationes alienas , ac tristem literam apponerent, sit quae aduersis Musis forent - natae. Qui viginti, & quinque annos in Ambrosianis exercitationibus transegerit, IS ut donetur rude, mandat Cardinalis: eisdem etiam legibus Collegae alternis vicia

90쪽

BIBLIOTH. AMBROS. LIB. II. 30

hus Collegio suo praeficiuntur, Praesidis titulo ornati.

Caetera demum exsequitur Borromaeus ad suas cuique partes, tum Conseruatoribus, tum Collegis recte obcundas, Doctoribus item stipendia decernit, queis honeste, alantur. Enimuero hanc ingentem laetitiam, quae Federi cum obfundatam rem Ambrosianam perfuderat, alia maior estaequuta, cum caelum Carolo patrueli decretum est. Antequam tamen Borromaeus Romam ad caelestes honores Sanctistimi Cardinalis proficisceretur, externa auxilia ad amplificandam Bibliothecam implorauit. A Coenobilis, qui terras ad Attium in Macedonia

colunt, libros Graecorum, atque Illyricorum exquisierat Iacobus Luccarus , & Michael Maronita, ac interea hquidquid Luccarus collegerat, aut cum legatione in Oriente fungeretur, aut longa peregrinatione lustraret prouincias , quae ad occasum pertinent descriptum nait 'tebat ad Cardinalem, singula etiam degente Otomani- ἰca tradens, atque ab Origine usque repetens, adiectis insu-

per annalibus Epidaurijs. Immo idem Michael cessatio-

qem suam oderat Epidauri s cum enim regionem vasta- Ritus. rent Turcae, inanem parandis libris operam collocabat, ac proinde volebat Aulonem, quae in potestate Turca M. .. rum est. Nec Romae Ioannes a S.Maura, GraecuS homo,

minime segnis librarius otio consenescebat nam illius opera utebatur. Federicus) ue is enim s quemadmodum nuntiauerat per literas Papirius Bariolus 4 codicem ho- 2'UE miliarum Diui Cyrilli, quem descripserat, conserebat cum Vaticanis exemplaribus, sicubi mendosa scriptio ab emendatis codicibus dissentiret. Borromaeus quoque ad alendos Collegas prouentus Ambrosianos auxerat; nam amplissimos fiundos emerat prope pagum Gudi Gambareni perennibus aquis irriguos ad beatitatem Q li. Cum vero ineunte Nouembri Pontifex Max. in cas, H a tum

SEARCH

MENU NAVIGATION