장음표시 사용
431쪽
mulgata vero sententia videns Cardinalis Imperatorem in sua malitia induratum,& adeo obsti natum, quod excommunicatione vilipensa nullo modo a suo nefando proposito vellet reiilire, quosdam Archiepiscopos, Episcopos & Abbates supertam arduo negotio consilium habiturus, & aliqua per ipsos & cum ipsis tractaturus apud ciuitatem Meldensum conuocauit. Et tunc cunctis praesentibus, praecepit quibusdam ex ipsis in virtute obedientiae ex parte Domini Papae,quatenus cunctis negotiis postpositis personaliter cum ipso iter arripientes nullatenus omitterentire Romam. ipse vero ibidem spopondit de assi auit, quod apud Viennam urbem de nauibus,nautis,&caeteris,quae ad nauigium pertinerent,ut liberius securiusque per mare, quam per terram, eo quod Romanus Imperator omnes passius perter- Loram occupauerat, quos ic diligentissime custodiri faciebar, ut rei exitus declarauit, eisdem commode prouideret. Sed Imperator praeagnoscens & perpendens quod per praelatos Franciae ipsum Papa Gregorius iniciaueret condemnare, Ludovico resi Franciae literas delegauit, mandans ei, quod personis Ecclesiasticis regni sui, sed & cunctis, quos praedictus Cardinalis secum Romam ducere assectabat, ire lis berum tam per mare, quam per terram denegabat. Deinde non solum terras, imo mare tam diligenter obseruati imperauit, quod absque suae gentis licentia nulli dabatur facultas alicubi illis in partibus commeandi. Interim praelati Franciae cum legato supradicto iter arripientes per dietas suas ad Viennam ciuitatem multis diebus elapsis, sed non sine magnis laboribus &expensis deuenerunt. Et tunc inibi x comperto defectu nauium, hominumque subsidio non reperto, per quos possent de gentibus Imperatoris defendi,transire ultra timuerunt. Vnde Archiepiscopus Turonensis Ad Bituricensis necnon & Carnotensis Episcopus, & multi procurato res periculo se ponere metuentes,redierunt:alii vero illud quod Dominus dicit in Evangelio; Nolite timere eos qui corpus occidunt, animam autem occidere non possunt, sed potius .imete eum, qui potest & corpus de animam mittere in gehennam, attendentes, & ideo animae magis, quam corporis periculum, de Dominum plus quam hominem mortalem metuentes, intrates mare, sese corporali discrimini tradiderunt: nam unus de filiis Imperatoris qui non erat legitimus ciam copia
nauium maxima, hominumque multitudine armatorum semitas maris peratribu-
lans, ne praelati per mare possent euadere,curiosissime obseruabat. unde quada die per pelagus nauigantes, dictus filius Imperatotis ipsos percipiens iuxta Pisas ait cissime inuasit. Tandem post bellum asperum, sibi praelatos Franciae resistere non valentes capiens, ipsos diuersis patris sui munitionibus, prout idem pater disposuit,
mancipauit.Praelatis itaque incarceratis multis tribulationibus undique preisus, visam uniuersae carnis ingressus est Papa Gregorius. Cui successit Celestinus tertius: sed soluens debitum humanae conditionis Ecclesiam Dei sanctam ultra x v ii. dies non valuit regere,idcirco quia morte prohibitus est permanere. st cuius obitum sedes Romana orbata suo antistite,per xx.&duos menses vacavit. Eodem temP re apud Cremonam facta est tempestas maxima, ceciditque lapis grandinis,in quo A erat crux & imago Saluatoris expressa, desuperque literis aureis scriptum, Iesus Nazarenus, Rex Iudaeorum. Cecidit autem in monasterio sancti Gabrielis, qui de aqua in aquam liquefacto,inunxerunt monachi oculos euiusdam fratris caecutiemtis, id statim clare vidit. D modo Ludovicus rex mandauit 'eri,ico Imperatori, ut liberaret Prael ι os regni Pran persiliu uum captos,sem prasione
VIoza s autem pius & deuotus rex Ludovicus Ecclesiam Dei humano auxi- lio destitutam compatiens': praelatis regni sui,diuerss Frederici Imperatoris
carceribus mancipatis,abbate Corbeiae,& dominum Geruasium de Esdriniis misit ad Imperatorem, mandas et,quatenus praelatos regni sui, quos tenebat in carcere, suarum precum interuentu liberaret. Sed tunc dictus imperator preces regis non exaudicus, immo cog regans omnes incarceratos de diuersis locis apud Neapolim
432쪽
regi Franciae sic mandauit ;Non miretur regia celsitudo, s praelatos Franciae , -- gusto Caesar tenet Augustus,qui ad Caesaris angustias trahebantur. Quod rex Ludovicus audiens, 5 vehementer admirans, quia suis precibus Imperator minime acquievis let, mandauit cidem iterum per abbatem Cluniaci in hunc modum, Tenuit hactenus indubitanter nostra fiducia quod inter regnum de imperium n strum longo tractu temporis nulla posset exoriri materia odium vel scandalum p riturasum praedecessores nostri foeticis memoriae reges uniuersi usque ad tempora nostra imperii sublimitat cin zelaverint, & nos qui post ipsos, Deo volente regnamus,in eodem proposito permanemus: sed vos unitatem pacis & concordiae dis 1 O rumpentes, praelatos regni nostri adsedem Apostolicam accedentes, cui tam ex fide,quam ex obedientia tenebantur, nec eius poterant recusare mandata, in mari,
quod moleste ferimus, capi secistis,&ipsos sub graui custodia detinetis. Nam sicut
ex literis eorum didicimus,nil contra Imperialem Celsitudinem excogitauerant, etiam si summus Pontifex esset ad aliqua minus debite processurus..unde cum in eis nulla nostri causa gravaminis inueniatur, decet altitudinem nostram dictos praelatos regni nostridebite restituere libertati. Provideat igitur Imperialis prouidentia & ponat in statera iudicii,quae mandamus, ne velit trahere locum a potentia vel voluntate: nam regnum Franciae non est ita adeo debilitatum, quod se permittat
vestris calcaribus perurgeri. Cuius verba & rationes Imperator intelligens omnes, ZO licet inuitus, pariter liberauit, regem Ludovicum Oisendere pertimescens. Tuomodo Ludovicus rexsectistrare uum Alphonsum nouum militem apud Salmurem oquomodo Comes Marchia renuit eidem facere homagium.
