장음표시 사용
51쪽
men militiae dederit ignominiose mittetur, & remittetur ad proprium iudicem: at post damnationem non potest remitti, quoniam desint esse iudex, finitum est iudicium, sed illes. non est bene distinctus. sic legendum, ut incipiat s .ab eo sic
Venditor ab emptore denuntiatus ut eum euictionis nomine δε- foderer dicis sipriuilegium haberesui iudicis, quaeritur an positi li- rem ab eo iudice , apud quem res inter petitorem es emptorem carpta est .adsuum iudicem reuocare. Pauluι rsondit, venditorem emproris
iudicem sequi solere. Iudices a praeside dati solent etiam in tempus successorum eiu durare se cogipronunciare,earique sentenι asperuari, in eundem sensum etiam Scaevola restondit. f. I. neque obstatu .vit. de ossic.procon . proconsul portam Romae ingressus deponit imperium,ergo tunc tantum deponit cum ingreditur urbem, non statim atque succestar venit. Verum in ea lege imperium accipitur pro insigni is imperii, quae non deponit ante ingressum rabis: sic etiam cum praeses Roma egressus est,statim assia mit insignia,nondum tamen est in magistratu l. I. de ossicio procons insignia erant vehiculum ex argento. item stola purpurea, item fasces sex l. antepenuit.de ossi procons. haec insignia cum ipso magistratu non deponit,donec urbem ingressus est.
Per minorem cosam maiori cognitioni praeiudicium geri non oportetnmaior enim quastis minorem causam a se trahit. Hic obstat. l. si quis libertatem, de petitione hereditatis. ex ca colligitur post litem contcstatam de petitione heredi ratis non posse agi liberali iudicio, quod tamen minus est iudicium, at nos dicimus praecedente maiori iudicio s.cquimanus posse. Sciendum in ea lege tractari de iudiciis liberalibus quae ex testamento pendent, scilicet de libertatibus relictis ea iudicia differuntur in ruptum testamentum dicatur,l.3.3.si quis.
52쪽
de carb. edict. eadem iudicia differuntur si petatur iudicium de inoff.ne fiat praesudicium petitioni hereditatis. item post litem contestatam de in ossicioso. & iudicia differuntur quoad illa cognitio finiatur.
L. T . contra hςc Opp. Accurs. l. ontumacia.de re iudicat. contumacia litis damnosoercetur, id est, contumax, litem amittit. Sciendum, eum qui condemnatus est ex contumacia, litis damno vere coerceri: nam non potest appellare,non potest ex integro causam agere, i. ex consensu. svlt. infra. de appellat. l. I. C. quorum appellat. non recipiantur 5: hac l. in fine. sic ergo litis damno coercetur, quoad litem nulla via reuerti potest. Caeterum iis verbis non negatur, quin possit vincere
Opp. etiam l .certum. 3. si quis . de confest non solet quis absenti condemnari, sic etiam absens non condemnatur. reip. caul. sed absens ex contumacia potest damnari. L. 67.m priuatis negotiis pater filium, vel filius patrem iudicem habere potest.lege Cornelia exprcsIum cst, ut in actione iniuriarum non sit iudex, qui actori sit gener, socer, vitricus,priuignus, sobrinus, aut propiore gradu. l. lex Cornelia. infra. de iniuriis. inde colligitur eum qui actori est coniun- tus, ea cognatione in aliis actionibus iudicare posse. . Nam quod lex Cornelia prohibet in ea actione, in aliis permittere videtur. obstat. l. qui Iurisd. supra. de Iurisdict. Omnium iud. .
Sed resp.eam legem loqui non de iudicando, sed de Iure
dicendo, plus enim est Ius dicere, sicut plus est magistratum csse, quam iudicem: nam magistratus Iurisdictioncm habet, iudex no item. magistratus est honos, iudicis ossiciu est onus: nam iudices de qua recognoscunt, Etiam pronunt; ant. d. l. de qua re.hoc tit. l. qui Iurisd est de Iure dicendo. Dici autem potest, patrem etiam filio Ius dicere possc Mcontra.nam i .qui Iurisdictioni non ait non possc, sed non debere,quod verbum non semper potestatem adimit: sic l. Se natuscons. de ossicio praesidis . libertis &comitibus parcissimc Ius dicendum. ergo hoc districte non proli: betur. praeterea l. qui Iurisdictioni. loquitur tantum de parente, marito
53쪽
patrono, de filio nusquam hoc scriptum inuenitur, imo vero inuenitur, posse filiu Ius dicere patri. l. ille a quo g. vlt .ad Trebell. Si pater suspectam dicat hereditatem fidei comm .filius praetor coget illum adire &restituere, quod Ius dicere est. Postremo qua ratione potest pater in causa filii iudicare, potest etiam Ius dicere: quia scilicet iudicare munus publicum est. in m ineribus publicis no spectatur potestas vel auctoritas patris, qui itcna filio Ius dicenti paret, ut non filio paret, sed veIustitiae ministro. ergo poterunt inuicem & Ιus dicere, sed hoc facere parcissimc debent: plena huius legis explicatio
habetur tract. . ad Africanum..
