장음표시 사용
141쪽
poscit. Cum etiam apud aures iniqui iudicis usuerit frequens Instantia uiduae deprecantis. Ipsa auic in uidua significare potest ecclesiam, pcrseuerantia sui retentem ultionem de inimicis suis diabolis uel Haereticis. Pharisaeus, orans in templo, Iudaeorum est populus, qui ex iustificationibus legis extollit merita sua. Publicanus uero Centilis est, qui longe a Deo positus, confitetur peccata sua. Quorum unus superbiendo recesΙit, humiliatuSet alter confitendo, Deo adpropinquue meruit exaltatus. Caecus, sedens secus uiam, populum demonstrat Centilem, qui per Christi gratiam, fidei meruit claritatem. Zachaeus, Gentilis est populus, gratia metitorum pusillus. qui tamen a terrenis actibus, subleuatus per lignum Dominicae crucis mysterium contemplatur. Homo nobilis, qui in longinquam abiit regionem. accipere sibi regnum, Redemptorem nostrum significat, qui usi ad Dries terrae peruenit, accipere regnum in populis Gentium. Cives, qui noluerunt eum regnare, ludat intelliguntur, qui Christum regem spreuerunt. Seruus, qui nanam unam accipiens. decem adquisiuit, significat doctores, qui accepta gratia Euangelii, in x. ucrborum erae Gamentis, bene usi sunt.&docendo, multos in fide adquisite
Iunt: idcirco. aduenientemo, laudabuntur, quia lucrati sunt. Qui uero ex una quini adquisiuit, illos demon str.it, qui Inandatum Dei seruantes, consequuntur scientia legis inquini libris Mosi sci tam, eamq; docendo ad usum saluus necantium sce
Qui uero unam, ipsam in sudario conseruauit, ostendit eum . qui creditum sibi gratiae donum, delicate, otiosel tractauit, unde & recte amittit collatam gratiam, qui per negligentiam pra
dicare contempsit . ut ei augeretur quod laborauit.
Vidua, quae in gazophylatio, duo iecit minuta. animam fidelem demonstrat, quae in thclauio cindis sui, fluctum dilcctionis
142쪽
sponsus, Christus est, cuius nuptiae cum eccIesia celabrantur. in cuius coniunctione, aqua in uinum mutatur, quia Credentes Per lauacri gratiam transeunt ad passionis coronam Architryclinus, Moses intelligirur, qui miratur meliorem dilanctiorem populum, per HIES UM in Evangelium congre ratum, quam illum priorem ab Aegypto inductum. Finitum enim uinum, ostendit sublatam esse gratiam Spiritus sancti Iudaeis, 3c per Apostolos in Gentibus contributam. Mulier Samaritana, mystice intelligitur Synagoga quini uhris legis quasi v. uiris secundum sensum carnis subiecta, quam misericorditer Dominus prouocat haurire aquam uiuam, laua ini scilicet percipere gratiam, uel secretam legis intelligentiam. Mulier adultera, quae offertur a Iudaeis Domino lapidanda. est ecclesia ex Centibus, quae prius relicto Deo, in Idolis fuerat Brnicata, hanc uolebat Synagoga zelans interfici, & Christus ea saluat per remissionem delicti: nec sinit eam perire, qui nouit ueniam condonare peccantibus.
Symon leprosus. Gentilis est popuIus, qui est α Redemptore
Mulier . quae unguento caput Domini unxit . ecclesia est,quae
fructum sui operis, fideis odorem, ad laudem Dei,&Christi gloriam refert. AngeIus ille ad cuius descensum mouebatur aqua. quinq; porticibus cincta, Christus est, in cuius aduentu turbatus est Iudaeorum populus, quini libris conclusus, descendente enim angelo. comouebatur aqua. 8c sanabatur infirmus, descendente de coelis Christo, commotus est in passione eius idem populus, εἰ sanatus est mundus. Caecus α natiuitate, quem Dominus postquam unxit oculos . ad piscinam Siloae misit Iavandum, significat genus humanum . at natiuitate, id est, α primo homine errorum tenebris uenundarum, cuius inuis Dominus de sputo&luto liniuit, quia Uerba caro factum est. Et lauati oculos inristina iussit, ut baptizatus in .
