장음표시 사용
111쪽
res per huiusmodi uoces signi sicatae res alias signim cant. Hinc est quod non modo iuxta literam,sed allegorice& moraliter , 5canagogice sacram scripturam exponunt, ita ut quaevis eius particula ad alique isto rum sensum reduci possit. At ubi historica seu literalis expositio prosequenda est, nisi uera sit litera, sen/sus quocri claudicet necesse est. Quod uero secundo loco asserui, nihil prorsus in scriptura sacra innovandum esse, impium Q esse, ex ea imminuere aliquid, uel mutare, an ita sit, Hieronymus ipse respondeat, qui ut supra retulimus, no solum mutasse,sed emen/dasse se ac correxisse profitetur, quae a prscedentibus interpretibus male diei, inuenit, uel a praesumptuosis emendata peruersius, uel a librariis dormitatibus addita uel commutata. Nein solum uetus, sed nouit etiam testamentum, ipsum Q Euangelium tanquam
antea corruptum emendasse se praedicat, ut posteriores etiam fecissse scriptura eandem laeturam post Hieronymum passa, supra demonstrauimus. Si istitur non impium sed pium, imo uero piis Iimu suit Hieronymum talia emendare, addendo, subtrahendo, mutando, si posterioribus licuit, pro ut certe licuit,
qua uis ex caussa ortos erroreS corrigere, ex quo tot
Correcto doctorum uirorum libri fluxerui, quibus correcto.
rium bibliae nomen est inditum , cur id nostraraeta, tis hominibus non liceat Audiant ita* primo Hieronym um, & caeteros qui eum secuti sunt, Ecclesiae doctores impios dicere, & tunc nos quis eiu sdem criminis
112쪽
mminis reos peragant. Sed haec certe aut rudium hominum uerba sunt,aut malevolorum, male* di centium. Nuc ad illud quod tertio loco posuerunt, arg*mentum responsuri. Si coiunetionem ideo conditionalem dici assirmamus, quod nunqua uera sit, nisi conditione completa,®ulam hanc,quam tradunt, ut nouam quidem temere* inuentam, mini me ueram asserimus.Ne enim indicativo taepraesenti siue praeterito iuncti, conditionalis semper uera est sed aliquando etiam salsa, ne cum subiunetuuo posita falsa semper, sed aliquando uera, prout ex rerum conditioe falsitas,ueritas ue colligitur. Quod R sim ut manifestius intelligatur, quid Grammatici sentiant,dicemus, deinde quaedam ex Dialeelica subiunγgemus. Grammatici omnes tam greci qua Latini,&in primis Priscianus, qui non modo sequitur Grae/ s stamiscos, sed id se facere, multis in locis gloriatur Si con/ Meoniunctionem cotinuatiuam esse aiunt, quando enim Graecum significat, eam sicut S reliquas continuatiuas,cum a Graecis ab Apollonio Herodianipatre, Adior,
inter causales connumeratam esse, Ordinem praece nius.
dentis rei ad sequentem significare, cum aliqua dubitatione essentiae reru, uel ut Graeci dicunt,sine sqnυficatione essentiae,ui,Si steriit,dormit:&si aegrotat, pallet: & si Febri uexatur, olet, ne* enim conuerso
ordine in his cosequentiam sententiae seruat oratio.
Non enim qui dormit,omnino stertit, &sic de caete
113쪽
ris non illationabiliter eas causales esse ai ut. Et con tinuationis enim & subcontinuationis, quemadmodum Sc adiunctionis N essectionis, per has caussa ostenditur reddi. Continuationis, ut, Si ambulat, mouetur. Caussa enim cur mouetur, ipsa es ambu/latio. Huiusmodi caussales interdum pro approbatiuis poni comemorant, quoniam scilicet, Sc id quod dicimus, ita certum apertumo est, ut impossibile
pi, ut apud Uirgilium, Si quid usquam iusticiar est,
dc alibi Dii siqua corio est pietas. Indubitatum enim N in coelo pietate esse, R in mundo iusticiae aliquid. Hinc in sicilem errorem inciderunt aduersarii mei, putantes quoniam Si caussalis pro approbatiua posita cum indicativo coniungitur. ideo& econuerso, quoties cum indicativo coniungitur, esse approbatiuam, quod longe est a ueritate, non enim quoties indicativo coniungitur, esse approbatiua potest. Qua uis quoties approbatiua est, indicativo iunga tur. Infinita huius rei exempla sunt, sed nobis haec modo susticiant.Si male locutus sum, inquit Domi nus apud Iohannem, testimonium perhibe dem
io, si autem bene, quid me cordis: Si quis hoc loco
asserat ideo approbatiuam esse Si coniunctionem , quoniam praesenti indicativo iuNitur certe& male locutum Dominum asserat necesse est. Quod si male
locutus est Dominus c quod nefarium est sentire
114쪽
cur mox addit Si autem bene Et cum de se diceret Saluator Si ego in Beelzebub elicio dsmonia, quod
