장음표시 사용
421쪽
longior , cferis contractior . in his captare risum natura libuit, tales effin- gendo, quales cognomina muttis indidere flaccorum: & alias acuta alia uanis LMIum summitate desinentes, quas in homine Midae, aut asininas dicimus . Si fuerit in rugis deseetias, concharum testis similiores videbuatur, his praest
tim, qui hoc tuadis genus ignoravςrint. '
C A P. LXXVI. No Mam forma , quam praesens auxilium longε, Iatεque divulgatum Ia
pillis istis nomen invenit. Quos, si quae in oculos sordes inciderint, inmul ac ipsis Immittuntur, di sto citius egerere vulgus astruit. Idcirco nomine commendant Sanctae Luciae lapides vocitantes. Minusculis fabis pares , sunt,
ovata forma, duplici 'ciet una ad marFinem aequali planitie brevia caudae
volumina sinuat, quam tenues in eireuitu sequuntur striae r alteram eavam, &aniquam reddunt aversae glomerationis vestigia . Candicant & in cinereo co-ιOIe quidam rusescunt. Qui ad nos attulerunt ajunt inveniri ad Arbiae flumen prope Coroncinam locum ita dictum in agrct Senensi. Nos ejusdem generis csse putamus cum umbilicis marinis, quos in sexto Armario locavim. . ooIa in magnitudine diversitas est. Itaque hi fluviales dici positat.
C Α P. LXXVI I. Non dubito quin procul abigae, quisquis paulo est humanior istos natuis
rae detractores, oderitque profanum vulgus, & arceat, ut inquit Hor tius ; Uolunt illi quicquid a natura admirabile producitur forma insolita , &Earum rerum, quarum usus est aemula; ex eis in lapidem conversum esse ridenda certe metamorphosi. Nec vident difficilius esse illius causam investigar , cum omnes ignorent, quam simpliciter hanc fictionem naturae ingenio tribuere a quasi etiam non plura alia hujusmodi in reconditis terrae visceribus se maverit ; incluseritque r nonnulla saxis in intimis montibus, ut impingi non possit eo casu devenisse . Scimus quae de amnibus narrantur miracula, & quae vera esse oculis didicimus, non inficias imus, quorum plurima etiam ex ipsa ι ratione deduximus. Sunt cnim plura naturae ludicra, ut saepius dictum est, in
quorum catalogo istos lapides recensemus: quibus digitatae plantae figurata Schi
422쪽
Schizopodum nomen fecit. Pedis forma planior est, quadrupedum i Vola quibusdam latior, aliis longior, & in crassitie differentia est . Accedit extremitas minutis veluti discreta digitis, quinis plerunque retortis, ut inhumano pede, convenienti saepe proportione. Externa etiam scabrities exiccatam cutem assimulat, & melius adjecta, ut in quibusdam nigritie, in cinereo, ac
colore eroceo, velut enorescente. Sunt alii candidiores. Planta intus divisa est, vel interjecta molliori materia facili separabilis, quasi cum carne aruerit cutis exentcratis ossibus. Color ibi corneus, ligneus, vel dilutior. Inveniuntur temere in Hetruriae campis, ac complures prope Romam reperti sunt: qui cum a pluribus habeantur, verbum amplius quam volebam addere perversa aliquorum opinione coactus sum. N O T AE .
Sehiropodes dicii sunt a Mereato a verbo seisia re pes . HIs haud absimiles Aldro-vandus Chiritas appellae a manuum similitudine . Huiusmodi lapides interne etiam cothpinguntur tanquam ex virgarum inter se cohaerentium fasciculis , quae in extremitate ab invicem nonnihil seeedentes protuberant disitorum specie , ut nos ob servavimus . inae quidem figura .rtuito facta videtur ex humore lapiuescente quasi propinquis, ac invicem nexis stillicidiis fluente , quemadmodum etiam sta iactitas variis larinis concreicere
IN vet Ni Tu R. in auri metallis Si I ex , auro & ipse dives , sed non admodum frequens, qualem nos Romae vidimus ex India delatum ad Hieronymum Cleulum publicanum divitem,quem gemmas omne genus undecunque magnis sumptibus colligere delectabat. Ab co Silicis iconem, quam videtis extorsimus , tres auri uncias in se continentis , lepido, argutoque emblemate admonens in illis venis uos aurum rimari, unde ignem alias quaeri inus.
