장음표시 사용
31쪽
IL DIFFERENΤIARUMFilia familivi pacificipotest, ne de dote agat, eumsui raris esse ea perii. itemsitiusfamiliau de eo, quod sub condisione legatum es, rem
pacisetur. Non obstat. l. cum dos. s. si filia. infra. de pact. dota. nam ibi filiae nominatim pactus non est. Non obstat. l. C.de pactis conuent. nam ad eam addendum cx l. pascr. C. eodem. utilem dari, quod vero dari dicimus affectioni parentum, Ut liberis parent actiones utiles, non sic datur astectioni liberorum. l. debitor .g. vltimo. infra. ad Trebellianum. l. inter . f. cum pro se . infra.de pactis dota- lib. l. Gaius. insta. soluto matrimo. denique summis hoc tantum affectionibus datur.3on hu. In his qui eiusdem pecunia exactionem habent insolidam,vel qui eiusdem pecunia debitores μοι, quatenus alii quoque ρυμ, vel πο- crat pacti exceptio, quaerisar. or in rem pacta omn/bus prosunt, qu rum obligationem distatam es eius qui pacistebaIur, interfuit, itaque debitoris conaeniis fritus oribus pro sciet. g. in his qui . nec obstat. l. Stichum. penult. infra. de solutionibus. quae de mandatore loquitur. alia enim est ratio m datoris, longe alia fideiussoris, mandator conuentus a credi tore nullam habet actionem propriam contra doliorem, nisi cedatur,vel nisi debitor mandatori mandauerit, ut creditori mandaret pecuniam credere. i. granius. q. plane quia. δύε .penuit. de fideiushribi L. si unus.vers tantum enim .nec similiter constitutum, ut pacisci alter possit,licet ergo alteri soluatur recte: non tamen paciscitur recte, callum puta argentarium, haec Proculianorum sententia,aqua dissentit Venuleius, i. si rem . S. si duo.
Vers eadem ratione. Obstat. l. vltima. infra. hoc titulo. animaduertendum est Paulum tractare permixtim de pactorei, & de pacto fideiussoris. l. fideiussoris. l. idem in duobus supra. & in huius legis. F. r. dixit prius rei pactum posteriore Diuili od by Corale
32쪽
dissolui, minc ait idem esse in fideiussoris pacto. qua ratione reus liberatur si pactus sit, eadem & fideiussor ipse si paciscatur,liberationem adsequitur. Vers acceptilatione. Non obstat .l.S per Iusiurandum .f. si Stichum. infra. de acceptilat. nam Vt Accursius annotauiti
recte, in ea specie Sticlia accepti latio ideo non valet, quod Stichus cum decesserit ante conditione stipulationis, in obligatione non videatur fuisse. Versitem si pactus. Primum obstat.l. si alii. infra. de usu- fructu legat.sed deleatur articulus, vel nihil obstabit, delendum esse mihi primus ostendit Pet. Fab. I. C. & librorum scriptorum actoritate comprobauit, quod equidem summe
notandum esse censeo. Deinde obstat. l. si Titio . eodem titu. nam si verum est electionis lege, ut in l. plane. g. penult. infra. de legat. I. tum obstat. l. 4. infra. devsufructu. nisi secundum Rogerium sic eam legem accipias, in multis casibus usum fructum pro dominio , nonpro seruitute,fructuarium pro dominio haberi. I. qui usumfructum.de verti. obligat. Hic rursus negotium nobis exhibe viper Iufiurandum: 3.illud.ins a.de accep .si enim fundo promisso, & usu sfructus debetur, merito dubitatur, cur ea lex in partem ususseu-ctus accepti lationem non admittat, quod mihi quidem sic diluendum videtur,consentire debere acceptilationem cum obligatione,fundum esse in obligatione, non Vsumfructum, licet debitor fundi praestare fundum habeat immunem abvifructu. ergo fundum, vel partem fundi accepto ferendam. alioquin fundum in obligatione permuere, eandem rationem pacti est e, vsufructu debito usum recte accepto ferri,quoniam usus pars v suffructus est. Ver faut ne navem. Nec argumentabimur a re iudicata ad pactum ex lege si quis cum totum ad pactum. exl. si quis cum totum. 3. sed in caementis. D. de executio. rei iudicatanam in pacto omnis causa deducitur, non in re iudicata. itamque si pactus sim de aedificio, nullaex causa aedificium, aut particulam aedificia petam si petiero aedificium, nec Obtinu
33쪽
