장음표시 사용
81쪽
in fundo monasterii Flori acensis loci, paterna imitabilis Abbatis mei Gai lini iussione, Ecclesiam coepi aedificare, modicam quidem sed scibuam, ad quam occurrebat populus amore, quoru erat facranda condigna benedictione licet esseti m persecta, quamuis lignea, tamen promouit se rex vir coelestium dciideriorum , a Vitriaco castro desiderans eam videre aspectu sanctissimo. Fuerat ia iussu domini & amabilis Odollici Pontificis a venerabili Bituricensium archiepiscopo GauZlino benedicta, dante eo in circuitu plenissime terra ipsi Ecclcsiet pcrutile intrans in ca rex & orans, p illium quatuor libraru iuper altare posuit; quod quia in honore sanctorum Dionysii, Rullici & Eleutherii consecratum fuit, procul dubio eius cordi ita insedit, ut suis . piis aspicientibus oculis, post ad eum Parisios me veniente, detresiquiis ipsoru ma tyrum,al scilicet Dionysii, Rustici 5 Eleutherii splendide exornaret,interces Itonibus ditaret. Protectionis eorum dona haec sunt: De casula S. Dionysii, latinatici S. Rustici, casula S. Eleutherit,de vestimentis eorum sanguine aspersis, de carnium eorum puluere,& funiculo triplici quo fuit adstrictus Dionysiius martyr Domini pretiosas. His&aliis sanctorii pignoribus,a rege amanti Deum nobili: r inligimus est locus. Susceptae sunt autem ipsae sanctorum supradictorum pretiosi illinae relicui in Floriaco monasterio a domino Gaualino abbate in dando &accipiendo satis honorabili viro die Kalendarum Octobrium quo celebris agitur in omnibus seculis fanctorii Germani, Remigii atq; Vedathi tolemnitas conscisoru .Sane peccatis existen- cibus ipsa Ecclesia post ignibus adusta, iterii a me misero auxiliatrice manu Domini operante, sanctae Mariae matris Domini patris quoque Benedicti,& eorundem san .ctorum adiuuantibus meritis, quae erat lignea, facta est lapidea, quam magnae bonitatis gloriosus Episcopus Odollicus sua non alterius, ut prius manu domino Deo &suis iunctis dedicari&consecrari voluit. Fecit ut decebat talem virum: quippe qui sic me protexit alnore, omni quo aduixit tempore, operante Dei virtute, ut in his quaecunq; volui nunquam eius habuerim nolle, sed semper quod est honestum & v-tile. Hereditate sanctorum sacerdotii, quam sempcr hic sacerdos inclytus honore pontificatus cosequi desiderabat hac quaesumus ei tribuere dignetur ponti sex summus Deus & dominus noster Iesus Christus;huius peccata destruat collocet in coe-3ς testibus, iungat coelorii ciuibus Redemptor &conditor & sanctaru animarum mitis limus liberator. Intrantes hanc Ecclesia prae oculis habent subscriptos vetii culos, memoriam sancti Dionysii & factoris loci retinentes, quos binis partibus diuisos agnoscunt altaria, quorum sunt honore sacrata. Ad sinistrain partent altaris sancti
IIIa Diovsius enerrantes limina sanctus
Auxilis sancti conscient Domino. uem quicunquepetu Dominum depose tonante, uatratus Helaudums et amoresuum. Cuius amor Chri Iosscsic venerabile templum o CoriDuxit Domino atque Dion o.