423쪽
SILEX AVR EVSHujusmodi tres alios, magnitudine tantum dissimiIes, unum etiam totum fermὸ aureum nune habemus, quibus me oneravit inter alias suae benevolentiae significationes Andreas Battorius Cardinalis, Stephani Regis Poloniae ex fratre nepos, in quo humanitas cum stemmate decertat, nec minorem ex animi dotibus, cultuque, quam ex generositate Christianae Reipub. spem concipere debet. Major silex quindecim uncias excedit, alter odio, in quo rara , apparent lapidis vestigia, tertius septem aequat. Silicis color communis cinereo flavescit auro vermiculatus, & ut in texturae genere aliis undulatim, aliis crispatim illitus, nonnullis parcius, quidam auro rudes.
ALLarus est etiam ad me hic silex, quem ut facililis cognoscatur hic pingendum curavi, is ex pluribus partim minutis, partim grandioribus, Ia- SILEX MULTIPLEX OCVLATUS pillis est compactus, & veluti multis oculis distinctus graeci magis acc*mmodato, quam nos nomine appellarent. Itali Arreciam vocant; qui
424쪽
undequaque est cinereus, hinc vero , atque hinc inter se conserti, & veluti glutine coagmentati lapilli cernuntur,quorum alii colore sanguineo,alii ruso alii fusco, & nigro, alii pallido, croceo alii conspiciuntur i ii etiam figura dis ferunt, nam rotunda, oblonga, rectis, aut curvis lineis circumscribuntur, harum pleraeque omnes in extremis oris sunt nigrae. Mirifice totus silex nitet, &cum duritie Achatem superet, potest gemmis adnumerari. Huc accedit quod quibusdam h partibus collucet. Inventu est difficilis, rarissimumque dicero possis, quandoquidem talem non saepe reperi, quanuis multi quotidie ad me sint delati, ipseque multorum descriptionem legerim , in iisque vestigandis ut verum fatear curiosior quam sat est fuerim, vetustissimorumque aedificiorum monumenta, lapidicinarumque abstrusos specus fuerim rimatus. Reperistus fuit hic inter ruinas aedificiorum montis Aventini.
425쪽
Eumeces lapis literatus , sive
q. Dendrophythus, Dendrophorus, Daphnia, lapis palmatus . s. Barbarus, Smilaces, Cissites, Narci L. sites, Zoronisios. 6. Lepidotes, Echites, Chelidonia . 7. Hieracites , Geranites , Perdicites, Icterias. 8. Meliboci Spinus. 9. Dactylus Idaeus .
II. Lapides caeteri e nidis avium Aspitates , Cirrites, Coracia . I a. Paeanites , sive Gemonis . II. Aciculatus , sive Aculeoserus. Iq. ovum Anguinum . I s. ombria. I 6. Brontia . II. Edita nubibus, serrum , lapides , bola,& pluviae portenta. I 8. Pentexoche, seu Mespileus.1 9. Ceraunia cuneata quae Sotaci.
xl. Nummus Siliceus. 22. Nummus diabolicus, sive pyritoides.
a . Ammonis cornu lapideum , &c. as. Stelechites. 26. Osteocollus .a7. Stelechites tertius.
28. Stiriae lapideae , calculi Tiburtini. 29. Lapis Sarnius. 3o. Fungus Glaphyrus , & Columellae
Phausiae 3 I. Poecilol permos , Sitophorus, Cenchrites Meconites .
32. Pisolithos. 33. Lapis Judaicus.
34. Trochites, & Entrochus. 3s. Pentacrinos , & Encrinos . 36. Asteriscos , & Enastros Rhombites . 37. Echites floridus, vel species prima Cryptopetrae ; sive Cucurbites . 38. Echinites stellatus, sive monostroites, vel Cryptopetrae species altera. 39. Cancer lapideus. o. Ammonites . i. Conchites Pausaniae . 42. Conchites laevis . 3. Conchites striatus , & Clenites. q. Conchites lunatus. s. Ostracites Chrysites. 6. Ostracites alter. 7. Ceramites . 8. Porphyroides, & Muriciles . 49. Strombites , Ze Nerites .so. Cochlea lapidea. II. Buccinum lapideum. 3 a. Dentale.
3 3. Myites . de Myscites . sq. Tellinites, dc Chemites, onychites,& alii. 3. Lapis auricularis. 36. Umbilicus lapideus, sive ocularis
lapis . 37. Nonoceralites. 38. Elaphoceralites, 39. onychites. 6o. Glossopetrae. 6 i. Ossa lapidea. 62. En cardia.
