M. Tullii Ciceronis De philosophia, prima pars volumen secundum ... Cum scholiis Pauli Manutii. Index rerum, et verborum M. Tullii Ciceronis De philosophia, prima pars, Academicarum quaestionum editionis primae liber secundus, editionis secundae libe

발행: 1560년

분량: 757페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

31쪽

ter facere dicebant: propterea quod nihil esset es

rivs ἐναργεια, ut Graeci; persticuitatem , aut eu dentiam nos,si placet, nominemus; fabricemurq.,

se opus erit , uerba; ne hic sibi Cme appellabat i cras hoc licere soli putet . sed tamen orationem nullam putilant illustriorem ipsa evidentia reperiari posse s nec ea' quae tam clara essent, definienda censebant. Ali1 autem negatant se pro hac euide tia quidquamprioresfuisse dicturos ; sed ad ea, quae

contra dicerentur, dici oportere putabant , ne qui fallerentur. Plerique tamen et definitiones ipsarum etiam euidentium rerum non improbant: O rem idoneam , de qua quaeratur , O homines dignos , quibuscum disseratur , putant. Nilo autem , dum noua quaedam commouet, quod ea fuistinere uix poterat , quae contra Academicorum pertinaciam diacebantur , O aperte mentitur, ut est reprehensus a patre Catulo ; et, ut docuit Antiochus , in id ipsum se induit , quod timebat. Cu enim ita negaret quid

quam esse, quod comprehendiposset , id enim v lumus esse καταληῶοὐ si illud esset , sicut Zeno δε- miret , tale uisum; clam enim hoc pro φαντασia uerbumsatis hesternosermone triuimus9 uisum liatur impressum , effictu q. ex eo , mile esset, quale . esse non posset ex eo , unde non esset ; id nos a Zenone definitum rectissime dicimus. qui enim potest quidquam ita comprehendi , ut plane confidas id perceptum cognitumq. esse, quod est tale, quare uel

falsum esseptist ζ boc cum infirmat , tollitq. Philo,

32쪽

iudicium tollit incogniti , ct cogniti: ex quo oeci tur , nihil posse comprehendi. ita imprudens eo,quis

minime uult , reuoluitur. Quare omnis oratio comtra Academia usicipitur a nobis , ut retineamus eam definitionem , quam Philo uoluit euerterer quam nisi obtinemus , percipi nihil posse cocedimus. . ori Ordiamur igitur a sensibus. quorum ita clara iud ria, O certa sunt , ut ,si optio natura nostrae detur, O ab ea deus aliquis requirat, contenta ne sitsuis integris, incorruptisq. sensibus, an postulet melius aliquid, non uideam quid quaerat amplius. Neque uero hoc loco expectandum est, dum de remo iust Xo , aut de collo columba re pondeam. non enim is, . sum, qui, quidquid uidetur, tale dicam esse, quale uideatur. Epicurus hoc uiderit, et multa alia. meo autem iudicio ita est mareima in sensibus ueritas ,si fani sunt, ac ualentes, o omnia remouentur, qua obstant, ct impediunt. itaque et lumen mutari saepe uolumus, ct situs earum rerum, quas intuemur; O interualla aut contrahimus, aut diducimus; multaq. facimus usique eo, dum lectus ipse fidem faciat sui iudicii. quod idem sit in uocibus, in odore , - in sapore: ut nemo sit nostrum,qui non insensibus fui

iusiquegeneris iudicium requirat acrius. adhibita uero exercitatione, et arte, ut oculipictura teneantur, aures cantibus; quis est, quin cernat, quantanis est in sensibus ' uuam multa uidentpictores in umbris , O in eminentia, quae nos non uidemus 'Quam multa, qua nos fugiunt in cantu , exadiunt

