장음표시 사용
191쪽
s, J Aliud Reticulatum nominant, quod scilicet figuram plagarum, quae in retibus sunt, imitetur . Colore quidem est cinereo , sapore subsalso, & substantia molli. Hoc ad me misit Andreas Caesalpinus philosophus summus , & in omnium rerum, cognitu dignissimarum , pervestigatione diligentissimus; nee postea id Alcyonii genus alicubi , quam in littorum scopulis ad Ilvam videre contigit.
s,3 Alcyonium Petrosum , est ribularia purpureσ , Autonio quo secondo atiun , Imperato r Coralliis amne , Alcyonium rubrum , Tubularia purpurea Imperati , Casparo Bauhino : Coralliis amne, Aleyonium Fistulosum rubrum , Io: Bauhino: Tubularia purpurea , Τourne sortio . et J Alcyonium Reticulatum an Reticulum Marinum, Io: Bauhino .
C A P. X. ALevo Naubi Polyphyllon a foliorum multitudine , quae sunt ipsa lapidosa, retita, & fungi, si vertas , similia , cincracco colore: nasciturA LCYONIVΜ POLYPHYLLON hoc quoque in Tyrrheni maris scopulis , non usquequaque frequens ; A' no nullis , quoniam hepaticam herbam refert, Hepatica petrosa nuncupatur.
Rieyonium PoIyphyllon , est Esthara , Ron deletio , Io: Bauhino , & Tourne sortio : Retσοra Escaro Marina, Imperato : Rosa Marina, Caesalpino: Pollis Corallio amnis octavus, C. Bauhino .
C A P. XI. A DEM ratio, quae ut postrema haec Alcyonia a superioribus distingvc-I rem , de in hunc locum reducerem, movit , ut ista, a recentioribus Lum. c belle nominata, ab illis separarem , atque ut his adjungerem impulit. Purae
192쪽
Purae substantiae sunt , vermiculi adamussim figura arctε exiguisque gyris sese implicantis, aliter atque aliter tortis, intus concavis, colore Iuteo, ALCYONIUM PETRO SUM VERMICUL ATVM subnigro, aut candidiore : rara neque magna mole crescunt. In Ilvae scopulis,& ad Palinurum montem hujusmodi reperta asportavi. N ο T AE.
MI senso. Quod hie inter Aleyonii genera resertur , nihil aliud est , euam tubuli testacei marinorum vermium. De quibus vide Gesnerum, Aldrovandum, Augustinum Scillam soJ, Martinum Lister , & alios,
193쪽
C A P. XII. PIL A Marina inter Alcyonii genera a pIerisque referri Ietr quamobrem
minimε ut arbitror absurdum fuerit de ea hoc loco agere, praesertim eum Aristoteles alcedinum nidis , & pilis maris eam assimilet: Graeci Θαλασσὼν nominante vulgo maris lana. Est autem veluti conglobatum quodadam pilorum involucrum , colore subrufescenti, odore algae: ferunt nonnulli ex maris spuma ad littus collisa, & ex cujusdam herbae minutissimis pilis , seu festucis fieri, quae ad littus detruduntur , & fluctuum motu eas in gyrum collidente in pilae formam transeunt. Alii vero a scarabeis in maris littore degenia PILA MARINAtibus ex fimo primum constructas assirmant, in quibus contra hiemis rigoremia vermiculos a se genitos fovent, solis deinceps ardore exiccatas , marisque fiuctibus agitatas, & humore salso immutatas, cam, qua apparent, formam accipere: utrum sit, non satis compertum habeo . Magna sane earum copia in littore Tyrrheni maris conspici licet: harum meminit Nicolaus Myrepsus in unguenti compositione ad lumbricos.
Pilam marinam eontexi verisimile est ex fraementis marinarum plantatum, tenuia quaedam fila, aut potius animalium setas reserentibus. Raec squidem maris agitatione invieem coguntur, im Plicantur, atque in orbem circvnvoluta in sphaerulam conpinguntur . Cujus autem generis sine dictae plantae,aahue incertum : Lucas Schrochius f a J eas resert ad arundinem quartam Lugdunen sum , quae Epigiaos nuncupatur ; quod frusta hujusce arundinis , veluti quoddam circunvolutionis rudimentum inter Pilas marinas irretita compererit. ArsoteI. lib. y. historianim. cap. 1ssa Galenus lib. I. Composit. med. I eunc Ioca cap. 2.