Α NM o ab incarnatione Domini M. CC. XL. regni Ludovici excellentissimio regis Francorum xii O. &aetatis suae vicesimo quinto suscepit idem rex filiam in translatione sancti Benedicti,nomine Blancham, ex coniuge sua nobilissima Margareta. Et anno sequenti apud Sal murum Archiepiscopos, spiscopos. AN bates quam plurimos sed & totam fere regni sui militiam conuorauit. Tunc inibi dominum Adel sensum fratrem situm nouum faciens militem, quem multis die-3o bustam transactis, filiae Comitis Tholosae Iohannae nomine, maritali lege fecerat solemniter sociari, concessit eidem terram Averniae, Pictauiae, & terras Albigensum perpetuo possidendas. Ibi plures praepotentes &diuites sesto & laetitiae intendendo diuitias, quasi pro nihilo reputantes expendebant & vestiebantur milites purpureis & sericis. Sed &ipsi pontifices&abbates prout melius poterant se in milibus exornabant. His peractis petiit rex Ludovicus ab Hugone Comite Maochiae,ut homagium pro terra sua, quam habebat in Pictauia, sicut debebat .faceret
fratri suo domino Alphonso Comiti Pictauens. Sed dictus Comes Marciliae vento
superbiae inflatus nullo modo ait eruit se facturum. Innitendo enim se superbaeualum arundineum confractum, scilicet regem Angliae Henricum, cuius matrem 4e Comes ipse habebat uxorem, meditabatur percius opem contra dominum suum regem Franciae rebellare. . Vnde rex serenissimus Ludovicus iratus vehementer cum indignatione maxima, quia paratus non erat ad eum debellandum, cum gemie sua Parisios remeauit. Eodem anno secunda die Martis quadragesimae suscepit rex de coniuge sua domina Margareta filiam nomine Dabe lam.
dimodo Ludovi rexpugnauit contra Comitem Marchia det regem Henricum AnglLe. A N N o igitur Dominicae incarnationis M. CC. xor. Ludovicus rex non imme
inor superbiae & exosae praesumptionis Hugonis Comitis Marchiae, tota regni sui militiam aduersus eum circa anni principium congrcgavit. Et tunc cum infiniso ta tam equitum, quam peditum multitudine bellatorum,quibus facies terrae veluti locustis aperiebatur in terram Marchiae Comitis introiuit. Et primo eastrum quod Mosteriolum in Gallina dicitur, obsidens, paucisque diebus in obsidione commorans,illud in breui tempore sibi potenti virtute subiugauit. Deinde ad turrim Beru
giae, quae fortissima S munitareroptime crat secODuzrrens, fixis tentoriis & regiis
papilionibus statim suos manganellos di alia ingenia quani plurima iussit impii us
433쪽
turris circuitu eleuari: turris vero desen res sortiter se habetes, Franeorsi impetus vitiliter sustinebant. Veruntamen pauco tepore elapso ipsam turrim cum univcrsis armis copiaque victualium maxima, quae in illa erat, cepit: postea rex considerans
quod suis praedicta turris multa mala intulisset, & adhuc inferre posset, ipsam dirui fecit, de ad nihilum redigi festinanter. Post captionem Monsterioli de turris, Ber giae supra Comitem Marchiae factam,videns rex, quod Dominus cum ipta essetiad
quaecunque ambulabat firmans regnum eius potentissime; aliud castrum, scilicet Ponte natum,quod Gaufridus de Lixeugnio tenebat, qui erat in auxilium Comitis Marchiae, coepit fortiter expugnare, & elapso breuis temporis interuallo, illud in suam redegit potestatem. Deinde aliud castrum eiusdem Gaus ridi sortissimum, is quod Nouenturn nominatur, sibi potentet subiecit. Videns autem Comitissa uxor Comitis Marchiae quod maritus tuus Comes regi resistere non valeret, seruientes
donis dc promistis illectos ad Curiam regis transmisi cutii veneno, ut regem te sta- tres eius,quos maritus suus Comes armis vincere non valebat, ipsa potu occideret venenoso sed quod latenter facere cogitauerat, non potuit adimplere. Nam d prehensos nuntios cum veneno praeccpit rex atrocis uino carceri mancipari. Rcrisi quidem videns exercitum suum nimis magnum de fortem promptissimumq; ad bellum, quasi leo paratus ad praedam, Fonte natum castrum fortissimum duobus patibus murorum muratum, sortissimisque turribus do glossis firmatum, fecit potentissime obsidere. Sed qui castrum defendebant,regis exercitum nobiliter rec imperunt. Vnde rex castri sortitudinem de defendentium probitatem audaciamque considerans, turres ligneas iussit illico eleuari,ut per ipsas suus posset exercitus comtra castri defensores fortius dimicare. Eleuatis itaque ligneis turribus, erectisquacircumquaque petrariis, mangone is, & aliis ingeniis coepit rex castrum praedictum viriliter expugnare. Sed illi qui intus erant ad defensionem castri ut nobiles defensores conflictum inimicorum potenter sustinebant. Vnde quidam balistixius quartellum ad turrim iaciens, fratrem regis Comitem pictauensem in pede grauiter vulnerauit. Quo viso rex iratus vehementer, dictum castrum iussit acrius impugnari. Ad cuius praeceptum milites Franciae fortissimi bellatores ipsum c situm fortius &asiperrin e inuadentes castrum in breui tempore cum suisdeicim ymioribus, videlicet uno de fili s Comitis Marchiae, qui non erat legitimo matrimonio natus cum quadraginta & uno militibus,&quater viginti seruientibus, alii ' minoribus quamplurimis, excellentissimo regi Ludovico domino suo reddid
