장음표시 사용
451쪽
regis Franciae Ludovici iter transmarinum arripuit,& regina Blacha mater eorum ad regni Franeorum custodiam sola remansit: ita quod dictus Comes cum exercitu magno in crastino sancti Bartholomaei Apostoli mare apud Aquas mortuas imtrauit,le die Dominico ante seitum Apostolorum Symonis & Iudae apud Damietam applicuit. λ Berrex Franciae Ludovic apud Massorao aduersus Satracenos processi. RE x autem Franciae Ludovicus & Christianus exerci tus deliberato communi
consilio tam nauali,quam terrestri exercitu praeparato,vicesima die Nouem - tobris de Damieta recesserunt, & aduersus exercitum Sarracenorum congregatum,& castra metatum in loco qui Massora dicitur, processeru nt. Et in ipso quidem itinere Sarracenorum insultus aliquos sustinuerunt, in quibus ndem Sarraceni assidue suorum detrimentum non modicum receperunt. Intellexerunt etiam in ipse itinere Sol danum Babyloniae de nouo miserum vitan, finisse qui&ad filium suum tunc in Orientis partibus commorantem, ut in AEgyptu vopiret, miserat, ec a cunctis maioribus sui exercitus iuramenta fidelitatis eidem fieri fecerat, relicta totius exercitus ac terrae suae custodia cuidam admirath nomine Facardino. Accedentes igitur nostri ad locum praedictium die Mariis ante natiuitatem Domini, imo quidem accessum liabere nequiuerunt ad Sarracenos eosdem, propter quendam nu- 2 uium inter utrumque exercitum defluentem, qui scilicet fluvius Thaneos dicitur,ta in loco illo a magno flumine derivatur. lnde inter utrumque fluuium posuit exercitus Christianus castra sua a maiori fluuio ad minorem procedetia.Vbi aliquam do conllictu habito cum Sarracenis, multi ex eis ceciderunt interfecti nostrorum Stadiis, maxima quoque illorum multitudine submersa in aquis Nyli validis & profundis. At vero quia fluuius Thaneos vadabilis non erat propter aquarum profunditatem, & riparum altitudinem, coeperunt nostri super eum facere calciatam, ut exercitui Christiano pateret transitus per eam. Dum igitur ad hoc multis diebus cum immensis laboribus de periculis ac sumptibus insisterent: Sarraceni contra, totis conatibus resistentes, machinis nostrorum quas ibidem crexerant, machinas ν quampi ures opposuerunt, quibus & castella ligneaquae super passum eundem collocari fecerant, conquassata viribus, lapidibus & contracta Graeco igne totaliter combusserunt. Quo tacto fere omni spe frustrata per calciatam illam taliter tranis undi,tandem per quendam Sarra num ab AEgyptiorum exercitu venientem datum fuit nostris intelligi locum aliquantulum inferius vadabilem esse, quo poterat exercitus Christianus fluuium transmeare. Inde communicato consilio die carnis primi mane ordinatis aciebus venientes ad locum,transierunt fluuium,non tamen sine graui periculo,quia profundior ac periculosor erat locus, quam cis fuerat intimatum : nam & equos illorum ibi natare oportebat, di propter altas de lutosas ripas exitus praedicti fluminis periculosus erat. itaque transacto fluuio ventum est ad 60 locum, ubi iuxta praedictam calciatam erant machinae Sarracenorum, habitoque cum Sarracenis congressu, nostri qui praecedebant non parcentes sexui vel aetati multos ex ipsis trucidarunt: inter quos & capitaneum illorum & quosdam alios admiratos ibidem intersecerunt. Denique vero dispersis aciebus nostrorum, quidam ipsorum per hostium castra discurrentes, venerunt usque ad villam quae Massoraciicitur,quotquot hostium occurrebant gladiis occidentes. Sed tandem Sarracepi
percepto eorum inconsulto processu rerumptis viribus irruerunt in eos,& undique circumuallantes oppresserunt ipsos: ubi nostrorum strages non modica tam baro num,quam militum acaliorum facta est. Ibi namque Robertus Comes Atrebaten-ss frater Ludovici regis Franciae alios praeueniens, ut vidit villam apertam , se infra Ioeam impetuose 55 nimis caute ingerens,inter manus hostium incidens,lcmporaliter est amissus. Itaque die illo Sarracenis undique super nostros irruentibus & i brem sagittarum emittentibus, usque ad horam circiter nonam graues illorum sustinuerunt insultus. Tandem delicientibus Sarracenis, & subsidio balistariorum nostrorum, multis illorum vulneratis ac equis eorum pro maiori parte sauciatis vel occisis,
452쪽
occisis, nostri auxiliante Domino campum obtinuerunt, suorum viribus recollectis ibique iuxta Sarracenorum machinas, quas acquisierant illa die castra sua posuerunt, ubi&die illo pauci numero cum rege moram fecerunt, facto prius delignis ponte, per quem possent ad ipsos illi qui erant vltra fluuium transmeare. In
crastino vero plures ex illis de madato regis transeuntes fluuium castra metati sunt iuxta regem. Et tunc destructis Sarracenorum machinis, licias di pontes nauales fecere, per quos nostri de uno exercitu ad alium libere transire poterant &secure. Sequenti vero die Veneris Sarracenis congregatis ex omni parte viribus suis cum infinita multitudine ad nostrorum licias conuenerunt, & tantos tamque terribiles Io insultus quantos,ut a pluribus dicebatur, nunquam viderant facere Sarracenos, ex omni parte Christiani exercitus fecerunt .Quibus tamen nostri restiterunt ordina ta copia bellatorum ex omni parte exercitus,&r puleruntipsorum impetus maxima eorum multitudine nostrorum gladiis occumbente. Huicus rex Frrauia captussis apudMassoram.