194쪽
AD A L c g M Graeci ἀδάρον nominant, vel καλω 6νaeuus. hoc est arundinaceam spumam . Plinius Adarcam vocem tanquam Latinam servat. Arabes Adarchi, Atharachi, vel Adaracha efferunt: Alcyonio similis est; cum
ADHRCEβ M .i nihil aliud sit,quam spuma quaedam subsalsa in maritimis locis, praesertim quMI'ice id. ov.,. unda modo abluit, modo destituit, &in exiccatis paludibus circum arundi
195쪽
nes eoncreta colorem flori Iapidis A sit similem habens. Invenitur vero non solum in exiccatis stagnis , ac riguis , palustribusque locis, mari quidem adjacentibus, vertim etiam in Mediterranei maris littoribus, quamplurimis arundinibus , ac herbis adhaerens. Medicamentum est inquit Galenus accerri- Gomus lib. gr. mum, simulque calidissimum : quapropter per se solum utile non est, sed aliis si v permistum , quae vim cjus frangere queant, & extrinsectis tantummodo corpori admovendum est e trahit enim nocentes ex alto materias: ischiadicis propterea conferre solet; valet etiam Dioscoride authore ) ad vitia cutis in facii , - - .impetigines, lenticulas, & similia tollenda. Minneta Iib. 7.
Adaree est , Poro angvino , -rἰmente Adarce , Imperato : Porus anguinus Imperati, Casparo Bauhino et Porus anguinus , lo: Bauhino.
196쪽
Co a. a xxi v M res vulgatissima , & nusquam non est celebris, adeout quamdam regna Corallio monetae usuin pensent: quemadmodum Thcbcta una ex magni Chami provinciis, & ultra Persidem Chesmur Indiae proxima nihil anteponit Corallio, scribente id M. Paulo Veneto. Quanti faciant Indi ,. Plinium habemus authorem copiosum r& hodie Mercatores Lusitani, qui navigant Cattiaram frequens Indiae emporium vulgo Calecut , inter utilissimas
197쪽
rimas merces Corallium eomportant. In Europa curiosi in primis usus, &insanis Coralliorum usus. tiae comes perhibetur. Hanc enim primam gemmam in cunis gestamus, inde Iu-κuriae rudimenta auspicati. Quid λ nonne Corallinae baccae exquisitae puellarum reputantur delitiae, eisque gratiam affectant nostrates foeminae Item colore olim suavissimum nomen indicat χαριτοβλέφαρον. Nos etiam graviores gem mam laudamus fruticantem ad ostentationem. Medici non solum decore fruinos incolumes , verum etiam vaIetudine affectos salutare ipsius pharmacum ex-Periri voluerunt: quae utilitas ex ornamento longe jucundissima est. Ex hac igitur, tantaque Corallii commendatione materiam scriptores quanta extat amplissimam arripuere . Novi authores ad ejus laudem non tantum facere illa δquae ab antiquis perscripta sunt; existimarunt: sed & sua impendia desiderari, san E quibus magnam veterum inventis aecessionem factam eme cognoscimus: Me in eandem, quan vis jam tritam captare nollem, series tractationis nostrae induXit: Veruntamen cogitabam obiter totam decurrere, nisi diversae, & per-PleXae scriptorum opiniones se objeciment, quas omnino omissas , negligentiae imputari verebar. Nam quae apud aliquos tradita inveniebam , eadem aliter apud alios. Et cum ii tum suis afferendis , tum aliis obscurioribus depromen
dis occupantur; verba per tenebras deducuntur, & in ambages nos inducunt. Prεtereo authorum sententias, quas aliqui torquent;dum quaedam mutant,qu dam suo arbitratu adjungunt, ut in parvo materiae ambitu videri possit chaos opinionum excussium.occurrebat tum mihi veteris Poets dictum: te hoc intri- .Phorm. . a. si, tibi omne es exedendum. Ut autem componantur eae controversiae, ab hujus '' tractatus capite ordiendum est: quoniam ante omnia antiquas rogare sententias cogimur, quorum authoritate picraque nostra geruntur . In fragmento
rallium vero e nanque id υeluti lapis , colore quidem rubrum , teres porro cantur.
