Marci Aurelij Severini Synopseos chirurgiæ libri sex

121쪽

we Ulceribus. I O Iplex vitium necessario esse nunc dicimus, videlicet unitatis divortium, &cavitatem : quum erosio sine cavitate

esse non possit authore Galeno & e perientia rationi suffragante. Unde medico qui ligitime ulceris curationem aggreditur , duo statim proponuntur scopi; prior est cavitatis

repletio, alter vero selutae unitatis conjunctio atque coalitus. Vtriusque opifex, subjectorum corporum comparata substantia est: materia Vero

sanguis, quantitate, & qualitate la dabilis.

Substantia igitur tum totius corporis , tum partis ulceratae, si temperata est, sui conservationem postulat aere temperato, cibo, & potu , somno & vigilia mediocribus, & temper iis , excrementorum Vacuatione , &partis affectae quiete, cavendo a gravi'ribus animi pathematis. Ad quae omnia attentus sit neces.sario medicus in salubri partis statu similibus conservando, & in perdito

122쪽

io2 e Ulceribus. contrariis cum diaeta, tum medicamentis restituendo. Sanguis vero laudabilis si adest, iisdem rationibus conservatur, si desuerit, alimentis boni, succi, & copiosis augetur, si abundaverit venae sectione mimietur: si qualitate peccaVerit ,: contraria qualitate emendabitur; exuperantes etiam succi si qui in sanguinis massa fuerint,

convenienti purgatione vacuabuntur. Verum dum natura ex sangui-pe ipsum spargendo, apponendo, agm, glutinando, adsimilando, cavitatem producta carne implet, duplex n cessario excrementum nascitur, alterum humidius appellatur) alterum vero crassus &-dicitur humidius humidum reddit ulcus , crassius vero sordidum , utrumque quum praeter.naturam sit, &ejus a ctionem impediat, suo contrario tes-lcndum estοῦ . Humiditas igitur exiccanda erit,& sorditudo detergenda ; utraque autem commode siet medicamento

123쪽

Pe Ulceribus. Ios' sarcotico , quod modice detergit &siccat primo gradu, Vel ita ut ne nimis calefaciat. Sed hujus magna est. latitudo in humiditate, & siccitate, caliditate, & frigiditate. Thus enim,& hordei farina, & fabacea, minus, Scexsiccant, & detergunt: resina vero terebinthina abietina , mel despu- . matum, mel ros. pompholix, paulo potentius agunt ; multo adhuc vehementius ervi farina, aristolochia,

iris, myrrha, oppoponax, &similia,

quorum omnium convenientem, &legitimum usum deprehendet prudens medicus, sumpto consilio ex totius corporis, & partis ut stratae natura, ejusdemque partis sit i, se , matione, & virtute, item e humiditatis, & sorditiei copia. Co oris

enim temperamentum quanto est ii midius, tanto quoque minυς siccum medicamentum postulat: dc partes internae vel acute sentientia non tam vehementia ferunt medicamenta , quam externae, aut obtusiores.

124쪽

io Devi eribus. Ulcus vero quod est humidius, '

medicamento quod magis siccet eget, nam ut natura partis similia, ita ulcus contraria postulat. Ad haec in ulceribus internis, ad medicamenti proprietatem respiciet etiam medicus, in quibus ea eligenda sunt medicamenta, quae animalis naturae famili ria sunt, & nullam visceribus noXam inserunt: contra Vero fugienda, ut copiose demonstrat Galenm lib. q.

met Repletum Vero ulcus tegendum

est Cicatrice,quae nihil aliud est quam

callosa caro pro cute inducta: quaeque, non aliter quam caro, opus naturae est, a medico adjutae, dum pleno ulceri medicamenta carnem citra morsum, & erosionem siccantia, &reprimentia admovet: hujusmodi sunt aloe, plumbum ustum, galla immatura,malicorium, carta papiracea usta, anethum ustum , cucurbita sicca &usta, sanguis draconis,molybdena, lythargyros , pomphOUX, aes ustum,

siquas

125쪽

De Ulceribus. Ioue squama aeris, cadmia vino elota, &similia, de quibus copiose Galenus lib. q. de comp. aph. In horum etiam usi1 indicatio sumitur a natura partis, quae quo siccior fuerit, eo sicciora medicamenta postulat.

De Vlcerum , quae graviori in

commoditati coniuncta fuerit,

curatione.