ro,ex alia causa recte caementa petam.Versaccepti latio: Nec hic etiam obieceris ex l. I. g. eum qui . infra. de constit. pecu. stipulationem inutilem non habere vim constituti. nam stipulationi non inest constitutum. inest quidem consensus ted ex nudo consensu non nascitur obligatio, nascitur tamcn liberatio exceptionis Iure. L. auus . de pactis dotalibus. Et opponitur. I. eum qui ita stipulatur. 3. I. deverb. obligat. quae Omnes teneri ait, etiamsi de se tantum, de de Titio herede quis per stipulationem promiserit, cur enim de similiter omnibus heredibus pactu no prodest aut cut solum Titium ex ea stipulatione teneri non dicimus, quasi tacite acta sit ne a cςteris petatur separanda sunt ea quae sunt Iuris, ab
his quae sunt facti, pacta facti sunt, non Iuris. quae facti fiant, uni ex heredibus adquiri possunt, quae Iuris non. item haec
enim ut ait l. continuuso .vlt.eodein tit. necesse est omnibus
adquiri. Nec item. l. quod dicitur. infra.de verb.Obligat.quoniam ibi factum filio pater stipulatur, non quasi heredi, caeterum vni ex heredibus factum stipulamur recte, neque his qui quam obstat. l. I.C. de exceptio. quae de diuisione loquitur,devni ex heredibus recte no mcn adscribi, quo fit ut ei recte soluatur, Utque id nomen praecipiat arbitrio familiae erciscundae,non ut solida obligatio in eum transcribatur. Diuersa est causa. l. ab omnibus. de legatis r. qua nititur Aecursius. nihil enim ea lex pertinet ad obligationem defuncti,de qua tractamus, sed loquitur de obligatione legatorum , quae incaepit ab heredibus, nec in eius persona constitit,quem restator exceperat, idcirco caeteri quibus onus n minatim adsciiptum est,in solidum tenentur, idque in pecunia obtinet,propterea quod ex portione omnis pecunia confici potest. l. deducta. I. acceptis. ad Trebellianum. corpora cnim non praestabunt caeteri, nisi pro portione hereditaria dc hic est senilis i. si fundum sub conditione. s. si libertis. D. delegatis r. nam qstimauit in ea specie seruos testator,non quod aestimationem legare vellet, atque ita illos heredes onerare, sed ut solet aethimationem legati fecitd.cum pater.3.patcr.in fra. de legat.2. Dissiliaco by Cooste
34쪽
L. 3. Huic sentntiae Accursus opponit. l. sub praetextu 1.C. de transactionibus. Ad quam ita respondeo. aliud est supprimi res ab uno, ex transigentibus, longe aliud latere sine transigentium fraude
sub obtentu rerum, quae supprimebantur ab uno ex transi. gentibus generalem transactionem rescindi sub obtentu rorum quae latcbant,& postea repertae sunt, non rescindi. fraudem semper exceptam videri, ea quae non apparebant excepta non videri. Tum Accursius opponit. l. qui Romae. . vltimo. de verb obligat. ubi cum trans actio diuisionis bonorum,quemadmodum pronuntiatum est,ad fideicommissum cxtendatur, cur
non & ad pecuniam sappressam. Verum ita credendum est pronuntiatum, quod iudici liquerit aliunde, de fideicommisso quoque fiatres inter se, transegisse. L. in emptionibus . in hac lege pro debitor legendum est venditor,ut contrario errore.in l. si quis dolo. . r. infra. de re iudicat. debitor pro venditor. 5 ini. quod dicitur. infra. de furtis.emptore pro debitore. L pactum. quod potest fieri testamento, potest &pacto. hoc argumento affirmo, ut testamento hodie ex Nouella Iustiniam ita & pacto sine stipulatione remitti Falcidiam posse, eontra quam sit relatum in l. quod bonis. q. r. infra. ad i. Fal-eidiam .
Imperatam LAntonium se Verus ita res 'serum. ρνisaru actronibis non dubiam est non laedi IaM ceterarum. qaare transamone qua intre heredem ct matrem defuncti facta estΑ m etes mentum rescissom videripssse,neoue manamιμ vel legatariis actι παμω adempta. Ouare qcie uideae testamentoptituit scriptum heredem eouuentre debenι, qui in transactione hereditatis aut canae sibi re oneribus herediιatu,avisinon canis, non debet negligentiam saaad alienam iamnum referre. cum transmo Npιπρδειcρmmissum
35쪽
Doya est, ese postea codicisti repertisunt: quati an quanto minuι ex transactione consecuta mater defuncIr fuerat, quam pro partesea es, id est Meicommisi causa consequi debeat: restondis debere.