33쪽

in eo genere exercitati ζ qui prmo inflatu tibicinis Antiopam esse aiunt , aut . dromacham; cum id nos ne fusticemur quidem. Nihil necesse est de I statu , et odoratu loqui: in quibus intelligentia , et si uitiosa, est quaedam tamen. Quid de tactu, eo quidem , quem philosophi interiorem uocant, aut doloris , aut uoluptatis ἰ in quo Cyrenaici soloputant ueri esse iudicium, quia sentiatur. Potes ne igitur qui uam dicere, inter eum , qui doleat , ct i ter eu, qui in uoluptate sit, nihil interesse ζ aut, ita quisentiat, non apertissime insaniat ' atqui, qualia Iunt haec, quaesensibus percipi dicimus; taliasequuntur ea, quae nonsensibus ipsis percipi dicuntur inedquodam modosensibus: ut haec: illud es album, hoc

dulce, canorum illud, hoc bene olens, hoc asperum. animo iam haec tenemus comprehens, non sensebus: ille deinceps equus est, ille canis . cetera series deindeseequitur maiora neotens, ut haec, quae quasi expletam rerum comprehensionem amplectuntur: si hymdis, animal est, mortale, rationis particeps. quo egenere nobis notitiae rerum imprimuntiιr

ne quibus neque intelligi quidquam, neque qMaeri, disputari uepotest. Quod δε essent falsae notitiae; μ- γνοὼς enim notitias appellare tu uidebareo si igitur 6sent bae falsae, aut em odi uisis impressae, qualia uisa a falsis disicei non possent: quo tandem bis modo uteremur j quo modo autem, quid cuique rei consentaneum esset, quid repugnaret, uideremus ψMemoria quidem cci te, qua non modo philosophiam ,

is sed

34쪽

sed omnis uitae usu , omnesq. retes una maxime

continet , nihil omnino loci relinquitur . quae potest enim espe memoria falsorum in aut quid quisequam meminit , quod non animo comprehendit , et tenet ἐ.ars uero q/: r potest esse , nisi quae non ex una , aut ex duabus Jed ex multis animi perceptionibus consat ἰ quam si subtraxeris; qui distingues artificem ab inficio ζ non enim fortuito hunc artificem dicemus esse , illum negabimus ,sed cum alterum percepta,

et comprehensa tenere uidemus, alterum non item. Cu q. artium aliud eiusmodi genus sit , ut totummodo Gimo rem cernat; aliis ut moliatur aliquid, o fac At: quo modo aut geometres cernere eapotes , quae aut nulla siunt , aut internosci a falses non possunt; aut is , qui fidibus utitur , explere num ros,et conficere uersus/ quod idem in similibus P que artibus continget; quarum omne opus est in ciendo atque agendo. quid enim est , quod arte effici post , nisi is, qui artera tragitabit, multa perce perit ψ Maxime uero uirtutura cognitio confirmat, percipi, O comprehendi multa posse: in quibus solis inesse etiam scientia dicimus; quam nos non comprehensionem modo rerum, sed etiam flabilem, atque immutabilem esse censemus : it piest: tiam, arte uiuendi, quae ipsa ex sese habeat constantiam. ea autem constantia si nihil habeat percepti, - cogniti; quaero , unde nata sit , aut quo modo cui ro etiam , ille uir bonus , qui I latuit omnem cruciatum perserre, intolerabili dolore lacerari po

35쪽

-, gram aut oscium prodat, aut fidem, cum has igiturpi tamgraues leges imposeuerit, crem , qu obrem ita oporteret, nilal haberet comprehensi, percepti, cogniti, constitutis nullo igitur modo si ripotes , ut qWsiquam tanti Gimet aequitatem, Osdem, ut , eius conseruandae caussa, nulla ustri cum recina , nisi iis rebus asensiressit, quae fat

esse nonpossunt. Ipsa uero sapientia, si sὰ id

bit,sapientia sit, nec ne , quo modo primum obtianebit nomen apientiae; deinde, quo modo incipere aliquam rem, aut agere fidenter audebit, cu- certi nihil erit, quo sie Patur c cum ueno dubitabit, quid si extremmm, et ultimum bonorum, i norans quo omnin restrantur, quipoterit ese amentia Z atqM etiam illud pestin m est , constituinecesse Gernitium, quod apientia, cum quid agere inci at, Dequatur :Hq. miti rem esse naturae accommodatum. nam aliter appetitio, eam enim esse uolumus ἄρ- μου qua ad agendum impellimur, OH ahqet mus , quod est uisum, moueri nonpotest . illud a tem, quod mouet, prius oportet uideri, eiq. credi od feri non potest,sis, quod uisum erit, disce m non poterit a fallio. Quo modo intem mouent animus ad appetendum potest,si id, quod uidetur, noupercipitur, accommodatum ne natu sit, an ali

num j itempsi, quid vicis sui sit, non occurrit annmo , nihil unquam omnino aget, ad nullam rem --

quini muli tun ,Juvlusimi ut in histitui quid aliquando acturus es; nec e es, id ei uerum, quod

