장음표시 사용
371쪽
gia Iuris Naturalis Elementa. exterioribus maliS quibus nonnunquam in.
- hoc sibi quemquam persuasum habere , , , hominibuS constanti, animo iustitiam pie- is talemque colentibus pejorem conditionem is quam improbis imminere , nec em piis viris , tum a Dias, tum ab ipsis caeteris hominibus longe majora quam impiis bo- na expectandae. Mea vero haec fides est ,, probis hominibus abunde suppetere quid---eXpetendum est , improbis contrari nec etiam innotescere ullum verum suum is commodum . Quicumque injustitiam juri stitiae anteponit , in eoque summum h num collocat , s bonum alienum rapuerit , is mea quidem sententia haud absiari mi is est piscibus hamum vorantibus : iis is quae degluttit jucunde statim titillatur imis probus , sed non ita multo post quamis maximis malis irretitur . Hominibus con- ,, ria pietati & iustitiae adhaerentibus nonis solum tutum est praesens tempus , sed
,, at S praeterea In totam reliquam vitam bo- , , Na i peS metato concipitur. Illud equidem ,, fateor non semper contingere , sed ipsa se teste eX perientia certum est quod contin- ,, soleat . In quibus autem rebusψceris se praevideri nequit qualis futurus sit il- ω-larum exitus, viri sapientis est eas partes istam plecti quarum selet esse major utilitas. ,, Sed nihil magis Rationi adversatur, quatis eorum opinio , qui quamvis existimen- ,, Iustiti ana In te pulchra Orem Diasque. acce
372쪽
Para II. Cap. XII. Κ, ptionem esse quam injustitiam, nihilonu-
nus sibi fingunt ita comparatas esse humanaS res, ut ex improbitate plus hau-
,, riatur emolumenti quam ex orati de Perinstatione . honestate.
f. X IGITUR omnibus hinc inde collatis, ex sε his ,
honestate longe uberiores & praestantioreS virtus quam ex improbitate fructus percipiuntur. Praestat,
hique illud manifesto apparet di Vinae si . t liue hec Dientiae fuisse' propositum , ut physicum di xitu
morale malum natura cohaererent, tanquam lium P effectus cum sua causa conneetitur; bonum gum saa contra physicum seu hominis felicitas cum morali bono sive cum Virtutis cultu conis sociaretur: ita ut si primigenia rerum natura in universum spectetur , quemadmodum ex bona victus ratione bona fovetur
valetudo, sic etiam ex Naturalium Legum cultu publica privataque felicitas promoveatur. Quoniam autem, ab ipso Deo vitupoenae virtutisque praemia constituta sunt , haberi quidem illa possunt , ut quaedam , o Naturalium Legum SANCTIO, ex qua san- actione Rationis prescripta non ex uam
FATENDUM attamen est primam hane Neque
Naturalium Legum sanctionem eam non es t m n
se , ex qua Rationis praescripta vim illam a
373쪽
- 14 Juris Naturalis Elementa si auetoritaten ne mutuentur , quae Verarum ας i η' Leoum inropriae sunt. Etenim si penitus ci
o alit enucleate antrospiciatur humanarum rerum multae natura , quae ita comparatae sunt ut homines ' ' Sceptio- alii ab aliis tanquam naturali concatenatio- ' l
. ' δ ne mutuo pendeant, videbimus prosedio geri
neralem illam quam modo dicebamus Re . gulam non ita stabilem & inconcussam eL 1e, ut multas non patiatur eXceptiones, per
quas non parum labefastatur hujus primae
Regulae robur & essicientia . . I. Ac in uni Versum quidem docet nos malorum .eXperientia, tuam niS m terris cujusque hoώque a nata minis felicitatem & infelicitat in non sem- . xuriu for- per omnino parem esse cum eo probitatis redde hq Vζl neqvssiae gradu , qui in singulis homitium in nibus deprehenditur . Atque 1ic vegetum aequalis corpus, di Vitiae, generis nobilitas, liberalis est parti- institutio , bonarumque artium peritia, a Q. xΦ0, Π c ali a demum exteriora bona plerumque pen- cujusque dunt a multiplici Caularum Vacietate, unde mentum inar quuli S est illorum partitio : quinetiam r.