PosτMonvM elapsis aliquot diebus aduentauit apud Massoram Soldani fialius veniens de partibus Orientis. In cuius aduentu tympanizantes ac laetantes AEgyptii,receperunt illum in dominum :d ex hoc augmentata est non modicumao fortitudo Sarracenorum. Nostris autem postea occulto Dei iudicio successerunt omnia in contrarium: nam peste, diuersaru in aegritudinum & etiam mortalitatis generalis tam in hominabus,quam in equis ita antichi sunt,ut in exercitu eorum vix aliqui essent, qui mortuos vel aegrotantcs ad mortem non elangerent.' unde pro magna parte diminutus fuit Christianus exercitus atq; consumptus. Tantus etiam erat desectus victualium apud illos eo tempore, quod quamplures inedia deficie ibant&fame: non enim ad exercitum nasci lanaualia de Danaieta transire poterant, impedientibus Sarracenotum g deis &vasis pyraticis, quae per terram tu praedicto flumine collo iuerant. Sicque quamplur. bus nostrorum prius a Sarracenis in flumine captis, tandem duas Carauennas flaccessive ceperunt, deferentes victualia re 30 alia multa bona ad exercitum caesi multitudine marinarioru in & aliorum in totius nostrorum exercitus detrimentum. Vnde omnino deficiente suffragio victualium&annonae equorum, coeperunt deficere sere omnes, in drsolationem ac cerrorem non modicum incidentes. His igitur incommodis nostros arctatos ineuitabilis ne- cellitas illos i nd uxit a loco praedicto recedere, & ad partes Danaietae redire, si Dominus prouidis et. At vero dum quinto die Aprilis, anno scilicet Domini M. ec. I. . essent in itinere reuertendi,Sarraceni cum infinita multitudine armatorii Clitistianum illum exercitum sunt aggressi. Accidit quoque permissione diuina, peccatis fortasse aliquorum exigentibus,ut rex Ludovicus cum duobus fiatribus suis qui
supereratu, videlicet Alphonso Pictaueris &Carolo Andegavensi Comitibus, ae o caeteris qui cum cis redibant,in manus Sarracenorum inciderint & capti sint. In ilialo enim instanti cum videret rex Christianissimus horam diei nonani declinat eadvesperam, petiit a quodam suo capellano iuxta se stante breuiarium, vi horae quae praeterierat laudes Domino decantarent: magis enim erat sollicitus deuotus rex quomodo Creatori suo seruitium impenderet, quam fugae & euasionis praesidium
praepararet. Itaque per terram nemo penitus euasit, sed omnes capti sunt &carceribus mancipati, non sine maxima strage nostrorum, dcenusione fanguinis Christiani. Maior etiam pars illorum , quae reuertebatur per fluuium similiter fuit capta vel interscista , nasellis naualibus quamplurimum dissipatis, in quibus aegrotantium multitudinem dolorosam, incendii flamma combussit. Itaque gens so illa sceleratissima propter blasphemias, quas in contumeliam creatoris profer bant in conspectu populi Christiani crucem flagellis caedentes, in cam spuebant,&in opprobrium fidei Christianae viliter pedibus conculcabant. Denique non est Qtendum , quod quando rex captus fuit, grauiter aegrotabat illa mortifera degenerali infirmitato , qua maxima pars cxercitus illis diebus est desuncta,
453쪽
ita quod de vita ipsius modicum sperabatur. Sed eo capto prouidente ipso qui diligentibus se omnia cooperari facit in bonum, soldanus per medicos suos, qui meliusquam nostri nouerant artem curationis huiusmodi necit eum diligenter cust diri ci lanari,de omnia necessaria quaecunquerex percupiisset sperat stit abundanter& curialiter ministrari. Vnde vere de ipso atque suis potuit veraciter dici; Et dedit eos Dominus in misericordias in conspectu omni qui ceperant eos. Insia per e si aduertendum, quod si captus fuit a Sarracenis, non est multum mirandum, sed est Dei miraculo de ipsius diuinae potentiae, nec non sancti regis meritis ascribendum, quia ita de facili de satis pro modico pretio contra spem sere omnium ipse & fratressui ac exercitus Christianus fuerunt satis sani de incolumes,sicut patebit inferius, de ι impiorum manibus liberati.
