L. Caelii Lactantii Firmiani Carmina omnia, recensuit, variantibus lectionibus, annotationibus, castigationibus, ac dissertationibus illustravit Fr. Eduardus a S. Xaverio C. E

발행: 1759년

분량: 285페이지

출처: archive.org

분류: 시와 노래

111쪽

q. De lacrymis , O pro lacrymis mea. coepit oris . a. Ex oculis fluxit sed nune ex arbore uas ore 3. Laιus bonor frondis et trisis sed imago doloris.

NOTAE, ET CASTIGATIONES.i De lacomis , pro lacrymis : Sic cum vetuis stis Codicibus lego , non ut alii per lacrymas . Nam ad Smyrnae , seu Mirrhae, Cinyrae Assyriorum Regis , & Cenchreidis filiae fabulam alludens Poeta, quam in Myrrhae arborem mutaram , Ovidius Lib.x. intam. Fab. I x. , & Hygin. Fab. LVIII. , EP cL reserunt, bene de Lacrymis , σ pro lacrymis, dixit Iioece ex aromatibus unum , suam habere originem ;Venus enim miserata flentis puellae, eam in speciem arboris . myrrha manantis, convertisse. dicitur. Unde Ovidius , ubi supra , ait ruua quamquam amisit veteres eum corpore sensus Flet tamen i σ tepida manant ex arbore guttae . M honor lacrymis i stillataque corpore Myrrha P omen herile tenet &c. 2 Sed nunc ex arbore nascor e De qua Plin. Lib. NII. cap.xv. plura refert, inter quae id falsum , quod e thuris arbore eam profluere nonnulli dixerunt ;est enim specie dillincta , ut bene idem author advertit .

3 Laetus bonor frondis: Myrrham folia oleae fere similia, etsi crispa . & aculeata habere , nonnullid j xerunt: aptius tamen alii eadem iunipero , spinis horriis

112쪽

horridae magis accedere iudicarunt ; ideoque poenitentia, atque passonis symbolum hanc arborem conis siluerunt; unde apte poeta noster subdit .i; Tristis sed imago doloris. Scilicet propter spinas,& amaritiem Hinc v. Beda ad illud Cant cantic. i. 13. Fasciculus Myrrha dilactus meus mihi Sc. ait: ,γrrha es quantum est medendis infirmitatibus fatu-hris, tantum gustu amara. Et S.Bernard. ibidem serm. XLIII. Urrha amara res, dura, O aspera tribulationem significat . . . . Erit quandoque nobis ingens cumvistus glρria , qui modo est fasciculus 3wrrhae .

I. Istens ego sum magnus, populis cognatus Eois . a. 2 unc ego per partes in corpora multa recessi: 3. 2, ee remeant . ires ; sed formae gratia mansit .

NOTAE, ET CASTIGATIONES.

I Dens ego sum magnus et Duos quidem plephanto Prominent exserti dentes, quos aliqui cornua appel- Iant teste AEliano Lib. I v. cap. xxx I. de Vat. Animis ab a I iis vero juba eornea unusquisque dicitur: Herois dolus in Thalia dentem appellat utriimque ; revera tamen & dens, & cornu dici potest , quum vices gerat utriusque . Non credas tamen Omne opus , quod ex ebore factum dicitur, ex hac solummodo Elephanistis parte esse fabricatum , Plinio quippe teste Lib. viii.

113쪽

Lactantia

cap. III. Ossa etiam in laminas secarι coepere penuria. Benim rara amplitudo iam dentium praterquam in India reperitur . Hinc Virgil. Georg. III. vers. 26. δε-tidum Elephantum dixit. I Topulis cognatus Eois . Scilicet et natus prope montem , qui Euos dicitur in Arabia, sumiturque pro oriente . Unde Propertius Lib. II. . III. vers.qq. Sise illam Hesperiis , fite illam ostendet Eois . Cognatus autem populis illuc degentibus , eo sensi dicitur, quo Ovidius I. Metam. ailr caelum telluri cognatum . I. E. semul una natum . Non enim extra orientales terras Elephanti nascuntur. a In corpora multa recessi. Nam in laminas multas, facile ductiles secatur , quae deinde plurimos habent usus , formasque recipiunt. 3 Forma gratia mansit . Set licet Candor . Unde Ovidius Lib. III. ex Ponto Epissi I. vers. Io 8. Sed neque mutatur nigra pice lacteus humor , Vec quod erat eandens iis terebinthus Ebur . Quamquam verum etiam sit , quod huiusnodi lamianae post longum temporis intervallum flavum primum delade sub rubicundum colorem contrahunt r& hine Jerem. Thren. Iv. vers. 7. habetur de Nagaraeis Rubicundiores ebore aiatiq.o .

r. Herba fui quondam viridi de gramine terrae , a. Sed ehabbis duro mollis praecisa metallo 3. Mole premor propria, tecto conesus sub alto . Nom

114쪽

Noy E, ET CASTIGATIONES.