Item ad dexteram: Esimus Uta Deoia MEData siverno
He audi studio considioque boni. Him Paria aes paturianua regnis Himpia ebs Domino contulitat ero. Intrantes pariter C pus consi et Iesus. Dicite cuncti voce fideli omne per aeuum, Sic fiat:amen, en, amen. Huius certe temporibus cuius adiuuante Deo facta describimus, fulsit in monasterioFloriacesi loco celebri, spledidus mundo Gau Z inus abbas merito sanctis Deo . coniunctus, operibus pollens, scientia spiritali simul & humana. Inerant eius cordi Abonis magistri prolati sanctae Scripturae flores boni, de quibus honestissime imbutus ita eructabat omnibus, ut possent delectari in coelestibus. In sanctis eleemosynis ita largisssimus,ut ipse positus in sortissimis frigoribus a se vestes pelliis abiiciens,ira
peres Christi indueret, ut a remuneratore bonorum praemiu perciperet, de quo au
82쪽
stis: Venite benedicti patris mei percipite regnum. quod vobis paratu estat, origitis
mundi. Hunc perlectus rex ita suis astixit obtutibus,ut cum prae ceteris diligens suis cum specialiter deuinceret consiliis,que ab eo probe probata, semper ea habuit honesta, niiquam tame iniusta: in ho oribus seculi cum honoras attribuit illi honores non minimos, abbatiam S. Benedicti,quae est caput totius ordinis monastici &episcopatum Bituricensem S .prothomartyris Stephani,principatum tenentis totius Aquitani: qui fuit & est honor & decus Fraciae. In quibus quae peccauit vera charitasta eleemosy na, quae in cum floruerunt virtute magna perpetuae tradent obliuioni,actione foeticis boni quod habuit participatione sumi boni. In diebus quippeSeptu
gesimae relidens rex illustris Parisiis ciuitate, misit ad eu abbas humilis ex more, pro iiacratissimi loci utilitate. Qui missi erant his propriis appellabantur nominibus: Albericus unus facerdotii gloria decoratus largis uti charitatis vinctii adluctus Dei d
. rio & excellentissimi patris Gauali ni imperio, frater de nomine dictus Helgaudiis, quem iste princeps Dei affectu diligebat paterno; terti si secum habetes in obsequio
raternitatis laborante His embertu nomine,couersione dignufactum monachum.
Dies aut e sanctae Quadragesimae Pisciaco celebraturus, iter accelerat nobiscu proficiscetibus eius p qceptis imperialibus,in quo erat rationem redditurus, te quibus cum adieramus: cum ccce venietes ad portum Sequanae, qui dicitur Caroli ben na, hoc est, piscatorio quiet erat difficultate trasmeabilis,lustione eius sancta soli nauicula intrauimus ipso aspiciente &cosiderante quis finis nos assumeret, quos ad si venire τ' clacres le incolumes expectabat. Assuit nobis miseris huius intercussone regis, qui laudatur benedicitur & adoratur ubiq; Deus. Nauigantibus nobis di equos nost os iuxta lintre iraenis trahentibus,contigit unum sonipede in domitum,& nunqua talia indactu in mediis fluctibus duos in naui anteriores osuisse pedes, cuius forti rabie nauis periclitabatur, trahens nos ia in profundii. Inclamans rex post Deum altius insicum suis, & virtutes 'coelorum, dat voces immensus ad c um nostro pro periculo. Pronuntiat granili voce fraena relinquere,dc equos loge a naui arceri. Ad cuius ana bilem vocem laxatis fraenis ut iusserat, A equi pedibus de naui eiectis, coepimus ad
littus euehi. Ipse quoq; S. Diony siu, sanctumq; Benedictum, & omnes ianctos Dei
in adiutorium nostrum prouocabat lachrymis persu sis oculis,cuius precem audi I. Pis qui est in secula benedictus Deus. Factum est ut voluit, di deducta naui as terram sulcepit nos per Dei gratiam incoluntes, qui eramus simul cum eo mirabile Deviri laudantes. Ex quo facto habuit nos Deus omnipotens omni tempore laudatorcs- Mansimus autem cum ipso Dei viro, illo in loco triduo delectati dulci eius colliquio, sicut re aspectu iucundo, cuius quaesumus ianctissimam animam suo collocet in regno,qui eam redemit sanguine pretioso.