runt; quos rex partim Parisiis, & partim alibi iussi in diuersis locis diligenter cus' diri. Castrum autem usque ad ultimum lapidem fecit protinus destrui S c uerri Postea rex inde pertransiens castrum de villaribus cum his qui intus aderant ad defensionem castri, ibi potenter subiecit. Erat quidem illud castrum Guidonis de rupe forti, qui Marchiae Comiti adhaerebat,& ideo fecit rex illud dirui sestinanter; quo destructo aliud castrum, cui Preic vocabulum est, suo circumcingens exerciatu, sibi celeriter subiugauit. Quo sibi subiecto, usque ad castrum, quod nominant 4 sanctum Gelasium pertransiuit: quod obsidens sibi infra paucos dies adquisiuit. Deinde ad aliud castrum, quod Tannatum dicitur supra montanam accessit, Millud capiens pauco elapso tempore, suam in illo posuit garnisonem. Et tunc re sereni stimus sentiens de veraciter perpendens quod Dominus iter suum dirigebat& se comitabatur, accessit ad Mantas castrum comitis Marchiae,quod expugnans, turrim 'itiae ibi erat fortissima, euertit funditus & destruxit. Turre vero euersia dc ad mlulum redacta usque ad . . castrum Ebulonis de Rupe forti accesiit: sed fortitudinem regis qui castrum custodiebant agnoscentes, perpendentesque quod ibi nullo modo pollent resistere, iram eius incurrere metuentes, nudi dc inc es de castro excutes suis omnibus relictis, castrum Ludovico regi humiliter reddide- Θrunt. Rex autem illud muniens sua gcte, aduersus Aucertium properauit, quod ii bi non multis diebus euolutis subiiciens dirui penitus imperauit. Postea vero cum ibidem prope in quodam mareso pontes saceret eleuati, ut ultra versus regem AtD gliae,qui in ciuitate Xanctonensi latitabat,valeret transire, absq; magno incomodo Propter importunitatem transtus non habito consilio transeundi ream in v g Ea
434쪽
Magdalenae versus Talleburgum castrum Gaufridi de Ranconio situm super aquam Charantae. Cumque fixisset ibi tentoriasia super ripam aquae ipsius, balis arti Anglicorum , qui in altera ripa stabant, & rex Angliae Henricus similiter cum fratre suo Richardo,& Hugone Comite Marchiae Symoneque de Monte sorticum aliis suis militibus & grandi multitudine Anglicorum, quos una cum rege corum Comes Marchiae in praesidium aduersus regem Franciae dominum suum s cccat transfretare, ab ipsa ripa aquae reccdentes, licet rex Angliae paratus esset ad bellum, tamen dominum suum regem Ludovicum pertimescens, per tractum duarum balistarum de eo amplius cum suis militibus se retraxit. Quod percipientes Io Franci genae,quingentos seruien tes cum balistariis, id magna multitudine peditum armatorum fecerunt per pontem praedictum celerrime pertransire. Quos videns frater regis Angliae Comes Ricbardus illico armis depositis versus Francos accelerans, petiit vocari Comitem Atrebatensem, ut cum ipso de treuga capienda loque-rctur. Sed tunc non ad Comitem Richardum, imo ad regem Ludovicum fratrem suum pro consilio super hoc habendo accessit Comes Atrebatensis. Et statim Anglici pavore nimio consternati, non expectantes respopsionem Comitis Atreba- tensis de treuga capienda, versus Xanctonas cursu velocissimo fugerunt. Incrastino vero scilicet in festo Mariae Magdalenae rex Franciae pontem aquae cum suo exercitu pertransiens,suos usque ad Xanctonas praecepit currere serratores. Quod ' quidem Comiti Marchiae, qui erat in burgo cum gente sua per deuersus Franc rum exercitum unus garcio nuntiauit. Quo audito Comes Marchiae statim armatus cum tribus filiis suis militibus Scotis, Anglicis,& Gasconibus, qui in eius auxilium cum rege Anglicano deuenerant, regis Franciae fortatoribus, eos in malum suum inuaserunt protinus. Quod agnoscens Comes Boloniae,qui ex alia parte erat.& cui primo fuerat intimatum in illos qui Forratores regis Franciae inuaserunt, secat impetum ante omnes. Et in principio Castellanus Xanctonensis, qui vexillum Comitis Marchiae deferebat.fuit protinus interfectus. Ibidem autem duo reges cum suis exercitibus adunati, bellum durum lcasperum, sed non sine strage Anglorum maxima commiserunt: nam Franci vehementer indignati eo quod eos 3o Anglici ad bellum lacessere praesumpsissent, in ipsos cum vehementi impetu irruebant. Et tune ictus asperrimos ingeminantes in cos, confestim agmina fecerunt rarescere Anglicorum, hinc inde bello difficili existente. Tandem dum pondus
proelii versam esset in Anglicos rex Franciae Ludovicus extitit triumphator: nam Anglici Francorum fortitudinem non valentes sustinere, terga vertentes, fugerant. Rex vero Angliae ictibus Franci genarum pertritus, illic morari vel pugnare ulterius non praesiimpsit: quinimo pluribus de suis interfectis, Ac multis vulneratis, captis,dc retentis, viginti duobus scilicet militibus, & tribus clericis eius diuitibus, cum centum viginti seruientibus, versus urbem Xanctonensem arripuit turpem
fugam. Quod sui percipientes, pauore nimio agitati, fugae praesidium assiimpse-4o runt. Franci vero ipsos uno agmine persequentes,quoniam non adunati fugiebant,
