장음표시 사용
81쪽
I inuente Esaia . Si non credideritis. no intellIgius. Iustus
f erum ex fide mea uiuit, ait Dominus per Prophetam. Inde S Abraham pater Gentium factus est, quia credidit Deo, & reptitatu est ei ad iustitia. Isti aut quamuis legem & Prophetas tenere. tamen non indiligendii est eis, Hieremia testante. Et dixit Dominus ad me, Si steterit Moses & Samuel coram me. non est anima mea ad populum istum. eiice illos α facie mea. N egrediantur. Per Mosen quippe lex, per Samuelem. Prophetae intelliguntur. Quos, quamuis Iudaei babent. propter erroris tamen impietate, proiecti sunt. Opera enim eorum. & iustitia. sine fide Christi, nihil eisprodest. Testante Domino per Hieremiam. Quia mei oblitus es: ecce. ego adnuncia iustitiam tuam . & opera tua non proderunt tibi.
s C Quia duo Testamenta sunt tradita. Cap. XXII.
Ed quoniam duo testamenta. Nouum&Uetus. ab Omnipotente Deo sunt tradita, Salomon in Canticis Canticorum de . clarat, In ianuis nostris, omnia poma. noua dc uetera, frater meus, seruaui tibi. Et alio scripturae laco. ita repromittitDeus, Da ho, inquit, uobis pluviam temporaneam, & serotinam: Vetus Cilicet testamentum, &Nouum, de utroq; imbre uos inrigabo. Imber enim, prodoctrina accipitur Testamentorum. Unde est illud. Expectetur sicut pluuia sermo meus. R effundet super ter ram imbrem. De quibus& Dominus dixit, Simile est reginum coeloru patrifamilias, qui profert de thesauro suo noua & uetera. L Quia baptismus in remissionem peccatorum cui 'Estis fuerat repromissus. Cap. XXIII. ιT quia per baptismum erat purgatio peccatorum futura,n5. per circ uncisionem, quae baptismi fuerat forma, Scripturarum uoces idipsum aperte declarant, Esaias enim futurum baptismi mysti uni. sic praecinebat futuris cre&ntibus, dicens, Haurietis aquas cum gaudio de sontibus Saluatoris. Quibus uerbis eus Ipsum Saluatorem ostendit Propheta, de cujus sontibus, aquas
82쪽
Hoc enim Hebraeorum lingua, Siluator exprimitur. Vndeoc ipse clamabat, Si quis sitit, ueniat ad me R bibat. Ad quod baptis nil sacramentum, idem Esaias Iudaeos &Gentes, ita prouocat, di ns, Omnes sitientes, uenite ad aquas. Has aquas, de hunc sontem, εἰ per Ioheleni praenunciabat Spiritu sanctus, dicens, Di stillabunt, inquit, montes dulcedinem, & colles fluctat lacte. de per omnes rivos Iuda, ibunt aquae, de fons de domo Domini egredietur, & irrigabit orbem terrarum, id est,uniuersitatem omnia Centi u. De hoc sente Ac Zacharias, In die, inquit, illa, erit sons 'patens domui David, dc habitantibus Hierusalem, in ablutionε Peccatorum, & menstr uatae. Dic, quaeso, quis est iste sons patense
iussi, in quo omnes renascimur, per que εἰ peccatorum purilicantur delicta. 5c sordes menstruatae, hoc est, immundae animae salutari lauacro abluuntur. .De cuius aquis, εἰ alibi idem Propheta testatur, Et erit, inquit, in die illa, exibunt aquae uiuae de Hieru salem, medium earum ad mare orientale, εἰ medium earum admire nouissimum. In die illa, erit Dominus unus, dc nomem unum, & reuertetur omnis terra usip ad desertum. Quae sunt igittur istae aquae uiuae, nisi baptisma e quae hominem coelestis spiri/tus infusione, uiuificant. Sed cur de Hierusalem exire adnune antur c nisi quia Dominus in populo eodem tonsistens, ait disclin pulis. Ite docete omnes gentes, baptizantes eos, in nomine P uis. εἰ Filii, dc Spiritussancti Sed harum pars media uadit ad mare orientale, id est, ad populum circuncissionis, & media ad mare nouit ramum, quod est, ad populum Gentium, fide postre ' mum, ut omnibus sitientibus largiatur, tam Judaeis, quαm Gens bus , qui in Domino credunt De quibus aquis adhuc εἰ per eundem Propheta dicitur, Quod egrediantur de domo Domini, Eccrescant in fluuium, de pergant ad Blitudinem, siue ad mare mor' tuum, de omnia, ad quaecunq; uenerint, uiuificentur,ati sanen tur. Sic enim idem Propheta dicit, Conuerti me ad potia domus Domini: Sc ecce, aqua egrediebatur subter lime domus ad oriente. Facis enim domus respiciebaῖ ad Oricime , aquae autem descen
83쪽
B. II I D o R v I iE G EN.debant in latus templi ad extremum, ad meridiem altaris. Et in
uerti me ad uiam foras portam cxteriorem, quae respiciebat ad orientem: & ecce, aqua redundans α latere dextro, id est, α Christi latere. Deinde dicit, Et transduxit me per aquas, & ait ad me. Aquae istae, quae egrestentur orientales, &descendct ad plana de serit: utis Centes sunt, intrabunt enim mare, & exibunt, & saluthuntur aquae, &omnis anima uiuens,qua Iespicit,qumiit Mnerit torrens, uiuet, R erunt pisces multi satis, id est, regcnerari. Et adiecit, Postquam uenerint aquae illae, & sanabuntur. R ut in ni Cmnia, ad quostunt uenerit torrens. Et stabunt super illa pisi atores, hoc est, Apostoli, atq; doctorest plurimae spec ies ei ut piscium eius. Hoc dixit ad significandalia uarictarem gentilara, ad undam lauacri uenientium. Undex adiecit. Sicut pisces maris, magni multitudinis nimie, in ripis eius,ex uuat paIte Gmκ ne lignum pomiserum. Non deficiet sesala ex eo. & non desiciet fructus eius per singulos menses, adferre primitiua quae de san, ctuario egredietur , Serunt fructus eius in Obum, &λlia eius ad medicamina. Nicheas quo Propheta, eiusdcm baptismi sacramenta, sub figura transitus maris, ita reuelat, dicens. Secunduetem egressionis tuae, de terra Aegypti, ostenda eis, mirabilia videbunt Gentes, S confundentur: manus suas ponent superos suum, Dominum Deum nostrum sanctificabunt. &timebunt. Quis Deus similis tibi, qui auferes iniquitate r & transfers peccatu reliquiarum, quia misericors est, conuertet,& miserremurio
sit. Deponet iniquitates nostras, & proiic iet in prolardum maris omnia peccata nostra. Inqua sententia. lector animaduertet. manifestissime reuelari mysterium baptismi. Secundum,u quisidiem, egressionis tuae de Aenum, ostendam eis mirabilia: dcinde hostes sequentes, id est. delicta nostra. Pratetea, sicut Aegyptios in mare proiectos. ita in baptisma deleta delicta, at extincta, ita pronunciar, dicens, Quoniam miseri Ors est. con uertet. S mi ebitur nostri. Demerget delicta nostra,& proiiciet in profundum malis . omnia Peccata nostra. Quid clanin hoc restimoniae
84쪽
Aegypto. dum renunciat seculo. Ingrediturg mare Iubrum, hapti inu scilicet Christi cruore signatum. Tunc hostes insequentes Intereunt, quia statim delicta moriuntur, ubi animae regeneratorum Iesurgunt. Legimus quoq; Aaron in praefiguratione haptismi, aquis ablutu, cuiust filii sacerdotiu paterno iure participes . laticis etiam sanctificatione purificantur. Iam tunc quidem p AEgauo illa, baptismi formam gerebat, cuius nunc lauacri sacramem, abluitur omnis populus ecclesiae, quod est corpus ueri, & magni sacerdotis in remissione peccatorum, & lotis sordibus in sanctificationem diuino cultui consecratur. Esaias nant Propheta. inter caetera ostendit: nequaquam posse delicta Iudaeorum dimitti, nisi abluti baptismo fuerint. Dicit enim per eundem Prophetam Spiritussanctus, Laboraui sustinens, si multiplicaueritis orationes, no audia manus uestrae sanguine plenae sunt. Lavamini. mundi estote. Pro omnibus quippe uictimis, quas memorauerar
idem Propheta, pro cunctis Neomeniis N Sabbatis, aio solennitatibus, solam baptismi purificatione praecepit: pro cunctis quo
inquinamentis peccatorum, solum regenerationis Iauacru, quo tantum peccata abluuntur. Quod quia Iudaei respuunt, audiant Dominum per Prophetam Ezechielem sibi comminantem, Et factus est, inquit, sermo Domini ad me, dicens, Fili hominis. notas fac Hierusalem abominationes suas, & dices, haec dicit Dominus : Hierusalem radix tua, & generatio tua de terra Chanainnaea, pater tuus amorreus, & mater tua crethea, & quando natus es, in die ortus tui, non est praecisus umbilicus tuus, & aqua non
es lota in salutem. Vbi ostenditur, quod in peccatis grauibus sit Hierusalem, & inde peritura esset, quod non sit Iota aqua in salurem: quod est plena significatio baptismi Ad eos autem, qui conuertuntur ad Christum, & baptizantur, sic ibi sermo Domini sequitur, Et ingressus sum pactum tecum, ait Dominus, Lauiteaqua, mundavi sanguinem tuum ex te ; & unxi te oleo. Signissecans per pactum ,Testamentum Nouum. Per aquam&olcum,
85쪽
baptismum 5c chrysim. Cuiui baptissili purificationem, sic Spiritu sanctus per eundem prophetam illis futuram promittit, dices, Tollam quippe uos de Gentibus, dc congregabo de uniuersiis terinris, εἰ adducam uos in terram uestram. Et effundam super uos aquam mundam, εἰ mundabimini ab omnibus inquinamentis uestris. Et ut Nouum Τestamentu suscipiant, sic sequitur, Et da bo uobis cor nouum, de spiritum nouum ponam in medio uestri, εἰ aufera cor lapidcum de carne uestra, εἰ dabo uobis cor carneu, de spiritum meum ponam in medio uestri: Faciam, ut in praece piis meis ambuletis, εἰ iudicia mea custodiatis, dc operemini.' a Quia Chrismate omnes sanctificarentur. Cap. X XIIII. l oquitur Dominus ad Mosen, dicens, Sume tibi aromata prima, de oleum de olivetis, faciest unctionis oleum san .ctum, unguentum compositum, εἰ unges ex eo tabernacaeum restimonii, 8c Arcam testamenti, mensanui cum vasis suis, candelabrum εἰ utensilia eius, aliasia thymiamatis, de holocausti, Muniuersa quae ad cultum eorum pertinent. Sanctificabis,3 omnia, dc erunt Sanctasanctorum, qui tetigerit ea,sancti,abitur. Aaronti filios eius unges: sanctificabist eos, ut sacerdotio fungantur mihi, filiis quot Israhi dices, Hoc oleum unctionis, sanctum erit mihi in generatione; uestras. Figura enim huius prioris tabernalculi ,ad typum ecclesiae ducitur, cuius omnis diuersitas popularii In testimonio sanctitatis perugitur, quae per illa uniuersitate e. ru figurabatur, ut sacri chrysmaris sanguine delibuti, om nes Ia ctificentur, ait sanctificati in Dei gloriam praeparentur. CS QRi per signu crucis credentes saluaretur. Cap. XXV. Rucis autem figura, quae fidelium frontes ad tutelam ses ,ris designant per Ezechielem Prophetam, legitur demonstrata. Et uocauit, inquit, uirum, qui indutus erat lineis, dc atra. mentarium scriptoris habebat in lumbis sui εἰ dicit ad eum,Si igna thau in frontes uirorum gementium, εἰ dolentium, supercunctis abominationibus, quae fiunt in medio eius. Et post haec adiecit. Transite Per ciuitate. dcrercutiae: non Parcat oculus ueε ster.
86쪽
ec mulieres interficite uis ad internitione Cmine aute,super quε uideritis T hau, ne occidatis. Intelligere ergo nos oportet hac sententii Thau quippe Iitera, specie crucis demonstrat. Cuius signaculo pra notati sunt,quicunt ab exitu huius seculi liberatur. Eiusdem typu praefigurabat in Aerapto sanguis ille, agni immaculati, quo imaginarie signantur potas corporis nostii t merito loquamur, dicetes, Signatu est super nos lume utatus tui Domine. De hoc signo dicit Elatas ex persona Domini, Ecce uenio, ut congregem cu omnibus Centibus, &linguis: εἰ uenient, εἰ uidebui gloria mea, &pona in eis signu : utit crucis. Et alibi, Et erit, inquit, Dominus nominatus in signu aeternu, quod no austretur. Quod etiam & alibi ide Propheta significare uoluit de Christo. dicens, Et elevabit signit in nationibus. Vbi ostendit, quod eIeuato signo crucis, Gentes ad eu ueniret, atq; crederent . Cuius sacrae
crucis gloria, ita est & in Psalmis praedicta, Dicite in nationibus. Dominus regnauit α ligno. De qua cruce Domini HIE S V christi, per Ezechiele ita Dominus loquitur, Gladius exacutus est, delimatus, ut caedat uictimas. Exacutus es, qui moves sceptru fiIii mei. Succidisti lignit,& dedi eu ad levigandii, ut teneatur manu. Quo testimonio, & fili u Dei crucifixu ostenditur, εc crucis eius signia suscipiendu, ab omnibus uoce diuina pronunciatur. Cuius
Crucis figura, de duobus lignis coposita, ide EzechieI ita figur, liter praenunciat, dicens. Factus est sermo Domini ad me, dicta. Et tu fili hominis,sume tibi lignit unii, 8 scribe super illud, Iudae& filioru Israel sociis eius εἰ tolle litnu Maeru, εἰ scribe super illud. Ioseph lignu Effraim, εἰ cunctae domus Istatu, sociorul ei', & adiunge illa unu ad alterii, tibi in tignu unii, εἱ erut in ui,ione in manu tua. Vbi ostendit Iuda, dc Hierusale in unu couerti debere.& crucis signu suscipere, quod per duo ligna significatu est. Haec sunt duo ligna, quae illa uidua alienigena, ad qua mittitur pascedus Helias, uolebat colligere,priusu moreretur. Vbi no solii ligni nomine, scd etia de numero lignoru signu crucis expressum est.
87쪽
citum esset in holocausto, scripturarum aeta moniis non tacetur. Cap. XXVI. O Uius enim sacrificii praefiguratio, in sacerdote MeIchire A a dec, antea fuit expressa. Iste enim sacerdos Dei excelsi cum henediceret Abrahae, ob mysterili futuri holocausti, panem & uinum in sacrificio Domino obtulit. Hoc enim ille primu in typo filii Dei expressit, ad quem Psalmista ex perlana patris sic dicit. Ante Luciferum ge mi te, Tu es sacerdos In aeternum, secundum ordinem Melchirtaee, Hoc est, iuxta ritum huiusinodi sacrificii, quod εἰ in passione sua proficiens, Christus impicuit. Quodque
etiam εἰ Apostolo; in commemorationem suam fieri iussit. No ergo iam uictimas Iudaicas, quales sacerdos Aaron obtulit, credata offerunt, sed quales idem Melchizedec rex, salem immolauit. ide, p anem A uinum, quod est corporis & sanguinis Domini ue/xissimum faciamentum. De quo idem Dominus dixit, Qui manducauerit carnem mea, & biberit sanguinem meum, in me manet, εἰ ego in eo. Cuius quidem sacrificii sacramentum , 5e in Salomone, pro immolatione panis ac uini ita monstratur, Sapientia aedificauit sibi domum, excidit columnas septem. Immolavis uictimas suas, miscuit uinum suum, proposuit mensam suam, misit seruos suos, dicentes, Si quis est paruulus, ueniat ad me. Et insipientibus loquitur, Venite, comedite panem meti. δἰ bsebite uinum quod miscui uobis. Derelinquite insipientiam, &uiuetis , εἰ ambulate per uias prudcntiae. Dei ergo sapientia Chriγstus, constituit stibi domum , sacrosanctam ecclesiam, in qua mactauit sui corporis hostias, in qu 1 miscuit uinum sui sanguinis. in calice sacramenti diuini, δἰ praeparauit mensam, hoc est, alta re Domini, cum mittens seruos suo, . Apostolos atq; doctores ad insipientes, id est, ad omnes Gentes, uerum Dcum ignorantes. dicens eis, Venite, comedite panem meum, & bibite uinii quod miscui uobis, id est, sancti corporis escam sumite, δἰ poculu latra
88쪽
Tivri voca Tlo NE. τ&Iuda I non meruerunt, declarat hoc Propheta E suas. dicens.
haec dicit Dominus Deus: Ecce, servi mei comedent. 3c uos esu γrietis : ecce, serui mei bibent, & uos sitietis recce, serui mei laeta huntur.& uoI confundemini :ecce serui mei laetabuntur prae exata ione cordis, A uo; clamabitis prae dolore cordis, &prae contri rione spiritus,ululabitis. Et dimittetis nomen uestrum in iuramε tum electis meis, & interficiet te Dominus Deus, &seruos suos uocauit nomine alio, id est, Christiano. In quo, qui benedictus est super terram, benedicetur in Deo, Amen. Interficietur enim Istaei, succedit ex Gentibus populus. Tollitur illis Uetus Testa/mentum, redditui nobis Nouum: conceditur nobis salutarisci
bi gratia. & poculu sanguinis Christi, illis fame & siti arcntibus:
Mittatur & nouo populo nomen aliud, scilicet, ristianu, &Omnia quae sunt gesta, nouitatem gratiae Iesonant.
Infelicium Iudaeorum dementia defienda: ecce, saluamsis
aduentu, necTestamenti Ueteris authoritate intelligunt. nec eum uenin accipiunt. Gentium conuersionem Iegunt, &de sua reprobatione minime confunduntur. Sabbati obseruationem suscipiunt,quem reprobatum scripturae testificatione cognostunt.'Circuncisionem carnis uenerantur,qui cordis munditiam perdiderunt. Nos autem, sub gratia positi, omnia haec facta , Rcelebrationes, quae futurorum erant indicia, iam cognoscimus
esse completa. Quidquid enim huiusmodi sacramenti prophetabatur, iam Christiis impIeuit: qui non uenit soluere Iegem, sed
adimplere: adueniente ergo ueritate umbra cessauit. Ideos iam carnaliter no circuncidimur, quia in circuncisionis typo, promissi baptiis itis sacramento mundamur. Sabbati otium supelua cuum ducimus, quia iam reuelatam spem, quietis aeternae tene. mu p. Sacrificia Veteli; legis non immulamus, quia per eadem sacrificia, aut Christi passionem, aut carnalium uiuorum moruficationem in in iram cognoscinam. Arima non Obstruamus,
89쪽
lamus. Differentias ciborum, non custodimus, quia mn assis spiritaliter discernimus in moribus hominum . quae immundorum signitiabat diuersitas animalium. De agni eis, pasta non celebramus, quia pasta nostrum iam immolatus est Christus. qui pro illo agno figurabatur, qui tanquam ouis. ad occisionem ductus est, & quasi agnus coram tondente se, sic non aperuit Ossust. Neomenias nouae Iunae non custodimus, quia iamin Christo noua creatura, uetera transieriit: ecce, facta sunt noua. Scenophegias, id est, solennitates tabernaculoru no obseruamus,quix tabernaculu Dei, sancti eius sunt, in quibus habitat in aeternu . Dicis formulas spiritalis intelligentiae coponendas, tibiq; mittendas pro studio paternae erga te solicitudinis aestimaui: quibus perceptis,in omni scriptura diuina facile, sed ad intellectu se, qua sensus intenderet. Nacutitera occidat. Claristus autem uiuificet δnecesse est, ad illa spiritaliu interiora sermonu, spiritu uiuificate. penetrari. Universam porro scripturam tam ueteris instrumentiqyam noui, ad intellectum allegoricum esse sumendam, admonet nos uel illud, quod in Ueteri Testamento Iegimus, Aperiant in parabolis os meum, Ioquar aenigmata antiqua. Uel illud item in Nouo Testamento scribitur. Haec omnia loquutus est HIE AES VS in parabolis ad turbas, &sine parabolis non loquebatur eis .Nec mirandum, quod sermo diuinus Prophetarum. Apostolorumq; ore prolatus, abusitatu isso hominibus, scribendi mo do multum recesserit, facilia in promptu habens magna interioribus suis continens, quia &reuera fuit congruum, ut sacra Dei dicta, caeteris scripti sunt, merito ita & specie discernentur. N illa coelestium arcanorum, dignitas pauim, ato indiscreta cunctis pateret, sanctumi canabus, & margaritas porcis exponeret. ut uere est illud columbae deargentatae modu, cuius posteriora specie auri splendetis inradiat. Ita scripturae diuinae prima quaeqt argento fulgerent, auro occultiora ruit Iarem. Recte ital procuratum est,ut illa eloquiorum castitas promiscuis cunctorum octa lis abditu suo, quasi quodam uelamine pudicitiae contegeretur.
Hac divina optime dispensatione prouisum est, ut scripta ipsa ita l
90쪽
tegerentur coclestibus obumbrata mysteriis, sicut secreto suo Ipsa diuinitas operiebatur. Igitur cuin libris sanctis oculi Domini,uterus Domini, pedes arma, etiam Domini scripta reperiatur, longet absit α catholica ecclesiarum fide, Deum corpore determinari, qui sit inuisibilis incomprehensibilis, infinitus. Requiren dum est, qualiter ista per Spiritumsanctum figurali expositione reserentur. Hic enim inueniuntur Dominici interiora templi: hic illa Sancta sanctorum. Corpus ergo scripturae sacrae sicut tra/dirur, talitera est. . '
P ph,m qnstoxum, qui Deo placuerunt.
satio quorundam sanctorum, nobilissuriorum uiroruortus, uel gesta cum genealogiis suis, in hoc libello edita sunt. Dignitas quo , dc mors eorum, ait sepulcitra, sententi li breuitate notata. Quae quamuis omnibus nota sint, qui per amplitudinem percurrunt scripturarum, facilius tamen ad mem xiamredeunt, dum breuistimone leguntur, qui inscripturalin
Aaron Enocta Zabulon l. . Iosue
Noe Isachar Phinees 'Melchisedec Dan Cedeon