Adhuc in maiori qua ingressi sumus loco placet ponere pede,ad eius gloriosam
festinantes transitu in in describendo, quem laudibus veracillimis & no falsis, ape iis, & non fictis, Domino nostro audebimus commendare,sancti Spiritus virtute, ut mereatur euadere diem ultionis extremae, insignitus signaculo Trinitatis cinctae. 4: Sed quia adhuc quaedam de eius mira operatione, quae sunt verae humilitati sociata, non scripsimus, de quae inultis prosum re proderunt ad salutem, restat ut his mani statis,non teneat nos otiossis eius sanctii sinus obitus, qui dono Dei extitit laudabilis&gloriosus. Habetis desiderium mori seculo&viuere Christo Deo Rex strenuissimus eum, cui est omne quod est, & cui attribuimus omne quod scribimus, desi derans videre,voluit terris habere socium, quem non potest capere coelum. Proficiscente eo quadam Quadragesima ad sanctos, Dei seruitio sibi coniunctos, adit, Orat, honorat, aures eorum precibus humillimis ae salutaribus pullat, ut cum ipsis& sanctis omnibus inueniri posset in Dei laudibus dignus. Laborabat in hoc carnas& spiritus sortitudine, ut euinceret Dei virtute. Intras fines Bituricum,luscipit cum sanctus prothomartyr Stephanus, cum sancto Maiolo meritis praecipuo, sancta Maria, cum celebri Iuliairo , martyre summo , iterum ipsa pussirria virginum virgo Maria, cum sancto Egidio consessore magno. Inclytus vero Saturninus, cum
forti V inccntio, dignus Antoninus cum ridi martyre , sanctus Domini Giralbdu , i Psum iam reuertentem ad propria, sancto iterum reddit incolumem Sin- Phano
83쪽
pliano gloriose,cum quo terris laetum deducens diem palmarum, properat Aurelianis,ibi in Pasci a percepturus *uctorem nostrae salutis.Quo itinere, multa ab co fucrunt dona sanctis data, a pauperibus vero eius manus nunquam fuit vacua. Nam
ipsa terra multos habens infirmos,& praecipue leprosos, hos vir Dei non abhor-xuit, quia in Scripturis sinctis legit Dominum Christum multoties in speciem leprosioriani hospitio susceptum. Ad hos auida mente properans & intrans manu propria dabat denariorum summam, 5 ore proprio figens eorum manibus oscula, in omnibus Deum collaudabar, memor verboru Domini dicetitis: Memento,quia Pulvis es,& in puluerem reuerteris. Ceteris autem mittebat deuote, pro Dei omni-1O Potentis amore, qui operatur magna ubi est. Tantam quippe gratiam in medendis corporibus persecto viro contulit diuina virtus, ut sua piissi ina manu, infirmis locum tangens vulneris, do illis imprimens signum sanctae crucis, omnem auferret ab cis dolorem infirmitatis. Charitatis integrae non immemor seruus Dei considerabat pretiosa martyrii monachi facta, qui proprio leprosum adstringens vestimento, illum i suo leuans humero, dum ei seruitutis ossicia dare voluit, repente ad aethera rediit,&ei ascendens dixit Christus, qui in specie leprosi fuerat susceptus: Marirri, tu me non erubuisti aper terram, ego te no erubescam super coelos. Habeat luc, de
quo loquimur praeliante Deo, partem cum cincto Martyrio, qui illis & alii, bonisi operibus se istinabat se sociari Christo Deo. sto in aediscationibus vero ecclesiarum Dei, hic temporali simul A spiritali oleo it