Sed subiicit in Iuli. C. eod. praescistis etiam legionum data salaria esse in quasi castrensi peculio: hoc est falsum, nam sunt in castrensi, non in quasi castrensi, nam praefecti legioni
sunt milites,i. 2.de his qui notantur infam.
Videtur in ea lege vlt legendum, si habes proconsules,&proconsulum legatis,ut in t .abesse, ex quibus causis maiores.sed si habeas consulibus,videtur potius legendum, ut Graeci habenr praefecto praetorio.
L. 8. Papinianus. Verum haec Iustiniani Noucllis mutata sunt frimum ex Nouella I 8. alius est modus legitimae, neque est quarta, sed tertia vel dimidia. item ex Noucll. Hy. quarta non excludar. querclam, si accepta sit ex donatione vel alio titu. sed sola institutio vel eloquium exheredationis testat mento adscriptum& probatum ab herede, hoc causa exheredationis. sunt autem certae causae ex Nouell. quae sunt scribendae & probandae. olim non erant certae, sed aestimabantur arbitrio Septemvirorum Z igitur in L .de bonis damnat. male quidam codices habent certis de causis filium exheredari, nam hoc Ius introductum est per codicenam Florent.rectius scriptum est meritis de causis,quae hodie certae sunt. F. Quarta autem. non consistunt igitur libertates datae in hac specie, quae omnes seruos liberat ex lege Caninia quae semper obtinuit usque ad Iustinianum,ut constat ex Paul.
Caio Vlpian .in Fragmenῖ. item cx l. si Iudaei. C. Theod. de
54쪽
Iudaeis.&l. potestatis deverb.significat.&l. si quis cum . in D. de condit.&demonstrat. quae duae leges sunt ex libris Pauli ad legem Fusam Caniniam, puto etiam hoc Vlpian. in hocs.non praetermisisse, sed a Triboniano omissum, quod a Iustiniano sublata esset lex Caninia, nam hodie potest testator omnem suam familiam testamento manumittere. facit f. vlt. de lege Falcidia.
Vt f. si conditioni proponitur mortis causa capio. non e cludit querelam,mortis causa capio, non imputatur, qua tam legitimae portionis, aliter quam si sciens acceperit, Magnouerit iudicium defuncti: nam mortis causa capio non imputatur etiam in quartam, quae ex lege Falcidia deducitur cx legatis l. id autem .ul. in quartam. infra. ad legem Falcidiam . non imputatur etiam in Trebellianicam. l. in ratione. g.tametsi. infra.ad legem Falcidiam . quod tamen videtur pugnare cum dicta l.in quartam. in vers. sed & quod implendae, qui non est Archetypo in Florent. nec in lib. Basilicon.sed etiam si retineatur, facile ei responderi potest ex verbo fideicommissum. igitur mortis causa capio non imputabitur in quartam Gliciam nisi cum sciens accepit M agnouit, quantum in se est iudicium defuncti.
Si falsum dicat & iniustum si in quaestione falsi non obtinuerit, transibit ad quaestionem iniusti, l. Lucius. de petitione heredit. infra. at quod videtur pugnare,maxime videtur, cur etiam patronus qui testamentum liberti falsum dixit nec obtinuit non potest postea transire ad bonorum possess.contra tabulas.I.si patronus ex minorc. infra. de bonis libere. Quaenam est ratio differentiae Z an quia patronus ita a seipso dissentie, quod Accursius tentauit dicere in dicta I. Lucius. sed nihil adfert probabile, vera ratio. l. si patronis. haec cst, quia patronus fuit heres scriptus ex minore parte quam legitima,hoc est,dimidia, vel hodie tertia, eo casu habet patronus petitionem contra tab. portionis implenda causa, igitur testamentis relictam portionem persequitur, dum agit de ea supplenda petita bono. posscss. contra tabu.