qu madmodum radix . Quidam prius haec interpretati alienam a Theophrastimente sententiam effecerunt. Sic Volaterranus Τheophrasto Corallium curro Lib. 27. radice nasci inquit; quod nusquam auctor dixit, nec etiam negavit: sed hic Corallii densitatem radici comparat. An vero ipsum radicem habeat alias dice-τur cum ad originem ventum erit.Pergit Theophrastus,& nativum locum ostendit, φυεταδ ἐν τῖ Θαλάμ. . Deinde explicat, quid a communi lapidis, & plantae ortu differat: nam utrique prius comparaverat. φυέται inquit, δ' ινα subest κανά ad mutationem quandam. hic mutatio est, ut docent verba sequentia: quomodo etiam utitur praeceptor Aristotcles I. Rhetoricorur . Qualisnam fit mutatio λ ω πο μή τυγου φυσει-ό bδιμὸς Hoc exemplo lectorem suspensum relinquit. Nam cum videretur illius loci non
esse disputatio, quaestionem praescidit. Quamobrem siquid usquam habetur apud eundem aut liorcin de calamo indico , quem non dissimili natura lapide-sccre scribit, omnino hue pertinet. Sed nihil sane amplius invenire est. At in
tertio libro de Historia plantarum simile quid de lapideisJuncis tradit, tque June lapide auid
idem Plinius r qui si fortasse illis facie similes fuerint, quos alibi odoratos vo- sine. cat, possunt nullo discrimine ad eandem comparationem substitui: Siquidem Cisp. 1. Calamus odoratus , & juncus odoratus juxta invicem , ut in nono ejusdem historiae, proveniunt in Syria, & Arabia. Iunci vero lapidei ultra Coptum , &Sinum Heroum nascuntur in rubro mari, forsitan Arabiae vicino , circa illud , quod extra sinus patet, ab Alexandri militibus in Indiam missis , qui id prodiderunt, navigatum . Sed haec ita se habere non multum refert, quin de Iuncis Iapideis eadem possint animadverti . Nam calamos, & juncos amare aqua Sconstat: & hosce lapidescentes in rubro mari statuit. Videamus igitur quid de eis Theophrastus memoriae commendaverit. Tales , inquit, en relatum esto μυι αν δαγ reis τ7μπηο τωι αληλνους, repetendum quod in priori periodo antecedit μέχω ἔ-' . tit ἰγεῖ. Sic intelligimus repentinam fieri mutationem; etenim quos per littora in aquis nemo discreverit a veris , cxempti videantur lapidei. Clarius sua de Corallio elocutus est Dioscorides : plantam Lν . S. cap. 93.
198쪽
Plinii sententia de Coralliis. VarIa Corallii etymologia .sbJ Lib. 37. cap. IO.
marinam agnoscit, quae sub dium protracta rigeat protinus ἀσιι πιγνώ δινον , ἄωπερ του -κεχυμε νευ ημἀ. Orpheus Corallium maris pia tam censet, cui radicem, folia,& fructus tribuit;tractabile in prius: verum dureis scere statim atque coelo exponitur. Hanc trasmutationem faJ Ovidius retulit in suos Metamorphosum libros. Sed nolim poetarum fidem admiscere, nE quis fabulas esse clamitet. operae pretium est audire Plinium et Forma , inquit, esei fruticis , color viridis r bacca ejus candida sub aqua, ac molles, exemptaeonfisim durantur , ct rubescunt, quasi corna fativa specie , atque magnitudine. Ajunt tactu protinus lapidesceresi vivat. Ex his, tum illis, quae sequuntur apud Plinium in postremo libri decimi tertii capite aliam Corallii descriptionem assequimur, diligentius res exprimentem, sed confusam, nec suo ordine a Plinio collocatam,unde accepta ipsius auctoris sententia.Jubam, inquit,tradidi si se circa Troglodytarum insulas fruticem in alto vocari Isidis plocamon. Item alium, qui vocetur Charitoblepharon efficacem in amatoriis. Spathalia eo facere, & monilia taminas . Sentire eum se capi, durarique cornu modo, &hebetare aciem ferri. Quod si fefellerint insidiae in lapidem transfigurari. Hunc dico Corallium videri esse . De Isidis plo camo non plura dicentur. Nihil interest ut eorum adducam testimonia, quorum fides ad Plinium rediti Solini , inquam, & Isidori. Galeni voluminibus , eis nempe, quae