plurimos occiderunt. Anglicis itaque versis in fugam, suos rex Franciae bellatores Francigenas recollegit, qui nimis avide persequebantur Anglicos fugientes. Postica vero pristonos suos praecepit diligenter custodiri, de postmodum diuersis regni sui in unitionibus mancipari. Rex namque Angliae de Comes Marchiae noctii de ciuitate Xanthonensi recedentes,castrum vacuum reliquerunt. Et xunc ciues ipsi .us ciuitatis in mane ad regem Franciae accedentes ipsi claues ciuitatis reddiderunt, in qua statim rex suam fecit ponere garnisionem.Sic isitur rex Franciae infra breue tempus maximam partem totius terrae Comitis Marchiae in suam redegit potest tem. Sed de suo exercitu multi strenui milites, de etiam seruientes propter aestum
1ο vehementem dc aeris maximam intemperiem magnamque corruptionem ad
Dominum migrauerunt. Die vero Martis post festum beati Iacobi Apostoli, dominus Regnaudus de Pontibus, regis fortitudine & victoria perterritus, ad regem in villa de Columberiis, distante a pontibus per unam leueam veniens publice coram baronibus regis fecit homagium Comiti Pictauensi. Eadem die venit filius Comitis Marchiae primogenitus Hugo miles ad regem Franciae cum ipso depaco
435쪽
sub hac forma tractaturus;videlicet quod tota terra quam rexacquisierat super patrem suum Comitem Marchiae, fratri regis & eius haeredibus remaneret Comiti Pictavensi, Si de residua terra sua ipse Comes Marchiae &vxor eius cum filiis suis regis starent omnimode voluntati ita tamen quod dictus Comes tria castra sortis sima cilicet Melpinum & Crosanum atque castrum Achardi regi traderet . in quibus suam garnisionem ad castrum ipsus Comitis rex haberet. Et quia Comes Marchiae non erat praestas , ipse Hugo filius eius remansit in hos agium apud regem,
donec praedictus pater eius veniret in crastino completurus. Comes quidem illustrissimi regis Francorum clementiam & cordis pietatem eximiam non ignorans, in crastino una cum uxore sua ad regem deuenicia, cum l. achrymis, suspitiis, sin- togultibus, genu flexo, prasente Hugone filio lito primogenito & duobus aliis filiis,
quos de nouo rex Angliae fecerat milites, coepit coram rege humiliter proclamare; Depone, Domine mi rex clementissime, iram tuam, & ne amplius contra me mouearis: Desinat,rex dulcissime,lam indignatio tua,& miserere mei: Cognosco, domine, culpam meam, quam inique& superbo co aduersum te ι tu mihi secundum multitudinem miserationis tuae dimitte iniquitatem.Ad haec rex sicut mansuetis Iliamus & inestabili pietate,misericordia motus, quibus totus scin per in visceribus cr-ga miseros & humiles affluebat, tam non valens in ira suam misericordiam continere, non potuit praedicti Comitis illico non misereri: imo quicquid erga ipsum idem Comes deliquerat, humilitatem cius considerans, ipsi miscricorduer condo tonauit. Munitiones vero x castella, quae super ipsum rex acquisierat, qui tauit Comes Marchiae in continenti Comiti Pictauensi. Et ne Comes Marchiae in aliquo regem ulterius offendere praesumeret, unde ipse Comes penitus exultet, sibi rex tria iam castra praedicta retinuit,&sua gente muniuit. Haec enim praedicta tam C mes, quam Comitissa uxor sua,&filii eorum de sei uitio regi & Comiti Pictauensi fratri suo a modo fideliter faciendo iurauerunt se icnere: nam &per praedictam pacem, quam fecit Comes Marchiae cum rege Franciae Ludovico no magia quae fuerant ipsius Comitis, scilicet homagium Renaudi de Pontibus, Gaus idi de Raue nio,Comitis Augi de terra quam habet in Pictauia feodi Gaufridi de Lixen lucio, de Maruento. de Nouento ipsi regi Franciae remanserunt. His peractis infesto Iosancti Petri ad vincula, rex Franciet apud pontes in pratis vltra villam pernoctauit: de
ibidem venerunt ad ipsum Dominus Mirabelli,&dominus Mauritaniae; in quorum castris rex Angliae cum uxore sua & gentibus morabatur in aduentu suo, ictunc fidelitatem domino regi Franciae iurauerunt, di fecerunt ho magium Comiti
Pictauensi: similiter & omnes alii facientes rex usque ad Girundam sibi S inatti suo Comiti Pictauensi homagia acquisiuit. Eadem die rex Angliae & frater suus Richardus Comes, qui erant apud Baulam, audito quod rex Franciae deberet venire contra eos, Scotos suos &Gascones Girund.im versus Bordellam secerunt celeriter pertransire. Postea rex Anglorum perterritus, coepit studiose laborare, quomodo regi Franciae Ludovico, quem per suam superbiam offenderat, possct 4. reconciliari. Nam quorundam relatione intellexerat, quod rex Franciae usque ad Gasconiam torram eius proposuerat pertransire, volens eam ditioni suae penitus
subiugare. Quod metuens, ab ipso per quam plurimos treugas fecit flagitare, quas,
quanquam rex Ludovicus multorum precibus premeretur,non potuit impetrare. Tandem vero. piissimus rex Francorum attendens, quod nemo duri cordis ad plus est salutem, ipsi treugas quinquennes concessit, multoru deuictus interuentu. Incidemia. Eo tempore Tartari, vallata Georgia, India, de Armenia maiori, cum per x x. annos per unum de baronibus suis successive regnum Turquiae expugnassent, omnes simul in unum congregati, Arscron primam Turquiae ciuitatem inuadentes obsederunt. Est autem, ut dicitur, Arseron terra iis, in qua quondam beatus Iob dicitur habitasse in ea regnasse. Cumque ciuitatis huius habita ores a Tartaris obsἰssi, si accursum a domino suo soldano, prout erat necesse,non
