장음표시 사용
81쪽
IN ECCLESIAST. SALOMON Isdicium. Uer. Quid est quod ait,Da partes septem nemo & octo Quae sunt illae septem partes ues octo quas dare nos iubeae Sal. Per septenarium num rum uetus testamen tu propter sabbathum, qui est septimus dies sanctificatus in lege, per odionarium uero designatur nouum testimentum propter diem dominicam,qui est octauus, Domini christi resura rectione sanctus. Ver. Quomodo ergo intelligendum est quod ait, Da partes septem necn5 & octo Sal. Hoc modo,id est,utrunq; testamentum,uetus scilicet 8c nouum, pari ueneratioe credendo suscipe, praecepta eorum diligenter implere stude. Veri.
Quid est quod ait, Si cecideriti num ad Austrum, aut ad Aquilonem, in quocunt, loco ceciderit, ibi erit: Nunquid quod cadit lignum ad Aquilonem, aut ad Meridiem, non stipemouetur in alias mundi partes: Sal. Nulli hoc cliubium est, sed haec sententia spiritualiter intelligi debet. Nam per lignum ho mo designatur, quoniam unusquis p est quasi lignustiuargeneris humani. Per Austrum,qui es calidus uentus,designatur requies paradisi . r Aquilone, qui est stigidus, designatur inserni suppliciii. Et ea sensus. Ubicum sibi homo locum ad suturam sedem
Praeparauerit, ibi erucum mortuus fuerit hoc est, si Dene sibi locum uiuendo praeparauerit ad Austrum cum ceciderit,id est,mortuus fuerit, in requie para disi Sc gloria regni coclestis permanebit in aeternu .
82쪽
D. SALONII EXΠLICATIO. ream inserni poenas luet in secula seculorum. Ver. Quid est quod ait, ut obseruat uentu,no seminat, di qui con*derat nubes, nunqua metit: Quis erri est tam stultus,qui semper obseruet uentum, ut non seminet, & semper cons*deret nubes., ut nunquam metalc Sal. . Haecsententia spiritualiter intelligenda est. Nam per uentum & nubes saepe tempestas generari solet,per uentum ergo designatur diabolus,per nubes praesentis seculi aduersitates. Quicun* igitur timet diaboli persecutione, aut mundi huius aduerasitates,non seminat, id est, uerbum Dei non praedi. cat, nec operatur bona quae ualet. Etiam nunquam metet, quia etsi aliqua bona inchoat, ad persesione non ea perducit. Ver. Quid ergo agendum eae Sal. Sine conjderatione nubium, & timore uentorum,in mediis tempestatibus seminare debemus,id est, in omnibus aduersitatibus uerbum Dei praedi care,et bona opera qus ualemus, agere s per oportet. Uer. Quid est, Mane semina semen tuum, dc
uesperi necesset manus tua: Quis enim semper,&mane*uesperi seminare potest,maxime cum glaciali tempore nullus audeat seminare: Sal. Semen hoe loco non intelligendum est frumenti, uel alterius cuiuslibet grani, sed semen boni operis, ex quo nasci
tur fructus iusticiae,& merces aeternae remuneratio 'nis. Ver. Quid ergo docet cum dicit, Mane semisna semen tuum,& uesperi ne cesset manus tua: Sal Vt nullo tempoxe,nulla state a bonis operibus cesse
83쪽
IN ECCLESIAST. SALOMONIS mus,&nostram matutinam iusticiam uesper inueniat,&uespertinam misericordiam iterum sol ortus aecumulet. In adolescentia pariter 8c senectute uirtutucopia nos semper Deo commendet . mane ergo se mina semen tuum, &uespere ne cessat manus tua, hoc est, semper te in bonis operibus exerce.. Veri l
id est quodait, Et florebit amygdalus, impinguabitur locusta,&dis spabitur capparis: Quid enim
profuit hoc dicere,cum nullus ignoret,quia S amygdalus florere solet, impinguari locusta, & dissipari capparis: Sal. Haec sententia spiritualiter est intelligenda, & magnum in se continet mysterium. Nam Peramygdalu designatur Dominus lesus Christus,
quia sicut nax amygdali constatex corio osse, &nu cleo, ita Christus excarne anima,et diuinitate.Quoniam per os amygdali diuinitas designatur. Uer. Per locustam 8c tapparim quid significatur: Sal. Per locustam,populuUentilis: per capparina populus Iudaicus. Ver. Gomodo ergo intelligenda est haec sententiar Sal. Florebit amygdalus, id est. nascetur Christus, &coruscabit miraculis . Impin guabitur Iocusta,id est,credet gentilis populus,et replebitur donis spiritualibus. Dissipabitur capparis, hoc est,peribit ter infidelitate populus Iudaicus. Ver. Quare uerba sapientium stimulis & clauis assimulantur: Sic enim dicitSalomon, Verba sapientusicut stimuli,&quasi claui in altum defixi. Sal. Aptissime uerba sapientum clavis 5 stimulis comparan
84쪽
D. SALONII EXPLICATIO.tur,quia peccatoru culpas nesciunt palpare, sed pungere, qui enim ueraciter sunt sapientes, eorum pro culdubio uerba claui sunt& stimuli,quia peccatores non blandimentis fouent,sed aspera increpatione redarguunt, Zc eorum secretas conscientias quasi pumgendo ad dolorem &lamenta,execrant, ut corrigantur. Ver. Quid est quod ait, Quae per magistroruconsilium data sunt a pastore uno: Qui sunt illi ma/gistri, per quorum consilium data sunt sapientium uerba, aut quis est unus ille pastor, a quo data sunt: Sal . Magistri sunt sancti Prophetae 8c Apostoli .