in Beelzebub eui eiicere daemonia fateatur oportet. Qui Si indicativo iunctim, approbatiuam uult esse oportere, uerum non nobis, sed haec nos dicere co/gentibus, huiusmodi blasphemias imputari uolu/mus. Similiter apud Uirgilium dicitur, Si datur Italiam sociis & rege recepto Tendere ut Italiam laeti Latium* petamus. Sin absumpta filiis, & te pater optime Teucrum Pontus habet Lybiae,& reliqua. Vbi quanquam indicativo Si praepositio iungatur,
non tamen approbatiua esst,sed caussalis, siue condi tionalis, ne penim significat rem certam, unde mox additur, Sin absumpta salus. Sed haec de praeceptis Grammaticis suppress is se satis sit, nunc autem de Di Ex Dialeale sticae reseramus. Licet Si coniunctionem conditionalem esse, etiam Dialectici fiteantur, conditiona lem tantum exui locutionis nihil prorsus affirmare, nullam v suarum partium asserere tradunt, sed tan tum inserve consequens antecedente conses . Nulla etenim propositionis pars, siue indicativo siue sub iunctivo Si conditionalis contudito adiungatur,ab/ lute seu categorice ponitur, sed solum consequens propositionem inseri, posito tamen antecedente conditionaliter, & non alias, ideo nullius partis ueri eas ex totius ueritate potest inserri. uis enim sanete
115쪽
mentis austidicere, quoniam uerae sunt huiusmodi propo9tiones,Si sol est supra terram, dies est: &,Si homo currit, animal currit,idcirco & antecedentia. uera esse, scilicet quod sol sit supra terram, & homo currat aracp inter illas propositioes, in quibus Si in dicativo adiungitur, &eas, in quibus adiugitur subiunetivo,non hoc interest, quod ills quidem certitudinem, hae uero ambiguitatem habeant, sed quod illarum principales partes seorsum acceptae, at I perfectum.&affirmant negant ue aliquid instar propostionum camoricaru, quae uerum filsum ue ni sicant.Etenim ab hac propositione,Si Socrates rebri uexatur, ablata Si coniunctione, reliqua pars,quae est Socrates libri uexatur, categorica esscitur propositio, & uerum falsum ue signiticat. Illarum uero partibus hoc minime contingit. Nam si ab hacpropositione, Si Socrates curret, Si coniunctionemabstuleris,reliquapars,quaeest Socrates curret, nec catego rita propositio est,necaliquid affirma in alue, sed ut salsum uel uerum significet, sensum y perficiet ex aliis dependetpartibus. Ex his ergo manifesta ad tertium a umentum aduersariorum est responso. Si/quidem haec propositio, Si eum uolo manere donec ueniam, non ideo certum fgnificat, quia indicativo coniunR tur propter eas, quas diximus, rationes. Falsa est igitur aduersariorum conclusio, quod scilia Giparticula illa fgnificet, ac si diceretur, Sic eum uolama
116쪽
lo manere, quippe fallacia cosequentis est. Nec em, ut supra dicium est, couertitur, ne F uere possumus dicere, quoniam cum approbatiua est, si indicativo coniungitur,approbatiuam esse. Sed ut iam quartu aduertirioru argumentum aggrediamur, dicimus minore salsam et . Etenim satis a nobis supra osten/sum est, continuatam adhuc uitam Iohannis Bapti/st e dubii quidem habere plurimu , certi uero nihil,
mortem uero eius plus certi habere, a dubii. Aduersarii uero in hoc praecipue fundant argumentum, nulla sit de Iohannis morte dubitatio. Quod uero ad confirmationem opinionisiuae,exemplum adducunt die Veneris carnes edentis . QVid aliud dicem dum est. v quod paulo ante i limus, ueritate uel Llsitatem rei huiusmodi phopostionem uti certam facere, uel ambiguam. Enimuero qui tali die carniabus uescitur,si uerum fiteri uelit, R increpanti ita responderit, Si comedo quid ad tec Conicitere se actuastirmat,quid si idem dicatur non comedenti Non
quide ut uesti secarnibus fateatur, led ut filis argo entem irrideat, & iniustum accusitoron irritetat . contemnat.Quid si eo diecomedens carnes,ab accusatore suo prouocatus, in resp3deat, Si comedo uel non comedo,quid ad te: Recta certe locutio erit, an ideo dicemus, quoniam conditionalis indicativo coniungitur, approbatiuam esse, uerumin esset, P
117쪽