haberet, nec aduersus Tartarorum multitudinem praeualere possent,cogitauerunt inter se Tartaris reddere ciuitatem, eo pacto, ut nulli eorum aliquam laesionem
vel mortem interrent, sed ut seruos suos tenerent illos atque saluarentur. Ad
436쪽
hoc autem osserendum & firmandum,miserunt eis o ana, id est, ciuitatis baiulun
Quorum petitioni Tartari annuentes,& secundum modum suum iurantes omnia petita se firmiteri eruaturos promiserunt. Intrantes autem urbem statim confoederationem praefatarumperunt,& omnes habitatores ciuitatis occiderunt. Indeque
ad Arsansam ciuitatem properantes eandem fraudulentam pacem de pactum se cerunt : Sed cum ingrcssi fuit sentciuitatem, omnes Turcos occiderunt. Contigit autem ut in illa ciuitate capti essent duo Franci Christiani, cumque tenerentur capti hi, quidam Tartaro tum qui audierant quod Franci fortes bellatores essent, suggesserunt cet cris maioribus, ut illi duo pugnarent inter se, quia modum puro gnandi corum libenter aspicerent congaudem utique eorum interfectioni sicut putabant manibus ipsorum faciendae. itaque de communi maiorum assensu, ae maturis & cquis,prout fieri melius potuit,competenter praeparatis, non in se ipsos, ut Tartari putabant ; sed in Tartoros illico irruerunt; primo quidem lanceis, post ea gladiis eos percutientes, ex ipsis quindecim occiderunt, Λ alios triginta grauiter vulneratos anicquam a Tartaris interfecti sutilentia bidem reliquerunti Propter quod ex tunc timuerunt Francos Tartari, similiter autem Turci. Indeq; Tartari utq; ad C saream Cappadociae peruenientes, omnia deuastauerunt. & in anno sequentiusque ad Satias te&Ycopium regiam ciuitatem, sibi Turcos de l urquiam subiecerunt. Turci vero postquam a Tartaris fuerunt vastati eisq; subiecti, adeo il- φ lorum idgo depressi sunt ac debilitati, ut licet adhuc essent in numero multi, tamen nulli fuerunt in vigore. V nde a multis creditur,quod si rex Franciae Ludoincus ma re transiens rei to tramite ventilet in Turquiam, libere & absque ulla contradictio: ne reddidissent ei terram. Nam & AEgypti terra quam primo aggreisiis est, est muratum periculosa. Eodem temporis concursu Tartari per unum de Principibus sui nomine Basio,vastaverunt Poloniam & Hungatiam, & iuxta mate Ponticu Rulliam de Gazariam, cum aliis triginta regnis; & usque ad fines Cerr mi peruenearunt. Cum autem Hungaros timentes responsum quaererent Daemonibus immolantes , utrum in Hungariam transire deberent, responsum est cis: Ite secuti, quia spiritus discordiae & incredulitatis vos praecedent, quia turbati Hungari vobis non 3 o praeualebunt. Sicque factum est. Ante introitum enim ipsorum, Rex & Principes, clerus & populus inuicem dissidebant, & ideo parare se noluerunt. Vnde pavore concum hinc inde fugientes multa millia occisi sunt; tantaque post illam debacchationem fames inualui iste dicitur in Hungaria, ut homines vivico mcdcrent mortuorum corpora: canes etiam dc eatos edebant, & quicquid tale inucnire poterant.
De ortu Ludovicinimo nisi si ij Regis Ludovici.
ANNO Domini M. cc x L 11 i. regni Ludovici regis septimo lecimo,aetatis v suae vicesimo octavo, sexto Calendas Marti; in die testiuitatis beati Matthiae
o Apostoli,quo die sellum dedicationis Ecclesiet beati Dionysi) A reopagitet facti; per
Dominum celebratur, peperit regi Ludovico filium diu optatum sibi despotitata venerabilis Margareta. Postquam autem regia proles processiit ad ortum, statim rex Guillermulti Parisiensem Episcopum, & Odonem Clementis Abbatum sancti Dionysj ad se vocari praecepit, ut idem Episcopus tantam prolem & regni Francorum haeredem baptizaret, & dictus Abbas tanquam verus patrinus super fontem sacri lauacri propriis manibus teneret. Rex vero nomine patris sui Ludovici, praefatum puerum filium suum iussit vocari Ludovicum. Tunc ortum regalis prolisper diuersa regni loca cursores regu nunciantes, corda Francorum ineliabili gaudio & laetitia tepicuerunt.
De crearione Innocenti j ruarii Papa, ct deis semitate dorici Regis
V M igitur, sicut dictum est, sedes Romana pastore post mortem Celestini
Papae per viginti & duos menses vacasset, videntes Cardinales sanctae Dei Ecclesiae periculum imminere, beatae dc felicis vitae Innocentium quartum, qui
437쪽
tunc dictus erat Senebaldus presbyter Cardinalis sancti Martini in monte in P
pam de tectorem Ecclesiae elegerunt.Qui propter tyrannidem Romani Imperatoris, sicut superius dictum est, anno Domini M. ccx iii. coepit in Franciam aduentare.Sed parum antequam Lugdun um deuenisser,coepit deuotis limus rex Ludovicus Francorum mense Decembri die sabbati, ante seitum sanctae Luciae virginis,valida febre S vehementer fluxu ventris apud Ponti aram vehementer inti
mari. Postquam autem fama nuncia praevolante Francorum auribus rumor ins
nuit, quod fidei Christianae de Ecclesiae sanctae Dei defensor in terra singularis, prae