143쪽
ALLEGORIAE QUAEDAM Christo. acceperit legem fidei, δἰ credidit in eum, qui humilis inmundo apparuit Lazarus, quem Dominus triduanum laetentem de monumtosuscitauit. significat munduna, quem grauissima peccati con suetudo corruperat, qui tamen quarta die mortis resuscitatur. Prima enim dies est mortis, tracta ex Adam propago mortis. Altera dies mortis est, trangressio legis naturalis . Tertius est dies morintis, praeuaricatio datae legis. Quartus dies mortis est , lepus Euangelicae praedicationis,in quo die, Dominus suum opus respiciens misericorditer, resuscitare dignatus est. Seruus principis sacerdotum, cuius dextra amputatur auricu
la, Israeliticus est populus, incredulitate similis effcctus. hic dextram aurem amittit, dum ad sinistram per intellectu Iiterae tran sit, cui Dominus in his qui credunt auditu restaurat fidei, & obedientiam Euangelici facit mandati. Princeps sacerdotum, qui scidit uestimentu suum in Domini passione: indicat Hebraeum populum nudatum sacerdotio , eua Cuatum in regno scita. Barrabas, qui Iudaeis dimittitur, significat Antichristum, questi errantes, meruerunt suscipere proChristo. Herodes & Pilatus, qui cum essent discordes, in passione Do mini amicitia foederantur: indicant primu diuisos fuisse utros populas circuncisionis N Gentium,qui tamen per passionem Domini in fide concorda uerunt. Symon Cyreneus, cui gestandumcrucem imposuerunt, Centilitatis intelligitur populus, qui peregrinus in lege, obediens efficitur Euangelio, crucis ipse Christi uector,& fidei baiulus fictus.
Duo Iatrones, populum exprimunt Iudaeorum ac Centium . . quorum unus incredulus, blasphemat Christumin cruce pcndeatem: alter fidelis ,Iudae inaepat blasphemantes.
Quatuor milites, qui quatuor partes sibi de HI E S V uestiistia lacerunt, praefigurauerunt quatuor partes mundi, quae diuise
. Iuni sibi eloquia Christi, sicut scriptum est. Laetabor ego su2 coluta tira, sicut ininacria seolia mulsa
144쪽
s Ac RAE Sc Ri P TvRAE.. Mulieres, quae Apostolis Domini resurrectionem adnuntianti lex & prophetia intelliguntur. quae gloriam resurrectionis Chri sti, antequain rei claretur, quasi praecursores praedicauerunt. Septem distipuit, cum quibus Dominus post resurrectionem suam conuiuasse describitur, septimam indicant post resurrectionis suturae requiem, per quam omnes sancti per Christum aeteraria beatitudinis resectione saturabuntur.
PLenitudo Noui, Veteriso Testamenti, quam in omne catholica recipit ecclasia, quae Isidorus senior exposuit. iuxta uetustam priorum traditionem, ista est. In principio uideli cet, quino libri Mosi, Genesis, Exodus. Leuiticus, Numerin, siue in uteronomium, id est, recapitulatio legis, & quasi secun/da lex. Hinc succeduri libri Iesu Naue uel Iudicum vie libalus, cuius est titulus Ruth: qui non ad historiam Iudicum, ut Hebraei adserunt, sed magis ad principium Regum pertinere uidetur. Hos sequumtur quatuor libri Regum,quorum quidem Paralipomenon libri duo, a latere annectuntur, quia earunde gestarum rerum continem caussas, quae inlibris Regum esse noscun/tur. Quanquam 5e alia sint uolumina, quae in sequentibus diuersorum inter se temporum texunt historias, ut Iob liber, uel Thobias, Hesder, siue Iudith, necnon &Esdrae, seu Machabaeorum libri duo. Sedhi omnes praeter Iibrum Iob, Regum sequentes historiam. Deinceps Iudaeorum Annalibus, suis quibusl temporibus prosequuntur, continentes tristia siue laeta, quae post excladium Hierusalem Iudaico popula accesserunt. Ex quibus quid EThobias & Iudith, siue Machabaeorum Hebraei non recipiunt, ecclesia ini neolae inter canonicas sta turas enumerat. Occur
145쪽