Opponitur l.controuersia. infra. hoc tit.quae dat utiles in heredem legitimum. cum quo transegit scriptus. dat autem creditoribus, non manumissis aut legatariis. &sane hi ab iIlis separandi sunt, manum lili Ac legatarii cum legitimo cxperiri non post uni, quia non nisi ex testamento eis debetur, cum scripto insolidum Hiliter experiuntur. neque enim testamentum transactione ruptum est: quia tamen alia debita a defuncto contracta,a quibuslibet heredibus debentur, creditores in successionis incerto cum utroque recte experiunmtur, pro parte in transactione adscripta. experiuntur vero non recto Iure, sed utilibus actionibus, quia certum omnino
non est quis Iu relic res sit. g. cum transactio. Obstare videtur quod ex lege sub praetextu. C.eodem titu.& l. Lucius s. vltimo. ad Senatusconsul. Trebellian.
Colligi vulgo solet transactionem non rescindi per causam instrumentorumpostea repertorum, ut putas transactust de hereditate,& emergant instrumenta noua, quibus doceatur ampliorem hereditatem fuisse, quam existimarent transigentes,vel cam ad unum tantum pcrtinuisse, sed in hac specie de testamento dumtaxat transactum, de codicillis nihil cogitatum, atque adeo etiam nihil transactum est. l. non est. insta. hoc tita. i.8., qui traη Sir. at tranquiι de alimensis,non videbitur, neque de habitatione, neque de vestiario transegisse: cam diuus os arcus oecialiter erram de istis Dansigi volueris. Sed re si quo de alimentu transegent, non habebis necesse etiam de habitatione, vel caeteris invisas Iransige eo 'terit igitur, ves de omnibussimul, vel de quibusirim facere transea-o ctionem,de calciano quoque arbiInopratoria transigendum est. Obstat l. legatis. &l. vltima. de alimentis & cibar. legati ubi Dissiligod by Gorale
36쪽
LIBER I. IIvbi dicitur, legatis alimentis, & cibaria, & hainationem , M
vestiarium contineri.Sed hoc ideo, quia plenius accipiuntutvoluntates defunctorum .i. in testamentis. de diuersis regulis Iuris. l.plenum .f.sed dc si pecoris .de usu de habitatione. transactiones vero strictius,quia SI ita Marcus voluit , &idco qui transigit de alimentis, de cibariis dumtaxat transgere videtur,illud constat legatis diariis,Vel cibariis, habitationem vestiarium calcearium non contineri. l. diariis. insta. de alimentis legatis.
Extat enim decresum diui Marci in haec verba: optimam est visiq..u putas te habere petitiones actionibus experiaris, cum Marcianus
diceret,vim nultim feci: Caesar dixit, tu vim putas esse siolam si homines vulnerentur , vis es, o tunc quotiens qais id qaodd. beri sibi putat,non per iudicem reposcit. inui quis igitur probatus mihi fuerit rem ustam debito-,vel pecuniam debitam non ab ipse sibistonie δε- ram sine usto iudice temere postre,vel accepisse,seque i μου in eam rem dixisse, Ius crediti non habebis.
