L. Caelii Lactantii Firmiani Carmina omnia, recensuit, variantibus lectionibus, annotationibus, castigationibus, ac dissertationibus illustravit Fr. Eduardus a S. Xaverio C. E

발행: 1759년

분량: 285페이지

출처: archive.org

분류: 시와 노래

131쪽

Luctantia .

a Aera per medium τοlueris et Ovid. ubi supra diram Colucri ferro dc ς' . - - . Vullo mittente revertor. Si sursum iaculum mittatur , suo tandem ponde se in mittentem revertiis

tur . .

LXV.

I. De pecudis dorso pecudes ego terreo eunctas ρObsequio euens moderari, lege doloris , 3. Vsc volo contemni; sed contra nolo nocere .

NOTAE, ET CASTIGATIONES.

I Pecudes ego terreo cunctas. Flagello coriaceo , seu etiam virga , quae in morem sonet flagelli, pecudes, id est omne animal, quod sub hominis imperio terrae pabulo nutritur, monendas esse, pastores doceqt . De bobus Colum. Lib. II. cap. I. ubi num. 22. ait. Plus enim queunt pecudes collo, O pectore eonari,ssuam cornibus num. 26. subdit . Numquam stimulo lacesset juvencum , quod retractantem , calcitrosumque eum reddit; sonnumquam tamen admoneat flagello . Et Mart. Lib.x IV. 33.

Proficies nihil, hoe eedas lieet usque flagello, Si tibi purpureo de grece eurrit aquus .a Obsequio cogensi Scilicet ad obsequendum Ovid. de Arte Lib.II. pag. Α - Flectitur Obsequio curvatus ab arbore ramus se

132쪽

Obsequio tranautur aqua et 3 Volo nocere: Hoc intercedere debet discrimen inter carnificem, & praeeeptorem, quod ille flagellat, ut noceat a nec curat de contemptu, hic vero flageliat , ut juvet, di verberando decorem servat .

i. cornibus apta ea vis, tereti perlucida gyro, a. Lumen habens intus , diurni 0deris instar ;Noctibus in mediis faciem non perdo dierum

NOTAE , ET CASTIGATIONES.

r cornibus apta ea-.Duplex Laternae genus apud antiquos fuisse Martialis ostendit Lib. xiv. 6o. Ubi de laterna ex vesica ait: cornea β non sum, numquid sum fusior 3 aut me Vesicam, contra , qui venit, esse putat pHeie tamen per cornibns cavis potius intelligerem gyrum illum tabulorum piramidalium inversorum, per quos fumum laterna emittit in parte superiori, ex qua teres vertitur, fit perlucida , seu ad libitum obscura . 1 Perlucida, seu pellucida , id est, corpus, per quod lumen transire potest . non turbato in ipso cor-Pore, m'tu umitii rectilineo . a Diurni Dderis instar. sic restituo ex no stro Μs. H Cod.

133쪽

Θmpossum . NOTAE, ET CASTIGATIONES.

x Teroic0r penitus t Id est a undique . & in omni quacumque parte sum perspicuus; specular enim lapis est diapbanus , qui teste Plinio Lib. xxxv I.

cap. IXI . , S Seneca Epist, M. in laminas secatur, quibus si fenestrae muniantur , lumen eas facile permeans , totum illustrat cubile . In templo Urbevetano , opere suo satis noto , adhuc perseverat lapis iste i stilieet in fenestris illius. a Intra mea membra meantes e Quemadmodum ab omni puncto visibili, radii procedunt ad fundum oculorum nostrorum, ubi similitudinem obieeti producunt; sic ex oculis nostris radii procedunt, qui in speculum praepositum impingunt, quum pertransire nequeant, impediti a corpore opaco. In speςulari autem , dc in omni corpore diaphano, quum nullum adsit impedimentum', liberi utrique transeunt, corpus illud meantes ; quod quidem Lactantio felicius Neurioni na philosophia , aut potius Optica non explicasset . 3 Nec me transis reservius ad illud Virgilii Lib.I. P. I 26. Et qua vectus Abas, in qua Mandevus Aletes,

Vicit Dems r. Ait i mems duas res significat . aut tempus , sive vim venti. Lactantius heic in seςunda acceptione loquitur; nam lapides speculares byems quodammodo pransit in prima acceptione i non autem in secunda .

134쪽

L X U I I I. SPECULUM.

t. NuID mihi eerta est , nulla est peregrina figura ia. Fulgor ιnest intus , radiante luce coruscus , Qui nihil ostendit, nisi quidquid viderit ante.