ALLEGOR AEZQ v Ag D A Mmni dehinc Prophetarum libri, in quibus est Psalmorum libeunus. & Salomonis libri tres, Prouerbiorum scilicet, & Ecclesiurstes: Deinde, Cantica canticorum. Duo quippe illi egregiae. εο lanistae institutionis Iibelli, Sapientiam dico, & alium qui uoca tur Ecclesiasticus, qui dum dicantur ab Iesia filio Syrach editi: tamen propter quandam eloquii similitudinem, Salomonis sunt
titulo praenotati, qui tamen in ecclesia parem cum reliquis canonicis labris tenere noscuntur authoritatem. Supersunt autem
libri sedecim Prophetarum, ex quibus quatuor sunt, qui maiora uolumina condiderunt, id est. Esaias, Hieremias, Ezechiel, Daniel. Reliqui uero xit . breues sunt, &contigui, & ob hoc uno uolumine coartati. Quoru nomina sunt haec ineas, inhel, Amos . Abdias, Ionas, Micheas, Naum, Abacuc, Sophonias, Aggauis Zacharias, Malachias. Quidam autem Hieremiae lamentationes segregantes, inuolumine eius secernunt. Sicl quadraginta R quinq; libros Veteris Testamenti suscipiunt. Hic occurrit Testamentum Nouum, cuius primum Euangeliorum libri sunt
quatuor, Matthaeus &Marcus,Lucasati Iohannes. Scquuntur
deinde Epistolae Pauli Apostoli xiiii. id est, ad Romanos, ad Corinthios duae, ad Calathas, ad Ephesios, ad Philippenses, adThessalonicenses duae, ad Colossenses, ad Timotheu duae, ad Ticii ue ro,&ad Philemonε,&ad Hebraeos singulae. Epistolae quo I. ianis iii. Petri duae, Iudae & Iacobi singulae. Actus etia Apostolo
N Apocalypsis Iohannis. Fiunt ergo inordine utriusq; testamenti libri lxxii. Haec sunt enim noua& uetera. quae de thesauro Dei proseruntur: ex quibus cuncta sacramentorum mysteria reuelantur. Hi duo Cherubin, qui in consessione sanctae Trinitatis iugiter decantantes, & hymnum dicentes erumpunt. Hae literae sa/crae, hi libri integri numero& auctoritate. Aliud cum istis nilaucomparandum. Quuunt extra hos fuerint, inter haec sancta Ndiuina,nullatenus sunt recipienda. Disputationes igitur Veteris ac Novi Testamenti, ordine librorum uel numero cursimhreuiteris pura nauatione subiicinnius.
146쪽
s Ac RAE sc RIPTURAE Genesisi fidem historiae, describit fabricam mundi, fle hominis conditionem, cataclysmum, δἰ diuisionem terrae, confusionem quoq; tinguarum, gestat omnium Patriarcharum, uis ingressionem lsrael in Aegypto. Exodus continet Hebraeorum seruirutem, ac x. plagas Aegy/pti, egressum populi de nubem protegentem, transitum etiam Iuhri maris, mersum l cum curribus Pharaonem , Se gloriam de cantationum. Congressum quot heremi,cibum mannae, fluenta in dulcedinem uersa, pugna Amalech, Mandata etiam dee logi, Ac arcam testamenti,dedicationes tabernaculi Roblationε. In Leuitiis autem lax sacrificiorum, hostiaruml diuersitas indumentat pontificum, &Levitarum ministeria describuntur. Ciborum etiam discretio, de diuasitas Peccatorum, purgatio nest uel hostiae ordinantur. In Numeris uero egressae de Aegypto tribus enumerantur.
Quadraginta quo ac duarum per heremum mansionum sacramenta signantur.
In Deuteronomio autem . quaein secunda lax,narrantur quae inter Pharan, 5e Obem, Se Laban. & Maroth usq; Cades Barnae, fuerunt populo dicta a Mose, mandata uidelicet ait promissa, maledictiones peccatorum, de promissiones beatitudinis. ibi cVnit canticum Moses. Ec dat benedictionem filiis Israel. Ibis terra promissionis inscripta moritur Mid sepeIitur. Nonnulli etia Hehraeoru in quatum tantum libros computant legis, id est, Cene sim, Exodum, Leviticum, εἰ Numerum. Dcuteronomium autem repetitionem eorundem librorum, Ac quasi quoddam legis mediatorium dicunt . ea duntaxat ratione, pro eo quod illa quatuor proprias rerum gestarum continent caussas. Iste ergo ominnium, quasi iterando continet.