I O s τ dies aliquot sanato rege Franciae Ludovico, fecit eum Sol danus de twux gis faciendis requiri, petens instanter cum minis &austeritate verborum, ut absq; mora sibi faceret Damietam cum omnibus rebus ibidem inuentis restitui, ac resarciri omnia damna de expensas quas fecerat usque ad tompus illud, a die quo Damietam ceperant Christiani. Tandem post multos tractatus usque ad decennium inita fuit treuga, sub hac forma, videlicet quod idem Sol danus regem Ludovicum & omnes captiuos Christianos,qui capti fuerant a Sarracenis postquam rex in AEgyptiam venerat, necnon & omnes alios de quibuscunque partibus oriundis, qui catili luerant a tempore quo Soldanus Qui emclauus eiusdem Sol dant olim cum i mperatore Frederico treugas fecerat,omnes, inquam , hos de carcere liber rei,de libcros ubi vellent,abire pcrmitteret. Et quod terras, quas in regno Hierosolymitano in aduentu regis Ludovici Christiani tenebant, cum omnibus pertinentiis in pace tenerent. Rex autem Ludovicus tenebatur ei reddere Damietam de cto millia Byzantiorum Sarracenorum pro liberatione captiuorum di damnis ac expensis praedictis. Insuper etiam liberare omnes Sarracenos co tempore in . Egypto capcos a Christianis, nccnon & illos qui capti fuerant in regno Hierosolyma- 3 no a tempore treugarum, quae factae sunt olim inter Imperatorem de Soldanum praedictos. Adiectum est etiam, quod omnia bona regis Ludovici mobilium deo-mnium aliorum,quae apud Uamictam inmaneret, post eius recessum salua serunt, ac si1b eiusdem Soldani custodia &defensione portanda, quandocunque oportunitas haberetur,ad terram Christianorum. Omnes etiam Christiani infirmi,ddalii, qui pro rebus suis quas illic habebant vendendis in Damieta moram traherent, si-nialiter tuti essent.& quocunque vel quando vellent recedere, siue per terram, vel per mare sine impedimento vel contradictione recederent. Qui vero per terram vellent recedere, tenebatur idem Soldanus securum conductum usque ad terram Christianorum praestare. At cum huiusmodi treusae praestitis iuramentis hinc inde Amfuissent firmatae,iamque Sol danus cum exercitu suo veniret Damietam, pro complendis omnibus,quae firmata erant, accidit iudicio diuino, ut quidam milites Sarraceni, non sine conniventia maioris partis exercitus irruerent in eum sumentem in mane de mensa post prandium,ipsumque immaniter vulnerantes, & de suo ten-
. torio exeuntem, ut post et fugae beneficio liberari, videntibus fere omnibus admiratis & aliorum Sarracenorum multitudine frustratim gladiis trucidarent. Quo perpetrato, statim multi Sarracenorum armati venerunt ad regis Franciae Ludoubci tentorium, in illo furoris calore apodietes gladios lateri eius, ac si vellent in cum di alios Christianos desaeuire. Sed ipsorum furiam diuina clementia mitigante. re quisierunt regem Ludovicum ac suos instanter super firmandis treugis praehabi istis, ac festina liberatione Damictae ciuitatis, praemistis tamen quibuslam verborum tonitruis de comminationum. Tandem igitur, sicut Domino placuit, Ludovicus rex firmauit treugas cum omnibus admiratis, quas cum Sol dano fecerat antea, ecab omnibus de singulis iuxta legem ipsorum super hoc recepit iuramenta, dete minatis quoque certis temporibus infra quae hinc inde captiui liberarentur,& Da
454쪽
ini et a ciuitas redderetur: in cuius redditione de tunc cum eisdem admiratis, de antea cum Sol dano Christiani ea de causa, non tamen sine difficultate conuenerant, quia de illa retinenda nulla spes erat, sicut certissime per illos qui de illa venerant ad ipsos intellexerunt. Propter quod de consilio bonorum potius clegit ac decreuit Ludovicus rex Christianitati sore consultius, se aliosque captiuos per huiusmodi xreugas liberare, quam At ciuitatem cum residuo Christiani populi in ea existentis
totaliter amittere,ic se aliosque sub tantis pcriculis in carcere remanere. Itao: sta. tuta die ciuitatem Damictam admirati receperunt; qua recepta, regem Ludovicum de fratres sios,nec non Ac alios barones de milites de regno Franciae, Hierusa-
Io lem de Cypri liberauerunt. Ex tunc ergo spem habuit rex de sui firmam, eo quod illos liberallent, quod de reddendis omnibus aliis Christianis secundum treugatum
continentiam,iuramenta sua firmiter obseruarent. Destritiora treugarum a Sam ni
HI s ergo rebus peractis ab AEgypti partibus Ludovicus rex de alii captiui & li-bcrati recesserunt,ibique certos nuntios ad recipiendum captiuos, & ad custodiam rerum quas illic dimiserant, eo quod nauigia non habebant, quae ad portandum sufficerent,reliquerunt. Postmodum autem in Aconvenientes, de capti-Lo uis reliabendis sollicite cogitantes, remiscrutin AEgyptum, Zc alios solemnes nuntios atque nauigia ad reducendum captiuos de alias res, quae ibi dimiserant, scilicet machina ς arma,tentoria, equos, id alia multa. Sed admirati praedicti a nuntiis nostrorum sibi reddi captiuos tuos Ac alia supra dicta secundum sormam treugarum cum instantia postulantes eorum detinuerunt diutius in Babylonia, sub spe reddendi omnia quae petebant. Tandem post expectationem diutinam de captiuis o-m aibus quos reddere tenebantur, qui plusquam duodecim millia esse firmiter asiserebantur inter antiquos δc nouos, non liberauerunt nuntiis regis, nisi tantummodo quadringentos. de quibus etiam pars quaedam exivit carcere pecunia mediate. De caeteris autem rebus nihil omnino voluerunt reddere. Quinetiam,quod
30 detestabilius est,electos iuuenes de Christianis captiuis ducendo ad victimam sicut
oves appositis gi diis super eorum ceruicibus,a fide catholica, quantum in eis erat, compellebant apostatare, ac sectestissimi Machometis legem clamare. Quorum multi quidem imbecilles atque fragiles profitendo legem illam detestabilem , a fide exorbitauerunt: teri vero athletae fortissimi, constantissime in proposito fidei persistentes coronas martyrii receperunt. Adhuc cum rex Ludovicus post initas treugas 5c liberationem suam firmam fiduciam haberet, quod liberatis captiuis terra transmarina, quam Christiani tenebant, usque ad tempus intreugis definitum pacifice permaneret, de reditu suo in Franciam disposuerat, ac de nauigio de aliis pastagio necessariis tractauerat. Sed manifeste videns, quod Admirati praedicti a 4o perte contra treugas veniebant, sibique dc Christianitati, contra propria iuramenta illudere non timebant,requisiuit consilia baronum, militum ac religiosorum,quid sibi ellet in euentibus huiusmodi faciendum: quorum maior pars concorditer asse- .rebat,quod si eos recederead praesens contingeret, praedicta terra in amissionis periculo remaneret, maxime cum in statu tam debili tamq; miserabili constitutae Dset, captiui quoque Christiani, qui ab infidelibus detinebantur, omni spe liberationis sublata, pro perditis reputarenturrat ex illorum mora possent euenire Christianis terrae eorum aliqua bona, praesertim cum inter Babylonicos de Sol danum H, lapiae discordia grauis esset exorta.Qui scilicet Sol lanus exercitibus suis congregatis, iam Damascum ceperat, de quaedam Castra sub dominio Babylonis constituta,ueo processurus crat, ut a multis asseverebatur, in AEgyptum ad mortem inter fratri Soldani vindicandam, id ad terram illam , s pollet occupandam. His ergo consideratis rex Franciae Ludovicus licet ei dissuaderetur a multis, maluit tamen adhuc disserre passagium dc morari per aliquod tempus in terra transmarina,
quam Christi negotium sic desperatum, de captiuos praedictos in tantis periculis relinquere. Alphonsum vero Piet ensem, ec Carolum Andegauensem Co- O o
455쪽
mites,videlicet fratres suos, ad reginam matrem suam consolandam duxit in Franciam remittendos.