I Herba fui quondam . Foenum , Herba in pratis notissima , sic dictum , quod sine cura , vel facillima ,

ac minimi impendii, ut ait Plin. L: xvi I I.Cap. II VII Io foenuS non modicum praebeat, teste Sypontino ex Festo.

a Fraessa metallor Settieet falce ex chalybe ; quae . tamen non omnibus eadem semper fuit nationibus , nam Italis , Plinii tempore, brevis erat, ae vel in te e epres quoque tractabilis . Gallis vero latifundia majoris compendii, qua medias eaedunt berbas, brevioresque praetereunt; illius falcis instar , quat, Saturno , &Tempori fictores dant prae manibus in eorum simulachris , quales etiam nunc nostri adhibent coloni , ligneis manubriis ita instructas, ut facile erecto corpore, si velint, eas pertractent. Columet. Lib.ILe.xvIII. Ferramentum Reniseear Al. Renicesis, appellavit . 3 Mole premor propria; Colum. ubi supra docet, quo modo in manipulos , & metas extrui debeat, easique in angustissimos vertices exacui, ne a pluvia De

num offendatur, di subdite qua etiam si non sint, ηο alienum est praedictas metas facere , ut si quia b

mor herbis inest , exudet. atque exquoquatur in acerris. 3 Tetto conclusa sub alto . Idem Colum. ibidem rTrudentes agricolae quamois jam illatum tecto , non a te componunt, quam per paucos dies temere congestum,

isse concoqui, o defervescere paἔιantur .

115쪽

r. Ambo sumus lapides ; una sumus ambo latenus. a. suam piger est unus , tantum non est piger alter. Hic manet immotus non desinit ille moveri .

NOTAE, ET CASTIGATIONES.

r una fumus ambo taeentes e De lapidibus molaribus , quibus frumentum , & legumina teruntur , hoc aenigma intelligendum ess ; nam alii non una simul iacent, sicuti in mola olearia , quae apud nos est in usu ; in hac enim iacenti lapidi lapidea item rota erecta imminet, di duplici motu circumvolvitur ab Axe pendula a uvam piger . . . . tantum &e. Scilicet quantum tantum . Terentius in mora AE .III. Sc. IV. Vers. 3., Hercle, Parmeno Cerbis diei potest Tantum , quam re ipsa navigare incomodum est . 3 Hic manet immotus i ordine inverso de iisdem lapidibus nunc loquitur, ut Ovidius Trist. Lib. II.

vers. 23.

Quocumque albicitur . nihil est nsi pontus, O aer, Fluctibus hie tumidus , nubibus ille miuax . Nec ab hac dieendi ratione Cicero abhorruit ; nam de Senect. cap.x I x. Senex , ait: Ergo meliore conditione , quam adolescens , quum id , quod ille sperat , hie jam consecutus est . Ille vult diu Civere , hie diu τixit. Ut apte heic notaverat Fleum annus . LII. FA

116쪽

FARINA .

I. Inter saxa fui, qua me contr:ta premebant et a. pix totis eollisa medullis r3. Et nunc forma mibi minor est ; sed copia maior .

NOTAE, ET CASTIGATIONES.I me eontrita premebgnt: Non solum fruis mentum teritur sub mola; sed etiam ipsa farina , quae in partes minores minoribus & ipsa frangitur, quo magis molares lapides sensim illam comprimunt; nam in figuram eoni lapides illi ita formati sint, ut rota teres a centro in medium coni, ubi primum frangitur frumentum , illud pellat , eodemque impetu farinam ibi existentem trudat ad margines ; & tam illud , quam ista ita compelluntur , ut virtutem centrifugam habere videantur dum continuo per planum inclinatum recta descendunt , successivo pondere semper magis attrita , quousque in pulverem minutissimum tenuata , e marginibus farina in receptaculum dimittitur ; quod prolixius exponere mihi placuit, ut appareat quam exacte , ac vere di-Xerit, Lactantiust qua me eontrita premebant a in tamen collisa totis medullis Oix engi. 3 Forma mihi minor est, sed copia major . Huiusce paradoxi ratio ea est , quia quum tam frumenti , quam farinae acervus , aethere , & aere , vi elastica praeditis , pervadatur , quo minores. sunt particulae acervatim decidentes , eo minus' illa vis comprimitur ἔ ideoque quum farinae corpuscula mi- Lact.SIN. G nora,

117쪽

nora , ae leviora sint frumenti granis , mirum non est, si spatium occupet maius ea farinae quantitas , quae antequam tereretur frumentum , a minori continebatur . Corpora enim huiusmodi & cogi in arctum possunt , ii qui inest aer extrudatur , simulque augeri eo rursus ingrediente, vel sese per innatam elasticitatem expandente.

a. Nola toro iungi . quamvis plaeet esse maritam. a. Nolo virum ilhalamo , per me mea nata propago est . 3. 2 οιο sepulchra pati, seis me submergere terra .