inter germanos ejus foetus medici vendicarunt, nihil continetur, quod hoc loco apponi possit. Ast in libello de simplicium medicinis ad Paternianum, nihil aliud, quam rubro colore Corallium esse velut arbusculam ; & de Anatomia viventium . In mari nasci Corallium terra molli, & lutosa, nihilominus arborem durissimam :pessima sententia, cujus auctor citatur Aristoteles: non ille princeps philosophus Stagirites . Nusquam in ejus libris, nusquam in illis , qui in eorum classem intrusi sunt, verbum de Corallio expressum est. Paulus Agineta esse plantam tradit, in Lapidis duritiem abeuntem , natam alto mari, color rubro, similem Lapidi. Haec sunt de Corallio a veteribus effata . Subscribenis dum ergo communi ipsorum consensui, Corallium marinam esse plantam sub aquis natam , obsequiosam dum vivit: suis evulsam sedibus continuo lapidescere . Itaque nomen rei accommodatum est τὸ κοράλλιον, ut legitur apud Dioscoridem, aliosque: &κοσλλει , ut scribit Actuarius , & alii: Hoc autem modo sumitur αλλί ; ut clim dicitur α λλο εM,O. Virgilius de Hector , quantum mutatus ab illo ; Iam vero dictu in est κουλλων αλλοαPri, idest ἄλλονεξαλλου γιν Pata, ut sit αλλοῖοι. Similiter Gorgoniam appellarunt, ut refert bJ Plinius: quasi aquis exemptum, ut visum est, in lapideam duritiem concedat, quemadmodum ji, qui Gorgus Medusae vultum conspexerant: cujus truculentia, ut est in fabulis, homines in lapides transinutabat: hac de causa etiam λιειδένδον fuisse nuncupatum a Dioscoride scribitur. Plerique geminatam abjecere liquidam, vocaruntque κοράλιον, nimirum τον κορον α ν germen, sive ramum marinum; qua scriptura antepenultimam Poetae corripuerunt,
autem non uno modo scribi observavimus ; praesertim diversa notione si puellum intelligimus , eadem vi vocis invenitur. Sed alterutrius significationis comparatione , alterius nomen contractum videtur, vel unum duobus , germini, & puero communicatum: nam ut in germine sic in liberis propagationis spes deposita est i ut mirum non sit etiam κων λω , vel κω αλλιον
scriptum legi apud auctores: Nec inepte argutetur ille, qui Corallii nomen
dixerit, a puero, Graeca denominatione , quae varia est, sicut diximus , deductum. Esset enim insignis quaedam allusio ad purpuram puerorum ingenuorum , quae est pulchro veniens de corpore virtus, ut canit lummus Poeta ; scilicet Corallium veluti Naturae perfunditur verecundi actim emergens rubet , pueris praeterea, ut decens, & religiosum , ita perpetuum gestamen conceditur : unde vicissini videtur derivatum κω λύσιων nomen blanditum puellorum . Τheophrastus , & Orpheus - ιον scribunt: Alibi nos κουραΘιλμαν δ legimus. Sed aliter Plinius Curalium interpretatur κουρὰν ὀκ-ὰ λαι. Arabes , qui medicinam e Graecia ducunt, parem nominum varietatem in suam linguam
199쪽
guam transtulerunt. Dicitur enim Corallium ab eis Baz ad D i J, sive Barzed, sive
Bela, Morgian, Mergen , Nigen . Nescio an auctiora haec fecerit scriptorum incuria, & interpretum, qua laborant auctores isti: nam pro eisdem habent Bele sis , Berilis , Mersei sem . Avicenna qui Bezed , vel addito articulo Albeis Eed, esse putat Keiri, quae λεκκίiιν est r & Simonem Genuensem, qui hanc Avicennae opinionem admiratur, quasi Arabem fugerit B eZed denotare Corallium , utrunque castigat Manardus Ferrariensis homo doctissimus , negatque Beged esse leucoium , & Corallium . Avicennam expugnat Pauli auctoritate , ex quo transcripsisse deprehendit suam Bezed . Paulus vero in Diacorallio , quo nomine antidotum vocat, miscet Anagallida flore russio , quam idcirco Corallium vocitant. Hanc Avicennam ait non agnovita, quippe opinatum Dioscoridis esse leucoium flore simili. Concedatur ; tamen si Paulum expressit Avicenna, & ejus Antidotum nuncupavit AlbcZed , verbis scilicet in Arabicam linguam conversis: non debuit Manardus negare Bezed esse Corallium : sed nec Sitnon ille admirari ab Avicenna aliter usurpatu in . Non est tanta per Europam in hoc verbo varietas . Vulgus Italicum Corallo latinania vocem integriorem servat, sive tamen Hispanicum Et Coral, sive Gallicum Du Coral , aut Corali Germanicum audiamus r facile unius linguae gnari, Ecaeteris Corallii nomen perceperimus. Iamdudum obrepit dissicillima quaestio non acquiescentis ingenii, qua ratione mutetur Corallium : in quo consistit obsequii facilitas, cum sub undis vivum contrectanti cedit: quomodo si nulla fit repente mutatio lapidis duritiem confestim induat . Velim hic liceret veterum labore si uir quem Theophrastus poterat non detrectata , cum praetexit quaestionis importunitatem , cujus non sollim apud posteros veniam meruisset: ed etiam inii mei gratiam: Nunc in tanta rorum caligine, tot excitatis opinionum mutuo se collidentium fluctibus , non possumus nisi per longos anfractus nos in veritatem insinuare. Ad quam prima nobis sternenda via est a Coralliorum differentiis, nE saepius cogamur in re ambigua evagari. Prisci tantum Corallium, quod rubet appellarunt, ut apparet ex praedictis sententiis r unde Mειλώζων, & dixerunt id, quod ad ruborem vergeret . Antipathes autem nominari scribit Dioscorides , quod inter Corallia tis ι ., censeri debet, diverso quidem aspectu . Est enim colore nigrum. Uerumia Antipathes quid fit. orixaΘὐι significatio non patet latius , quam Corallii, ut interpretati sumus, vel Gorgoniae . Nam ob colorem nemo dixerit, sed ob naturae vicissitudinem , cum lenis , obsequensque planta cito transit in asperam, atque conia tumacem, videri quid contrarium pati: unde nomen Antipathes . Quare Pli Q. nil idem esse , ex nomine fit verisimile, nam alioquin laxa descriptio, quam in trigesimo septimo suae historiae his complectitur: Antipathes nigra non transluiscet: sed addit certius experimentum si libet tentare , in lacte coctam facer hoc myrrhae simile. In decimo tertio ejusdem historiae Antipathes Isidis plo ca- Cap. 2s. mum vocasse secundum Iubam ex descriptione ipsius plures annotarunt. Neglexit tamen Plinius monere nos hujus in Antipathe sicut Corallii mentione memoriam renovavit, cum ipsum Gorgoniae nomine inter gemmas censet. Scribit illic circa Troglodytarum insulas fruticem in alto vocari Isidis plocamum, Corallio similem , sine foliis . Itaque praeter Corallium rubrum, Antipathes, quod Corallium nigrum posterior aetas vocavit, antiquos novisse constat. Item album quidam afirmant, & Plinium commemorata ajunt postremi libri capite D .n . eop.ra. undecimo, cum scribit, Dendritide alba defossa sub arbore, quae caedatur, securis aciem non hebetari. Fatear in nomine quid c me verisimile: & possiem comminisci ex Corallii historia, unde ea superstitio ad arbores facile caedendas inducta sit. Erunt tamen dubia haec , certioraque non nisi ex oraculo petenda. Nam contradicet aliquis, cur non id nominis inditum sit ex facultate, quam
a seripsit Plinius Quare non ex pictura quandoquidem Achates varii coloris non arbores solum , sed & nemora depingit, & inter Vis Muri ostendimus lapides sectos arbusculis insignes , quos Dendrophoros appellare volui. D Dendrite igitur non est hic contendendum. Siquidem album Corallium a nomiis
200쪽
Coralliorum variae ne veterum , ve I nominari, vel describi, quod plures recentiores tradunt, cer-U iς tum est, & invenitur sane rarum , si id esse intelligimus, quod materiae bonitate rubro ne utiquam cedit. Arabes quidam album agnoverunt: nam Aviccnna triplex enumerat. Sunt igitur totidem Corallii differentiae. Sed jam suum Seplasiae ostentant, & inter recentes plura ex antiquis genera congesserunt.