Incidentia de his quae euenerum in Franna ct altas mundi partibus, ouando rex
Ludovicus morabatur in transmarinissinibus.
I Re A idem tempus,mortuo Henrico Frederici Imperatoris primogenito, moritur&ipse in Apulia Fredericus. Quo mortuo Innocetius Papa de Lug- duno recedens, in Italiam rediit proficiscens apud assisam. Vbi per aliquantum itemporis moram fecisset, inde recedens, ac per urbem Romae transtum faciens, Anagniam venit. Corrardus vero dicti Imperatoris Frederici filius de filia Iohan- ionis de Brena regis Hierusalem,dum in regno Apuliae & Siciliae iam inciperet fortiter dominari, tam in persecutione Ecclesiae, quam populi, usque ad ultimam diem suam genitoris vestigia est secutus. Qui cum tribus mensibus Neapolim obsedisisset, quae prius Manfredi Principis insultus per biennium passa fuerat, & eam per Mctum haberet, omnes muros ciuitatis illius,& meliores domos clusum funditus proiecit. Quo mortuo dominus Innocentius Papa de consilio procerum regni de aliorum sapientum regnum intrauit, contra Manstedum, qui rebellis erat id iunctus Sarracenis praeparaturus exercitum. Anno Domini M.CC. O. facta est cruce sitignatio pastorellorum dc puerorum multorum,quorum aliqui fingebant se visiones vidisse, de miracula facere, ac3dulciscendum regem Franciae Ludovicunt a Deo actesse missostinter quos erant quidam qui se magistros vocabant, de more Episcopinxum aquam benedictam etiam in ipsa ciuitate Parisis secerunt, matrimonia coniunxerunt de dissoluebant ad libitum, in religiosos de clericos ac laicos multa eno mi a de homicidia, cum non eiset qui eis rcsisteret, committentes:crucesgnabanti& de cruce fgnabant multos ad suam voluntatem. Dux vero eorum & magister quem vocabant magistrum des iungaria, dum per Aurelianis transiens cum magna pompa clericos occidisset, de plura mala committens Byturis peruenisset, I udaeorumque libros destruens,eos bonis indebite spoliasset, dum de Bituris reced ret,inter villam quae dicitur Mortemer,dc villam nouam super Catum a Bituricensibus eum insequentibus extitit interseetias. Pluribus autem aliis in diuersis locis 3o propter sua maleficia intersectis atque suspensis, omnes dispersissent, de evanuerunt sicut fumus. Anno Domini M. Cc. Lii. oritur turbatio Vniuersitatis clericorum Parisiensis contra religiosos Parisiis studentes, propter quendam librum, quem magister Guillermus de sancto amore, canonicus Beluacensis composuerat intitulatum de periculo mundi. Sed ipso magistro ad Curiam accedente dicta discordia per dominum Papam Innocentium pacificata est. Anno Domini M. cc. Li I i. obiit regina Franciae Blancha, mater Ludovici regis: de apud malam dunum iuxta Pontisaram in abbatia Monialium,quam ipsisundauerat,sepelitur. Obiit etiam Guille mus abbas sincti Dionysi, cui successit Henricus diluus Malet. Anno Domini M .cc. L H ii. Innocentius Papa obiit apud Neapolim; cui successit Alexander natio- 4one Campanus. Eodem anno rex Franciae Ludovicus de transmarinis partibus
uomodo Ludovicus rex se habuit in terra sancta psi serationem
DV M haec multa de alia, quae longum esset hic ponere,in regno Franciae diei
confinio agerentur, Ludovicus rex Francoru vir Christianis limus de in omnimorum honestate conspicuus, post discessum fratrum suorum in regno Hierosolymitano remansit: nolebat enim terram sanctam in desolatione positam sine capite inter hostes crucis deserere, ne i iis successibus Sarraceni iam clari, IiuitatesCnri- sosti legibus subditas solo tenus euaderent,&a terra repromissionis Christianos penitus expellerent. Propter hoc in urbe Acconensi dc munitionibus illius regionis quas christianitas possidebat, post liberati , nem suam pene per quinquennium c pendit tomporis, antequam ad terram natiuitatis suae proponeret transfretare. Nec in illo quinquennio panem ociosus comedit, sed ciuitatem Acconensem MI castellum,
456쪽
eastellum, quod dicitur Cayphas, in muris & turribus ubi corruerant, reparauit: tresque ciuitates alias,videlicet Caesaream, Ioppem,& Sydonem, muris Ad turribus similiter propriis sumetibus cinxit, de ad sustinendum insultus hostium fortiter roborauit. Qua de causa Sarracenorum principes non minimum mirabantur, non putantes potentiorem principem de toto mundo ad tantas expensu posse sussice. re,post tanti exercitus stipendia, supellectilis amissionem, & redemptionis suae si
lutionem, cum manu valida inter hostes suos nouis muris urbes accinetere.de alia
rum rumas propriis sumptibus restaurare. Vnde quidam admirabili irai l ad.