55쪽
ex testamento lucrum captat, quod tantum vult impleri, verum sit patronus maluerit prius falsum testamentum dicere, postea non petet bonorum posscssconi. tabu. quia captat lucrum ex testamento,quod oppugnauit, nec expugnauit. qui
autem dixit falsum testamentum, nec obtinuit, si pastea dicat inofficiosum, nihil lucri cx testamento captat, Sc ideo non rc pellitur, non recto de inoificioso testamento. L. x. 3.estimo. istud notissimum est , eom qui legatum perceperis dictarum, nisi id totum alii administrauit. Huic l. nihil obstat l.
inter.de rei vindicat. nam recte Accursius in d .vit. hic sciens in officiosum testamentum, legatario adfuit aduocatus, hoc
lex ultima non dicit, sed intelligitur satis, quia cernebat aliuesse heredemia quo legata petebantur: sed in l. inter. id palam exprimitur, ignorans rem suam esse, cum eam vindicanti aduocatus adfuit, an ideo amittit suum dominium seu actionem' minime. differentia est euidens.
Igitur sic dicamus, tutor qui pupillo petenti legatum adest sibi non praeiudicat, hoc est, non amittit quςrelam, quia adfuit legatario inuitus ex necessitate officii, tutoris officium est necellarium Sc munus publicum , aduocati officium est voluntarium & procuratoris, nemo inuitus aduocationem suscipit. igitur cum volens ultro accessit ad testamenti defensionem, testamentuin comprobasse videtur, Se ideo iam
postea non potest quaeri de inofficioso.
L. Paulus. I. infra. de bonis liberti cui Accutsius dum op ponit l. 3. in principio. si quid in fraudem patrono, male respondet in ea l. 3. patronum Ius ignorasse,quod quidam codices habent in ea l. an sucurri debeat patrono Ius ignoranti, sed castigatiores ut Florent. habent, an sucurri debeat cius ignorantiae. fuit autem ignorantia facti, non Iuris,quia ignorabat libertum quaedam alienasse in fraudem fui. Respondere debuit Accursius in d. l. 3. ibi patronus falso non putabat se heredem scriptum, sed vere fuit scriptus ex debita parte , de adiit dum ignoraret libertum quaedam alienasse in fraudem, haec ignor Πῖia non restituet patrono bo-
56쪽
norum possessi contra tab. quia adiit verὸ hereditatem sibi relictam ex testamento . haec est ratio l. 3.
Nam licet hoc Iure bona materna per filiumfamilias patri acquirantur pleno Iure,ut ostendit l. I. g. qui operas. infra. ad Senatuscons.Tertuli. l. 6. in princi p.& l. filiussa. de acquirend. heredit. quod deinde primus Constantinus mutauit, Apostea Iustinian ampliauit ad omnia bona aduentitia. l. 17s instituta. si instituta de in icioso testamento accusatione, de Eupacto transactum est, ne des ab herede transactionipraestatur, inositi eausam integram eseplacuit. Opponitur.l. cum mota. C. de transact. quae lex in eadem specie non dat repetitionem querelae, sed dat actionem ex stipulatu, si exheredatus stipulatus sit, sibi dari partem illam
bonorum querelae omittendae causa; vel si non intcruenerit stipulatio, ea l.dat actionem praescriptis verbis, quoniam ita res gesta fuit dabo illam quartam bonorum, ut tu a lite in officiosi discedas, ex quo negotio datur actio praescriptis verbis, nec fuit ita facta conuentio: discedam a lite,ut tu des partem bonorum, nam ex eo articulo non daretur prςscriptis verbis, i. cum proponas. C.de dol.
Si hereditatemperam ab eo qui unam rem possidebat, de qua socicentrouersia erat,etiam id qsodposea coepitpsidere instituet. Nihil obstati. 23. sup . de iud. quam obiicit Accursius,lex
ait,in actionem non venire, quod post litem contestatam accidit, sed alia opus esse actione .ergo res quam reus post litem contestatam possidere cςpit,non venit.