In Hiesu Naue quot filii stan , duce meis Iordane transeunt,
ac secundo circuruiduntur. Subuersis dehinc Chananaeoniin Centibus , diuisionem terrae eorum haereditates sorte su ieiunt. In libro Iudicum continentur peccata &struitus Aiaci, excla
147쪽
Liber Ruth eiusdem Moabitidis texit historiam, de cuius stIrinpe familia descendit David. Hunc Hebraei libellum, ad Iudicum Librum subiungunt, pro eo quod in diebus Iudicum, gesta esse
commemorantur, quae in eo scripta sunt. At econtra Latini, pro
eo quod genus regni Dauid retexat ortum, Rex eadem Moab, fide Ruth, ad corpus libri Regnorum ueracius eum pertinere
Regum liber , quanquαm apud Latinos propter prolixitatem sui, in quatuor partibus sit desectus, apud Hebraeos tame in duo hus diuisus est uoluminibus. Quorum primum Samuel scripsit. Arcam a Iudaeis transisse ad Centes. Heli quoq; sacerdotium in Samuelem mystice fuisse translatum, & in David Saulis regis
Malachim uero regis Iudae. εἰ Isracliticae Centis gesta, quae eorum per ordine dirigit temporii, ipsum quoi Istac Iob errorem Idololatriae narrat in Assyriis transmigratum, ad extremum edocci uenisse Nabuchodonosor Hierosolymam, captum p duxisse principem ac popuIum, & subuertisse urbem & templum. Paralipomenon apud Hebraeos,sub unius Libri uolumine continetur, appellaturo ab eis Dabreiamin. H est, uerba dierum. Apud nos propter prolixitatem sui, in duabus descissus est parti inhvs Haec est autem historia illa ordinem generationum & te
Porum continens, in qua scilicet re parua sanctarum scripruraruoeditio continetur. Nam quae in historia Veteris Testamenti in locis suis aut omnino obmissa sunt, aut fortasse non plene digesta. In isto summatim ac breviter explicata sunt. Cuius qui&m series e latere legis siue regnorum adiuncta procedit, perueniens ad II lud uso tempus, quo & regnorum textus finitur. Iob liber, cotinet eiusdem sancti uiti damna, funera uel flagelata, & contumeliosa consolantium dicta. Lamenta quoq; eius, in quibus totius mundi deplorat misertam. Consesationes etiam Dei ad eum per turbinem, eiusq; duplicem bonorum in fine re
148쪽
s Ac RAE sc RIPTURAE. expressit imaginem. Coniunx uero eius carnalium typum desiγgnat,qui in a Ecclesiam positi, uitam spiritualium moribus suis
scandalizant. Amici uero eius, eciem praetulerunt haeret icoru, ac figuram peruersorum dogmatum. Porro Hestu,qui aduersus Hiob graui exprobratice innititur,significat eos,qui intra Eccle stam arroganter praedicant,& per tumore cordis ac scientiae fastu, quidquid proscrutar,superbiae exemplis ostendunt. Liber Psalmorum quanqua uno concIudatur uolumine, non est tamen editus uno eodemq; factore. Deccm enim perie Pro
phetae sunt,qui eos diuerin tempore scripsersit, id est, Moyses, David, Salomon, Asaph, Eteman, Ethan, Idithum, &filii Urorae. Assir,& Heliaetab, siue Esdras . Nonnulli etiam Aggaei S Zachainriae esse exist imantur. De his autem qui sine titulis sunt, traditio talis est, ut cuius authoris praescriptio praecesser it, caeteri qui sine titulo sequuntur, ipsius esse credantur. Est aulcm hic liber allegoricus, ac typicis sacramentis signatus. Specialiter aute,quod na/tus,quod passus Q surrexit Christus,pene omne Psalmorum resonat organum. Sciendu tamen, quod apud Hcbraeos omnes Psu/mi permixti fuerunt & inordinati, quos quidcin primus Esdras in uno uolumine coegit, & inordinem munerumq; disposuit, acpta occultuin sacramenti mysterium alios. aIiis praetulit ordine, dum posteriores uideantur in tempore. Nam secundu historiae cursum, tertius Psalmus, quinquagesimo posterior est, sed pro/pter mysterium in ordine prior est. Sic enim habentur & caeteri, quia Spiritus eos praeordinauit,ut uoluit. Salomon tria uolumina edidit . Primus ex his,Prouerbioru liher est. Secundus, qui appellatur Ecclas stes . Tertius, cuius titulus est,Cantica canticorum. In quibus quidem trib us libris, ritu. generum disciplinas composuit, quibus ad rerum scienti m peruenitur. In primis nant Ethica,id est, moralis. Posthax Philo . sophica,quae qualitatem naturae comprehendit. Ad ultimis Theorica, id est, contemplativa. In Prouerbiis enim moralia dacens