mirantes eius magnanimi cordis constantiam, sibi fiebant benevoli,de in quantum D licebat stibi eos recipere,ut infideles in acicus amicicus adhaerebant. Nec silendum arbitror quain humiliter, quam catholice se habuit rex deuotus in pereerinatione quam fecit de Acon in sancta acdeuota ciuitate Nazareth nam invistilia Annun tiationis Dominicae luit indutus ad carnem cilicio de sophoria ubi praecedenti nocte iacuerat in Cana Galileae. Inde per montem Thabor in eadem vistilia descendit iii NaZareth. Cum autem a longe locum sanctum videret, descendens da equo, nexis genibus deuot illime adorauit,&sic pedes incessit, donee ciuitatem sacram & pium locum incarnationis intrauit. Ea die in pane Sc aqua deuote leti nauit, quamuis plurimum laborasset. Quam deuote ibidem se habuerit,duam so Iemniter &glorio te secerit celebrari vesperas,matutinas,missam, A caetera ouae a ciuitatem talii celebrem pertinebant, attestati veraciter possunt qui affuerunt. quod postquam filius Dei in eodem loco de gloriosa virgine carnemsumpsit numquam tam solemne, tamque deuotum ossicium fuerit ibi factum. Ibidem deuo. rus wx milia in altaris Annuntiationis celebrata, sacram communionem aceenir& inde regressus est. Γ Δώ si res habuis Ludovicus audita morte matru . V M igitur moraretur in Ioppe ad instaurandos eiusdem ciuitatis muros.ve nerunt rumores de pio obitu dominae Blanchae reginae illustrissimae matris ρ-
ό im mod cum prim domin I Odo Tusculanus Episcopus sedis legatu, audisset
, assumpto secum Tyrensi Archiepiscopo, qui tunc regi I sgillum portabat, atquci
confessiore rega, ad ipsum accessit cumque stetissent coram eo, dixit legatus quod volebat secreto in camera sibi loqui praesentibus duobus praedictis. Attendens vero rex grauem legati faciem, cognouit quod aliquid triste dicere sibi vellet. Duxit itaque eos de camera in cameram, usque ad capellam suam, de elausa camerae ostiis, sedit coram altari, & ipsi cum eo.Tunc legatus prudenter ei exisposuit varia de magna beneficia, quae diuina bonitas sibi abundanter contulerat ab ineunte pupilli aetate: inter alia autem quod per gratiam suam sibi prouiderat talem matrem, quae ipsum tam pie nutrierat, tam catholice instruxerat.& tam gdeliter tamque prudenter tractauerat&administrauerat negotia regni di subturi
4 octo post modicum cum singultu &lachrymis dictae regina, itutam doloso, T.
que plangendo. Quod audiens rex catholicus eiulans alta voce de in lachrumis re solutus, coram altari genua flexit,& manibus iunctis ac deuotissime pio is alti Gratias tibi Domine Deus, qui dilectissimam matrem ac dominam quandiu bonitati tuae placuit mihi commodasti. dc nunc, Domine, per corporalem mortem eam cibi secundum tuum beneplacitum accepisti. Verum est, Domine, quod ego nuper eam super omnes mortales creaturas, prout bene meruerar, dilitebam: dita ex quo bene placitum est ante te, sit nomen Domini benedictum in secul i s
culorum Amen. Post haec dicta breui commendatione a legato pro anima defui ctae voluit rex solus remanere: tamen recedente legato de archiepiscopo. solum 1. confessiorem suum secum retinuit, &aliquandiu in pia meditataone atque sui iciis ante stare remansit i qui tandem consblatus de loco illo surrexit, de offetum mortuorum, scilicet vesperas de vigilias nouem lectionum cum confessiore suo occantauit. Ipse etiam ex tunc continue coram sie quotidie specialem missain
voluit celebrari pro anima ipsius nisi diebus Dominicis,& cstis praecipuis. Postmodum peracta instauiatione murorum Ioppae, icit ad aedificandos muros fo Oo ai
457쪽
tes in circuitu ciuitatis Sydonis. Et dum esset in itinere, in campis non longe a SD
done, inuenit rinaximam Christianorum multitudinem gladiis impiorum Sarr cenorum detruncatam, iacentem ibi insepultam: tres enmi vel quatuor dies transierant, ex quo occis & detruncati sc iacebant: istor vero tam ingens
bilis exibat de corporibus eorum, quod vix aliquis in illo loco subsist epoterati
Quod videns S grauit cr ingemiscens rex piissimus, conuocato Cardinali, tecumi pilis campis per ipsum quoddam cymiterium consecrari: quotus rex propriis manibus ponebat in saccis membra re corpora desunctorum -- tentia, ut ad locum sepulturae deferrentur; quod facere famuli sui ac vix paupere :pretio locati dedignabantur & resupiebant. Per quatuor vel quinque dies huius Lodi intentus operi, mane post missam suam veniens ad locum illum,dicebat militibus suis. Venite sepeliamus Christi martyres, qui maiora quam nos pro Uom no sunt perpessi. His itaque gestis, dum est et apud Sydonem , intellexit per res literas A nuntios de Francia venientes, quod post mortem matris suae regnsuo periculum maximum immineret, tam ex parte A ngliae, quam ex parte Al manniae. Vnde consilio habito cum discretis viris, assentit ad propria remeare; relictis tamen cum legato multis militibus & expensis in succursum de subsidium te ne sanctae. Substituit etiam in urbe Acconensi virum sapientem & fidelem,&in ammis strenuum, videlicet dominum Gaustedum de Sarginis pro se gubernatorem, praecipiens ut omnes ei in rei publicae negotiis obedirent; qui quantum rebus bimanis intei fuit,satis laudabiliter rem peregit. De reditu regis Ludovici a transmarinu parti .RE x igitur praeparato nauigio valedicens fidelibus, qui in terra sancta remanebant,in Franciam rediturus nauem ascendit. Sed cum quanta deuotione d lachrymis, cum quanta benedictione Ecfauore totius populi, nec non militum M praelatorum usque ad nauem stab eisdem prosecutus exprimere vix possemus. Ex deuotione enim sua fecit poni in naui corpus Domini lesu Christi pro communicandis infirmis, ac pro seipso & suis, quando sibi ex diens videretur. Et quia alii in