Pastor unus est Deus, a quo data sunt omnia uerba sapientium, quia ipse docuit magistros, id est, Pro/phetas & Apostolos, & restruxit eorum consilium, quoniam ipse dedit uerba in corde & ore ipsorum
Ver. Quid est O Ecclesiastes in fine libri sui dicit,
Deum time,& mandata eius custodi, hoc est em omnis homo Somodo fieri potest,ut hoc tantum sit homo, id est, timere Deum, & mandata eius obserauare: Multo quippe maior est pars eorum hominia qui nec timent&custodivi. Sal. Vere maior pars est malorum,u bonorum,quia sicut Dominus dicit Multi sunt uocati, pauci uero electi. Et incomparabiliter maior infidelium multitudo,q fidelium. Uer. Quid ergo uult in hoc loco Salomon demonstrare Sal. Hoc nancit demonstrat in his uerbis,quia non est homo qui Deum non timet,Amandata eiuS nocustodit. Uer. Quare non est homo: Sal. Quiae
85쪽
IN ECCLESIAST. fALOMONIS non custodit modu rationemΦ suae naturae. Veri Quae est ratio& modus naturae humanae Sal. Rationabiliter uiuere, quia inter animantia omia solus homo creatus est rationaleanimal, quonia inter cuncti terrae animalia solus homo accepit a Deo ratione N intelleetiam, ita ut agnosceret suu creatore, & dili geret eum,ac timeret,& corde & ore simul laudaret
ver. Quid est Deum timere: Sal. Voluntatem eius implere,& bona quaesecteda sunt sacere. Veri Si ergo qui no timet Deu,& mandata eius no custo dit, non est homo, quid ergo est Sal. Bestia est. Ver. Quomodo bestia est, cum in eo uideatur homana substantia&personar Sal. auauis em uid tur habere humana substintia& personam, tamen quia no rationabiliter, sed bestialiter uiuit, non ho/mo, sed bestia dicendus est. Ver. Quomodo be, ilia uocatur: Sal. Si est crudelis suis domesticis 6c
subiectis aut uicinis, leo est, no homo: si aut raptor est Tigris uel lupus: si uero est adulter auisornica/tor, aut immudus,canis est aut porcus: aut si est stultus, asino comparatur: fraudulen msitam aut simuγlator, congrue vulpecular assimulatur, sic de caeteris intelligendum est. Ver. Quis est ergo uera citer homo: Sal. Ille qui Deum timet,& mandata eius custodit. a
86쪽
EPISCOPI TVSCVLANI, CARdinalis Nicaeni, & Patriarchs Coni hin uno politani, de ea parte Euangelii Iohannis, ubi sci ibitur, υν-ενθίλον με ιν ορεςχ ειψ'Πnοριε; Id est, Si eum uolo manere donec ueniam, quid ad te erudi
ta, & ualde quam utilis, disceptatior
Haec peritersis quibuHammonachis, aut siquisentalii quo uis monacho indoctiores, accurate legenda finivit & e, loranda sunt, ut intelligam tandem, turpi iudicio, ne dicam morbo, utantur, ubi de translationibus Latinis iudicant, Graecae linguae non tantum ignari, uerum etiam ex prosesso iuratissimi ho Sed quid aerem uerberos' uasi uero pullatus ille circulus non semper inscitam illam icientiam amarit, aut non ubi praepostere senserit, &quod est impu-Γnuus, squam non etiam illa, quae intellexerat, damnauerit.