6 3. Enorchis. 6 . Lapides digitati. 6s, Sphaericus lapis. 66. Haemisphaericus lapis . 6 . Silex aureus . 68. Silex multiplex.
426쪽
Sequitur Approbatio, atque imprimendi facultas tunc temporis sacri Palatii Aposolici Magistri. LEgi hunc Librum, & nihil in eo reperi bonis
moribus, & fidei contrarium quantum judicio meo assequi potui.
Ira est Franciscus Lamata Doctor THOL
Imprimatur cum suprascripta attesatione, est non
Fr. Bartholomaeus de Miranda sacri Palatii
427쪽
ARmarium x in quo Saxa , Lapidea facta continebantur , ut videre licet, in inTAIIorimcn Figura, cujus Tabula initio Libri detineata exbibetur, desideratur: quod quidem a MixcATo non fuisse absolutum exinde colligi potest, quod edendi bujus operis facultas legitur
in sine Armarii M. unde intelligitur, novem tantum Armaria ad edem dum apud Auctorem parata extitisse , ideoque ea tantum sacri Palatii tunc temporis Musro examinanda exhibuisset atque dum Liber excud retur caetera, ut sepe sit, perficere in animo habuisse. Summa enim a bibita diligentia, nihil aliud reperire potuimus, praeter fragmentum Ammarii de Marmoribus, quod separatum a ceteris in libello angustioricharta exarato, inventum est, quodque non XI. ut in praefata TMula,
429쪽
AP in Es magna corporis mole, & aequabili substantia provenientes, ut expoliti nitorem concipiant, Marmora vocJntur; non a viriditate, . sicut Isidorus scribit se quae nihil pertinet. ad originem uocis , & paucis marmoribus , iisque non solis convenit: sed a nativa dictione Graeca-, qua nitor omnium peculiaris indicatur. Definitionem marmoris etiam Isidorus ille minus idoneam constituit , una ex parte nimis coercens eam, ex altera latiorem permittens: lapides enim eximios , qui maculis, & coloribus , commendantur , ait dici marmora, cum species marmorum complures unius coloris. , nullisque maculis variatae
conspiciantur r sed E diverso gemmae , inter lapides eximios praecipuE, maculis coloribus probentur : ita ut has, quaavis alienas , definitio marinmoris comprehendat i illas vero, tametsi proprias, eadem definitio marmoris excludat. Multo cautius igitur Georgius Agricola, & alii recentiores eum secuti, universam marmoris naturam circumscribunt magnitudine corporis s& nitore, quibus Iulius Scaliger apponi voluit alias qualitates du*s, dilri'tiam , & aequabilitatem : sed earum altera; parum commoda , redundat etiam altera r nam aequabilitas in marmore non aliud existimari debet, quam nitor, ut dici solet, potentia existens , qui artificis opera in actum producitur : & duritia , quae summa reperitur in gemmis marmori ne quidem proxima conceditur omnino : aliis nanque generibus lapidum communicatur , ut idio morphis , saxis, silicibus , quorum aliqui duritiam marmoris exaequant, nonnulli etiam superant. Verum nitor, qui marmoribus, gemismis , fluoribus, aliisque multis attribuitur , in primis omnia saxa , & asperioris substantiae lapides, qui poliendo minus apti sunt, removet a definitione marmoris r deinde corporis magnitudo, quae his convenit, vicissim gemmas , fluores, & alios omnes aequioris substantiae lapides , ab eadem definitione separat t ita hae solae qualitates duae, magnitudo corporis , & nitor, simul acceptae justum definitionis ambitum conficiunt . Et nitor quidem in marmor peculiaris tutelligi potest diversus ab eo, qui spectatur in gemmis , & fluori bus r nam effulget aerior, atque illustrior in gemmis, in marmore multo remissior, in fluoribus etiam evanidius, liquidior tamen, quam in marmor . Caeteris lapidibus si quis contingit nitor, ille ratione substantiae existimatur, velut in Idio morphis, vel alia proprietate insignitis lapidibus, vel corporibus animantium innatis, aliqui marmoream, aliqui siliceam, nonnulli gemmeam, aliam alii substantiam praeferunt . Silices vcrh quicunque nitore excellunt, generi marmorum inseruntur : siquidem magnitudine corporis medii videntur inter gemmas , & marmora, quemadmodum & fluores . Gemmae quidem grandes reperiuntur, sed earum summa magnitudo rarius gradum attingit, quo
oru num DF.i6. Etymologia. Gest Ius Atruola de natura 'stilium lib. . Ptilius Maliter de Subtilitate Exercit.