unctus rex sinctae benedictionis dono, suam potentiam & voluntatem adimplere desiderans, dc ad aeternae beatitudinis palmam consequendam anhelans inter alia cogitare coepit,& post cogitata ad ei sectam perducere, sancti Dei, cuius sublimitatis, cuius meriti, aquaue essent honorandi&extollendi laude, de quibus nulla ei cunctis temporibus loquendi laudandive suit catietas. Enimuero apparebit in his quς subter sunt adnexa, descripta &superioribus iuncta quia omnia semper fuerunt cicurae, scilicet tirae sunt pudica, quae sunt casta, quae sunt sancta, εἴ quae habet virgo vere mater Ecclesia sancta. Attame nunquam fuit illi Deus obliuiosus. In ipsa a uici ci ciuitate Aurelianis aedificauit monasteri u in honore sancti A niani, ut diximus, item
so aliud in honore sanctae Mariae matris Domini nostri Iesu Christi ,&S. Hilarii Confessoris lumini: sanctae itidem Mari. aegenitricis Dei cognomento Fabricatae. Fecit inibi de monasterium sancti vincentii Martyris Christi: monasterium S. Pauli Apostoli in Cantogi lo villa monasterium S. Medardi in Vitriaco castro: monastcrium S. Leodenarii in sylva Aquilina monasterium sanctae Mariae,in Miliduno castro cum alia Ecclesia: monasteri uim S. Petri A S. Reguli in ciuitate Sylvanceienti monasterimn cinctae Mariae in Stam pensi castro. Item in ipso castro Ecclesia unam, in palatio. In ciuitate Parisiis Ecclesiam in honore S.Nicolai Potisicis in palatio: monas ferrum S. Germani Antilliodoreus,&S. Michaelis Ecclesiam in sylva cognominata Bicria: item monasterium S. Germani Parisiensis, cum Ecclesia S. Vincentii in sylva cogno- o minata Ledia:ih villa quae dicitur Gomedus, Ecclesiam in honore S. Amani item iii villa Dida, Ecdlesiam in honore S. Aniani: monasterium sanctae Mariae in Pisciaco: monasterium S. Cassiani in Augustidiano. Pro his omnibus &aliis innumerabilibus, qui pDomini virtute operatus est bonis oremus singuli,oremus omnes dedicamus: Deus, qui inter sanctissimos reges famulu tuum Robertu regali fecisti dignitate
vigere,praesta quaesumus, ut quorum vicem ad horam gerebat in terris, intercedente gloriosa Dei genitrice Maria, cum omnibus cinctis. corum quoq; pcrpetuo com sortio laetetur in coelis pereundem Dominum nostrum.
Ante suu sane sanctissimum obitum qui tertio decimo Kalendis Augusti extitit, die passionis A postolorum sanctorii Petri & Pauli, sbi ad similitudinem quartae Limyo nae subtractis radiis fuscatus apparuit in toto mundo,hora diei exta pallescens super Iromines: tuorum visus ita obnubilauit,ut nullus altu recognosceret, lonec quoddarceognoscedi transiret spatiu. quid aute portenderit, in proximo patuit, cu mi nobis
miseris aluit, qua de sua morte dolore intolerabile reliquerit. A die enim S. Petri ad sui sancti is mi ii astus die, ii. dies supputatur. In quibus diebus sancta Dauid cancia meditabatur legent Domini die ac nocte, ut proculdabio eic6cordati queat illud,
84쪽
quod de sanctissimo patre Benedicto specialiter dic inest
Psalmicen fidum nunquam dabat otiaplectro, Sacra canens obiit maloicen asiduin.