36쪽

LIBER II.

quod occumrit, uideri. Quid, quod, si ista uerasunt, ratio omnis toblitur, quasi quaedam lux, lumen uitae ἰ tamen ne in icta prauitateperstabitis ρ nam

9 - quaerendi initium ratio attulit: quae perfecit uiri tem, cum esset ipsi ratio confirmata quaerendo. quae , pio autem est appetitio cognitionis, quaestionisq. nis inuentio. at nemo inuenit alsa: nec ea, quae im napermanent , inuenta esse possunt;sed, cum ea, quae quasi inuoluta fuerunt, aperta sunt, tum imnenta dicuntur: sic O initium quaerendi, O exitus percipiendi, et comprehendendi tenet: itaque a umenti conclusio, quae est graece λαρια ita de- nitur, ratio , quae ex rebus perceptis ad id , quod non percipieliatur, adducit. quod se omnia uisa eiusmodi sient , qualia si dicunt, ut ea uel falsa esse possent, neque ea poset ulla notio discernerer quomodo quempiam aut conclusisse aliquid, aut inuens se diceremus ' aut quae esset concluti argumenti mdes Z Ipsa autem philosophia, quae rationibus progredi debet, quem habebit exitum Z Sapientiae us olim quid turum est ρ quae neque de se ipsa dubitare debet, neque de suis decretis, quae philosophi u

carit 1όγματα : quorum nullum sine scelere prodi poterit. cum enim decretum proditur, lex ueri, rectiq. proditur. quo e vitio O amicitiarum proditiones , O rerum publicarum nasci solent. λ on potes igitur dubitari,quin decretum nullum falsum obsit esse , sapientiq. satis non sit non esse salsu ; sed etiam Liabile , Dum, ratum esse debeat, quod

mouere

37쪽

movere nulla ratio queat. talia aut e neque esse, ne

que uideripossunt eorum ratione, qui illa uisa, e quibus omnia decreta sunt nata, negant quidquam a falsis interes hoc illud est natura, quodpostulabat Hortensius,ut id ipsum altem perceptum a sapiente diceretis iihil posse percipi. Sed Mntipatro, hoc idepostulanti, cum diceret, e qui as aret nihil posse

percipi, consentaneum esse, unum tamen illud, dicere,percipi nosse, ut alia nonpossint, Carneades acu A Itius resistebat. nam tantum abesse dicebat, ut id consentaneum esset, ut maxime eum repugnaret: quienta negaret quidquam ese, quod perciperetur, eunihil excipere: ita necesse esse, ne id ipsum quidem , quod exceptum non esset, comprehendi, percipi ullo modo posse. Antiochus ad istum locum pressius uidebatur accedere: quoniam enim id haberent . cademici decretum, sentitis enim iam hoc me ιμμα dicero nihil possepercipi, non debere eos in suo decreto, sicut in ceteris rebus, fluctuare ,p sertim cum in eo summa consisteret: hanc enim esse rex iam totius philosophiae, constitutionem ueri illi; cogniti, lac niti: quam rationem quoniam suscipe

rent, docereq. uellent, quae a quouis accipi oporteret, et quae repudiari; certe hoc ipsum, ex quo omne

ueri falsiq. iudicium esset, percipere eos debuisse retenim duo esse haec maxima in philosiophia, iudicia ueri, O sinem bonorum: nec sapientem posse esse

qui aut cognoscendi esse initium linoret, aut extremum expetendis ut, aut undeproficiscatur, aut γο

38쪽

. LIBER II. I

perueniendum sit , nesciat: haec autem habere di bia , neque his ita confidere , ut moueri non possint, abhorrera a sapientia plurimum. Hoc igitur modo potius erat ab his postulandum , ut hoc unum saltri .