Hujusmodi igitur fieri potest divisio . Quaedam persecta, inquam, haberi Corallia r illa trifario colore sola ad ornatum expetita , & in medicinis praelat , de quibus nunc potissimum dicendum est ι deinde multa esse enormia, & dc- generantia , ut sunt pumicosa, albida, atque inquinata, & quae pharmacothecae venalia deponunt, quaeque vocantur truncus Corallites , spongia Corallites , lapis Corallites, & Coralliola r Tertio alia videri Corallii rudimenta,
qualia sunt, Isidis plocami, non Pliniani ab Antipathe nihil differentes, sed qui triplici perfecti Corallii specie minus CoralliZant duritie , & colore. Sunt
enim plus quam lignei, cornea, aut ossea duritie, nunquam omnino lapidei, colore intus diluto, quibus similes habendae sunt earum aliquae, quas Corallinas nostra aetas nominavit. De his omnibus quantum res exiget deinceps singillatim dicetur. Inter praecipua vero primum locum rubra capiunt, privatim quondam Corallia dicta . Eundem nanque tenent in medicina , atque ornatu: nigris, albisque frequentiora etiam proveniunt, praesertim in Europa. Plures quidem rubentium observantur differentiae, non tantum ex coloris saturitate ,
sed & in materia; in materiae compactione diversitas ; discrepatque in suo genere duritiei habilitas Praeterea ad sanitatem pariter ad decorem probatissimum judicant, quanto propius puniceo , extersum , aequabili concremento , quam ramosissimum. Contra negligunt pallidum, lapideum, aut scabrosum Iaxum
Quantunvis non deesset in nostro armario Corallii Sylva , ex qua duae arbusculae, vegeto colore, lubrico, ramorum crebritate , & magnitudino depromi potuissent ad statuendam Corallii effigiem : quia tamen pulcherrima sex palmas altitudine superans in praeclaris summorum Pontificum thecis esset, illius imaginem hic ante oculos habere lectori acceptum sit.
Desderatur Figura. Expiscandorum C Retibus autem Corallia occupantur, & evelluntur, ut Plinius ait aut r litorum ratio. aeri ferramento praeciduntur. Solent vero ji, qui Coralliis expiscandis incumbunt, primum explorare locum, quo ea caute adoriantur : deinde retia ex
funibus praegrandibus consecta plumbeisque glandibus praealligata, quo aequaliter ,& facilius subsidant, in mare ejiciunt, quae binis navibus inter se ex
diametro oppositis ita ducunt, ut fundum verrere, ac radere videantur : demum ea ad se vicissim summa vi attrahunt, donec simul navibus coeant: unde Corallia radicitus evellunt; verum saepius labore iterato opus est ante quam ,
fortuna laborem sequatur. Quia vero accidit, ut inter piscandum Corallia quaedam negligantur, comminuta scilicet, ac violata , si post aliquot menses ad eundem locum redeant, ipsa ante neglecta , fragilia, putida , teredinibus veluti erosa , atque colore suo vivido privata reperiunt. Hoc, quod squalidiusculum atque inquinatum subsequitur, a nonnullis pseudocorallium perperam vocatur; nam etsi stipite sit crassore, & materia magis fungosa , multisque acetabulis referta , figura tamen substantia, &eolore albo Corallio ferE aequiparatur . Cujus mihi copiam fecit Illustrissimus Ioannes Georgius Caesarinus , donec rudiori pictura excipere
Dees Figura. m. . ' ' Rh η ' Nascitur Corallium pluribus in locis, ut juxta Orchadas insulas septentrionales, & in mari Persico, ac rubro. In infero nostro mari etiam reperitur circa