430쪽
Narmora a gemmis quo infima post haberi inter marmora . . QuarE accidit in hoc naturae confiia RQ dist φροδες nio, ut gemmantes lapides, & magnitudinem gemmae convenientem excede
tes in qua nitor gemmeus quoque deficit ad genus marmorum declinent,sicut onyx, Smaragdites , & qui novo debet appellari nomine , Iaspites . Qua vice
versa, contingit etiam, ut marmora mole exigua,& insigni praedita nitore, vel eximiae partes e grandi marmore dijsectae, gemmarum existimationem cons quantur, sicut Alabastrites, Arabica exhebenum aliter dicta, Eurotias, Lysim chus, Eusebes , Meroctes , quorum ratio posterius demonstrabitur.
Multi post Mereatum Marmorum historiain attigerunt, Boetius nimirum , Aldrovandus , vvormius, Langius , aliique, qui de Lapidibus feribere aegressi iunt. Verum super hac re egreste prae cunctis operam suam colloeavit toties laudatus Iliaastrissimus Strorra, qui tum ex diligenti obseris vatione Infinitorum pene Marmorum generum, quae in ipsius instructissimo Μuseo spectantur , tum ex multiplici eruditione multa collerit, quibus hane naturalis historiae partem mirifice illustratam iri arbitramur , siquidem haud commimirum speramus Alictorem humanissimum , ut opus tam eximium diutius in propriis scriniis delitestat, ae publicae literarum luci , maximaeque studiosorum utilitati invidente sortuna eripiatur.
stantia. A eomposition νpartium
DIsrERENTIAE marmorum aliae oriuntur a substantiae temperamento, aliae a compositione partium , nonnullae a magnitudine corporis , qua gignuntur , quaedam a duritia, quaedam a nitore, sed plures a colore, a speciomacularum, & locis natalibus. Substantiae temperamentum duplici ratione differentiam essicit: una ratio est, quoniam alia marmorum genera crassiorein, rudioremque continent sub stantiam , alia tenuiorem, atque concinniorem, ut etiam ex iis quaedam transluceant, sicut Alabastrum , onyx, Phengites e qua ratione primum nobili marmorum genera discerni possunt a vilioribus, antequam poliuntur. Alter2 ratio est, quod marmora quaedam per universum corpus unam exhibent , eandemque substantiam , ut Parium , Lunense, Thasium, Luculleum, Porphyrites ; quaedam vero substantiam variant, & modo venis perstringuntur,modo scrupis, segmentisque a corpore continente plurimum diversis consertantur , ut Synnadicum marmor, Hymettium, & Proconnesium. Compositio partium disserentiam habet, clim in aliis marmoribus, cumstae partes corporis, uno & perpetuo tenore continuantur, in aliis vero minimE , sed ipsa vel meatibus venarum insinuatis corpori distinguuntur, ut Hierapolitanum,& Lybicum, & interdum Numidicum e vel coagmentatione crustarum, ut Deucalium, & Carystium, quod ideo vulgus ab involuto cae parum complexu similitudinem ducens caepollinum appellat: vel scrupulis, inquam, segmentisque distinguuntur, ipsorum corpori sic insertis ; ut dissecta marmora iis incrustari videantur, sicut Claudianum, Proconnesium, & quod vulgo Septibassium vocant, aliaque his similia , quae artifices marmorarii, uno nomine Breceias nuncupant, Latinh vero silices asaroticos appellasse videtur Angelus Politianus,eorum similitudinem referens ad genus pavimenti variegati asarotum Graecis dictum , sed eadem nominare segmentata marmora convenientius huic Ioco visum est : vel postremo crebris minutarum partium interpunctionibus distinguuntur, ut Syenites , & Ophitis genera, quae communi nomine 1 mammorariis vocantur Granita , quasi multis veluti granis in corpus unum redactis
compingantur. Magnitudo corporis etiam ex natura marmoris differentiam affert, cum enim multa promoveantur ad tantam corporis vastitatem , ut molibus quantis libet excidendis eorum fodinae lassiciant; tamen aliqua magnitudinem