Marci Aurelij Severini Synopseos chirurgiæ libri sex

81쪽

8 De Vulneribus. exiguo cibo, boni succi, & facilis

cocitionis, modice refrigerante, si inflammationis aut febris metus sit , ii quibus ante septimum diem raro tutus aeger, ante quod icmpus vinum omnino detrahendum est, nisi ex sanguinis profluvio intermoriatur, tunc ante ullam curationem vino reficiendus, quod alioquin inimicissimum vulneri est . Sit ejus coena frugalis. Quiescat. Venerem, & omnes animi vehementiores motus Vitet.

Accidunt saepe vulneratis Symptomata, quae tam ipsis, quam meaicis no-gotium faciunt, & quae quum veluti causae rationem habeant curationis ratione quodammodo immutant, Omnemque sere medici sollicitudinem ad se neglecto aliquando vulnere conVe tunt: ea autem sunt intemperies, im- flammatio, dolor, febris, convulsio,

paralysis, syncope, delirium & similia de quibus & si non ad chirurgiam pertineant θ pauca tamen,quoniam ab eorum natUra curatio vulneris immutatur dicemus. , Omnis

82쪽

De Vulneribus. 79 Omnis intemperies vulneratis si perveniens , sive simplex fierit, sive composita, sive fluςnte materia, sive absque ejusdem affluxu suo contrario est profliganda. Itaq; adversus intem periem calidam, simplicem sine materae affluxu si partem vulneratam Obsederit quam ex rubore, & calOre deprendemus pugnabimus ros plantag. unguento albo , & si milibus. Si vero Frigida fuerit in parte intemperies, quae ex lividitate, & frigore dignoscetur , admoVinis Vinum, ung. sustum basilicon, & similia. Eadem ratione adversus Humidi- tatem, R Siccitatem suis contrariis erit

pugnandum. Quod si intemperies humorem coinmitem habuerit, pro ipsius humoris

natUra tumor praeter nat ram qui vulneris curationem impediet , tractetur , & maxime inflammatio , quae quinto die quanta futura est se

ostendit: adversus quam nunc Venae- sectione, nunc purgatione, nunc re

83쪽

8o De Vulneribus. pellentibus, nunc digerentibus, alias

aliis remediorum generibus utemur. a Similiter & adversus alios praeter na- turam tumores suis convenientibus

remediis c de quibus superius dictumes θ pugnandum erit. Dolor, qui etiam in temperatis, & puris corporibus fluxionem excitat,& vires dejicit, in primis mitigandus est & si fieri potest, omnino sedandus, sotu partis laesae, parato, vel ex solo M. Oleo, vel CX rosaceo, modice calidis,

admisto ovi vitello, vel ubi vehementior fuerit caliditas) albumine. Quod si dolor intolerabilis fuerit, oleum papaverinum, Vel per se, vel

. misto opii aut uterius narcotici momento , Utile erit, modo caute id fiat. Febris quae vulneratis supervenit terrere qon debet, si in magno vulnere dum inflammatio es: permanet : at illa quae vel levi vulneri super-Venit , vel ultra tempus inflammationis durat, vel delirium mOVet pernitiosa es . Ideo oppugnanda erit

84쪽

De Vulneribus. 8rpurgatione, venae sectione, frigidis alia mentis , & medicamentis: sumpto indicio i morbi magnitudine , aegri

viribus', temperamento, aetate, con

suetudine, anni parte, temporis constitutione, vitae genere, & similibus. Accidit etiam vulneratis non sine magno discrimine conviilsio , quae nihil aliud est, quam Corporum nervosorum a quibus voluntarii motus perficiuntur,involuntaria versu prin- . cipium revulsio. Hic lassectus aut pri- Uarius est aut per consensum accidit. Quae primario si convulsio, propter inanitionem aut repletionem generatur. Si inanitione, & siccitate merit qualis' est ea quae largos sudores, . immoderatas vomitiones , alui dejectiones, aut sanguinis profusiones, famem, curas, vigilias, immodicos labores, & motus multos atque vehementes , febres ardentes , & colli- quantes sequi consuevit , confirmataque fuerit, insanabilis est. Incipientem Vero , quamvis sit

85쪽

81 De Vulneribus. periculosa, praesertim si febrem comitem habuerit, sanare tentandum erit, partium convulsarum fotu, parato moleo aut hydroleo , calidis, balneo ex

oleo calente , aut ex decocto capitum, vel eXtremitatum,agnorum, haedorum , vitulorum, Vervecum, pinguium , radicis althaeae, foliorum malvae, viol. &, similium, adjecta tertia aut quarta parte olei, a balneo cervix, tota spina, scapulae, articulimusculorum capita,illinenda sunt oleo communi, violaceo, admygdal. dubciUm, adipe gallinae, anatis. Et si febris affuerit refrigerantia silpra dictis intim miscenda. . Si vero a repletione facta suerit convulsio, ut quando tumores in ulceribus suborti repente evanuerint, aUt quando in pravis utilneribus nullus

omnino tumor apparuerit, Vacuare Oportebit, & a toto corpore, Venae-

sectione vel convenienti purgatione,& a partibus, praesertim a capite,

gargarismis, errhinis, apophlegmo-

86쪽

De Vulneribus. 8 nis, clysteribus acribus qui proprie

ex cerebro revellunt & similibus. Partes vero convulsae , cervix, spina, articuli, axillae, inguina, fricanda, &illinenda sunt oleo liliorum, costino, spicato, laurino, Vulpino, rutaceo, de euphorbio, de castoreo, oleo philosophorum, & similibus: superposita lana succida. Iuvat etiam, & Balneum ex oleis calidis paratum, & vulgo dii, stu-phaa ex sumtu rerum exiccantium, &partes nervosas roborantium, cavendo a frigore.