verearini quantumcunq; magni hoc iacere non solebant, obtinuit supernocalegato licentiam specialem. Hunc autem sacrum thesaurum in loco nauis dignissimore conuenientissimo secli poni, & pretiosum tabernaculum ibi erigi, pannasque lericis & aureis operiri. Fecit 'insuper ibidem altare collocari & decenter ornari, ubi Quotidie diuinum ossicium solemniter audiebat, videlicet omnes horas canonicas;& praeter canonem, quae pertinebant admissam, sacerdote&ministris sacris vestibus induti secundum quod congruebat diei. Diligens erat valde circa infirmos in naui quod haberent necessaria ecundum quod eorum infirmitas exigebat, ta maxime quod consessione facta, omnia sacramenta perciperent. Mortuis vero debItas exequias a capellanis suis exhiberi faciebat. Velis itaque venti sexpossitis a portu Acconensi reccisit,&per mare nauigans ante insulam Cypri tertia nocte perirantiit, ubi mortis periculum vix euasit: nam nauis cum impetu plenis velis sulcaus per aequora latenti pelago rupi,siue lingulae terrae, vel arenae induratae strepuit, quod eae summum periculum per aequora nauiganti. Clamantibus cunctis de eiulantibus, revere aestimantibus quod nauis esset in fundo sentinae quassata, nautaequali penitus desperabant ; quaerentes quid agere, vel qualiter se habere deberent. Rex autem catholicus fidem & spem in Deo concipiens intellecto periculo, quasi corporis tu
oblitus, nec non uxoris suae Margaretae reginae ac liberorum suorum, qui prope se psum quasi consternati iacebant,concitus ad orationem ante altare de coram sacro corpore Christi ac sanctis reliquiis deuote prostratus humiliter exorabat, ut omnipotens Deus praesenti periculo subueniret. Et credere debemus quod meritis eius& precibus diurna pietas nauem, & ea quae in ea crant a naufragio liberauit, cum de simili periculo vix duae decentum nauibus euasissent: nam nauis tortitudine sua, siue potius virtute diuina, rus cm siue lingulam illam rupit, de viam per medium sibi fecit: accensoque lumine sentinam nauis scrutantes & nullam nauis Imsuram uiuenientcs,securia periculo anchoras submit erunt dic expectantes. Manufacto
458쪽
facto rex sidet plenus reuersus est secreto ante statari et stratusque,deuotas gratias super tanto de tam mirabili beneficio sibi dc suis exhibisy, Nddidit omnium salubrori. Demum ulterius transeuntes, tandem post varia.m adspericula, ad portuniqui dicitur Dahi res in terra Prouinciae Deo duce nauigauerunt. Exeuntes igitur de maris periculis, ubi fere per undecim sep i Ras mox infecerant, equis & rebus aliis tractis de nauibus usque Belli quadrq rn qqης mi itinere peruenerunt. Ind que rex, Gothorum finibus peragratis,in Franciam ψ N pit,& postea qua tocius potuit patronum suum, videlicet beatum Dionisum cum sociis suis humiliter vi sitans,dc de omnibus gratias reserens se icis muneribus Boiit, tauit. I Incidentia. Anno Domini M. CC. iv. Guillelmus rex Romanorum a Frisionibus fuit interfectus. Eodem nno Taurinenses in festo h*u Clementis de consili Astensium ceperunt dominum suum Thomam Comitem abaudiae. Quamprreditionem Romana Ecclesia graviter serens, eo quod idem Comes xempore tranae
memoriae Innocentii Papae quaru cuius neptem duxerat uxorem sororem domini
Octoboni de Lanagnia diaconi Cardinalis Ecclesiam Romanam fouerat, de Guitatem prςfatam ex dono Guil erini regis,qui fuit a Frisonibus interfectus,& Ecclesiae Romanae receperat , ipsos Taurinenses Sc Astenses excommunicauit, ipsosquo ac corum bona capi rogauit, per regem. Franciae Ludovicum,qui Margaretam illi am Comixis Prouinciae hahebat uxorem,neptem dicti Thomae ex sua sorore. Dicta vero Gurinensis ciuitas a Bonifacio electo Lugdunensis,& a domino Petro de S baudia fratribus dicti Thomae fuit obsessa,non tamen capta. Occupauerunt tamen pontem super Padum de castra vicina,ciuitatemqι multipliciter amixerunt. Cito
idem tempus capti suorunt Comes Flandrensis Guido de frater suus, quos Comitissa Flandrensis suseepetat a domino Guillelmo de domina petra fratre domini Herchambaudi de dotbonio, de dominus Erudus de valerico,de quam plures alii,
qui incaute in Holladiam transierant, a Florentio Comite Hollandiae,fratre Guilis
termi regis Romanorum a Frision ibus interfecti. .Qui Florentius iuuabat & receptabat Iohanne Sc Balduinum de Auenis filios eiu sidem Comitissae de Bochardo de Auenis statre Comitis de Auenis, qui dictam Comitissam desponsavit, cum effet
o subdiaconus ut dicebatur,& in ordino subdiaconali mini strauerat cui dicta Comitilla iuuenis de puella tradita fuerat custodienda.Ob quorum odi uni ipsa Comitissa concelsit Carolo Comiti Andegavensi valentianas cum Comitatu Hannoniae dictis Iohanne de Balduino fratrem smiremi suum suisse subdiaconum negantibus. Eodem temporis concursu Branchaleon de Bonoqia urbis Romae Senator,pacis Miustitiae cui Ior praecipuus, de consilio quorundam Cardinalium Sc nobilium Romanorum orta dissensione, 'bselsus fuit in Capitolio, de dum se dedisset populus, posuit eum in custodia apud septem soles: tandςm traditus nobilibus in quodam castro sancti Pauli,quod dicitur Passaiiant, it incarceratus oc male tractatus,& nisi habuisset obsides Romanorum Bononiae, Romani ipsum occidissent, eo quod in o exercitio iustitiae de rapinarum refraenatione non pepercisset eisdem. Bononienses vero licet interdicti a domino Papa fuissent, tamen nisi ciuem suum rehaberenti obsides Romanorum reddere noluerunt. Eodem anno quo supra discordia, quae fuerat inter praedicatores de religiosos scholares Parisiis studentes, ac magis rum Guillermum de sancto amore recidiuauit: propter quam discordiam sedandam de pacificandam,misit rex Franci ς Ludovicus ad Curiam Romanam duos clericos, ut
per dominum Papam debitum finem sortiretur. Tandem hinc inde multis propo. sitis, damnatus fuit de cobustus liber a magistro Guillermo de Sancto Amore praedicto editus, e intitulatus de periculis mundi in Ecclesia cathedrali apud Anagnia, non propter haeresim quam contineret, sed quia contra praefatos religiosos seditio.