87쪽
richo Fabro, Coenobii Dominici Sepulchri in Denchendorsi Praeposito Dignissimo,Domino & patrono suoi bene de se merito, Iohannes Alexander Brassicanus Iureconsultus di
S. D. P. IDEO QUOSDAM IN eam opinionem, & illam quidem mire peruersam , adduetos esse, Praesul ora natissime, ut inscelicissima tot sellarum at doctrinarum prouentum, quibus inter se minus, a horolo/
giis conuenit, iam non in angulis tantum, qui mi μιβVκων mos est, sed propa
lam & publice pro suggestu Guq lueris imputent. Qua re quid uel indigni' cogitari, uli ineptilis etiadici possit, quis ex iis, qui uel mediocriter eruditi sunt, non intelligitet Sic& terrae matris beneficia, si Diis placet,acculemus. Sic elementa damnemus,sic deni. & alia, ut ille inquit, λων inius rapiamus,quae omnia& inculpata,et nostris usibus ubi I seruientia nos ipsi quiabutimur, deteriora iamerito
88쪽
merito reprehendenda inicimus. Quonia autem, Viriche prest intius. cum superioribus diebus in coenobio tuo tecum essem, de eadem illa re, quae tua est Tia eruditio cum summa modestia coniuncti,&exquisita suauitate uerborum,&acerrimo cum iudi/cio dissertabas, arbitratus sum me non uulgare ope
raeprectum esse facturum, si simul S tui demerendi studio, & illius praeposterae opinionis consutandae caussi, D. Bessarionis Cardinalis Dodiissimi Com/mentariolu in hoc argumenti genere doetissimum. ad te mittere. Nam ex illo, quod alias te coprobasse certo scio,liquido intelligis, quis usus sit Graecarum literarum, praesertim in libris sacris, quae necessitas quaedignitas,&quae tandem illarum ratio habenda sit. ando qui hoc praesidio carent,fieri no potest, ut non pueriliter hallucinentur, ut non grauiter ina
pingant, ut non omnium maximo malo caecutiant.
Deprehendes etiam, quodnam scilicioris interprotis ossicium, quae cura, quae diligentia esse debeat, lino temere de translationibus iuditandu sit. Id quod hac aetate peculiare uitium est, interpretem uidelicet in huius linguae uersione damnare, in qua uix ultra alphabetu progressus fueris. Cuius rei uel unus ille . sedentarius Sutor. quum contra Erasinu scriberer, pulcherrimu specimen dedit. Insunt praeterea.alia huiclibello lectu dignissima,& huic leculo quasi na/ta,quem tu, ueluti perpetuo consueuisti, eo animo accipi,quo nos tibi dedicauimus.Sic certe significa
89쪽
tionem aliquam dare uolui, ut qui nihil non tibi de/beo, uel aliquam mediocrem portionem persoluisse uidear, donec ex omni parte soluendo esse possim. Vale Praeposite optime,ac amice charissime. Uiennae Austriae, Anno a nato Iesu M. D. XXXII. mensis Ianuarii die III.
Si uolo eum manere, donec ueniam
quid ad te: CVm nuper sacrum Euaneteliu Iohannis Eua
gelistae in eius festiuitate Latine legeretur, ueri itum y esset ad eam parte, ubi Petrus a Saluatore derohannis Iohanne quaeres: Domine, inquit, hicautem quid & Dominus respondit iuxta Graecae quidem litera ueritatem: Si eum uolo manere donec ueniam,quid ad te: Iuxta Latinam uero interpretatione: Sic eum uolo manere donec ueniam, quid ad te: Quaesiuitame quidam,an recte interpres eam particulam in Latinu uertisset: cui ego: Recte quidem ab initio transsi,noissse latam fuisse arbitror, &Si,no Sic, ab interprete scri/ptum extitisse. Sed postea quod accidere freque Domi an dormitanus Librarii, Si, coniunctiores librarii. nem in adverbium, Sic, fuisse conuersam, unalitera Facilis ad addita.Facilis est enim ad errorem lapsus,quoties dita ' at quid significans, in dictione aliud significan/N ' tem una duntaxat addita uel detracta litera, commuCon fidi γ potest. Tum alii quidam ex his qui aderant, concem . tradicere mihi coeperunKnon Si,sed Siclegi debere, asseue
90쪽
asseuerantes, benem se habere Latinum sermonem
dicentes, &aut reditorem esse Graeco, aut illo non minus rectum, quandoquidem siue Si, siue Sic dicatur eadem sit utrius sententia. Quod uero reditus se haberet sermo Latinus, minime ausi sunt prosoqui. stulte id a se dictum intelligentes, &contentio/nis potius gratia, a veritatis. Siquidem Euangelista Iohannes Euangelium suum Graeco non Latino
sermone composuit & -li Giunctione usus est,quae
in Latinii ueria, Si absep ulla ambiguitate significat.
Interpres uero, qui nin is quidem fuerit, nec tanta spiritus gratia, quanta Iohannes illustratus suisse existimandus est. Et uerbo usus est ad errore procliuo, quippe addita Si coniueitoni, per ignorantiam siue incuria Librarioru C litera omnissententia subuertitur, Sc pro coniunctione, quae dubia est, adverbia inicitur adfirmandi. Quod uero eque bene Latinus sermo se habeat. algumentis quibusdam conati sunt Contradi ostendere quae breuiter hoc loco reserenda existima dum aruimus, Nad ea quantum diuinus fluor concesserit, respondendum. Primo enim id authoritate Hiero
ny mi 5c Augustini,& aliorum Latinoru doctorum confirmant, quos eo in loco non Si, sed Sic scripsisse N ita eam partem exposuisse constat. Hos enim non est uerisimile, & ueritatem latuisse, qui & sapientio/res nobis suere, & no modo Latinae, sed etiam Graecae linguae doctiores,quando praesertim ante ipsoru