' haec eadem bona tapius evanescunt superve
te litibus caulis quoi vis homines pariter in-
vol Libus. Equidem vitae felicitas aut in
. ,' felicitas posita prorsus non estein generis ves divitiarum discrimine : nihilominus
summa egestus , turpis 'bona ruin artium ignorantia, denegatis'videlicet omnibus ad informandam mentem auxiliis , nimii la-
hQrς , anxietas animi , eorporisque dolor,
Verillima mala lunt, quibus oh Vari OS ca-
sus viri probi premuntur non se*us ac imm
374쪽
et. Praeter inaequalem illam bonorum malorumque naturalium partitionem ,viri pro- hi non magis quam improbi ab ii S malis .,to mi lusi lunt , quae ex malitia gignuntur, vel ta sontes ex iniquitate, aut per vim vel ambitionem contingunt. Quales sitit tyranni erravexatio. in i ut*ianes, horrida bella, & tot aliae publieae pria 'v 'vataeque calamitates quibus pariter obluuntur boni malique hominet. Saepe etiam fit
ut earum aerumnarum auctores eis quam
minimc ipsi angantur , Ium quia re S prospere cedentes tutos illos a Calamitatibus ic praestant, tum quia sic quandoque pertinax est eorumdem perversitas, ut, nullo stimulati conlisentiae m0rsu, partis ex sua nequi. tia commodis securi fruantur.3. Quoniam non ita raro calumniae subis
jacet innocentia, & vexationi virtus objici- tur . In his igitur singularibus causis in ipsami quibus viri pro hi sitae uirtutis, ut ita di- vj ctu' emcam, Victimae fiunt, quaenam erit, quarto, Vζγ' j0Naturalium Legum vi c., quave ratione te iu' ' tuebitur earumdem auctoritas i An quia teriore gaudio asscitur sibi recte conscia mens, λ ea vis honestatis e fit ut ob eam retinendam pa- iatur quis non solum tortu narum 1 uarum& quietae conditionis, sed etiam suae famae atque ipsus vitaei jactur m Z Atqui in ejusLasmodi dissicilibus causis latis frequenter irretiuntur homines: maximum autem & latissime patens momentum est in iis parti- bbus quas tunc suicipiunt : hinc enim sita existit hominum societatis felicitas,ivel in.
375쪽
a1s Iurisa Naturalis Elementa .
Non satis. JIC Vere se res habent'. Hinc in uosa est vitiu versum liquet ex solo Naturalium Legum an his r - cultu gigni posse hominum selicitatem , &ti QuibRβ aliquam in humana societate disciplinam iniit, ' constitui. Illinc contra si vitii 'virtutisque prudenα spectentur soliti & naturales eXitus, non I tia adhi- ita videtur. praestaret vitio virtus, ut sem νὴ es , mi pζr praepolleat ordo in hominum utilitatem
deatur. Inde oritur gravissima quoestio adversus , morale nostrum systema.. Cujusvis Legis , inquiunt, ea debet esse sanctio, quae rati ne praeditum hominem ad obsequium fle- crat, propter ipsius bonum propriamque ju- tilitatem , est enim humanarum actionum summa motriX utilitas. Quamquam vero qui morali: vestro systemati parent. sic enim Pergunt contrariae opinionis fautores ) ex eo plus utilitatis in uni versum percipiant, quam qui eidem non parent , ea tamen
non tanta est nec, tam certa utilitas, ut
per illam in sngulis causis suffcienter ea pensentur quae quis pati cogitur in offciis suis exequendis. Igitur vestro systemati non inest necessaria vis & auctoritas ad eum
finem assequendum quem sibi Deus proposuit. Quapropter alia quam Vestra statuenis Dda est evidentior , certior & latius pa- , etens verae Legis sanctio , si quae praesertim Lex a natura sapientissima suam habet ori-
376쪽
f Quae hic nobis objiciuntur politicae ada ministrationis periti atque Legislatores pulchre intellexerunt quais Veransnt , unde invalidae sanctionis des tum , , quantum in se fuit, supplevere. Itaque Civile Ius promulgarunt Naturali juri suppetias ferens' sceleri poenas comminati sunt, suam virtuti posuere merced.em, & tandem judices constituti sunt' humanarum actionum .' Ac sane novum illud est Iustitiae praesidium ,'nec quidquam melius excogitare homines potuerunt quo malis mederentur de quibus dictum est. Neque tamen hoc sufficit, & nisi quid aliud addatur , multa exmparte. mancum est morale systema.
Nam I. plurima mala sunt tum a natura tum ab hominum iniquitate parta, quo- rum omnis humana potestas vel maxime probos viros nequcat immunes praestare. 2.
Leges humanae non semper cum justitia Sc sequitate consentiunt. 3. Quantumvis justars sint humanae Leges , ad omnia non posus uni extendi. q. Quibus exequendarum Legum demandata cura est, ii vel sunt imbe-ι cilles, vel imperiti, vel se corruptelae per- mittunt. 3 Quantacumque sit Magistratus
probitaS, multa tamen ejus prudentiam fugiunt e nec enim potest quodvis rescire , nec quodvis emendare. 5. Denique inauditum non est probos viros non semper in
tuo Iudice benevolum fautorem , sed quandoque praepotentem inimicum sortiri. Quae igitur sors erit probitatis, si armatam adve
sum sese ipsam manum illam Armidet ,
377쪽
8 Iuris Naturalis Elementa. a clua suam defensionem & ptaesidium ex X, spectabat , .
ITAQU)s Vim suam adhuc retinent quaest c,si 's. hic nobi S Objiciuntur, quorum sa Ee non le '
quae con , Ve pondus . Primo namque universiim : tra no- divinae prOVidentiae: consiliu in impugnant e strum y- Deinde per haeri non parum labefactari po-
teli virtutis Imperaum, ejusque necessaria
cum hominis felicitate cohaeso. Operae pretium estiobjecram quaestionem diluere, quae tum gravissimurn momentum habet,' tum omnibus Aretro laculis proposita fuit. Haec autem quaestio quanto in se veri o
h rior D dissicilior est, tanto probabilior
Iura videtur ejusdem enodatio . Quorsum v I nam Divina Sapientia , quae tam sapienter physicas res ordinavit, adeo imper edias ob.