so nem de scandalum concitabat.
Anno Domini M. cc. v vi. Comes Flandriae de frater suus, quos Florentius Comes Hollandiae tenebat in prisione sicut supra diximus, auxilio Caroli Comitis Andegavensis liberati fuerui. Dictus vero Florentius sororem dicti Comitis Flamdriae debuit ducere uxorem, de ad preces Ludovici regis Franciae Carolus Comes Andegauiae quitauit Valentianas de Comitatum Hannoniae i actumque fuit im
459쪽
ter fratres piae si fossili Gebmissae Flandriae, quod post mortem Comitissae.
notatu, Hannoniae ad fratre, de Auenis deueniret. Comitatus vero Flandriae cuiuili ix terris saredibus domitu Guillerint de Domina petra remanerens. Eodem antris,niense septembri, sanistrae motus in urbe Roma, de apud Anaquiam ita magnus, iliod Roihaemimpanasaricti liaest i de capite per se pulsauerit. Circa idem tempus Ricbatdux Conita Coinubiae . frater regis Angliae apud Aquilianum in irinem Alem initiae fuit coitia u, : ari .
PO s et nv in Aradium si ut supra retulimus,reu rsus fuit rex Franciae L ldoim quam ius adsubditos, quam misericorditer ad amictos,quam inimiliter se gestem ad seipsui denique quantum pro vitibus suis in omni virtutum g .eres tofi re studuerit,prout a fide dignis ini Elaxi, dc praecipue ab ipsi qui co
fetentiae ii iiii, sinceridatem nouerunt, de coii uersationem viderunt, diligent cre- narrabostia quod secundum iudicium discretorum, quanto aurum pretiosius est uento, tanto conuersatio ipsius sancta Sc noua quam de terrae cinciae itinerere- portauit conuersitioni pristinae praeminere iudicabitur I quamuis ab infantiae crepuit biis status iuuentutis siti; semper bonus & innocens ac valde comendabilis seerit. Primo igitur de principaliter post rediturn suum ad status regni sui melioratio. vonem de subditorum suorum correctionem de quietem intendens, de communi consilio de allensu codidit pius rex generale statutum, quod pertistum regiisi suum seruari de promulgari voluit in haec verba; Ex debito regiae potestatis, pacem & quibetem subditorum nostrorum, in quorum quiete quiescimus, praecordialiter ait diantes , ac aduersus iniuriosos ecamprobo, qui tranquillitati eorum inuident,dcquieti Zelum habentes indignationis ad huiusmodi propulsandas iniurias de statuni regni reformandum in uictus , haec quae continentur inserius, duximusordinauda. Quaestus quidem illicitos, quanium possibile fuerit, in bailli uis, A aliis c
rialibus nostris reprimere cupientcs, bailli uos, praepositos, vicecomites,& villarum maiores ac quoscunque subcis in ossiciis constitutos, iuramento subscripto I duximus astringendos. Cuius si ipsi badliui Derint trangre flores. poenas debitas in bona eorum,uctui res exigat,in personis, nostrae voluntatis vel deputatorum an bis arbitrio reseruamus.obi vero praepositos, maiores, ulcecomites, vel alios inferiores officiales peierare fem ed contigerit in hac parte, a bailli uis sub bonarum testimonio pei sonarum, de cum ipsarum consilio puniantur. Iurabunt igitur omnes de singuli supradicti, quandiu commi isam sibi tenebunt bailli uiam, praeposituram,uel aliud quodcunque ossicium supradii hum tam maiotibus, quam medi-diocribus. tam minoribus,quam aduenis:tam indigenis, quam subiectis sine nati num de personarum acceptione ius reddent: seruantes tamen in locis suis usus de consuetudines approbatas. Iurabunt insuper nostra iura silenter nec au ferre, nec diminuere,nec etiam impedire. iurabunt etiam donum seu munus quodcunque a quacunque persona per se,vel per alium non reciperem pecunia, argcto, vel auro,
vel rebus aliis quibuscunque mobilibus, vhi immobilibus, vel semouentibus, vel beneficiis personalibus siue perpetuis, pretier eseu lenta de poculenta,quorum valor in una hebdomada summam decem solidorum Parisiensium non excedat. Et quod dicta bona seu beneficia dari uxoribus, liberis, fratribus de sororibus, nepotibus, vel concinpuineis, vel consiliariis seu domesticis suis minime procurabant. Immo bona fide diligentiam adhibebunt, ne uxores eorum vel altix personae proxime nominatae dona vel munera recipiant. Quod si fecerint, ex quo sciu rint, eos ad restitutionem bona fide compellent sub debito iuramento. Iur, sobunt etiam quod ab illis de sua ba lliuia, nec ab aliis qui caulam habeant coram ipsis vel sciant in proximo habituros mutuum non recipient per se, vel per Glium ultra summam viginti librarum , quas reddent a die contracti mutui infra duos menses , licet creditor vellet terminum solutionis prorogare. Add tui etiam eorum iuramento, quod non dabunt, vel mittent munera alicui