Cognouerat autem hic miles beatus, tunc Dei seruis pacem esse libera, quietem tranquillam, quando de huius mundi turbinibus abstracti ad sedem & securitatem aeterni portus intrarent dc absorpta morte ad immortalitatem venirent. Festinabat enim supra nominatis virtutibus de praesenti tristitia ad laetitiam venire perennem: Dicebat, illi perfectum esse gaudiu qui elaboraret, ut videre pollet Christu Deum. Exire ipse de hoc seculo paratus, Dominii Iesum suae salutis atq; utilitatis magistrum semper inuocabat ad videndam regis terni insuperabilem potentiam, Angelos,a iochangelos & omnes Dei sanctos in auxilium suum venire,voce, signis,indesinenter orabat, muniens se semper in stote&oculis, naribus & labiis, gutture dc auribus per
signit sanctae crucis, memoria Dominicae incarnationis, natiuitatis, passionis, relu
rectionis &ascesonis,d gratiae Spiritus sancti. Habuit hoc ex more in vita, cui nun- qua defuit voluntate, aqua benedicta. His vero aliisq; refertus bonis virtutibus, se senarius,ut credimus, opperiebat intrepidus: & inualescete validae febris languore, petiit viaticum salutare & salubre uiuifici corporis di sanguinis Domini nostri Iesu Christi. Sumpto eo & paruo interuallo facto ad Regem regum & Dominum dominorum demigrans foelix se liciter scolicia promeruit regna. Obdoriniuit autem, ut diximus, in Domino decimo tertio Kal. Augusti, lucescente au rora diei, tertiae sab- roballii Miliduno castro, & Pari sios deportatus apud S. Dionysum iuxta patrem suum sepelitur ante altare sanctae Trinitatis. Fuerati bi ingens luctus, intolerabilis dolor,dum monachorum ingemiscens turba, pro absentia tanti patris, clericorum innumerabilis multitudo aerum s suas,ab ipso sancto pie reicuatas dolens,viduarum Morphanorum inlinitus numerus bcnc ficta ab eo percepta deplorans, dabat voces ad coelum immensas. Vna pro certo omnium vox: Rex magne Deus bone, ut quid nos interficis,cum nobis patrem bonum abstrahis,& tibi adiungis Pugnis enim pectora percutientes ibant de reuertebantur ad Sancti tumulum, repetentes iam dicti
sermonis versiculum, adiicientes, ut misereretur ei Deus in bonum , precibus o nium sanctorum in seculum sempiternu. In cuius morte; heu,proh dolur,ing mi' 3α natis vocibus acesamatum est: Roberto imperate de regent c,securi viximus,neminem timuimus: patri pio,patri senatus, patri omnium bonorum, falx anima&s lus, elix ad superna ascensus, scelix cum Christo Rege regum perlecula cohabitatio. Huius igitur mirabilis regis portio in coelesti regno fuit dominus Deus. Etenim narranda eii fastigio regni erectus in sublimi,hic humillimus vir Dei abiecit a se iactantiam inhonestae mentis,quae sunt honorum sublimia, mundi gloriam, dc in coelis suum collocans ille taurum . propter hoc huius portio factus eth Deus. Magnus apud Deum cius thesaurus, egregius sanctarum diuitiarum cumulus, cubile requietionis sanctae perpetuum, cuius est Deus propitiatio, qui fuit totius mundi liberatio. inter alia unum quiddam doloris nobis hoc adfert, quod talis ac tantus vir sine titulo ornati lapidis,sine nomine, sine literis iacet, cuius in toto terrarum orbestoria & memoria in benedictione est. Proinde omni si culo profuit de proderit nutus serenissimi regis ratio, cui indesinenter adhaesit ecclesiasticus& sibi semper amabilis monasticus ordo. Hunc Christus Deus bonum omnibus dederat patrem. Attamen libet annotare paucis in fine huius operis innumerosam huius mirabilis bonitatem regis. Sermocinans quis cum eo, non est laetii aliis gaudio magnoi pacem quis desiderans, in cius conspectu non abhorruit iram Vultus sui praesentiam aspiciens, quis non est oblitus dolost Orationibus eius quis monachorum non habuit requiem, dc non est amatus, dilectus, & veneratus e Eius sanctissima admonitione , quis clericorum non fuit amator castimoni x t 1 ipsius amicabilia verba, quibus non fuerunt medicamina t Aspectus eius quibus non profuit insipientibus ut virgat oculos eius humiles quis aspiciens, non est meditatus coelestia Z Pauper A esuriens quis non satiatus ab eius recessit mentit Mortuus sito termino non eius vcstitus est vestimentot Hebes quis non es hab eo factus capiens Z viduae de pauperes ad exemplum bonae dorcadis non ab eo das