. scuras clue res morales esse voluisset Τ
v RurIus itaque naturam nomini S, CIque de- tisertem evolvamus, Videamus Re an- non praesentem Vitam alia vitaQsubsequatur
x in qua objectae quaestionis solutionem inve- . Miamus . Quae hactenus dicta sun tu de iis I
. quos virtus vitiumque naturales exitus ha-
c bent' Γjam dimidiam exhibent Naturalium. Wgum sanctionem . Inquiramus porro
duratione modoque Omnino poIita sit m mera Legislatoris voluntate , quae rursu S
378쪽
Arguitur ANIMAE ΙΜΜΟRTALITAS. μα- sit PROPRIE DICΤA Naturalium Legum SANCTIO..
QUAE modo nobis obieecta quaescio est', quamque in hoc capite elucidandam s aggredimur; haec ita se habet, utSse- p
cundum illam totum humanitatis systema qhac prauenti mortalique vita circumscribatur , nec post hanc mortalem Vitam alia sors hominum futura sit, atque idcirco ad Naturales Leges lanciendas nihil aliud a Divina Sapient; a expectandum si quam quod his in terris cernitur. Quod si ita se habeat, mancae profectost nil Naturales Leges. At vero morale systema ostendemus esse suis omnibus mimeris absolutum, si pia is nobis haec sequentia duo probata sinat Prrimo quidem , quae praesenSest hominum conditio , initium est futurae alterius conuitionis, quaeuue longius pateat. Deinde certa haec est voluntas Dei , ut
quas hominibus agendi Regulas Rationis ope praescripsit, vim omnem habeant Legi. II. Cap. XII sto sanctio ea lit per quam omnia, juxta sum- mam justitiam invicem peusentur , δc per .
Quam insomnibus δc secundum omnia Di- . vinar Leges humanis Legibus antecellant γ' . .
379쪽
u .. . - inus competentem, eas enim Deus. munivic
De pro- DE quibus gravibus certe quaestionibus 'P sit' inter se dissentiunt 1criptores .aAlii asserunth o ah- ex solo Rationis lumine deduci evidentia
tiunt scri anconcunaque argumenta , quibus non lo-Ptores .:lum constat de poenis atque mercedibus fu-Q' b turae vitae destinatis . sed quibus etiam a- in male Emrnae 1mmortalitaS arguitur . Alii autemria dignicia contendunt unam Rationem de proposita sci possit quaestione consulentibus incerta & obscura V0 untds esse omnia , tantumque abesse ut per Ra- ' laetionem futurae Vitae, adiit aliqua demon- stratio, ut ne ulla quidem probabilitas ap- pareat. Sed qui alterutro modo. ratiocinan-
imites egredi . Quae res hic dilceptatur a
quoniam tota posita est in Deirvoluntate, hujusce voluntatis dignoscendae certissima ratio foret ipsius Dei diserta hac de re significatio. At nos siquidem augustis natu- ralium cognitionum spatiis includimur, disertam illam Dei significationem omitta-
muS , eXperiamurque an ex recta Ratione, argumenta certa elici possint , aut ea sal
tem ita vereaconjici per quae satis certo Dei propositum innotescat. Quod ut praestemus,
hominis naturam praesentemque conditi Ο-
nem Iterum Iterumque evolvamus; tum du
ce recta Ratione Dei virtutes , proposi- tumque Deo de humano penere consilium
380쪽
Pars II. Cay. XLII. 2Iexpendamus , ac ita tandem dignoscere conemur , quinam futuri sint exitus harum Naturalium Legum quas nobis Deus im
Quod ad hominis naturam attinet, hoc animet Primum λnquirendum Occurit , an mors re- est ne im vera sit ultima existentia nostrae meta , ita mort li,
quoque nostram interire ' vel utrum anima
nostra sit immortalis, id est, etiamnum supersit soluto nostro corpore P Atqui animae immortalitas non solum in se ipsa nihil habet impossibile, sed hanc animae immortalitatem Ratio conjicit omni- no Verisimilibus causis innixa uibus peritissimis Philosophis nostra r
quaestio agitata est , H animam a corpore'me utrem. Omnino secernunt. , utpote quorum natura A I RturAE
prorsus diversa sit . Primum enim animae c*rpori facultates , quales simi interictus ,s volun-
facultatibus oriuntur, nulla intelliguntur si, o tura imilitudine accedere ad extensionem , ad fi. mςRxi . Summ , Rd motum , quae omnia materiae
propria simi . Deinde quia substantiam e lenia' antelligimus ut mere passivam sibstantiae extenta dos illa passiva prorsus rein pugnare Videtur cum interiore illa adeoque .s a tuosa facultate , quae cogitantis substant propria est. Corpus ex se ipso non movetur, . at vero menS suorum motuum in se ipsa conti J . I. Umamosui . x net