aegritudinis pondere periclitaretur, corda eorum non modica repleuit amaritudine& dolore. Archiepiscopi autem, Episcopi & Abbates quam plurimi, nec non ba-ι rones Franciae, prout decebat, compatientes regi suo, Ponti seram quantocius aduenerunt, expectantes per duos dies,quid Deus de dicto rege disponere dignaretur. Sed regis infirmitatem videntes crescere, placuit ipsis ut diuinam clementiam implorarent, quatenus Deus qui omnia solus potest, virtutem suam circa infirmum regem ostendere dignaretur. Desimantur igitur nunch per Ecclcsias cathedrales, vim illis eleemosynae&orationes ac solemnes pro rege fierent processiones. Sed regis ritudine postea ingrauescete, creditus fuit rex per magnum unius diei spa-cium spiritum exhalaile, statimque totum palatium repletu sui telamoribus dicem tium rege migrasse ad Dominum. Cum aute de diuersis partibus ibi multi praesentes adestent, tantus elamor celari non potuit: Quinimo usque ad aures sanctissimi loripae innocentu tunc apud Lugdunum commorantis pertransiens, ipsum dolore nimio reddidit mirabiliter consternatum. Nec mirum,cum illum audisset expiracse, qui sanctam Ecclesiam illis diebus angustiarum flatibus & procellosis tempestatum fluctibus mirabiliter tacussam, sitae virtutis brachio singulariter tuebatur. Sed tandem ille qui ventis & mari imperat, qui quondam intrans domum Symonis imperauit febri qua socrus ipsius Symonis tenebatur,&dimisit illam, pullatus lachrymis, eleemosynis, orationibus, suspiriis S gemitibus plurimorum regis infirmitati imperans, ipsum aliquantulum alleuiauit. Vt autem ab illa ectas ad seipsum rediit, crucem protinus transmarinam instanter petiit M accepit. Tandem quia regis aegritudo adeo grauis erat ut medici desperarent de ipso, rex & seranis lima ma-I ter eius domina Blancha regina petierunt Odonem Abbatem Ecclesiae Machariu Dionysi), ut sacratissima corpora Dionysh, Rustici & Eleutheri j, quorum patrocinio totasaudct regio, regni stat potentia, descripta in qua quiescebant, ut suis precibus regi sanitatem impetrarent a Domino, tollere & cleuari facere non dit serret. Rex siquidem post Dominum de sacratissimam virginem matrem cius, in ipsis, v pote in suis de regni sui aduocatis & protectoribus confidentius sperabat, nec immerico. Quid enim posset Dominus beato Dionysio denegare,qui eidem in carcere propter sidem catholicam retruso dixerat: Dilectio de benignitas quam habes semper pro quibuscunq; petieris impctrabis. Tunc Odo Clementis Abbas praedictae Eccle iae, regis deuotionem erga beatum Dionysium considerans, ipsius peti- tioni annuens, die Iouis proxima ante festum Dominicς natiuitatis ad suam Ecclesiam properauit. quam illico cereis circumquaque positis quemadmodum i n praecipuis solemnitatibus fieri solet, ut in crastino ad tam cinctas remouendas reliquias deuotio astantium&animi ad Deum excitarentur,&vt ipsis Martyribus congruus honor dignanter exhiberetur, preciosissimis iussit palliis adornari. Sed dum ista in praedicta Ecclesia die Iouis ante natiuitatem Domini parabantur, auditu na fuit P risiis, quod pro salute regis beatorum corpora martyrum, quae nuquam nisi solummodo pro filute regis Franciae, vel regni sui periculo de loco suo cxtrahuntur, ecsent in crastino extrahenda de ad processionem deportanda. Vnde accurrit in crastino utriusque sexus virorum ac mulierum ad tam sanctum spectaculum copiosa S multitudo. Sed Se tam clerici quam laici ruebant cateruatim , gloriosos Martyres cernere cupientes.Sic igitur astantibus reuerendis patribus Carolo Nouiomens&Petro Meldensi Episcopis aco done eiusdem Ecclesiae sancti Dionyse Abbate, aliisque personis gloriosis quam plurimis & honestis die Veneris ante festum Dominicae natiuitatis facta oratione leuata fuerunt & extracta illa pretiosissima corpora
438쪽
pora descripta,quae subtus pyramides est aureas, ubi in capsulis electrinis logo ic in-pore quicuerant diligentissime sigillata , & super altare ipsorum Martyrum preciosis palliis decoratum collocata. Deinde procellione praeparata, quae facta fuit
nudis pedibus, suspiriis, singultibus de lachryinis plii quam psalmis ad Dominum
resonantibus, suerunt ad processionem,ob regis salutem, quam idem rex sibi sperabat per dictos Martyres impetrari, per claustrum & Ecclesiam deportat . Nec fuit rex fraudatus adesiderio suo. Nam ex quo cancti Martyres ad aures benigni Iesu pulsauerunt, vilitauit ipsum Dominus recordatus misericordiae suae. Et ex illa hora qua corpora sacrosancta gloriosorum Martyrum sancti Dionysi), Rustici, de 1 o. Eleutheria ad processionem depol tara sunt, paulatim aegritudine regis decrescente, coepit rex melius se habere. Cuius sanitas in breui totaliter subsecuta, corda Francorum & omnium iidelium exultatione laetitia quam plurimum hilara. iit. Quae regi tunc illa infirmitas ex prosundo cohsiliorum Domini tam salubri quam necessaria prouisione a multis creditur prouenisse. Nam cx inco modo praecedenti sequentis fructus habilitas multiplex collecta est, ut fuit terrae sanctae sub si
dium, de regni eius melioratio, ut patebit.