460쪽
de consilio nostro, vel uxoribus eorum, vel corundem .liberis aut domesticis, vel illis qui compotum ipsorum recipient, vel illis quos ad visitandum terram Vel f cta eorum exquirenda mittemus. Quod etiam in venditionibus bailli uiarum reditu u. vel aliarum rerum nostrarum partem non habebunt, nec etiam in moneta..Quod etiam baillivos infideles & iniuriosos vel exactores, ac de usuris suspectori via iurpem vitam aperte ducentcs in suo non sustinebunt errore, imo excessius eorum corrigent bona fide. Iurabunt etiam praepositi nostri, vicecomites, maiores villa ιrum, foresta ij, vel alb sub eis in ossiciis constituti, quod superioribus suis nec uxoribus eorum, liberis, propinquis siue domesticis quicquam dabunt. Etan filio iu-
Io ramenti concludent uniuersa & singula sipradicta bona fide seruare, niti illud quod duximus relaxandum,.nec quicquam in fraudem praedictorum per se vel per alium facere vicarium: aut quod bailli ut per se quandoque squemque J Libstituunt, volumus ab istis institui, nisi prius sub forma praedicta praestit crint iuramentum. Vt vero haec iuramenta firmius observentur, volumus quod in publica assirisa fiant coram laicis de clericis ab omnibus de singulis supradictis, etiam si antea
facta fuerint coram nobis, ut non solum metu diu nae indignationis & nostrae, sed etiarn confusionis & erubescentiae apud homino periurium inanifestum incurrere vereamur. Volumus autem & praecipimus quod baillivi nostri & alii qui sub ipsis quodcumque ossicium tenent, nec non de omnes qui vadia nostra reci- ' piunt ac uniuersi subditi nostri, abstineant ab omni verbo quod vergat in contumeliam & contemptum Dei vel matris suae vel Sanctorum ipsius. A ludo etiam cum taxillis siue aleis,& a fornicatione de tabernis. Scholas etiam deciorum prohibemus omnino, ita ut tenentes eas districte puniantur. Fabrica vero deciorum prohibeatur ubique in regno nostro. Expellantur publicae meretrices tam de campis quam de villis. Quicunque domum publicae meretrici locauerit, meretricesque in sua domo receperit, quantum valet pensio domus uno anno bailli uoloci vel praeposto soluere teneatur. N ullus recipiatur ad moram in taberna faciendam, nisi sic transiens vel viator. vel in ipsa villa non habeat aliquam mansionem. Inhibet nusvero districte bailliuis nostris possielliones aliqua, per se vel per altu emere in b.nl-3O liuia sua.administratione sua dura ire vel fraudulenter in alia sine nostra licetia speciali. Quod si fecerint emptionem ipsam irrita esse, di possessiones sic emptas fisco
nostro, u nobis plac uerit, volumus applicari. Prohibentes insuper bailliuis nostris,
ne quandiu baillitii fuerint tibi vel suis liberis, fratribus, vel sororibus, nepotibus
vel consanguineis, vel cuicunq. de familia sua matrimonia copulent cum pers nis suae bailhulae sine nostro speciali consensu, nec praedustos in religione ponant, nec beneficia eccloii istica vel possessiones eis acquirant. Gesta et am vesprocurationes in dom bus religiolorum, vel circa, cum expensis eorum non recipiant sine nostra licentia spectui. Prohibitionem vero istam quam facimus domatrimoniis non copulandis de possessionibus non acquirendis non extendimus 4o ad praepositos,maiores,3 alios ossiciales minores,qui maiorias, praeposituras,&alia oincia tenebunt sine nostra vel alterius lasone. Bailli ui autem nostri de alia ossiciales caueant sibi a multitudine bedellorum, de quanto paucioribus poterunt, sint contenti ad curiarum exequenda praecepta,& ipsos nominent in publica assilia allia ter pro bedellis nomine minime habeantur. ubi autem bedelli vel seruientes ad remota loca mittuntur,cis sine superioris literis non credatur. Quod si aliter inuenti fuerint facientes executioncs de mandata, nuncientur haec bailli uo quicos puniat compctenter. Ne vero bailli ut nostri vel in seriores officiales contra iustitiam subditos nostros grauent, inhibemus eisdem ne pro quocunque debito, praeter nostrum, capiant vel captum detineant aliquem subditorum. Emen
so das autem pro maleficiis seu debitis a bailli uis nostris leuati nolumus, nisi iri. foro iudiciario publice de bonorum consilio fuerint iudicatae vel a stimat
quamuis antea fuerint gagiatae. . . . ille cui crimen imponitur, Curia sibi offerente iudicium, noluerit illud expectare, de pecuniam certam offerat praemenda , quae recipi non consueuit, liccat Curiae eam recipere, si sibi compe-Iens videatur : aliouuin emendam sibi faciat iudicari vel a stimati secundurn