NOTAE, ET CASTIGATIONES.

a QMammis plaeet esse maritam . Idem ac maritatam . Vide ad Lib.L cap.x I. I eic interea adve te quam bene Ciceronis praecepta adimpleverit Laqctantius noster ; Cicero enim Lib. lII. de Oratore , ait i sumpta re simili, Cerba ejus rei propria deinceps tu rem aliam .... tranferuntur . Es hoe magnum ΦΥΠamentum orationis , in quo obseuritas fugiendo est . Etenim ex hoc genere fiunt ea, qua dicuntur σπου- mata. Ouum ergo nil frequentius Oratoribus , atque Poetis , quam dicere . vites arboribus esse nuptas , egregie ludit Pqeta noster hoc , εἰ sequenti carmine quum viti maritum tribuat; sed thalamis illam excludat ; Arbore quippe vitis o ius habet , ut pondus sui Retus iustineat; non autem ut concipiat. ,

118쪽

- a Ter me mea nata propago est. De vitium pro. paginibus vide Authores de re Rustica agentes , qui nuper curante Gelaero e typis Lipsianis prodiere

eum notis variorum p . . t

3 2 olo sepulchrum pati. Sive vitis malleolus , sive viviradix poni dc beat, numquam tota sepelitur. sed pars eius altera saltem eum duabus gemmis suis Pra terram eminere debet. Vide Authores supra laudatos , dc praecipue Colum. a Lib. III. ad V.

L I V, HAMUS,

x. Exiguum eorpus, flexu mucroeis aduneum, a. Fallaces escas medio circumfero suctu . 3. Blandior , ut noceam: morti pramitto saginam.

NOTAE , ET CASTIGATIONES .

I Flexu mueronis aduncum x ovid. Lib. XIII. Metam. p. 934. In aduncsts egerat hamor, a Fallaces escas . Idem e Ponto Lib. II. El. VII.

vers. 9.

Qui semel est iasus fallaei psis ab bamo .

3 Morti praemitto farinam . Inter opera , quae perperam tributa fuerunt S.Cypriano illud etiam est quod expositio in SImbolum inscribitur, ubi cap.xv II. haec leguntur e Sicati hamum esca conseptum, β piscis rapiat , non solum escam cum hamo remo

119쪽

Lactantia

eitur ; ita Er is , qui habebat mortis imperium, rapvit quidem in mortem corpus besu, non sensiens in eo hamum disinitatis ines ιm ; sed ubi devoravit. 'haesit ipse continuo , ω disruptis inferni claustris: velut de profundo tractus , traditur , ut esca ceteris fiat . Duae mihi semper tam frigida visa sunt , ut quamvis nullum aliud suppeteret argumentum, Prop. ter ea dumtaxat spuriit m esse eloquentissimi Patris opus illud , iudicatsem .

r. roua sed exilis tenui producta l. metalis . a. 'milia dueo levi comitantia vincula ferro , . 3. Et faelem tam , O nexum reddo solutis .

NOTAE, ET CASTIGATIONES.

r nnui producta metallo Iterum 'hele metallum pro Calybe usurpat Poeta, sicut in aenigmate quinquagesimo ad Virgilii imitationem , qui aen. x. P. I Tq. dixit:. . . . . . Inexhaustis Chalybum generosa metallis . a Mollia duco . . . . comitantia Cincula a Scilicet sta , quibus vestes , & panni connectuntur, sarciun

turque .

3 Et faciem usisi Scilicet eum fractum resarcit 3 Et nexum solutis: Scit icet quum dissoluta iterum eonnectit, vel primum iungit. LVI.CA-

120쪽

CALIGA.

f. Maior e fam longe quondam dum vita reduEbat et a. sed nune exanimis, lacerata , ligata , revulsa . E. Dedita sum terra ; ιμmulo sed condita non sum .

NOTAE, ET CASTIGATIONES.

I Dum vita manebat . Hoeee aenlyma de tinnexplicat Heum. sed satis inepte, ut intra magis con stabit . Idem testatur quod in primo Ms. Cod. Λnsieano hoe aenigma inscribitur de Ficone , quod erat Soeci Monachalis genus ex du-Fresnio . Nos pro eius lemmate ubique vidimus inseriptum sicuti exhi- hemus . To autem et dum Sila manebat major eram intelligi debet de pelle, ex qua caligae fieri e Deverunt , quae non solum pedem ; sed etiam ti-hiam vestiebant militum , qui ab illis caligati dicebantur apud Sueton. Lib.II. cap.xxv. Lib. III. cap. M.

Lib. VIII. cap.VII.

a Laeerata . Pelles, & coria animalium pluri-hux modis laceranda sunt , ut ad usum pararentur ealigarum . a Litata et Caligae quippe loris ligabantur, ne exciderent , di impedimento egent in itinere , ac expeditionibus mi Iitaribus . . a Revulsa . Scilicet quum e pedibus deponebantur caligae , eodem sensu, quo Cicero dixit: revelle. re sincula in oratione pro Cecinna . -' . G s redi.

SEARCH

MENU NAVIGATION