Incidentia. Eodem anno tactus est Egidius Cornu post magis tum Gallerum fratrem suum Archiepiscopus Senonensis. Iubellus quoque Archiepis co-hus Turonensis factus est Archiepiscopus Remensis, de Odo Clementis Abbasto siancti Dionysij, Archiepiscopus Rothom agensis; Abbasque Cluniaci factus est Episcopus Lingonensis. Eodem tempore venerunt 'uidam nunci; credibiles de ultramarinis partibus, rumores veros quidem sed pellimosa illarentes. Nam quidam infideles, qui Grossonat vocabantur, terram sanctam intrauerunt, & in sancta
ciuitate Hierusalem furialiter debacchantes, proh dolor, non solum ipsam ciuitatem,sed etiam Ecclesiam sancti sepulchri sanguine fidelit in repleuerant conditioni, sexui vel aetati non parcentes. Tunc adimpletum est illud quod per Prophetamdiu ante fuerat peroratum: Dcus, venerunt gentes in haereditatem t uam; polluerunt templum sanctum tuum , posuerunt morticinia seruorum tuorum, escas volatilibus coeli, carnes Sanctorum tuorum bestiis terrae: effuderunt sanguinem is ib-εo rum tanquam aquam in circuitu Hierusalem, id non crat qui supeliret. Iidem etiam infideles conflictum habuerant in Gazara cum nostris Christianis, in quo non solum templi militia ceciderat,verum etiam Hospitalis potentumque 5 nobilitarii terra: sanctae non modica multitudo. Vnde de quam plurimum timebatur, ne ipsi infideles insta breue tempus totam illam terram caperent oc destruerent, quae tot
Christianorum sanguinibus se sudoribus fuerat acquisita. Anno Domini M. ccx L v. regni serenis limi regis Francorum Ludovici xix. de aetatis suae xxx.vltima die mensis Aprilis,quae fuit dies vigiliae beatissimorum
postolorum Philippi & Iacobi, peperit de nocte filium Ludovico regi Francorum uxor sua Margareta.Quem idem rex nomine aut sui Philippi regis iustit Philippum
uomodo Frederisu Imperator candem a tu uis in cintilis
Lugdunensi. EODEM anno celebrauit generale Conciliu beatissimus Papa I nnocetius IIII. apud Lugdune in urbem. In quo cum fratribus Cardinalibus sacroq; couentu Praelatoru deliberatione praehabita diligeti super ricderici tunc teporis Romani Imperatoris nefandis excessibus,ipsum die lunae ante sestsi beat; Mariae Magdalenae omni dignitate indignum pronuntiauit, de sentetiando priuauit, omnesq; qui eide Friderico iuramento fidelitatis aut confoederationis crant astricti a iuraineto huiusinodi absoluit, auctoritate A postolica firmiter inhibendo, ne quisquam dictoso Frederic die illa tanqua regi vel imperatori obedirci, S: omnes qui ipsi deinceps
tanquam Imperatori aut regi consilium vel auxilium aut fauorem praestaren t , ipso iacto de nunclauit excomunicationis vinculo subiacere. Sed de illis ad quos in eodeimperio I inperatoris spectabat electio eligendi libera annuit potestate. Cur aute in tantu homine tam crudelem sententiam dictus Papa tunc intulit, multiplex causa fui Sed ut ad plens de ceteris eius sceleribus ob lectoris isdiu euitandum taceatur,
439쪽
solummodo quatuor grauissima ab ipso commissa, quae nulla tergiversatione eel, ri potuerunt huic libello inserere dignum duxi, ne dictus Papa inuidiae dictus liuore vel odio hoc fecisse videatur. Prima causii fuit , quia cum secisset homasium Romanet Ecclesiae pro regno Siciliae sibi ab eadem Ecclesia concelso, & demum cum per ipsam imperin coronam adeptus fuisset, iurauit coram Principibus de nobilibus imperi , quod honores. iura, & possessones dictae Romanae Ecclesiae pro posse suo protegeret ac fideliter o bseruaret, & quod ex dicti spossessionibus eidem specialiter nominans,quae ad manus suas deuenirent sine dii cultate aliqua restituere procuraret, horum iuramentorum extitit temerarius violator, non sine proditionis nota, de laesae crimine maiestatis. Nam Papam Gregorium IX.&fratres eius Car- rodinales Romanae Ecclesiae per suas literas pluribus directas praesumpsit multiplicurer dii tamare, & eos qui fidelitatem & homasium secerant Romanae Ecclesiae pro posscssionibus quas tenebant a dicta Ecclesia deierare compulit, faciens eos per se & ossiciales suos pr dictam fidelitatem abiurare,sibique pri itare violenter ὐdelitatis huiusmodi sacramentum. Secunda causa fuit, quod pacem inter Ecclesiam & imperium reformatam temere violauit. Nam cum diu ante tempore pacis inter ipsum & Ecclesiam reformare iurasset coram duobus Cardinalibus,praesentibus multis prςlatis & principibus, quod staret & pareret praecise absque ulla conditione omnibus mandatis Ecclesiς super his, pro quibus erat vinculo excommuni Cationis astrictus, causis excommunicationis eius lem expressis per Ordinem cora x
ipso remittedo omnem poenam & offensam hominibus Theutonicis & regni Sici-hGac quibuscunque aliis qui Ecclesiae contra ipsum adhςserant,& quod nullo tempore olfenderet, vel offendi faceret ipsos pro eo quod Ecclesiet adlicitisenr, post modum iuramenta 55 pa in huiusmodi non seruauit, nequaquam erubescens peti riis irretiri. Nonnullos enim ex ipsis hominibus tam nobiles quam ignobiles capi fecerat, &eis bonis omnibus expoliatis uxores eorum & filios captiuauerat, ac Ic ras Ecclesiae contra prouisionem quam dictis Cardinalibus secerat, inuaseratimprudenter,licet ipsi ex tunc in eum pr sentem si contraueniret,aliquando excommunicationis sententiam promulgassent. Et cum iidem Apostolica auctoritate sibi mandassent, ut nec per se nec per alium impediret, quin postulationes, cle liones so& confirmationes Ecclesiarum ac monasteriorum per regnum di imperium libcreferent secundum statuta Concilij generalis, & quod nullus deinceps in cisdem regno & imperio viris ecclesiasticis ac rebus eorum imponeret tallias vel collectas. Et quod nullus ibidem clericus vel persona ecclesiastica de cetero in ciuili vel criminali causa conueniretur coram iudice seculari, nisi super scodum quod ciuiliter haberetur. ACTemplariis, Hospitalariis,dit aliis personis ecclesiasticis sitisfaceret competenter de damnis de iniuriis eisdem per se di suos irrogatis, ipse mandatum huiusmodi contempseratadimplere. . Nam ipso procurante undecim aut plures Archiepiscopales sedes, & multae Episcopales, Abbatiae quoque & aliae ecclesiae in