57쪽
33 . DIFFERENΤIARVM Respondeo illa l. a 3. intelligenda est de actione quae formatur ex persona rei, si petitio hereditatis formatur expersona&possessione rei, in eam non Veniet res, quam postea possidere coepit. sicut in actione aquae pluuiae arcendae, quod exemplum est aptissimum l. 23.quq actio formatur ex persona rei, nam est de eo opere,quod reus secit,quo aqua pluuia noceret vicino, in Cam actionem non venit opus factum post litem contestatam, sed noua interpellatione est opus. l. Atiate ius. in fine. infra. de aquae pluuiae arcend. at petitio hereditatis, vel actio specialis in rem non formatur ex personaret,
sed ex persona actoris qui dicit simpliciter se esse heredem 'vel se esse dominum, nec spectat posscssionem rci aut personam, sed iudex in re iudicanda spectat personam rei, &eum condemnat, prout possidet, etiamsi tempore ditis contestatae
nihil possederit. L. 7. dixi liberale iudicium differri donec actum sit de
hereditate. obstat huic sententiae. l. a. C.de ordin.cog. lex ait.
s-libertate de hereditate sit controuersia, prius agenda est causa libertatis. At ego dicocta sustinendam, exi. p. breuiter quod respondeamus satis suppeditat. F.vit.l. 7. sic dicendum est, si fiat controuersia libertatis & hereditatis, & utraque pendeat ex testamento, prior est causa testamenti, id est, hereditatis, sed si sola controuersia hercditatis pendeat ex testamento, ut si reus dicat se esse liberum, non ex testamento, sed vindicta, vel censu,vel legis auctoritate . si igitur sola hereditas costrouersa pendeat CX testamento, prior est causa libertatis, quia nihil obest causae testamenti, cum ex testamento libertatis probatio aut adminiculum nullum seruatur. igitur actum est principaliter de hereditate, incidit quaestio de libertate actoris, de hac disceptabitur inprimis,sed non pronuntiabitur, l.
Huic sententiae ctiam obstat lex. I3. infra. de receptis. post litona de hereditate contestatam, rcs singulae petuntur actione an rem simplici, an obstat exceptio ut praeiudicium hereditati non fiati minimc. quia haec exceptio comparata
est futuri iudicii nomine,Don nomine iudicii iam facti, id est, iam accepti Z contestaLi. crgo post litem contestatam de in
58쪽
officioso ut res sin gulas, ita ctiam seruos singulos licet in se uitutem petere cur differtur causa libertatis, donec finiatur causa hereditatis. Vt respondeam, &Vt totam hanc quaestionem in summam comprehendam,illud inprimis sciendum est,ut obtentu iudicii futuri, vel iam facti, de hereditate non differri actiones creditorum hereditariorum, legata non differuntur obtutu iudieii futuri,vel iam facti de hereditate, sed praestantur oblata cautione, multo minus differuntur credita quae lane certa, & quae omnino dissolui oportet, cuius sit hereditas.
Ex rescripto Hadriani criminalis quaestio de vi praesertur ciuili,idem etiam osteditur in l.vlt.de ord .iud. G. l. adulterii. C.ad i. Iuliam. de adult. Opponitur l.penuit.C.de ord .iud.quae lex, ait,causam ciuilem Be criminalem semel disceptari, nec unquam alteri praeferri. Haec non sunt contraria,nam etsi vulgo dicatur prius esse agendum de possessione, quam de proprietate, tamen constat haec duo iudicia coaceruari posse, qua de re est locus sin gularis in s. epist. Symmachi, quo ostendit ex constitutione utrumque iudicium posse coniungi. Opponitur l. penuit. C. ad i. Corneliam de falsis. quae ait, ciuili quaestione per sententiam determinata, deinde de falsi criminaliter agi, ut si petatur legatu ex testamento;quod falsum dicitur, censet lex prius excutiendam litem de legato, deinde instituendam accusationem falsi testamenti. Quod respondeamus suppeditat l. 2. C. Codem. quae ai ciuilem actionem praeferri criminali de falso, si crimen falsi,
obiiciatur morandae S trahendae solution 1s causa, tum repraesentabitur iudicium de legato quod non vult suscipere heres,ut dum moratur falsum testamentum dicit, & ita accipienda est lexdeptima. hoc tit .ac similiter, qui morabatur ii bertatis vel seruitutis debitae caula postulat differri iudiciunt liberale, ob Centumuirale iudicium non audietur, l. '. hootitu. hoc igitur casu cxcepto semper criminalem ciuili anteponimus Centumuirali iudicio. at ciuilis actio non prae sertur Centum uirali iudicio,sed differtur de sipstine tui.