NOTAE . ET CASTIGATIONES .

i Vulla mibi certa est &c. Speculum cuiuscum que figurae fieri potest , . cuiustumque rei imago ab eo repraesentari debet; ideoque nec certa , nec pere grina unquam erit figura aliqua , quae speculo tribuatur , vel reddatur ab illo . a Fulgor inest inins: Radii Lucis totam speculi superficiem pervadunt, & ab opacitate corporis adiecti repercutitur, quum ultra medium aptum , per quod transeat, non detur ἔ & tunc speculum , radiante luee , fit corψcans , coruscul et utroque enim modo

diei potest . 3 quidquid miderit ante Al. nisi si quod Uderit &c. Speculum nullam praeseserre potest imaginem,'u nullum elidem pr ponatur obiectum visibile .

r. Lex bona dicendi, lex sum quoque bona taeendi . a. 'us avida lingua, finis sine sine loquendi. a. i aflucor, dum verba fluunt, ut lingua quiescat . NOTAE

135쪽

NOTAE , ET CASTIGATIONEI .

I Lex bona dieendi . oratoribus causas forenses acturis praescribebatur a Iudicibus tempus dicendi . quod Clepsydris metiebatur . Cicer. Lib. III. de Or ror. Non declamator aliquis ad clepodram latrare docuerat, & Martialis lib. v I. Epig. xlxv. a Feptem clepodras magna tibi Φoee petenti Arbiter invisus, Caeciliane, dedit . . t tu multa diu dicis, mitreis ue repentem repullis potas semisupiisus aquam . tandem δειies vocemque , sitimque rogamgr

'am de clara dra, catiliane, bibas. enim , teste suida, non solum significat Instrum, suum astrologicum , quo horas metimur; sed

locum audicii, & vas in fundo perforatum, quod aqua plenum in foro ponebatur, ad quod oratores causas ita perorabant, ut per eius diminutionem , tempus ad dicendum legitimum designaretur . Apuleius in Asino Lib.III. sic de hac eonsuetudine locutus est a Rursum Fraconis amylo boatu eitatus aecusator , quia

dam senior exurgit; or ad dicendum , spatium vascula quodam , in vicem colli graciliter fistulato , ae per hoc guttatim destio , infusa aqua , populum sic adorat. In quibusdam codicibus pro lemmate huius aenigmatis non Gepodra , sed ratio legi in ri fortasse quia illud

Vocabulum magis generi cum est. Nam ad Clepsydrami excubias vigilare, nocte in quatuor partes divisa, na rat Vegetius Lib. III. de milit. Athenaeus de quodam Hydraulico instrumento, a Platone excogitato meminit . Clepsydrae simillimum. Cens inus Publium Cornelium Nasicam censorem apud Romanos authorem

facit borologii aquarii, quod ex consuetudine deinde

136쪽

solarium dictum est; & a Vitruvio Lib. v I II. confirmatur . Nos autem nunc hocce instrumentum ad tempus metiendum, in modum horologii reductum, pluribus modis habemus , S umbra , & aqua horas me. timur l3 s aQida linguae dic. Hoeee secundum carmen diversimone in codicibus Mss. , ae in libris editis legitur . Al. habent viis avida &c. Heum. sic de more totum immutavit;

ra lingua fienos avidae sine Me loquendi

Ego vero servo lectionem nostri Codicis , dc sic eon, struo . Sum jus lingua amidae loquendi , item summis eidem. Plinius enim Lib. i. Epistol. x xlr I . ad Pompeium Faleonium alti Ipse quum Tribunus essem . . . abstinui causis agitandisi primam quod deforme arbia rubor . . . Qui jubere posset taeere quemeumque , buusilentium clepndra indiei . Quod versu ultimo confir

matur .

i. 36rsa procul terris in eoespite lympha profundos. Non nisiperfossis possum procedere rivis, 3. Labor ad superos alieno ducta labore .

NOTAE , ET CASTIGATIONES .

a Mersa procul terris. De puteis fodiendis agunt Plin. in Lib.xx r. cap. III.& Vitruvius Lib.vII i. cap.Ι.

137쪽

ex quo plura desumpsisse V:deiur Palladius Lib. ix. denu.vit r. 6c seq. ι ubi α indicia ad aquam reperiendam . nulla de saperstitione divinatoriae virgae mentione facta , reperies plurima, nee omnino vana. a Fossum procedere rivis . Al. pro rivis habent venis: &Heum. pro utroque scripsit lenis . sed nostra lectio cum re magis congruit; nari ut L. C. ait Pallais dius i certa signorum firmante notitia , puteum Ddies , est aqua eaput requires et vel si plura sunt, in unum eoιιiges . Quod certe fieri non potest ι nisi perfossis hine inde rivulis , per quos aqua in unum locum conflueries Labor Heum. legit . Et trabori contra fidemuss. . & non apte ad aenigmatis genium . Labor enim hete verbum est, significans leniter, di sensim decide re , quod aquae eae profundo per situlam in altum evectas proprium est ἔ quoniam non diu permanena guttae illi extrinsecus inhaerentes, & aqua ipsa, in vase re eepta ι per rimulas facile dilabitur. In hoeantithesis venustas sita est , quod res illa, quae itinimis terrae visceribus est mersa , & per rivos decurrit, ad superos alieno labore ducatur; & tamen dein labi non cesset .

TUBUS.

I. Truncus terra tegit, latitant in caespite V ba , a. Alveus est modicus , qui ripas non hab uas , et. Iu lino vehitur medio , quod ligna mehebar.

138쪽

ri 6 Nod is, ET CASTIGATIONES.

I Truncum terra teris. In titulo legi debeti eanain iis ligneus i nam ad aquas ducendas, non solum ligneis , sed fictilibus. & plumbeis fistulis utebantur antiqui. Pallad. ubi supra n. x. quum vero ducenda est

aqua, dueitur aut forma Iructili, aut plumbeis fistulis, aut eanalibus ligneis , aut fictilibus tubis . I Latitant in eclyste Lympba i caespes vox est , quam aliqui scribunt sine diphthongo,& proprie significat vel terram herbidam in latus caesam,vel fruticem truncatum , authore Festo . Plin. Lib.II. cap. Lx VIII. conterminos pellimus , furtoque vieini rasyitem nostrofio estodimus. i a Alveus est modierit Nam etsi pro aquae quantistate canalis ampliandus sit, ne si angustius fluat unda , disrumpatur tubus t non tamen adeo amplus esse debet , ut ventus , impetum per eum faeiens , latera , de iuncti ras dissolvat, per quas rimis apertis aqua sensim dilabatur. a ripas non babet ullas . Tubus concavus, dc sphaericam figuram habens, caret utique promontoriis; aut inaequalibus prominentiis , quas ripis assimilarepo ssis.

3 Quod ligna viebebat. Aquam ligna vehere n tissimum est . sive per ligna intelligas navigia , sive arbores, quos in alluvionibus flumina rapiunt. Fronistinus Librum scripsit de Aquaeductibus 'manorum , quem consule si lubet .

139쪽

I. Non ego eontinuo morior dum spiritus exit ia. Nam redit assidue , quamvis in sepe recedat. 3. Nunc mihi magna est animae, nune nulla facultas ἰ

NOTAE , ET CASTIGATIONES.

I Dum spiritus exist Aliqui Codices in lemmate hilatis aenigmatis habent et uter ; sed non apte , quum hete Poeta de folle loquatur, quo atthrahitur Ventus , atque emittitur ad ignem excitandum i Virgil. Lib. AEn. IV. a I O. veluti lentis Orelopes fulmina magis, uum properant, alii taurinis follibus auras Accipiutit. reddunque . . . de AEn. v I i I. V. qq9 . . Ventosis follibus auras &e. 3 unc magna es aηima , nune nulla facultas , Alo magna anima est Al. magna inest anima . Anima , & Spiritus promiscue die untur, ut saepe nota vimus in superioribus. Hinc apte ludit Poeta voce ambigua utens , dc metaphorica . Vide de Opis Deι cap. X. seg.3.

,. Deueallanea erudeli supes in unda , a. M is terrae ; sed longe durior ilia . 3. Littera deceda3, Molucris tune nomen babebo . NO

140쪽

NOTAE, ET CASTIGATIONES.

x Deucalionea & In Mss. Codd. , & in editis libris eorruptus est versus iste, legunt enim tDeucalion ego sum erudelior hospes in unda .

Heum. Vero correxit tDeucalionis ego eruderi sostes in unda . Al. Deuealioni . sed planior emendatio nostra esse videtur ; nam ex Deueationea . facile Librarius in Deucalion ego dilapsus est. Sic ovid. Lib.vII. -- tam Fabul. v I. ultimo Deucalioneas cludit in ouerulus undas . sensumque hunc redditi Sospes ego in unda crudeli Deucalionea remansi ι quum non sim una cum aliis lapidibus immutatus ; respiciens fabulam Deucalionis.& Pyrrhae, quibus solummodo post diluvi uni superstitibus . per eos Genus humanum ita reparatum esse, Ethni et erediderunt . ut ex lapidibus post terga a Deucalione iactatis , masculi, a Pyrrha foeminae , consurgerent. Vide ovid. Lib.I. Metam Fab.vra I., di Hyginum pab. LIII. a innis terra. Nam in terra sunt eomplura humorum genera , ut docet Seneca Lib. III. cap. xv, Natur. Mura. , ex quibus fossilia , metalla , & lapides gignuntur . Democritus ι & quidem moderni animam vegetativam eis tribuunt, quod merito alii negant ; & quidem experientia denion stratum est, lapidem arte fieri posse et mixtione marini salis, caleis, aquae, & Salis Tartari, ut videre poteris in lib. eui titulus r Gis,nale de Letieratι 698. I. Vovem. 3. edit. pag. O . 3 Littera decedat. Sci Iicet primo decedat loco tunc enim non lapis , sed Ap/s , notissimum animal, quod inter volucres de insectorum genere etiam a

SEARCH

MENU NAVIGATION