장음표시 사용
461쪽
quod superius est expressum, licet reus se vellet omnino subiicere curiae voluntati. Caueant tamen bailli ui & alij officiales iam dicti ne minis vel terroribus vel machinationibus callidis clam vel palam aliquem ad emendam offerendam inducant, vel sine causa rationabili accusent. Eos sane qui praeposituras aut vicecomitatus vel alias bailli uias tenuerint, aliis eadem reuendere prohibemus. Sed & si plures emptores fuerint, unus tamen iurisdictionem exerceat, de immunitate gaudeat di cal- uacatis,tallis seu collectis & aliis oneribus publicis, quaestu consueuerunt gaudere. Vendi autem eas filiis,fratribus, nepotibus, aut con sanguineis vel domesticis bailli-uorum prohibemus eisdem. Emptores autem ipsarum praeposituraru vel aliarum bailliuiatum debita propria, scilicet quae debentur eisdem, non ex praeposturis vel ι' aliis bailli uis & eorum sociis auctoritate propria non coerceant ; sed per manun baillivi aut superioru iudicum ea no repetant, sicut non praepos tura aut bailli uiam non tenerent. Porro volentes viam maliciis praecludere quantu possumus firmiter
inhibemus, ne baillivi vel alij ossiciales praedicti in causis vel nepociis quibuscunq;
subditos nostros locorum mutatione fatigent sine causa rationabili, sed singulos in locis illis audiant ubi consueuerunt audiri, ne grauati laboribus & expensis cogantur cedere i uri suo. Quia vero nemo sine culpa priuadus est iure suo bailliuis nostris Maliis ossicialibus praedictis inhibemus, ne delaisiant alique sne cauta cognitionavel nostro speciali mandato. subditos etiam nostros nouis exactionibus vel consuetudinibus non amigant, caluacatas extorquendae pecuniae causa non mandentixo sed ex causa omnimodo necessaria; de tunc voletes facere personalem caluacatum,
ad eam redimedam de pecunia non compellant. Defensum etiam bladi vel vini vel aliatu mercium non extrahendam de terra sine causa urgente non faciant ;&tunc cu m bono consilio & maturo nec suspecto, & factum cum consilio non diissoluent, nec eo durante cuiquam faciant gratiam specialem. Omnes autem bailli uos nostros maiores & minores finito ossicio suq remanere volumus, vel saltem procura- .
torem sufficientem dimittere in ipsa bailliuia per quadraginta dies, ut de se conquerentibus coram illis respondeat,quibus hoc committetur. Omnia ergo istas pradicta & singula, quae ad praesens pro supradi tum quiete duximus ordinanda, retenta nobis plenitudine regiae potestatis, declarandi, mutandi, vel etiam coriis
redi, addendi vel minuessi a bailli uis nostris N subditis districte volumus obseruari. Det uteris tibi um quod fili fecit μέ mo Rex Ludovicus. I Gi xv K post edictum huiusmodi publicatum, quidam ciuis Parisiensis conditionis meisiocris inhoneste valde iurando blasphemavit in Deum ι quem rex iustus absque misericordia cauterizari praecepit in labiis ferro candenti in peccati sui memoriam sempiternam,&ad aliorum exemplum. Super quocum multi secundum seculum sapientes propter hoc contra regem verbis maledicis murmurarent, audiens & sciens rex magnanimus esse scriptum: Beati eritis cum maledixerint vobis homines, iuxta illud: Maledicent illi, de tu benedices, dixit verbum catholicum, qQ videlicet quod desiderabat potius simile cauterium sibi in labiis esse factum, quam dimitteret talem indecentiam sustinere, dummodo huiusmodi pernitiosum vitium de regno suo penitus tolleretur. Praeterea cum tunc temporis ipse dominus rex quoddam opus Parisiis fieri praecepisset, quod communi utilitati conferre non modicum videbatur ι super quo ab illius beneficio utentibus multas benedictiones habebat: tunc dixit,quod maiorem mercedem a Domino expectabat pro maledictionibus quas occasione illius cauterib . . . quam pro benedictionibus quas lia bebat pro illo beneficio generali. Et quia, secundum verba Sapientis, thronus regum iustitia roboratur, ad commendationem zeli iustitiae quam habebat rex Christianissimus,factum . . . domini de Couciaco in loco hoc dignum duxi legenti- Iobus explicare. Erant tunc temporis in Abbatia sancti Nicolai de Bosco tres pueri nobiles de Flandria, qui ibidem missi fuerant propter idioma Gallicum addiscendum, quos iocantes&spatiantes per nemora dictae Ecclesiae arcubus & sagittis cuniculos sagittando,dum sequerentur praedam suam in nemoribus domini de Coueiaco ia dicti, forestarij ipsius domini eos ira reperientes ceperunt. quibus captis α. in prisio
462쪽
iii dirisonem ductis,retulerunt domino Go si restari; quod fecerant. Quo audito iose continuo,utpote crudelis & immisericors, ante causae di aetatis acgeneris ipso rum coenitionem,suspendere eos fecit. Quod intelligens Abbas sancti Nicola, in cuius e ni custodia deputati,& dominus Gilobrunus Constabulariuscuius stenere dicebant puerorum alterum derivari, instantissime regi queri nonia detularunt & idcirco dominus rex dominum de Couciaco secit ad curiam euocari super tali facinore responsurum.Qui in regis praesentia constitutus,dixit se de responsione cogi non debere, volens N petens per Pares Franciae, si posthi iecundum consuetudinem baroniae iudicari: sed contra eum probatum extitit per Curiae re-IO troacta, quod terram in baronia non tenebat, quia terra de bonis & de Gorneyo Quae arerra de Couciaco per fraternitatis partitionc decisi fuerat, illud dominium baroniae importabat. Tali igitur altercatione negotio dependente, rex dominum de Couciaco non per Pares nec milites, sed per clientes aulicos fecit capi&domos ira Parisiis que Lupera dicitur custodia reseruari,diem sibi constituens ad quam omnes regni proceres conuenirent.Proceribus vero postmodum Parisiis congrega- domino i de Couciaco in medio constituto rex eum super casu praedicto resnondere compulit. Tunc ille per regis voluntat L omnes barones ibidem consistentes sui generis vel parentelae ad suum consilium conuocauit, tantaque fuit ibi
2 ea , nobilitas, quod rex quasi solus praeter paucos conlati J sui remaneret.
Lo ipse rex etiam non erat expers affinitatis illius parentelae. Erat autem regis intentio iustum iudicium iudicare inflexibiliter, ut ad poenam talionis dictus dominus p miretur de morte consilia damnaretur. Vix tamen ad ultimum precibus & interve- tu procerum sic fuit ordinatum, quod decem millibus librarum vel circiter vitam suam redimeret, de duas capellanias constitueret pro animabus puerorum ad yerpetualiter celebrandum. Nec ille verus cultor iustitiae illam pecuniam suis thetauri; addidit, sed in pietati v operibus totum distribuit , quia domum Dei de I'onticam reddibus augmentatis de illa pecunia fabricari fecit scholas & dormito ri ae irarum Parisiis, & Ecclesiam fratrum minorum a fundamentis in integrum consit minauit. Magnumque fuit aliis regibus exemplum iustitiae,quod ut o tantus tamque spectabilis Ortus natalibus quasi a pauperibus facinore accusatus, inter suo am nobiles vix vitae remedium in iacie cultoris militiae potuit inuenire.
uodpost reuersionem Ludovici Regu de ira marini,partis uvax viac Dis in regno.' L in fici Et sicut testitur de rege paciscosalomone, quod habuerit pa-cus ex tunc habere meruit Domino largiente, quam post mortem ipsius Philip-Do eius silio in regno succedenti, quandiu regnauit per merita sancti regis D r'' -- - misso Sane si quos etiam hostes aut aemulos latent habe bat' eo: sagaciter & charitatiue attrahebat ad pacem & beneuolentiam suis
curialitatibus & auxiliis oportunis. Et quia placebant Domino viae eius , mimicos inlius sit quos habere contigit, conuertebat ad pacem. Sic autem erga omnes talia subditos quam extraneos ac remotos fideliter, misericorditer &clementer' ne sterebat, quod ab omnibus merebatur honorari pariter α ama-Τ' hi N im sevi Ciptum est: Misericordia & veritas custodiunt regem ,& firmatur clementia uiromis eius : ita thronus regni Franciae temporibus uis sicut sol in conspectu omnium renitebat respectu octerorum. Et sicut sol suos viabique dissundit radios; sic ab ipso diffundebantur ubique beneficia teu luminos adliaritatis α caloris exempla. Quae cupio pro viribus meis quamuis insulticiens
463쪽
tanti operis ad honorem Dei scut in libro vitet ipsius scripta reperi antequam aliud
aggrediar, praesenti hoc in loco posteris enarrare. Sacramentum enim regi , ut angelica auctoritate planum est, bonum est abscondete, opera autem Domini reu rare de confiteri honorificum. Destitu Regis Ludovici quantum ad regimensubditorum, θ' eius uteti in verbi
SAri ENs dc prudens rex Ludovicus in eauss quae contra ipsum vertere vide
bantur, semper quantum bono modo poterat, contra se stabat de allegabat , ut per hoc consiliari, sui absque timore ostensae ipsius a vero iudicio minime declinarent. Super fore factis quae tam ad personam suam quam ad praepositos dc baiulium suos spectabant, mittebat pluries per regnum suum inquisitores diligentes ac sile-les,d inuentas iniurias emendari de restitui faciebat. Similiter super statum similiae domus suae faciens pluries inquiri, reos probatos secundit quod meruerant punimbant. Cautissimus erat de gratiosissimus in loquedo a verbis scurrilibus de dissolutis, maxime a detractoriis de mendacibus summe cauebat. Rarissima vel nunquam maledicta vel conuicia dicebat alicui quantumcunque modico garcioni, nisi hoc exigeret grandis culpa. Specialiter autem ab omni genere iuramenti se abstinebat
penitus, quantumcunque ut in loquendo fieri solet consuetum vel modicum videretur. Aliquando ad euitandum alia i ura menta, loco iuramenti solebat dicere, in nomine mei. Quod audiens reprehendi a quodam viro religioso,ex tuncomi bno abstinuit. Sed secundum Euangelium erat sermo eius, est, cis,&,non, non. Et in
grauibus consiliis dearduis negotiis ac causis pauci vel nulli perspicacius ipso veriusque iudicabant, de quod intellectu capiebat a valde prudenter de gratiose pro iure bat. Siquidem diffusa erat gratia in labiis suis.
De charitate eius per opera exteriora.
V o Li B E T sabbato consueuerat pedes abluere in loco secretissimo humiliter Sc deuoto flexis genibus, trium pauperiorum hominum seniorumquequi poterant inueniri; & post ablutionem pedes extersere de humiliter oscularus li- 'ter aquam porrigebat eorum manibus abluendis, quas eodem modo osculabatur. de post cuilibet certam summam denariorum erogabat, A ad comedendum eisi plum et ministrabat.Si autem propter corporis infirmitatem haee pietatis obsequia facere non pollet, volebat quod vitae ipsus confessor suus praesente eleemosynario suo praedrista simili modo exequeretur. Ceterum ad laudem deuotae huius humilitatis spectat, quod cum in sabbato quodam esset in Abbatia Cartuallis absolutionipedum monachorum quod mandatum vocant, voluit interesse, videlicet quando secundum morem ordinis post vesperas solemniter de deuote sibi mutuo lauant pedes,&anuit S respexit. Ipse vero ex humilitate sua pluries voluit capam depinnere, & genibus flexis manus adponere ad pedes seruorum Dei humiliter abluendos. Sed quia plures magnates non sibi multum familiares tunc sibi astabant,de consilio aliquorum ab hoc humilitatis ossicio supersedit.Conset res etiam suos in magna reuerentia semper habebat, ita quod aliquando postquam iam sederato
ram confessore ad confitendum , n ostium aliquod vel fenestram vellet aperiri vel claudi, ipse a loco consessionis festinanter surgebat, quasi praeueniens consessorem suum,de ibat humiliter ad claudendum vel ad aliquid aliud huiusmodi faciendum. Qui cum a confessore suo super hoc argueretur, humiliter respondebat: Charisti. Wrivos estis pater,ct ego filius; d ideo hoc facere debeo. Σ--modo si habuit in mum, is educatione o in ira me Ibers.
V X consensu uxoris suae Margaretae reginae, per totum Aduentum&per totam
Quadragesimam ab opere carnali mutuo continebant, de nihilominus alis quot certis diebus qualibet septimana, similiter ut vigiliis de in diebus magnorum restorum. Insuper in solemnitatibus, in quibus communicare de bat pluribus diebus
464쪽
diebus ante communionem Δ pluribus post, ob reuerentiam facti mysteri j continebat. Si autem his continentiae diebus ipsum cx certa causa uxorem suam reginam visitare contingeret, & cum ea morari, si ex vicinitate uxoris pro humana tabgilitate quandoque motus carnis inordinatos sentiret, surgebat de lecto per cameram deambulans donec carnis rebellio quieuisset. Lt quia per gratiam Dei de tam sancto coniugio copiosa proles procellat, sequitur videre quam catholice sese habuerit pius pater in suorum instructione ac regimine liberorum. Volebat etiam quod pueri iam adultae aetati propinqui quotidie non solum Missam, sed & matutinas ac horas canonicas cum cantu audirent, & quod ad audiendum sermones Io secum adessent. Volebat etiam quod singuli literas addisceren t,& horas beatae vi ginis decantarent, ac ut essent semper cum ipse ad completorium quod post coenam suam solemniterin Ecclesia decantari & quotidie faciebat. In fine cuius specialis antiphona beatae Mariae alta voce cantabatur. Dicto vero completorio cum pueris in camera reuertebatur, & aqua benedicta a sacerdote circa lectum suum
de per cameram aspersa residebant pueri circa ipsum, quibus tunc priusquam descenderent ab se solitus erat aliqua verba dificatoria dicere ad instructionem ipsorum. Capellos etiam de rosis seu alios quoscunque volebat quod dicti pueri secris diebus Veneris in capitibus deportarent, ad memoriam illius sacrae coronae spineae qua caput Saluatoris hac die atrociter fuerat coronatum, id qua corona Rex re-xo gum Dominus noster Iesus Christus tam magnifice, sicut superius dictum est, de
Deconsis ne modo potentiarum Regis Ludovici. OM N i squidem sexta seria per totum annum consueuerat deuote & humillia ter cofiteri, locum ad hoc secretum valde eligens, de quasi in quolibet manerio suo ad huiusnodi prouidens locum aptum, quamuis consucuisset intra, tamen non omittebat extra. Post confessionem vero suam semper disciplinam recipiebata confessore situ quinque cathenulis suis ferreis simul iunctis, quas in fundo cuiusdam paruulae pixidis ebulneae deceter infixas rex deuotus secum portabat, in qua- . dam butis ad Zonam suam secreto pendente. Similes enim pixides cum similibus virguli, ferreis quasi pro secreto xenio dedit aliquando alicui de liberis suis&secretis amicis, pro recipiendis loco & temporc talibus distiplinis. Si quando confessor suus quasi parcens ei nimis remissos ictus,ut videbatur ei dabat, quod se tius percuteret ipse per signum aliquod innuebat. Hanc autem disciplinam pro nullo fello quocunque ibi emni suscipere dimittebat. Nec praetereundum aestimo de quodam confestare quem habuit ante fratrem Gaufredum de Bello loco de ordine I'raedicatorum, qui solitus sibi erat dare disciplinas nimis immoderatas ct: duaras, super quo caro eius tenera non modicum grauabatur; quod gravamen nunquam illi consessori quandiu viueret voluit reuelare: Sed post mortem ducti confest 6 seris quasi iocando de subridendo, hoc alteri consessori suo humiliter recognouit. Et licet, prout dictum est consueuisset omni die Veneris confiteri, tamen si aliis diebus sibi occurreret aliquid confitendum , non differebat quin quam citius posset confiteretur. Siquid etiam de nocte, ut fieri solet, si suum in promptu non posset
habere confessorem, mittebat pro eo adtequam inciperet matutinas ut confiteretur. Si vero ipsem tunc commode non haberet, confitebatur interim capellano
suo qui eum ad horas dicendas adiuvabat. Praeterea in Aduentu de Quadragesi ma diebus Veneris, ac in quatuor vigiliis beatae Mariae longo tempore ad car. nem cilicio usus fuerat. Sed quia ex hoc plurimum grauabatur, de consilio conses soris sui uti cilicio humiliter praetermisit. Tamen nonnunquam in Quadragesimans o loco cilicis quadam zona sine fascia de cilicio se cingebat. Insuper loco praedicti ei lich quod dimiserat quas in recompensationem voluit quod omni die Veneris in Aduentu de Quadragesiima cossessor suus reciperet de mandato ipsius quadraginta lidos Pari sienses ad erogandu pauperibus in secreto. Con suetus etia erat per totuannum omni sexta seria ieiunare, & quarta feria a carnibus & fagi mine abstinere. Aliquando etiam diebus lunae a carnibus similiter abstinebat. Sed propter
465쪽
debilitatem corporis hanc diem dimisit consilio discretorum. Insuper quatuor vigilias praecipuorum festorum beatae virginis in pane de aqua ieiunabat. Nihilominus in Parasceve de quandoque in vigilia omnium Sanctorum ac aliquibus aliis solemnibus ieiuniis per annum similiter in pane 5 aqua ieiunare cosueuit. Sextis foriis in uadragesima & aduentu a fructibus & piscibus abstinebat: tamen his diebus aliquando de licentia sui confessoris uno genere piscium&vno genere fiuctuum Hebatur. Nullum vel paucissimos dicunt suo tempore fuisse, qui tanta aquae copia vitium suum obrueret sicut ipse. De operibus misericordia se Argitatu eleemosi ararum adpauperes Regis Ludou 1.
PORRO quia ab infantia creuerat secum miseratio, di quia similiter amictos&pauperes pia sempergestabat viscera cliaritatis , eleemosynas eius quas enarrat omnis Ecclesia Sanctorum, nec similes mulare J debeo,nec sussicio explicare.M- quidem quotidie ubicunque esset in domo sua reficiebantur pane, vino Δ carnibus siue ciuibus plusquam centum viginti pauperes. In quadragesima vero & aduentu atque deuotis diebus summa pauperum augebatur. Frequenter ipsemet pius rex pauperibus seruiebat & coram ei, fercula ministrabat, pane scindebat, ac denarios multos innu propria eis dabat. Specialiter autem in quibusda ieiuniorum diebus&solenibus vigiliis ducentis pauperibus manu propria antequa comederet de pri- dictis omnibus seruiebat.Pr ter naec quotidie in prandio & in coena habebat prope se tres senes pauperes comedentes, quibus de cibariis suis faciebat mini itrati, & in fine prandi, certam summam pecuniae eis d.iri. Ceterum tam largas & frequentes eleemosynas quotidie dabat pauperibus religiosis tam virorum quam mulierum, hospitibus pauperum dedomibus leprosorum,ac aliorum collegiis pauperum, nec non & nobilibus paupertate detentis,quod vix posset ab aliquo enarrari. Vnde Tito Imperatore tam liberali quondam datore,quem narrant veteres historiς doluisse eo quod una die defecisset in tribuendo beneficia, fuit iste felicior, cui nulla dies in erogandis eleemosynis & beneficiis largiendis legitur praeteriisse. Porro quas a
Principio quo coepit regnare, domos & monasteria religiosorum secit adificare 3 quamplura, inter quae specialiter monasterium regalis montis dicitur praeminere. Donaos etiam quam plures fiatrum Praedicatorum atque Minorum in diuersis r
gni sui partibus aedificauit, & iam inceptas ad consummandum adiuuit. Domum Dei Parisiis cum magnis sumptibus ampliauit,&redditibus augmentauit. Insuper domos hospitales pauperum apud Pontis aram, Compendium, & Vernonem magnis & sumptuosis aedificiis conmuxit, & magnos redditus ast ignauit. Monasteriuautem sancti Mattia 6 iuxta Rothomagum,&aliud quod Longum campum nominant iuxta sanctum Clodoaldum super Sequanam prope Parisios, in quorum unostrores de Ordine fratrum Praedicatorum . in altero de Ordine Minorum ponens de proprio fundauit,& eisdem redditus sui scientes prouidit. Abbatias etiam mo- Onialium Cisterciensis Ordinis, Lili; iuxta Meled unum & Malidum i iuxta Pontilaram magnis sumptibus aedificauit, & redditus ampliauit. Domum vero magnam caecorum pauperum Parisis construi fecit , ubi plusquam trecenti quinquagin caeci pauperes commorantur, in capella ibi constructa diuinum seruitium audientes. Praeterea miserandarum mulierum quae propter victus penuriam erant publico expositae ad lupanar, vel ad exponendum paratae, quae tantum panem dc aquam ab ipso petebant,ut sic a peccato caueret, in domo filiarum Dei Parisis magnam multitudine Dei congregauit, dc eisdem pro sustentatione annuatim quatuor centu libras Parisis assignauit. Insuper monachis ordinis Carlucensis prope Parisios in in ioco qui dicitur Vallis viridis locum aptum prouidit, &ad seruiendum Deo ibi- Iodem sufficientes redditus contulit. Similiter in pluribus regni sui ciuitatibus de castris domos bequitiis mulieribus ad habitandum prouidit, & eis in victu de suis sumptibus ministrauit. Cum autem intelligeret quod nonnulli ex familiaribus suis
ex largitate eleemosynarum suarum murmurarent, eisdem dicebat, quod cum
porteret quandoque in expensis excedere, potius eligebat quod excelsus serent in
466쪽
eleemosynis propter Deum, quam in secularibus & mundanis, ut excessus qui fiebat in spiritualibus excusaret atque redimeret excessum, quem frequenter oportebat fieri in mundanis. Nihilominus tamen in solemnitatibus regiis de tam in quotidianis sumptibus domus suae quam in partamentis & congregationibus miluuia barons in sicut decebat regiam dignitatem, liberaliter ac largiter se habebat de seta utebatur in domo sua multum curialiter ac decenter, plusquam in praedecessorum
suorum regum curiis longe a temporibus retroactis.
De collatione beneficiorum deuotione Regis Ludovici addiuinum o fetum omodo orandii us.
SA u g in benesciis Ecclesiasticis conserendis,quae ad patronatum siue donationem ipsius pertinebant, Deum semper prae oculis habebat, & electis & probatis
perlonis ea quantumpotcrat conserebat, praecipue autem in Ecclesiis cathedraliubus bus ubi sede vacate, ratione custodiae regalium ex consuetudine pertinebat ad eum collatio praebendarum, quas personas inquiri de eligi faciebat per eancellarium Pari iiensem & alios viros bonos. Hanc autem consuetudinem obseruabat,quod nulli
quantumcunque literato aliquod beneficium Ecclesiasticum possidenti conferret aliud ecclesiasticum, nisi primo beneficio simplicitet resignaret, nec beneficium
Don vacans omnino alieni concedere vel conferre volebat, donec testimonium xo haberet certitudinis quod vacaret omnes horas canonicas & etiam de beata virgine cum cantu quotidio audire volebat ; etiam si eas in itinere equitando audire c&tingeret, nihilominus eas inter se de capellanti suum tam de die quam de beata vi sine submisse dicebat. Insuper officium mortuorum quotidie cum nouem lectionibus etiam in sellis quantumcunq; solemnibus dicebat cum capessano tuo . Raro accidebat, quin quotidie duas milias audiret.& frequenter tres vel quatuor. Dum horae cantarentur nolebat colloquio alicuius impediri nisi urgeret aliqua utilitas,&tunc breuiter oc succincte. Solemnitates aute praecipuas & ceteras festiuitates Sa ctorum deuotas faciebat solemnitet&studiosissime celebrari, conuocans ad hoe pluries in anno electos clericos dc gratiose cantantes. Lachrymarum gratiam pluri-3o mu affectabat desuper hoc defectu cofessori suopte <u militer conquerebatut familiariter ei dices, quod quado letania dicebatur, ut fonte lachrymarum nobis doanes deuote dicebat; ODomine, mem lachrymarum no audeo postulate, sed immodicae lachrymarum stillae mihi quae sufficerent ad cordis mei ariditatem &durbciam irrigandam. Aliquando etiam confessiori suo familiariter recognouit quod quandoque Dominus in oratione aliquas lachrymas sibi dederat, quas eum sentini et per genas silauiter ad os in fluere, no solum cordi sed gustui suo d ulcissime sapiebam.Congregationes religiosorum frequeterae deuotissime visitabat id ab eis piose & amicis suis vivis ac destinctis piarum orationum 5e missarum suffragia humilio ter& ilexis genibus in capitulis eorum postulabat, ita quod ex humilitate sua per o sonae religiosis frequenter ad lachrymas mouebantur.
De honore quem Ludovicus Rex dixit sibi actum apud Posiacum; cs modo i in
tangendi infirmitatesserisiarum.
IN s v p x K ad laudem deuotionis fidei ipsus pertinet,quod cum una vice esset Iapud Polisacum castrum quibusdam familiaribus sitis gaudens&glorians dixit, quod maius bonu & digniorem honorem quem unquam habuerit in hoc mundo, fecerat tibi semel Dominus in castro illo praedicto. Mirantibus qui aderant de quo
honore hoc diceret, cum de ciuitate Remensi, ubi regni coronam & sacram susceperat unctionem hoc dixisse eum potius ςstimarent, subridendo respondit,quod in o castro illo sacri Baptismigratiam lusceperat, quod super omnes honores seu dignitates mundanas maius donum & dignitatem incomparabilem reputabat. Vnde e iam cum lecretas liter alicui familiari mittebat, &ex causa aliqua volebat suppri metenotnen rcgis, Ludovicu in de Potitiaco siue dominum Potisaei se vocabat. In tangendo infirmitates quae vulgo sodellae vocantur, super quibus curandis Franciae regibus Dominus contulit gratia singulare, pius rex modum hunc praeter reges
467쪽
ceteros voluit obseruare.Cum enim alij reges praedecessores sui tangendo sol simi)do locum morbi, verba ad haec appropriata de consueta proferrent ι quae quidem verba sancta atque catholica, nec facere consueuissent aliquod sisnum crucis , ipsis super consuetudinem aliorum hoc addidit, quod dicendo verbasuper locum morbi sanctae crueis fgnaculum imprimebat, ut sequens curatio virtuti crucis attribueretur potius quam regiae dignitati. Ceterum circa seruorem ac deuotionem fidei
ipsius huiusmodi plurima possent scribi. Sed breuitatis causa haec quae dicta sunt
sufficiant. Incidentia: quomodo Carolus Comes Andegauimbiugauit Marsiliensit.' NNo Domini M. CCL vii. Carolus comes Andegauiae frater Ludovici regis o Franciae Marsiliam suo dominio subiugauit. Veruntamen post modicum tempus quidam de maioribus ciuitatis illius seditionis principes facti, de ad rebellione minorem populum excitantes, domini sui Caroli hominibus captis & occisis quos ad urbis custodiam posuerat, arma contra eum iterum parauerunt. Quod intelligens comes Carolus contractis undecunque copiis armatorum, ad eorum humiliandam superbiam incunctanter eos aggreditur; de eos in urbe sua longa obsidione amictos de ciborum penuria maceratos, tadem eos ita perdomuit, ut coacti suae VO-luntati se redderent, & secundum pristinam consuetudineni suae dominationi colla perdomita lubmiserunt. Et ne tanta praesumptio remaneret impunita, de rcbel- tolionis fomes sub dissimulationis velamine ulterius pullularet, omnes seditionis illius principes, Per quorum suggestionem contra eum minores eiusdem ciuitatis arma praesumpterant, incommuni spectaculo fecit secundum rigorem iustitiae decollari.Terram etiam Bonifacu domini de Castellam e in Prouincia, qui Marsilienses iuuabat.& castella eius in deditione accepit,& eu a finibus Prouinciς fugere c5pulit. In quo facto se suis hostibus mirabiliter formidabilem reddidit,& fama celeberrimum per exteras nationes. Eodem anno iterum electus est in Senatorem, Branclitaeo, qui cum difficultate eo quod ab Ecclesia sibi pararentur insidiae, Rommam venissent,turres obis deiiciens,praeter turrim comitum Neopolionis, plures nobiles fauentes Ecclesiae captiuauit. Hie vero in obsidione corneti infirmitate 3 correctus, Romam se fecit deserti,& ibi vitam finiuit. Post quem creatus est senator dominus castellani auunculus eius. Anno Domini M. CCLVIII. dominus Henricus de Luce urg tenuit obsessum castrum Nam ursiet villa iuuan te eundem imperatrice Constantinopolitana tum superius fortalicium obtinente & defendente, non tamen ibidem inclusa. Ad cuius auxilium comitissi Flandriae 5 comes Augi & alia fratres imperatricis cum multis Francorum militibus venientes parum profecerunt. Eodem anno desecerunt viri venerandae memoriae Guillermus de Bustiis Aurelianensis de Guillermus Rotandi Cenomanesis Episcopi. Quibus su cesserunt in Ecclesia Aurelianensi Robertus de Culti mano decanus Carnotensis,&Gauscidus dictus Freilous archidiaconus Turonensis trans Ligerim apud Ceno- omanum. Item eodem anno tanta fuit inundatio pluuiarum inplerisque locis, quod segetes in campis de granchiis germi nauerunt, dc racemi in vineis ad debitam maturitatem peruenire non potuerunt. Propter quod vina noua adeo fuerunt viridia, quod cum remorsu & vultus impatientia videbantur. Deparefacta inter Henricum Regem Anglia se Ludovicum Regem Franciae.
Λ NNO Domini M. cc Li x. venit in Franciam Henticus rex Angliae cum Ro-ς gero comite Glocestriae te multis sui regni principibus ac nobilibus. Quem rex Franciae Ludovicus honorifice suscipiens Parisiis in proprio fecit palatio hospitari, soipsum suosque per plures dies electis vinis & serculis ac largis muneribus honorando. Postmodum vero dictus rex Angliae beatum Dionysum visitare cupiens receL sit Parisiis, de ad Ecclesiam beati Dionysi venit cum magna deuotione δί reuerentia: ubi a conuentu ipsius loci in cappis sericis reuestito cum honore susceptus petmensem di amplius residentia faciens, conventui cappam auream dc cyphii magni pondetis
468쪽
ponderis contulit, de antequam inde discederet si iam suam fecit Iohanni silio Ioahannis comitis Britanniae desponsiri. Ludovicus igitur rex Franciae ipsum ibidem pluries visitans,quia remorsum conscientiae sentiebat pro terra Normanniae dc aliis terris duas Philippus rex Franciae auus suus Iohanni regis Angliae patri istius Henis rici restis de quo agimus iure re iudicio suorum Parium abstulerati, pacem cum ipso quotidie facere satagebat, qui tandem facta est in modum qui sequitur.Nam Henaricus rex Angliae de expressa voluntate statris sui Richardi regis Alemanniae de principum ac praelatorum Angliae consilio quitauit in perpetuum regibus Franciae cuicquid iuris requirebat in ducatu Normanniae &comitatibus Andegauiae, Ce- ο nomaniae, Pictauiae, Turoniae ae eorum feodis. Rex vero Franciae dedit ei magnam summam pecuniae, cum quadam terra quae Petragoricum nominatur, versus partes Gai comae sit uata, tali conditione, quod cum terra illa totam Gasicomam de cetero a regibus Franciae teneret in feodum, & inde ho magium faciens in numero baronum Franciae ascriberetur tanquam dux Aquitaniae esset de cetero unus do Paribus Franciae appellatus. Quod homagium praesentibus praelatis, principibus totius regni quamplurimis fecit Henricus rex cum iuramento pro Burdegala, Ba tona, de tetra Galeoniae, ac pro ceteris quae in Lemovicensi, Petragoricensi, Age nensi S: Xantonensi episcopalibus ex dono regis Franciae possidebat. Quo peracto antequam rex Angliae ab Ecclesia beati Dionys; recederet, contigit Ludovicumao testis Franciae Ludovici primogenitum Parisiis obiisse. Cuius corpus in Abbatia Regalis montis patris imperio sepulturae dandum, prima nocte ad Ecclesiam beati Dionysij delatum, monachis in decantatione psalmorum usque mane vigilantibus custoditur: in crastino vero rex Angliae Henricus dc nobiliores barones Franciae de 3 At illi e corpus defuncti assument aliquantulam partem iti peris propriis humeristior tauerunt.Peractis ac celebratis, ut regalem puerum decuit, defunctorum oble. ouiis rex Angliae de sui nobiles regis honorati muneribus ad propria remearui. E dein tempore Manuedus princeps Tarentinus filius Frederici imperatoris in Co.
cilio Lu dunens sicut superius dictum est damnati ex quadam cocubina sub quadam Cortardini nati Corrardi fratris sui defuncti simulata protectione tutatoria,
3o ad quaedam castra de ciuitates regni siciliae manus occupatrices extendit, & tadem dicti Corradini nepotis sui morte conficta in regem Siciliae contra mandatum Ecclesiae Romanae coronari se fecit,propter quod de alios suos actus nefarios & graues ostensas,quas nimis logum esset hic enarrare, Alexander Papa IIII. ipsi im ex causis variis excommunicationis vinculo innodatum principatu Tarentino de aliis diagnitatibus ab honoribus quibuscunq; tanquam rebellem 5 hostem Ecclesiae Romanae suorumq; iurium inuasorem, occupatorem dc detentorem sacrilegu, dc tan- quain sociatum nefando scedere Sarracenis, eorum complicem, ductorem de protectorem publicum auctoritate Apostolica priuauit. Incidentia. Anno Domini M. Cc LX. Dominica in Passione congregavit rex o Francie Ludovicus Parisiis Concilium Episcoporum dc principii regni sui,eo quod dominus Papa scripsisset ei Tartaros in transmarinis partibus irruille, Sarracenos vicisse, Armeniam, Antiochiam, Tripolim & Damascum, A lapiam de tetras illas subiugasse, de 3am Acconi ciuitati, quam toti Christianitati periculum imminete. Vnde ordinatum fuit de orationibus multiplicandis, processionibus faciendis, de blasphemiis in Deum puniendis, peccatis de superfluitatibus cibarioru ac vestium reprimendis. inhibita etiam fuerunt usque ad biennium torneamenta, de iniunctii est quod non luderetur aliis ludis, nisi quod homines se exerceret in arcubus de b listis. Eodem anno Florentini congregato exercitu, ut Senensem vibe destruerenti
et ilitarem Mansredo traditam defen-
a militibus Manueam de comite Iordano,qui ciuitatem Manfredo traditam defen- eo debant, capti de deuicti sunt, ac ciuitas ipsorum Florentia capta de quamplurimum
destructa, subiectaque dominatui Senensium de Manstedi. Eodem anno circa fi stum Epiphaniae Philippus Bituricensis Archiepiscopus beato fine quieuit, cuius sanctitatem post mortem Dominus diuersis signis demiraculis declarauit.Successit autem eidem Iohannes de Solliaco decanus Bituricesis,uir nobilis de spectabili genere. Anno Domini M. c C L x i. in scito S. Vrbani Papae, obiit apud Vitelbiu Ale-
469쪽
xander Papa V. cui successit Vrbanus IIII. natione Gallicus de ciuitate Trecens
ex patriarcha Hierosolymitano. Eodem anno Graeci recuperauerunt Conflaunopolim,fauentibus eis latiuensibus in odium Venetiarsi. Anno Domini M. CCLXi I. Ludovicus rex Franciae congregata circa Pentecosten omni fere nobilitate regni
sui apud Claromontem in Auernia, Philippo filio suo primogenito Ysabellam lilia
regis Aragonis desponsavit, de propter illud matrimonium rex A ragonum in signupacis & concordiae quam intendebat habere de cetero erga regnum Francorum quitauit in perpetuum regibus Franciae, quicquid in ciuitatibus L arcassona Biturisci Amiliano possidebat. Rex vero Franciae quitauit ei vicissim quicquid in comit tibus Deue fando Ampuriarum, Rocilionis, Barcinoniae Cathaloniae requirebat. Incidentia debessi quo fiat in Anglia inter Regem Henricum, er Smonem de tra nusisti. Λ NNo Domini M. cc Lxiii. erat in Anglia, non tamen de Anglia,sed de Fram claducens originem, vir in armis strenuus de armorum peritia callidissimus.
Symon de Monte forti, Symonis senioris de Monte forti comitis viri Christianis limi&aeque in armis strenuis limi filius, qui in expugnando Albigensum haereti-
cam prauitatem in obsidione Tholosae ciuitatis ictu mangonelli interiit, de ad Dominum tanquam Martyr, ut creditur, transmigrauit. idem vero Symon silius cius comitatum Leucestriae in Anglia possidens sororem regis Asi gliae Henrici de- το sponsa uerat, ex qua quinque filios Henricum, Symonem, Richardum, Guidonem de Almaricum ac unam filiam possidebat. Accidit autem in illo tempore quod rex Angliae barςnes & praelati unanimiter consentirent in quandam comstitutionem ad utilitatem reipublicae,ut dicebant, de illam iuramqnti robore firmauerunt. Coactus vero dictus Symon eandem constitutionem consimiliter iuram to firmare : respondit omnibus quod quicquid alij pos ea facerent nullo modo deinceps quod petebant ab ipso frangeret iuramentum. Cum igitur postea rex ipse, barones de praelati praefatum iuramentum cum dicta constitutione unanimiter irritassent de in nihilum reuocassent, Symone ad hoc idem faciendum compellere nitebantur : sed ipse , sicut praedixerat iuramenti dignitatem inuiolabiliter obser- uans,propter hoc inter ipsos dissensonis de querrae materiam ministrauit.Nam rex Henricus x Hedoardus eius primogenitus ac maxima pars baronum Angli οῦ illico corra ipsu in propter praedicta cau sam exercitum collegerunt. Ipse vero Symo cum comite Gloces licet qui sibi tuc teporis adhaerebat de ciuibus Londoniae ciuitatis oc- Currens eis ex aduerso iuxta quandam ciuitate quae vocatur Lyans eos viriliter aggrediens dissipauit. Rex autem Henricus 6c Hedoardus eius de bello fugietes,se indictam Abbatiam confestim transtulerunt. Quos dictus Symon in deditione post ea suscipiens, dc tanquam dominis suis quandam reuerentiam exhibens,eo, honorabiliter captiuauit. Quod agnoscens rex Franeiae Ludovicus, de affectu piissimo inter ipsos pacem coponere cupiens, Symonem comitem ad partamen suum x 4
pud Bolonia super mare conuocauit. Sed ipsum a suo proposito inflexibilem cos. derans insectonegotio ad propria libere redire permisit. Qui reuersus in Angliam
comum fretus fauore populi de munitiones occupas, cu comite Glocesitiae pactione de foedus in inuicem inierunt,scilicet ut ambo regni negotia ςqualiter pertrast ren populumq; regentes statu Reipub.ad regis de regni comodum fideliter cust dirent. Sed dum in dandis praedictae pactionis obsidibus ad inuicem dissentirent, verbis interiectis tumidis disi ordes ad ultimum discesserunt. Postea vero comes: G loces triae contra dictum Symonem comitem dolos in corde c6cipiens, Hedoa dum regis primogenitum, qui cum rege patre suo in custodia tenebatur, per velocitatem dextrari),quem eidem Hedoardo sub alieno nomine latenti malicia trans s misit, de prisione dicti comitis Symonis eripuit: &sc ad inuicem foederati, congregatis viribus contra ipsum exercitum parauerauit. Quod ignorans Comes Symon interim magnam partem suae militiae Symoni nato suo tradidit , ut
discurrens per villas de oppida, praedas congregaret. Sed ipsum insidiis ci cumuentum Hedoardus cum Comite Glocestriae sere rebus omnibus spolia
470쪽
uerrunt,eorumque non evastillet vincula, nisi quasi nudus in vicinum oppidum aufugisset. Et tunc tam pudore, quam rerum ablatarum inopia ad patrem redire dis ferens, ipsum eius auxilium praestolantem inter manus hostium cum pauca militia dereliquit.Sentientes igitur Hedoardus & comes Gloces triet patrem filia adiutorio
delii tutum, collectis undecumque viribus eum securius in ualerunt. Erat enim eorum intentio regem quem adhuc dictus Sy mota secum quasi captum ducebat, domanibus eius eripere, ipsumque Symonem quasi mali principcin & regni turbat rem ut dicebant, ac filios eius Henricum & Guidonem vitrici gladio detruncare. Sed Hedoardi sententia eos captiuari potius quam peri mi confluebat, si alioru nolo bilium unanimitas consensisset. Quod ubi comes Symon veraciter comperit, cum duobus filiis Henrico & Guidone contra eos ad bellum egreditur, ignorans adhuc incommodum quod acciderat Symoni nato suo, cuius aduentum expectabat, i de cuius auxilio sibi in proximo affuturo totaliter confidebat. Quem postquam nec vidit nec sensili per nuncios aduentare cernens hostes suos ex aduerso cum copiose bellatorum numero ad proelium feruetes irrumpere, dixit Henrico filio suo, quod reuera esset eadem die in illo proelio moriturus. Tunc patrem filius hortabatur,ut ab hostium facie fugiens vitam sibi reseruaret,& ipse cum suis in Dei adiutorio belli pericula sustinctent. Absit a me, pater respondit filio, qui in diebus meis iam veteratus senui, cuius vitae cursus finem accelerat, cuius sanguinis lineam parente- Q la tam nobilis in hoc illuminare noscitur, quod nunquam bella fugere consueuiti sed tu potius ab isto tam periculoso certamine declinare deberes, ne pereas in flore & tempore iuuentutis, qui patri tuo eiusque claro generi in armorum probitat quod Deus annuat,succcisurus. Ipsis ergo ad inuicem talia prolocutis, neutroquo a bello volente discedere, concurrunt hinc inde acies: Sed in Symonem comitem totum pondus belli conuertitur; qui antiqua callidus armorum peritia se tanquam iuriis inexpugnabilis defendebat: sed paucorum militum vallo circunda. tus hostiumque depressus multitudine vulneratus occubuit, sicque innatam militiam multis claram operibus fine laudabili terminauit. Ex alia igitur parte Hemicus filius eius quasi furibundus pro morte patris hostium incursus sustinens, eos viriliter expugnabat. Sed tantam excircumstantium hostium inter ipsos obrutus
capitur, & inter manus aliquorum vivum ipsum reseruare volentium, aliorum nequissimis manibus occiditur. Cuius mors, ut dicebatur, Hedoardum non minimum molestauit. Guidonem vero e fiatribus iuniorem inter lapsos quasi mo tuum prosternentes postea collegerunt. Qui, Deo dante, in proximo conualescens, mortem patris postea in aliquos hostium suoruria vindicauit. Hostes autem tanta rabie de tam iniquo odio in comitem Symonem exarserunt, quod eo non contenti, quia ipsum in terram mortuum prostrauerant, multis persessum
vulneribus: sed in cumulum sui dedecoris amputatis eidem virilibus, α membratim laceratum acephalum reddiderunt. Cuius corpus monachi cuiusda Abba- tiaequς vocatur Euccent,iuxta quam proelium commi ilum est, colligentes in suam Ecclesiam sepeliendum transtulerunt. Ad cuius tumulum, ut affirmant indigenae, multi languentium sanitatis gratiam consecuti,Christum approbant eius martyriia acceptasse. Eodem tempore Carolus comes Andegauiae di Prouinciae frater L douici regis Franciae electus in senatorem Romanum ad vitam. Ῥιomodo regnum SicilMobtisumsis Carolo Comiti Andegavensi. AN N o Domini M. c c L X r i ir. Vrbanus Papa nequitiam Mansredi tyranni te . minare desiderans, tanquam ad suae defensionis dexteram recurrit ad Francia,&per Symonem S.Ceciliae prcsbyterum Cardinalem Carolo comiti Andegauen- v si fiatri regis Franciae Ludovici regnum Siciliae,ducatum Apuliae, de Capua principatum misit sibi de haeredibus suis usq; ad quartum haeredem possidendum, si cotra
Manfledum tyrannum insurgeret,& S. Ecclesiam ab eius inuasione custodiret. VAsurpaverat enim ille tyrannus, sicut superius dri tum est, regnum Siciliae contra nepotem suum Corradinum,dc terram Apuliae, Calabriae& Campani ac totum bea.
ti Petri patrimonium vi de potestate sibi vendicans,illis in partibus occulauerat, de