De Ulceris , in ισα inis curatione diximus, superest ut de eorum ulcerum curatione quae cum aliis praeter naturam affectionibus conjuncta sunt, breviter aliquid qicamus. Junguntur autem ulcera aut suis causis em cientibus , aut aliis morbis , aut symptomatis, quae tria, ulceris ipsius curationem nisi tollantur, impediunt, habent enim curationem aut illius sine quo non, aut urgentis. Causa igitur

effectrix ulceris si adest, ab ea inci-

126쪽

1os De Ulceribus. pienda curatio est, hanc aut internam, aut externam esse supra diximus. Externa nulla arte ut tollatur eget,

interna vero dissicilius tollitur , est enim soboles vitiosi succi , qui aut in toto corpore, aut in parte affecta propter ejus vitium ) aut aliis partibus, ut in cerebro, hepate, liene vel alio quovis membro, gignitur , aut Propter manifestam qualitatem , ut intemperiem calidam, frigidam humidam , siccam, aut propter malignam , ut in iis ulceribus quae proprie cacoEthe dicuntur : si igitur inpute intemperies fuerit, ea quam priamum suo contrario amovenda, Caliada quidem frigidis, humida vero siccis : & contra.

Quod si vitio aliquo maligno partis humores ad eam fluentes corrumpantur, ibique ulcus cacoethes excitaverint , humorum fluxum primo modis omnibus impedire, deinde partem ipsim affectam, citra exasperationem mordicationemque exsiccare oportebit.

127쪽

De Ulceribus. TOTtcbit: quod accurate fieri non potest ignorante medico, quem affectum admotum medicamentum ostenderit: commode igitur ab erodentibus i de astringentibus incipiemus, quorum vehementiam ulceris sordes & humi ditas obtundent. Et quoniam horum medicamentorum magna latitudo est, attendendum erit, quantum primus eorum usus humiditatis in ulcere desiccaverit , vel si sordes in eo sint, quantlim harum quoque absterserit, atque ita secundum tertiumque uti illo debebimus, donec parvum, & siccum

Ulcus apparuerit, tum enim alio m

dicamento ejusdem quidem speciei, sed priore imbecilliore, erit utendUm, quoad nativa partis siccitas restituta sit. Quod si hoc medicamentis fieri non possit, totam partem affectam scalpere& incidere, vel adurere igne,aut medicamentis crustam inducentibus, cogimur, juxta vetus decretum: Quae non fanant medicamenta, sanant ferrum , quae ferro non curantur, ignis curat.

128쪽

1o8 De Ulceribus. Si vero non vitio partis, sed propter

humorum vel multorum vel acrium confluxum , ulcus ortum fuerit, id

db si pulotum proprie appellatum quod

non ante curationem recipiet, quam ejus etiam causae sublatae suerint. Pl

nitudo igitur si in corpore suerit, quam primum venae sectione tolle da erit. l Quod si corpus cacochimum fuerit cujusque partis occasione id acciderit) purgandum erit medicamentis convenientibus per loca conserentia , ipsae deinde partes, quarum occasione corrupti humores ad ulcus influunt, percurandae : mox ad ulceris ipsius curationem accedendum ;curabitur autem medicamentis citra morsum exiccantibus, quemadmodum & ulcus cacoethes. Ulcus vero cum morbo qui ipsum fovet conjunctum, ut cum inflammatione, cum varicibus, aut cum alio

simili, non ante curari potest quam morbus ille, qui rationem habet ejus sine quo non, sanatus suerit. Sepe

129쪽

Te Ulceribus. I O9Sepe etiam ulcus jungitur symptomatis, Quae aliquando tam gravia sunt, ut omnem medici selicitudinem ad se neglecto ipse ulcere convertant, &tum urgentis rationem habent: ejus. modi est Dolor , qui & fluxionem a qua & ipse rursus augetur, dysepulatum sit ulcus) excitat, & inflammationem , vel erysipelas accersit, &etiam saepe convulsionem, animi deliquium , & similia: ideo modis omnibus quemadmodum, & in tumorum curatione diximus ) est demulce

Sordes copiosiores si in vulnere fuerint, detergentibus tolluntur, quemadmodum, & humiditates exiccantibus. Carnis vero excrescentiae acribus , & demolientibus calidis,& siccis medicamentis tolluntur. Ulceris labra si callosa & dura suerint, exciduntur ad fanam usque partem : vicinae vero ulceris partes decoloratae scarificantur. Idem omnino de reliquis causis ,

130쪽

Ho De Fracturis. morbis & symptomatis ulceribus conjunctis quae ipsorum ulcerum cur tionem impediunt) est censendum.

SYNOPS EOS

CHIRURGIAE

LIBER IV.

De Tractu 1. DE carnosarum partium vitiis quae

manus auxilium desiderant di-Σimus: nunc ad ea quae ossibus accidere consueverunt cin quibus praecipue veteres medici exercitati erant)v niam. Omne autem os ubi injuria a cessit aut stangitur, aut loco moVetur, aut vitiatur. Frangitur autem os, dum eius unitas solvitur a causa externa findente, scindente, rumpente, collidente vel sorante. Da