sise carnes edat, & non edat, id uero ne insani qui dem faterentur. An uero dicemus unam quidem Partem ueram esse, altera salsam Falsum igitur erit, quoties Si indicativo coniungitur, esse approbati/uam. Quod uero aduersarii uelut tacitaeobieetioni respondentes,non uim uerborum 8c sensum intellexisse Dominu, sed negare Euangelistam,aiut,illum huiuscemodi uerba protulisse, inepta sane& pueri lis Euangelistae sententia soret, si sciens Dominum uelle se in hac uita manere donec ueniret, condita pulos usuri falsa opinantes redargueret, id dumtaxat prolatione uerborum, in quo illi quidem mirifice serent laudandi, nimioacumine ingenii ex ambiguo sermonemram elicientes sent m. Quos contra Chusostomus salsaede se opiniois refert ab Euangelista fuisse correptos, quod caeteri quosp,qui eum uita lanctum putant,proculdubio dicerenti Dicere
praetereaperra uerba, Sic eum uolo manere, uoluinisse Christum ita manere Iohannem,sed Petrum rodarguere, minime ad se pertinentia quaerentem, puerili potius contentioni, ues algutuli Sophistae fallariis quam Domini nostri Iesu Christi grauitati Be 'sapientiae conuenit. Sed esto sane ut dicitur, nonne hoc superioribus dictis repugnat ' Eteni ' si uerba 'duntaxat Euangelista negat, ut dictumn , sensum Utur concedit, dixit ei eum Christus non moriaturum
118쪽
turum, quod si ita est, quomodo haec duo consta/hunc quod eum non moriturum dixerit Chri/stus & quod non ideo dixerit,quod ita uellet,sed ut
Petrum redargueret arcana quaerentem. Demum, quis non uideat quartum aduersariorum argumentum huic solutioni contrarium esse: Siquidem illiedicunt proculdubio Iohannem adhuc te manere, hic uero, non ideo sic dixisse Dominum, quod ita uellet, sed ut Petrum increparet. Nam quod postremo addunt,moriendum potius esse,qquissiuam de sacra scriptura comutandum, necI posse esse cath licum, qui hunc Euangelii locum commutare Prae sumpserit, addunt eum, qui hocaesus fuerit, elisam peiora susturum, si es authoritas & uires accesse. rint, & si talia sint, quae nos ad risum potius moue ant, quam ad respondendi laborem suscipiendum, tamen ne hane quo partem intactam praeteriisse uideamur, Hieronymum, Augustinum, caeteros Ῥεc ueteres &nouos doctores opponimus, qui cumno modo Catholici, uerumetiam semctissimi suerint alip habeatur multa tamen Zc in ueteri ex Hebraeo, Nin nouo testamento ex Graeco sonteedocti,muta/re, demere, addere, corrigere, emendare, resecare, reformare, &ut eorum uerbis utar, readdere non
erubuerunt, quemadmodum in superioribus satis super a nobis ostensum putamus. Verum ut esse '
119쪽
quando dicendi sinem faciamus, dis lutis iam at prescissis aduersariorum argumentis, dicimus, inge nue y testam ur, licere cuiuis, tum ueritate rei, tum Graecae at. originalis linquar concordia freto,abs Dilo metu,aliquo ue iniustae calumniae periculo cum
sancto Euangelista,Graecis doeioribus,Si eum uolo manere donec ueniam, triere at* proserre,muliebribus minis et uanorum hominum tu pis contemptis, acpro nihilo habitis. Libet autem in calceor,tionis quasi signum, ut aiunt, imprimere sermoni, 8c ueluti in asylum contra omnes oppugnantes nos, recipere. Eia igitur eat, progrediatur in medium egregius sacrarum literaru interpres, integerrimus uir Hieronymus,& quasi ueritatis ac iustitiae pro, pugnator, quomodo ipse hunc locum transtulerit, ostendat. Hic in ea, quam ad Iovinianum de uirginitate scripsit,et latissima oratione,Rursum,inquit, de Petro loquens, post auditam sententiam, quod
ab alio cingendus esset,& ducendus quo nollet, Scerucis illi fuisset passio prophetata, & ille diceret: Domine quid istes nolens Iohannedeserere,cu quos ierat semper copulatus, dicit ei Dominus: Quid ad te, si eum uolo sic esse: Quis amplius alios testes. citat: Quis aliud de derat testimonium: cum Hieronymum ita audiamus dicentem , Si eum uolo M manere: Quid enim aliud est sic esse, nisi manere Nam ista
120쪽
Nain ita dicere Sic eum uolo,sic esse, nemo auderet, nisi barbarus. Manifestium est igitur,&antiquiores Hieronymo interpretes, qui Sie pro Si scripterunt, nisi librariorum menda fuerit errasse. cum Hieronymus ipse, Si uolo, dixerit, & eos qui Hieronymum sunt secuti, pristino usu corrupti sermonis praeua lent uel imperitorum praesumptione,uel incuria librariorum, pro Si Hieronymiano, Sicillud pristianum continuatis temporibus conscripsisse. Sed nostes, Si eum uolo manere, Imamus, ad gloriam eius, qui per secratissimum Euangelistae Iohannis os Graeco sermone scribentis, haec lo quens absim ulla prorsus ambigui tale uerborum, Si eum, in quit, uolo manere do/nec ueniam,quid