59쪽
Ex titu. I .destruitutibus. lib. 8.L. s. sicuisimpliciter. Huic sententiae opponitur l. si via.16. de serui tui. rustico . praed. praetor ait, electionem esse heredis, per quam partem scruli utem velit constituere, si modo ea res non sit damno legatario, lex ista pertinet etiam ad viatimas voluntates, Ut apparet ex verbo relinquatur.
Notandum est in quaestione de Iure electionis semper distingui ultimas ivoluntates a contractibus , exemplo id demonstratur: Si legatum generaliter rc linquatur, electio est legatarii, cui debetur, lege legato 37. de lagat. I. si autem aliquid generaliter promittatur,actio est eius qui debet, s. huic autem. instit. de actionibus. sic etiam in stipulationibus diseiuncti uis electio est eius qui debet. l. plerumque. Io. de Iure dot . in legatis disiunctivis electio est eius cui debetur, id est, legatarii,dicta lege legato .sc igitur definiendum in legatis si simpliciter via legata sit electio est heredis, quia hoc est consentaneum voluntati testatoris, ut l. si via. 26.de seruitutib. rusti . praedio.
Huic simile est quod traditur l. si quis a filio. 31. f. si quis
plures .lege legato. 37. I. si de certo. de legatis primo. diuersum est in contractibus, in cestionibus. nam tum electio cst eius cui concessa est seruitus, quia in contractibus solet fieri interpretatio aduersus eum, qui potuit legem apertius dicere , neque dixit. l. Veteribus. δ9. de pactis. atque ita lex ista obtinebit in contractibus,t cx si via in legatis. suspecta videntur haec verba, vel relinquatur.& probabile est elle cuiusdam interpretis, non Celsi ut ex variis locis apparet. L. m. non dubito quin fundo municipum perseruum recte serui-ιus acquirasur. dubitare tamen potest hac ratione,municipes per se nihil acquirere possunt, quia Universi consentire non possunt. l. I g. vltimo. de acquirenda posscis quod alitem quis non potest per se acquirere, neque id pcr icruum potest.l. Labeo. 8. de usurpat.ergo hac ratione tentari potest, seruum publicum municipio publico seruitutem acquirere non pol- se: responsum tamen est, potia.
Et hoc receptum est, ut Respubl. pcr seruum publicum
60쪽
usucapere & possidere possiti possunt, etiam possidere M usucapere municipia per liberam personam , Videlicet per actorem dc administratorem, l. sed hoc. a. do acquirend . posscst lege tigni.7. . item municipes. ad cxhibendia .quae aiunt municipia pollidere per administratores, licet per se possidere non possint.
Restat tantum haec quaestio, an fructuario detur nuntiatio noui operis p item an vindicatio seruitutum hac in re a Dfirmo inter sedissentire prudentes, Iuliantis ait, fructuario dari vindicationem scruitutum. l. Vnica. p. ilcm Iuliano .d remiss. item Iuliano placet, inquit, fructuario Ius csscseruitutum vindicandarum. Id autem Iulianus scripsit eo libro, ex quo ea I x sumpta est,nempe lib. 49 id apparet exl. si autem. 2. de noui operis nuntiat. siae est ex hoc lib. & eius legis integra verba referuntur in dicta l. unica. g. item Iuliano. de remissio. Huic Iuliani sententiae obstat l. I. in principio. si usus fructus petatur. Explicanda est earum legum sententia. haeecst, fructuarium non posse seruitutem dc bitam praedio vindicare,vsum- fructum tamen Vindicare posse, id est, seruitutem sibi debitain:& id quidem non tantum aduersus proprietarium, sed aduersus quemlibet posse starem. vindicatur autem , s prohibcatur uti,frui, aut ire, agere, utendi fruendi causa. seruitutem autem itineris non vindicabit: ut tamen ei pateat iter ad utendum, fruendum vindicabit, hoc ostenditur dictis legibus. Dicendum est,ut haec omnia explicentur, Iulianum ab aliis reprehensum fuisse, a Marcello praecipue. hoc ostcndiel. I. si v suffructus petatur. ibi probatur Labeonis sententia a Marcello ad Iulianum. notandum est cliam obtinuisse sen tentiam Marcelli: nam fructuarius ctiam non habet vindicationem fundi, absurdum est etiam vindicationem seruitutis ei dari,cui non datur vindicatio fundi. ex his apparet in hac l. prima. g. item Iuliano. de re nussioni b. sententiam 4 ullani referri, non probari, id saepe faciunt Paulus S Iulianus,