Per commvncm quendam loquendi usum altiorem intelligentia
149쪽
ALLEGORIAE QUAEDAM edidi conseruationemo mandatorum, &doctrinae ccilestis insututionem, succinctis uersiibu , breuibusq; sententiis coaptauit. Sunt autem Proverbia sub uerbis aliis res alias expIicantia, quae aliter si dicuntur, intelliguntur, plus in uirtute sententiarum, qua in sono uerborum, quae Graeci Pharith uocant. Ecclesiaste uero rerum naturam discutiens, cuncta in mundo caduca & uana esse reprehendit, reruml omimum fragilitate perspecta, renunciari
In Canticis autem Canticorum supergressus uisiibilia, ali contemplans ea quae sunt coelestia uel diuina . Sub specie sponsi ει sponsae,Christi Ecclesiae, quae unitatem declarat, ait animum ad amorem coelestium excitans perueniendii ad consortiti Dei pro uocat. Illud etiam non est obmittendum, quod α Doctoribus nostris traditur, apud Hebraeos hanc fuisse ob eruatione, ne cuiqualibrum hunc Iegere permitterent, nisi uiro iam persectae scientiae N roboratae fidei, ne forte per imbecillitarem infantia.& fidei imperitiam, non tam erudiret cognitio lubricas mentcs,q-m post ad concupiscentias corporales conuerteret. Omnis et i m Scriptura, eoru tradi pueris solita est. Quatuor tamen ista ad ultimn re seruant, id est,principium Genesis de mundi creatione, Ezechaeὸ
iis quin3 principia, in quibus de Cherubin scripsit, & finε eius ,
in quo templi descriptio continetur . N Cantica Canticorum. Laber Sapientiae, qui uocatur Phanarethon, Christi aduenisi. qui est sapientia Dei patris. passionems eias aperta manifesta
Ecclesiasticus uero. morum pene omnium disciplinae,& san/stae religionis conuersatione affatim copiosem describit. Dictu est autem Ecclesiasticus, pro eo, quod in medio coetu popuIi cora Ecclesia fuerit habitus. Hic enim propter nimiam sensus similis tudinem, & eloquii parilitatem, Salomonis titulo praenotatur. Constatautem hunc librum α Iesu filio Syrach editum suime, Ninter reliquos sanctam ScripturaR libro pari habitu ueneratiori
150쪽
de altarI missus calculus. Iabia eius purgavit, dignus emc Itur sancti Spiritus Prophetia. Speculatur duo Cherubin in aenigmate
duorum testamentors,cum duodecim alis, id est, Apostolis,qui praedicatione sua totum mundum ueloci celeritate disciarium. regentes faciem & pedes sedentis in throno Dei, id est, culta res ea, siue quae ante seculi fuerunt exordia, siue quae post trans, actam huius mundi figuram sutura sunt. Hic tamen post uisionε
Iudae S Hierusalem, aduersus caeteras gentes,quae in circuitu eius sunt,Prophetiae conuertit sermonem, S iuxta qualitatem locorudi uitae diuersitatem, quael essent eis mala uentura, denuciat. repost captiuitatem Hierusalem,ruinam Babyloniae comminatur. deinde necem Philistim, uastationem Moab, exterminium Da masci, Aegypti commotionem, & solitudinem maris ecferti. obsidionem quos Edom,fugam & interitum Arabiae,&excidiuuallis Syon, subuersionem etiam Tyri, siue quadrupedum . Sed figuraliter in uisione Iudae,Synagoga proiicitur,& Ecclesia Domino copuIatur. In ruina Babyloniae,confusio totius mundi, superbi mi arguitur, & finis eius p uae monstratur in uastitate, Moab errore scientiae secularis, in silentium luctum mutatur. In euersione Aegypti, totius mundi idololatriae destruuntur. Templi Domini aedificatio praedicatur. In contritione Philistim, luctus eoru monstratur, qui abiiciunt iugum Christi, &clauant se contra scientiam Dei. Porro per Damascum, praedicatio ostenditur gentium, & ruina populi Iudaeoru . Per onus maris dcferti, huius seculi tentatio declaratur, & quae illi uentura sunt, ostenduntur. Per Idumaeam oritur ses justitiae gentium, & tenebrae ueniunt popula Iudaeorum. Per Arabiam praedicatur aqua baptismatis praehenda his,qui fugerunt gentium errores, uel eorum blasphemi, as. Perditio praedicatur Hierusalcm & haereticorum, qui de sub limitate Ecclesiae ceciderunt. Pcr Tyrum gentibus praedicatur, ut seculi errore dcposito, ad Christum Dominum conuertantur.
Reliqua uero eius, uel de Christo, uel de Ecclesia gentium sunt, siue de consuli unatione mundi. Prophetauit autem annis stre