85쪽
eo datas ostenderunt ucstes Omnis miserorum multitudo , num eum patrem &metriculum clamauit incidens quis in peccatum, non huius sanctae consolationis habuit auxilium: Dormitans quis prae taedio non est euigilatus assemno 3 Laudans quis Deum, hunc non habuit in exemplum: Eleemosynam quis facere desidcrans,liunc non accipit imitatorem, quasi alium lohannem Iollan nem dico Alexandrinum Patriarcliam, qui pro ei is immensa, tuae fuit super miseros& pauperes misericordia, misericors dici & esse meruit s ain vita simul & in omni terra. Enimucro noluit ei similis post sanctum David de cunctis Regibus terret. in sanctis virtutibus humilitate, misericordia, pietate, de charitate, quaesii per onines est,& sine qua nemo o videbit Deum,quia semper adhaesit Domino, & non recessit mandatis eius cordupersccto. Cetera quae sunt de seculi militiis, hostibus deuictis, honoribus virtute de ingenio adquisitis, historiographis scribenda relinquimus: Qui si fuerint & ea scriptitauerint, inueniciat in eis patrem & filios bellis inclitos,& i ii signi gloria glorios s. Iam nunc monachorum, clericorum,viduarum brphanorum,S omnium pauperum C tristi ex parte habeas perpetuum vale, noster praecordialis amor Robcrte,&Proicrpreces pro seruo, propitiabili Christo Deo, cui complacuisti laudabili vitare seruit tu, & per sanctarum virtutum merita proincruilli coelestia regna. Annuat hoc Deus omnipotens qui iustificat impios, & viqiscat mortuos,& sanctissimis Regibus ornat coelos, cuius regnum & imperium permanet in secula seculorum.
Vco Rex Francorum mortuus est,®nauit pro eo Robertus filius cius. Iisdem temporibus rebellantes Bulgari Graeciam nimis cxaspe- 'rauerunt, de Basilius Imperator super eos nimis irritatuς voto se obliga uit Domino monachum fieri, si Grscis eos subderet,& per annos quin' decim cum hoste super eos laborans, ad ultimum Regibus corum pro stratis Samuele & Aaron, omnem terram eorum obtinuit&fortissimas ciuitates confregit,&Graecos animi praesidia contra eos ubique ordinauit, populumq; Bulgarorum maxima cx parte in Graeciam captiuauit, &sicut voto promiserat, habitum monasticum Graeca figura subindutus, in reliquum est omni vitae suae tempore a concubitu & carnibus abstinens,&Imperiali schemate extrinsecus circundabatur. DeindeHyberiam repugnantem per annos septem ita edomuir, ut omnia ad Imperium illius exerceret. Ricbardo vero Comite Rotomagi filio Richardi Normannos gubernante, multitudo eorum cum duce Rodulso armati Romam, & inde conuiuente Papa Benedicto, Apuliam aggressi, cuncta deuastant. ntra quos 40 exercitum Basilius intendit, S: congressione bis aut ter facta, Normanni victores cxistunt, quarto congressu cum gente Russorum victi &prostrati sunt, & innumeri ducti Constantinopolin, usque ad extremum vitae in carceribus tribulati sunt. Iterum Normanni duce Rogerio in auxilium Christianorum in Hispaniam profecti, innumeros Sarracenorum deleverunt, & ciuitates se castella ab eis abstulerunt multa. Per haec tepora Ermengaudiis Comes Irgeldensis post copiosos triumphos de Mauris S Sarracenis, proelio inito ultimo innumerabilem stragem Sarracenorum perficiens, dum victor rcgreditur, alium exercitum Maurorum ostendit sugientem, quem cum paucis suorum lassis persequens, multos eorum occidit, &ipse cecidit.Tunc Ottone Imperatore defuncto sine filiis, