장음표시 사용
401쪽
et et Iuris Naturalis Elementa. vertia principio fundetur deducta ex conis venientiae ratione nostra ratiocinatio , &in quo potissimum sita sit elus Vis, si quan- ido Naturali Juri accommodatur . Sic enim vere innotescet quale quantumque sit a gumentorum nost rorum pondus , & quousque in agendo sequenda sit nobis illorum
CONVENIENTIAE RAΤIo est ratio dedu-Esa ex necessitate rem quamdam ut certam ad 'mittendi , ad perfectionem 1 ematis alioquin utilis , veri , sibique cobaerentis , quod issenia , licet nulla de caula dici possit gravi aliquo defectu laborare , nrbilominus mancum esset , nisi dicta convenientiae ratio admittereis
, tur . sa) Cui definitioni illustrandae sequens Itie cis=. exemplum adhibeamus . offert se nostras
, oculis ingens' superbumque palatium miro omnium inter se partium , ordine , junStura , commensuque undequaque absolutum , . in quo aedificando architectonices servatae sunt regulae illae omnes unde chnstat aedium firmitas salubritas , commodus usus , Apulchritudo . Uno verbo quascumque dicti palatii partes intuemur , peritissimum armchitectum indicant . Nonne merito censebimus quae non Videmus fundamenta 32-
qualiter tamen firma esse , & ponderi apta uod sustinent Τ An in re tanti momenti X fundamentis scilicet , hallucinatum architeSium cente bimus p Nemo certe conjiciet hujul modi rem neutiquam verisimilem , ni- si adfini illi certissima argumenta , aut ipse suis oculis Viderit non esse posita palatii
402쪽
fundamenta . Quis enim sanus , quo G palatii fundamentis destituti possibilia item
in suo tantum intellectu eXistentem pesci . pit , cum aliquo facta sponsioqe contendat, .. ' , suppositis fundamentis superjectum non es
Sic se habet CONUENIENTIAE RATIO. Nostra: In qua ratiocinandi methodo illud gener rit,'p RI .
liter praecipuum eli, quod non ea tantum . - .
sint ' spectanda , quam possibilia i sed & quae funda- n
probabilia sunt . Cuius autem rei veris, mentum. ex se parum innotescit , per genuinam suan eum aliis veritatibus conjuninonem fit Ve- risimilis. Qua de causa Physici de compe'-ta veritiale non dubitant . . s. quando eans hypothesim ad in 'erierunt per quam felicitet 'explicantur omnia phoenomena ; nec in .Historidi quidam eventus in dubium revocatur , licet non ita pesspicuus, quoties. hoc 'eventu tanquam unico iundamento & ca dine volvuntur alii plures eventus cetiissu
mi . Qui, probabilitesis principi. pa tim
nititur moralis certitudo ., cujus tam fi ' 'quenti uius est non tantum
tione institutata 2 necnon in..HS rebus quae .
maximam continenc privatorum & famili f. 'rum ac universae societatis utilitatem.'
403쪽
ibi do SED haec ratiocinandi & judicandi ratio
rare Na si tam saepissime in rebus humanis usurpe tural i agi, tur, atque in universum fundetur vero prinNcipio , fonge adhuc certior est, si quando' con. operibus Dei instituitur disputatio&ruentiae indaganda ac dijudicanda sunt inita Deo δtio. consilia , & propositi fines . Etenim universus orbis & singulae partes quibus constat , necnon singularitet ipsus hominis de humanae societatis systema opus sunt infinitar i ntelligentiae . Nihil fortuito editum est,. V. ' nihilque hoc in orbe ex coeca vel levi aut impotente causa pendet ' sed ea quae .la Ela sunt omnia computavit & dimensa est altissima Conditoris sapientia . Igitur judicandum omnino est in 'perficiendo hum itatis systemate nihil quod esset necessarium a Conditore praetermissum fuisse , seli po- tisit systema illud suis omnibus numeris absesolutum esse, quo finis obtineretur Deo propositus , nec enim Deus sibi . ipse adversa- , tur. Certe si hecessariis partibus adhiben, dis curamet impendit peritus architectus ,
quamquam errori obnoxius, utpote ciui sit homo , quanto magis eamdem curam debemus existimare adhibitam fuisse a natura summἔ intelligente λ . ..
404쪽
Ex iis quae dicta sunt intolligitur Con Conve
uenientiae. rationem non semper aequali, eL nientiae
se ponderis, sed ejus auctoritatem plus mi- ratio plu-nusve validam esse , 'prout validiori vel 'ςς imbecilliori necessitate fundatur. - Axquς ut qu6mo . 1 n lianc rem Regulae qua clam s. a tuant ut , dolii gra- ih universum d.i potest , I. Quo Dei dus di Conditoris proposita & consilia sunt notio- go i Ta ' 2. Quo magis certam habemus ejus
lentiam potestamque 3. Quo magis sapientii & potestas illa periectae sint q. Quo nostro systemati adversata opinio plu
ribus P& incommodis & triuis laborat , & . magis ac magis in absurdam vertitur lantentiam, eo magis urgent nos quae ex enu meratis omnibus fluunt consequentiae ' nec .
enim jam aliquid superest tar quod earlini
conseo uentiarum possit ViS adaequari , unde . .
illarum veritati per .rectam Rationem i. cogI- mur assentiri,
IZ statuimus principia , sic apprimo, Qq
sie absolute argumento nostro RCLOmm0d Π priueisi itur, ut convenientiae ration, n*quς ζ m lor ii ostro ara vis nec clarior lux accedere . Quam rem gumento si velimus enucleatius ostendere , profecto Rccom . . actum agamus, nam ipsa se manifestam ex
hibet, & de illa in superioribus capitibus satis superque disputatum est. Id unum ad veris
405쪽
3 6 Iuris Naturalis Elementa . .
tamus, convenientiae scilicet rationi 'de ad . mittenda post: hanc vitam Naturalium L gum sanstione tantam. adeoque urgentem
'recessitatem inesse , ut Ieclula illa 1anctio. ne humanitatis systema caliginosum atque intricatissimum evadat, & hisi, omnino absurdum deprehendatur non tamen qbabin surdo multum distet . Rursus seclusa' illa sanctione Divinum de hominibus consilium aenigma fiet solutionem nullam admittens , nihilque poterit explicari .. Nulla tamen praetendi causa potest ob quam totieus laudata Naturalium Legum sanctio in systemate desiit, quod ad caeteras partes attinet, tam eximio, tam utili, adeoque secum c
tantur ine/mus , videamustiue utrum sit ordini con- inter se formius, naturae conditionique hominis con- oppost venientius' ac uno verbo ut rus sit Raetio
2'l ni magis consentaneum & dignus Deo.
Ex alvera parte huc te habet nolirum sy- siema. Rerum creatorum ac singulariter ho- mimam & humanae soci erat is perfectio .at-
b . que fulicitas Conditori Deo propositae sunt
Quapropter hominibus intelligenti lis
bertatori indulsit ψ facultatemque indidit dignoicenciae si re sdrtia, necnon comperien ' v 's' do & tequendae aliae per quam unam desti-
- natum sibi . finiud possunt assequi . ejusquo strictillanam obligationem imposuit hujus
406쪽
Pars II. Cap. XI. 347 viae jugiter insistendae , jussitque ne unis
quam a Ratione declinarent , sed per ejus praeviam lucem perpetuo diriparentur Ataue quo melius se gerant homines , eis Deus inlevit necessarios omnes sensus & omnia principia , quae redie Vivendi certissima regula sunt . Quae principia si ve regulae . quoniam ortum habenta natura potentissima , sapientissima atque optima , ideo verae Legis omnimo- .dam vim & indolem . reserunt . Haec autem Lex jam in hac vita vel probos
beat mercede , vel improbos poeniS Coe cet . Sed quoniam non erat sufficiens haec
prima Legum sanctio , Dςus quo sapientissimum optimumque consilium suum ah solveret, hominibusque in quavis conditio. ne confli tutis sufficientes agendi caulas, &ad agendum necessariam opem praeberet ,
Deus , inquam, insuper constituit proprie dictam N curali uri Legum l*nctionem , quae in vita futura aperte se prodet , Summus namque Deus ille attentis oculis hominum vitam circumspicit , cuius ab eis :; Iasionem exiget probosque 3 improbos,quxmque pro suo probitatis vel nequitiae gradu , aut meritis' praemiis donabit, aut justis poenis assiciet. Contra sic se habet aduersum systema 'Hac praeienti vita penitus circupascribuntur . homines, nec illis ultra quidquam vel sperandum vel timendum luperest. Creatorum semel hominum institutaeque societatis Deus plane iecurus est . Rationem nobis Deus
407쪽
q48 Iuris Naturalis Elimelata . , indidit per quam bonum a malo secernereis .. mus : Verum in nostra potestate omnino . politus eit Rationis usuS . qua quemadmodum utamur neutiquam Deus attendit, qui nos ita nobis ipsis permisit, ut id possimus facere quidquid libitum sit . Nulla nobis erit nostro Conditori reddenda ratio sed bonorum malorumque quantumvis in hae vita sit inaequalis & abnormis partitio , &quantacumque ex hominum malitia vel iniquitate prava facinora pariantur, alimen nihil per Deum est in altera uita vel saris ciendum, vel compensandum.
IX. Natura- AN hoc ultimum systema cum nostrolium Ler possit conserri P Utrum eorum systematum Iouem virtutes clarius exhihel Z Utrum est admitte, divina sapientia , benignitate , justitiaque systema dignius 8 Utrum ad compescenda uitia, proini*Πgς bitatemque in gravibus & periculosis causis firmandam aptius est Utrum tutiorem systemati. emcit bumanae locietatis Incolumitatem P Utrum in Legibus Naturalibus auctoritatem illam magis reveretur , quae summam. Legislatorem decet , & hominum conducit utilitati λ Duplax proponitur societati S. ge-- nus: in altera 'quidem admittitur nostrum
systema , sed in altera illud systema fe-quuntur quod nobis impugnatur ' quis homo sanus ad eam societatem non sic conferat , in qua secundum praecepta, nostra vivi tui Proin
408쪽
Prosem si 'pulchritudinis & convenientiae ratio habeatur, nulla potest inter uistrumque systema iniri comparatio . Nostrum systema perfectissimae Rationis opus est ' alterum peccaminosum & in quo subsistunt multa damnanda . Ex quo solo latis intelligitur ex qua parte stet veritas , siquidem hic expendimus diiudicamusque opera &consilia Dei quam sapientissime omnia sa- .cientis . . ' h
NEVE quis dicat nostram mentem tam brevibus finibus circumscribi , ut super disputata quaestione temerarium sit homi- l . num judicium, nec ita . nobis Dei naturam perfecesionesque notas esse , ut satis cerio Dei consilia & proposita judicare' valeamuS. Quae ratiocinatio , quamquam sit aliquate-- .nus recta , & quibusdam in causis Vera , bnihil tamen probat , si ad nostram quaestio- hem referatur , ac proinde hujusce ratiocinationis nulla vis est. Etenim liquet ex hac ratiocinatione generandum sensim esse moralem quemdam Pyrrhonismum , perruem humana Vita & totus societatis oriso funditus everteretur. Porro in propΟ- . 'sta , quaestione nihil medium Linterest, & , duorum systematum expositorum necessario admittendum est alterutrum . Qui primum rejicit, alterum: admittit, quaeque
eX. eo consequuntur absurda omnia. At
que hinc liquet s quod operae pretium est .
409쪽
queo , Iurisse turalis Elementa . attendisse) quantum in se vim habeat Guis venientiae Ratio, quam nisi admittamus, asia sentiri cogimur manco s7stemati, hinc inde incommodis 1catenti, & ex quo nihil conis
sequitur cum Ratione consentiens.
beat esse ' EAM natur na Vimque sortitur Conveis nos roru nientiae Ratio , qua convenientia ni tuo tue argumen- argumenta Naturalium Legum sansionem torum in constituentia. Videamus norro quantum hu-
.f.haz jusmodi conjunctis argumentis hominum
rationem mens assici, esti utrique agendi ratio ad rem
influxus. perari debeat. Eo enim referenda sunt qhaeis Exigenda cumque dis putavimus omnia. Pr
e seh, PUMO Uuid ζm , quidquid ad consti vita tan. tuendam Naruralium Legum uncti eni
quam al- protulimus, etiamsi foret incertum , ita ut
tera adhuc sub judice sit nostra quaestio . nihi-ςxedςnti' lominus Ra iv postulat , ut ita nos geramus , tanquam si aperte vera sit dicta sanctio . Quidquid enim in altera vita futuarum sit, tutissimae profecto sunt quas proinponimus partes, eX quibus Uidelicet minus damnum imminet , apparet autem lucrum longe maximum . Quaestionem expendamus in partem utramque . Si praesentem vitae statum alius futurae vitae status subsequatur non solum errat qui futurum statum illum non credit I sed quia vitam suam non secuς ins siluit ac si mens interiret cum corpore hujus ideo gravissimus error est, omninoque periculosos exitus involvit . Sin errat quc
410쪽
Pars II. Cap. XIV. 3sI uturum alterius vitae statum credit , ejus error in universum saluberrimus est, ex quo videlicet in posterum nihil mali gignatur , UiD praetentiarum vero vel nulla vel pauci iasima sublequantur incommoda. Igitur quidquid illud sit, & quibuscumque argumentis Naturalium LeSum sanctio impugnetur , nihilominus vir tapiens inter illas Leges serisvqndas aut violandas non pendebit animi dubius, sed nequitiae semper virtus praepol
per intelligitur sapientilliina ac prudentissima, atque id eo clarius liquet, quod nemo possit inficiari quin ' nostra tententia longe erobabilior sit' quam i adversantium opinio. dii, is homo rcis perituς expendere atque dijudicare ad agendum sese acincingit, modo impullus primo verisimilitudinis gradu, modo smplici probabilitate . Quam in usu solito vitae agendi rationem si prudentia postulat, quanto magis haec eadem prudentia praecipit , ut similiter in
iis nos geramus , quorum gravissimum mo-- mefitum est, & ad nostram selicitatem necessario per λο . ' g. Sed longius progressiamur , ae denique rem habeamus qualis revera in se est. Statuimus igitur futurum alterius vitae sta' tum non equidem 4rgui proprie dicta de- Inonstratione ; at simul statuimus hujusce . futuri status tot verissimis conjecturis funis dari verisimilitudinem, ejusdemque tantam