Quod si adhuc opponatur.l .ait praetor. I. si debitorem .in infra. quae in fraudem credito. ubi debitori fugienti pecunia cxtorquetur impune, id dicam originem sumere ex hac l. I 2. tabula.s caluitur,pedemue struit, manum cndo iacito. Magis obstat titu.quod legatorum, in quo Decemuir legatarium, qui ante vel post aditam hereditatem non ex voluntate heredis Falcidiam praetendentis legata occupauerit, rencri quidem interdicto quod legatorum. quod est adipis cendae possessionis,legata tamen non amittere, sed habet decretum D. Marci separatam rationem. De eo enim loquitur, qui rem sibi debitam a debitore vi exegit, vel qui debitore possidente rem eius,in qua Iuris nihil habebat, temere occupauit, Edictu quod legatorii de eo loquitur,qui ab herede legata per vim non exegit, sed cum eorum possessionem heres nondum apprehendisset,id est,cum possessio vacaret, ea Iure suo occupauit,quod maxime alienum est a vi. Idcirco hic le-
37쪽
gata non amulit,ille creditum amittit,sicut Scdominium dominus , qui per vim expulso possestarc praedium suum furenter invadit ex coniti t. . si quis in tantam. C. unde vi. quae diu cum fuillet olim spreta, reducitur Edicto Athalatici regis
apud Calliodorum lib. s. Var. l. I 4.item. sicum. f. sicundum hae. Secundum haec siplures metum adhibuerunt. o unus fuerit consinentus siquidems'onterem ante stententram restιtuerit.omnes liberati μοι. ρd Ursi id non fecerit sed exsententia quadruplum restiIuerit: verius es, etiam sic peremi aduersitu ceteros meLus causa actio
obiicitur ei tamen. l. illud. adl. Aquiliam. ubi si familia furtum fecerit, vel damnum dederit, non plus fami liae nomine praestatur,quam si unus fecisset, sed hoc ideo, quia unum facttim, id est, unius hominis intelligitur, idque Edicto de furtis exprimitur, non tamen lege Aquilia, ideoque damno a familia dato si solam legem Aquiliam specta certe plura facta sunt l. si similia.supra. de Iurisdict. exemplo tamen actio nis furti cuius causa hac in rc parcst actioni damni iniuria. &hoc casu non mihi unum intellitur, quod tamen non similiter procedit in actione iniuriarum Sc albi Corrupti. Rursus obiicitur.l. i. f. si plures. supra. de eo per quem factum erit. sed ea actio id quod interest actoris persequitur,l. 3. Codem titu. non Ineram poenam. mera poena sepius adiuersis exigitur. id quod intcrest non nisi semel. Item opponitur l.3. infide his qui deiec.vel effud. sed in ea quoq; speciccu sit una domus,Vnumue coenaculum, ex quo quid dericitur, vel effunditur, plures habitatores unius loco habentur,quia & quod unus praestitit, pro parte recepit ab
aliis. l. 4. eodem situ. ιυβ mulier. F.si metis.
Si metu coactus adii hereditatem, puto me heredem esses: quia β muis si liberum esset noluissem, tamen coactus volui, sidper' - orem restituendussam, τι abstinendι mibipotestas tribuatur. βω- Disiligod by Cooste
38쪽
LIBER I. Is actus hereditatin repudiem, duplici via Mur mihi succurrit, anι
utiles actiones quasi heredi dando, aοι acrionem metus causa pra- stando, ut quam viam ego elegerim,haec mihi pateat. Ubstat l. qui aliena.g. vltim. infra. de adquir. heredit. Q menda est distatutio ex verbo fallens, quod est in eo F. ibi enim simulans se velle,hic volens adiit, legitur autem ibi male,metu verborum.quod Vereor,ne non dicatur syncere. metus est futurorum,& sic dicimus metum verberum,qui iustus est metus, non verborum.
Neque obstati. I. C.de dolo. quam adfert Accursius,qu niam ex fugitivis est,ut ostendimus obseruat .lib. .cap. 37. Contraria non est. l. ait praetor. F. vltimo. de l. prox. infeXquib. causis malo. quae videtur hoc casu actori In integrum restitutionem dare, namque ex eo titulo aduersus eum restitutio datur, qui secum agendi notestateri non facit, id est, qui facit omnino , ne secum agipIsse. potest autem quis secum agendi potestaxem facere, nec minus ideo dolo malo aliis ludificationibus, productioni b. affirmationibus, suasionibus d efficere ut actionis dies praetercat, ut si falso persuadeat heredi diem nondum in eo esse,ut breui exiturus sir.ininterpretes ut hinc se expediant, fingunt actoris negligentia diem exisse, cum tamen Vlpianus id aduersarii tantum dolo factum dicat,quod cum cst, actoris negligentia coargui nulla recte potest. Magis contraria est,t. Antaeus in f de aqua & aquae pluuiae arcendae. cuius quaestio omnis diligentius explicanda est, is qui dominus est operis manu facti, ex quo aqua pluuia vici-- no nocere potest, tenetur aquae pluuiae arcendae actione ex XU.tabu .non dicimus, hac actione non tenetur, l. 4. codem
titu. igitur si is qui in suo opus fecit, priusquam co iudicio conueniretur,desierit esse dominus, ut puta si praedium vendiderit,in emptorem ea actio dabitur, in hoc tamen dumta-Xat, quia opus non fecit, ut tollendi operis patientiam pra stet.l. emptor.eodem titulo. in venditorem non dabitur, quia
39쪽
ao DIFFERENTIARUM operis desiit esse dominus, sed agetur cum eo interdicto
quod vi aut clam. L. N eleganter. g. non solum . de dolo. Vbi constat esse actionem ex doli stipulatione, cessat de dolo. l. I. g. idem MPomponius. hoc tit. l.ita demum.de reccp. qui arbit.recep. Min hac lege quidem ita demum, illud obiter animaduertendum est corrupto arbitro, vel aduocato diuersae partis dari actionem ex cautione doli, Vel ex hoc Edicto, quod quidam aduersari putant,l.I. C. de aduocat. diu. iud. & l. vaenales. C. quando prou. non est necess. Vbi excis Causis ostenditur vel restitui litem vel ipso Iure nihil agi,sed haec procedunt in iudiciis. lex ita demum ad arbitria corum pertinet,qui ex compromisso adeuntur. Nihil praeterea ad hunc g. dicendum esse videretur, nisi Accursius ei obii ccret.l. etiam . infra. de solui. quae promisso rem re tradita, si Iuri eius aliquid desit, ex stipulatu teneri demonstrat. Sciendum aulcm est, tunc post traditionem rei superesse actionem ex stipulatu, cum res ab alio auferri potest, puta quia traditumest seruus, aut fundus alicnus, vel alii obligatus,vel statu liber, vel seruus noxa nondum solutus. l. quidccem . . qui hominem. infide sol u. item si eo nomine non sit cautum de euictione, i. Iulianus. g. I. de ver b. obligat. at secus est si factus sit seruus, 'aut fundus deterior, vel veneni dato, vel vulnere inflicto,vel seruitute imposita, vel arboribus excisis. Nihil enim ob id lati rei deest, ut scilicet ab alio avocari possit. itque oblatione quidem eius debitor non liberatur, I. qui sibi. f. vlt. infra. de solui. datione,& acceptione liberatur ab actione ex stipulatu, non tamen ab actione de dolo
g. se in pactions. Haec est Vlpiani sententia, idem Labeoni visum est.l. si procuratorem.f. I. infra. mandati. M Paulo .l.quid enim. infra. hoc titu.& huic similis est species.l. si de communi .infra. si seruit. vind. ubi si unus ex sociis egerit coi, fessoria,S: per collusionem lite aduersario cesserit, caeteris Vi delicet , si suum a socio. seruare non possint, lex ait in aduer sarium de dolo actionem dari: itemque species. l. Ideoquc .
Sed multa sunt quae cum hac Vlpiani sententia pugnara
40쪽
LIBER I. 21 uidentur illud primum, quod cum reo absoluto ex integro
agi posse videatur,ut in specie l.cumate. infra. hoc tit. sio per praeuaricatidnem aduocati absoluto reo Accusatio rursus instituitur. l. I. de aduocat. diuers. iud. praeuaricatio autem collusio est, l. I. 3. praeuaricationem. infra. ad Turpili. sic per delatoris absoluto reo in causa fiscali, lis retractatur. l. eius.
in de Iure fisci. quando igitur in hac specie ad eum modum retractata lite res domino seruari potest, cessare videtur actio de dolo, quod equidem admittam, si reus ex integro secumagi patiatur,sub hac conditione, si collusum sit, ut dicitur in hoc ψ . Solet deinde opponi huic s. constitutio quaedam Ant. nini, quae extat in I. I. C. de poena iudicis qui male iud.cuius instriptio restituenda est ex l. I. g. sed & constitutio S. dec Iumniat.ut veteres libri confirmant, sed nihil species huius s. ad eam constitutionem pertinet, in hac specie res iudicata est.constitutio pertinet ad rem nondum iudicatam illud prς-
mittendum non est,de corruprore tantum,non eo Pri pecuoniam accipit, constitutionem loqui.
Non debeι dari quibusdam personis,non dabitur, ut puta liberomi libertis adversm purentespatronosue, cum sit famose, sed nec humili adaesus eum qui dignitate excutit debet dari, puta plebeio ac
uersus consularem recepta auctoritatis , vel luxurioseo atque prodigo aut alias visi aduersus hominem vitae emendatioris: se ita Labeo.
uid ego emis horum persona dicendum est, in factum verbis remperandam actionem dandam, ut bona fidei mentio fiat. His obstare videtur quod ait lex si quis uxori. s. sed si fi lius. infra. de furtis patrem filiosam.militi teneri furti, id tamen sic temperandum est, ut non teneatur directa actions furti.
Quae famosa est, sed utili, siue in factum. tentari etiam id potest dolo admisso a parentibus, vel patronis, in fa-amn non dari exl.vltima. C qui Maduers quos in integr.r