regno&imperio usque ad Concilium praefatum vacaucrant,ingraue ipsarum prae iudicium & periculum animarum. In quibus non solum facultates & bona fece ratprout voluerat occupari; sed etiam cruces, calices, thuribula & alios sacros earum thesauros de pannos sericos velut cultus diuini nominis contemptor auferri. Cleriaci quoque multipliciter collectis talliis & affligebantur; nec ibium ad seculare iudicium trahebantur,sed ut aiserebatur,sebire duellum cogebantur,in carcerabantur, occidebantur,&patibulis in confusionem&opprobrium clericalis ordinis cruciabantur. Praefatis autem Templariis, Hospitalariis, Z aliis personis ecclesiastic is de damnis eisdem illatis & iniuriis ab ipso non fuerat satisfactum. Tertia causa fuit, quod sacrilegium perpetrauit: Nam cum Otho Portuensis&Iacobus Praenestinus Cardinales, Episcopi, Apostolicae sedis legati,&quam plures ecclesiarum prae- solati ,& clerici tam religiosi quam seculares ad Apostolicam sedem irent per marcpro Concilio celebrando quod prius idem Fredericus petierat conuocari, iis te rae& maris omnino praeclusio ipsos ausu sacrilego capi secerat; qu:busdam ipsorum
Praelatorum&alustiolla captione submersis, nonnullis etiam intercin pras,&aliquibus hostili infestatione fugatis, teliquis autem bonis omn:bus spoliatis ta de loco ad
440쪽
eo ad locum in regno Siciliae opprobriose deductis , ae ibidem ditis carceribus macipatis; quorum aliqui miserabiliter deseceram inebia pressi de squaloribus manci pati. Quarta condemnationis eius causa fuit, harietica prauitas, de qua non dubiis& leuibus, sed dissicilibus d enitentibus argumentis iuspectus non immeritolia. bebatur. Nam postquam excommunicationi a sententiam a praedictis duobus Ua dinalibus prolatam incurriti et id dictus Papa Gregorius nonus ipsum anathematis vinculo innotasset, ac post Romanae Ecclesiae Cardinalium. I)raelatorum, de clericorum ac aliorum sicut supra dictum est ad sedem Apostolicam venientium captionem claues Ecclesiae contemplerat, sibi faciens celebrari, vel potius quam Io tu in ipso erat,diuina prophanari. Constanter enim asseuerauerat se praefati Gregorij Papae sententiam non vereri, latamque ab eo in ipsum non solum contemptis Eccle ii ae c lavibus non seruando, verum etiam perse 5 officiales suos, de illam re a- has excommunicationis & interdicti sententias, quas idem omnino contempserat, cogebat alios non seruare. Et sic priuilegium quod beato Petro dc successeribus eius in ipso tradidit Dominus Iesus Christus, videlicet; Quodcunque ligaueris super terram, erit ligatum & in coelis;&quodcunque solueris super terram, erit solutum de in coelis; In quo utique auctoritas de potestas Eccletiae Romanae consistit, pro viribus suis diminuere vel Episcopis Ecclesiae auferre satagebat. Praetcrea coniunctus erat amicitia detestibili Sarracenis: Nuncios quiuem xo dc munera pluries eisdem destinauerat, & ab eis vicissim cum honorificentia de hilaritate sius ceperat, ipsorumque titus amplectebatur, illos in quotidianis tui, o sequiis notabiliter secum tenens, eorumque etiam more uxoribus quas habebat
de stirpe regia descendentibus eunuchos, quos, ut dicebatur, castrari se rat, custodes non erubuerat deputare. Et quod execrabilius fuit, ipse priusquam fuisset condemnatus, existens in partibus transmarinis, facta compositione quadam imo collusione verius cum Sol dano, Machometi nomen in templo Domini
diebus de noctibus publice permiserat proclamari. Et postea nuncios Sol dani Babyloniae, de postquam idem Soldanus Terrae sanctae ac Christianis eius habitatoribus per se ac Duos damna grauissima de inaestimabiles iniurias irrogasset, fecerat 3o per regnum Stelliae cum laudibus ad eiusdem Soldani excellentiam, sicut sereb tur , honorifice suscipi dc magnifice procurari; aliorumque infidelium perniciosis ec horrendis obsequiis contra fideles abutebatur; de illis qui damnabiliter vili pendentes Apostolicam sedem ab unitate Ecclesiae discesserant, procu 'bat assinit
re dc amicitia copulari. Insuper clarae memoriae Ducem Bauariae specialem Romanae Ecclesiae deuotum secerat, sicut pro certo asserebatur , Christiana religionadespecta, per asses sinos occidi,& Vastachio Dei de Ecclesiae inimico, a comm unione fidelium per excommunicationis sententiam , cum adiutoribus , consili toribus, de fautoribus eius solemniter separato , filiam suam tradiderat in uxorem. Catholicorum Principum actus 5e mores respuens, neglector salutis de famae, non 6 intendebat operibus pietatis. Nonne i itur haec no leuia, sed eisicacia fueriit argumenta de suspectione haeresis contra ipium, cum haereticorum vocabulo ius ciuile illos contineri asserat, de laris aduersus eos sententiis debeant succumbere, qui vesleui argumento a iudicio catholicae religionis de tramite detecti fuerint deviare. Et
ideo cum de eius nefariis dii solutionibus melius sit tacere quam loqui, stylus ad
De cruci signarisnefactapoa Concilium Lugdunos . O E QVEN T i mense Augusti postConcilium destinauit Parisis Innocentius P Opa magis itum Odonem de castro Radulphi Episcopum Tusculanum sedis Α, o postolicae legatum,qui prius Parisiensis Cancellarius fuerat, ut per totam Franciam pridicaret,quatenus nobiles Franci genet bellatores Pliberatione Dominici sepulchri de urbis sanctissimae Hierusalem, de qua nostros Christianos Grossoini in fide
les,ut supra dictum est,expulerant,signum crucis acciperent sacrosanctae. Eodeanno inita octauas sancti Dionysi, conuocauit Rex Francorum Ludovicus grando
Parisiis pallamentu, in quo pri dia legatus ec plures regni Franciri Archiepis Pi