percipi nihil posse , perceptum esse dicerent. Sed de inconstantia totius illorum sententiae , se ulla sententia cuiusquam esse potest nihil approbantis , sit, ut opinor, dictum satis. Sequitur distulatio, copiosa i ta quidem , sed paullo abstructor: habet enim ali

quantum aphsicis: ut uerear, ne maiorem largiares , qui contra dicturus est , libertatem , O licent am . nam quid eum facturum putem de abditis re bus, et obscuris, qui lucem eripere conetur ἐ sed dis utari poterat subtiliter, quanto quasi artificio natura fabricata esset primum animal omne, deinde hominem motae: quae uis esset in sensibus: quemi admodum prima uisa nos pellerent, deinde appetitio ab his pulsa sequeretur: tum, ut sensus ad res percipiendas intenderemus. mens enim ipsa, quaesen usi fons est, atque etiam ipsa sensus est , naturalem uim habet, quam intendit ad ea , quibus mouetur: it que alia uisa sic arripit, ut bis flatim utatur; aliqua

sic recondit, e quibus memoria oritur: cetera autem smilitudinibus consituit: ex quibus esciuntur notitiae rerum; quas Graeci tum ἐννοίας, tum ανολη 4ως uocantu eo cum accessit ratio, argumentiq. comesum, rerumq. innumerabilium multitudo; tum et perceptio coram omnium apparet; ct eadem ratio, prosecta bis gradibus, ad sapientiamperuenit.

39쪽

- rerum igitur scientiam, uitaeq. constantiam Mptissima cum sit mens hominis , amplestitur mora me cognitionem , O istam , quam , ut dixi , uerbum e uerbo exprimentes , comprehensionem dicemus , cum ipsam per se amat , Cribiles snim ei ueritatis luce dulcius tuM etiam propter se sum . quocirca O sensibus utitur; O artes et est , quasi sensus alteros; Ousique eὸ philosio iam ipsam corroborat , ut uirtutem efficiat, ex qua re una uita omnis apta sit. Ergo i, , qui negant quidquam posse comprehendi , haec ipsa eripiunt uel instrumenta , uel ornamenta uitae , vel potius etiam totam ui-

tam euertunt funditus, ipsumq. animal orbant animo ut di sticile sit, de temeritate eorum, perinde ut caussapostulat , dicere. Plecuero satis constituere possum , quod sit eorum consilium , aut quid uelint. interdum enim , cum adhibemus ad eos orationem huiusmodi ;si ea, quae disputent, uera non sint, tum omnia fore incerta; respondent , quid ergo istud ad nos ψ num nonra culpa est e naturam accusa , quae in profundo ueritatem , ut ait Democritus , penitus abstruserit. alij autem elegantius: qui etiam qu runtur , quod eos insimulemus omnia incerta dic re : quantumq. intersit inter incert- , O id, quod percipi non po sit , docere conantur , eq. distinguere. cum bis igitur aga us , qui haec distinguunt: illos , qui omnia sic incerta dicunt , ut , Resiarum n merus par , an impar , nesciatur, quasi desperatos aliquos relinquamus. uolunt enim, set hoc quidem uel

40쪽

uel maxime animaduertebam uos moves proba

bile aliquid esse, O quas uerisimile; eaq.se uti re gula O in agenda uita , ct in quaerendo, ac di erendo. quae ista regula est ueri Ofas ,si notionem v ri O false , propterea quod ea non possunt intem0sci , nubiam habemus ἰ nam si habemus; interesbe o

portet , ut inter rectum , O prauu- , sic inter re

rum , O falsum. si nihil intereri; nulla regula est ;necpotest is , cui est uisio ueri falseq. commmis, ut

tum habere iudicium , aut ullam omnino ueritatis notam. 23 am cum dicunt hoc se unum ioblere , ut quidquam uerum post ita uideri, ut non eodem modo falseum etiam post ita uideri; cetera autem com cedere : faciunt pueriliter . quo enim omnia iudicantur ,sublato, reliqua se negant tollere: ut, si quis quem oculis priuauerit, dicat ea, quae cerni possent, nonse ei ademisse. ut enim illa oculis modo cognoscuntur , sic reliqua uisis ,sed propria ueri, non communi ueri O falsi nota. quamobrem siue tu probabilem uisionem , siue improbabilem , O quae non o. a. impediatur , ut Carneades uolebat , siue aliud quid proferes , quod sequare: ad uisum illud, de quo agi mus, tibi erit reuertendum. in eo aut , si erit commimitas cum falso, nullum erit iudicium: quia pro prium communi signo notari non potest . fin ratem commune nihil erit; habeo , quod uolo . id enim quaero, quod ita mihi uideatur uerum, ut non possit idem salsum uideri. Simili in errore uersantur , cum conuicti,ac ui ueritatis coacti,persticua a per ceptis

SEARCH

MENU NAVIGATION