Per Consensiim sit convulsio velli- catis, vel punctis, vel aliter laesis nervos s. partibns, a causa alias interna aut bile acri, aeruginosa , vel alio humore mordente: aut venenato e alias externa Venenata , aut sine Veneno,

nervosas partes incidente, pungente, vel contundente, cum summo dolore inflammante , morsit, & molestia.

Quod si passio principium attigerit , universalis est: particularis vero,

87쪽

t De Mulneribus. si partes affectae tantum illaeso cerebro

contrahantur.

In his omnibus per consensum convulsionibus, ante omnia dolor anodynis sedandus. Si materia mordaX, acris, & vellicans, convulsionem eX citaverit per loca conferentia vacuanda.

Venenum si quod inflictum suerit , cucurbitulis, corniculis, suctu ,

vel admoto medicamento attrahente, aut alexipharmaco, Ut theriaca, attrahendum, vel etiam cauterio, Vel medicamento quod escharam facit, cor & cerebrum roboranda, caput, . cervix, spina, aXillae, inguina ,. Oleo liliorum, aut chamaelino illinenda , .& si caetera irrita fuerint, nerVUS aut musculus laesus per Kransversum secandus est. Ex symptomatum numero quae Vulneratis accidunt, est Paralysis, quae proprie reΕlutio cst alterutrius lateris, aut unius tantum particulae corporis , quae accidit spiritu animali in

88쪽

De Vulneribus. 8 stercepto, & ad partem transire prohibito , propter continui solutionem aut Variam occlusionem, dum pars inciditur, vel contunditur , ictu, aut casu , dum comprimitur a violento frigore, a vinculo, a Vicinarum partium inflammatione, scirrho , laxatis, vel fractis ossibus. Potest etiam ab in-

terna causa accidere, ut a crassis, do viscidis humoribus nervos obstruentibus. Si igitur accepto vulnere resolutio sequatur vacuato toto corpore V

nisectione , aut purgatione , aut si opus est utroque, & humorum fluxu sedato, parti affectae, & nervis unde

laesio orta est ., admovenda sunt, ea quae nervos roborant & calefaciunt, ut oleum nardinum,costinum, de nucemostata, de castorio, de hyperico, vulpinum, de lumbricis,& similia. Vel

emplastrum admoveatur , ex baccis lauri , cortice thuris , styrace calamita, myrrha, sabina, nuce cupressi , radice acori, rosis, alumine, croco, castoreo, mastiche, nigella, & sim, libus. Quia

89쪽

8s De Vulneribus. Guido& Tagaultius liquore quodam stillatitio, a Petro Apponosi in Additionibus in Mestiem descripto,

utuntur,quo veluti mirabili auxilio in . hoc affectu uti consulunt. Incidunt vulnerati in summum viis discrimen si prehendantur syncope, quae est praeceps lapsus virium , quarum essentia in spiritu, & solidorum

corporum temperamento consistit. Labuntur autem in vulnere Vires, Vel

ab atroci dolore, vel ab immodica . sanguinis profusione: eoque facilius quo corpus vel rarius suerit, vel majore copia succi crudi abundaverit: accidit etiam syncope a vigiliis a saevis animi pathematis, ab inedia, &omni immodica vacuatione, a labore, & a principiorum intemperie. Futuram syncopen praesagiet medicus ex pulsu languescente colore pallescente , motu corporis, & ejus

partium ignavo , & dissicili, ex frigido sedore circa collum, & faciem. Invalida syncope medicini locus non est,

90쪽

De Vulneribus. 87 At si vires adhuc tantillum constant aliquando recuperantur. Si ex dolore syncope fiat, doloris causae quaerendae, & amovendae sunt, ipse vero leniendus. Si vero a sanguinis profluxione, spiritus dissipati recreandi. Optime hoc Vinum, Vetus, odorum, praestabit, quod omnibus quos syncope male habet offerre convenit, brevi enim reficit. Conseri frustum panis vini diluti ad sugendum praebere. Facies vel frigida, vel aqua rosarum Vel

utraque irroretur , acetum rosarum naribus admoveatur, hominum turbae conclaVi arceatur, extrema siccentur, nonnulli barbam, capillos, aures,& nares vellicant. . . IAccidit etiam aliquando Vulneratis depravatio principis facultatis . vocant) patiente nimirum

per consensum cerebro, Ut in nervo

rum punctionibus, & aliis dolorificis vulneribus. In nimia sanguinis pros sione, debilitato cerebro propter sp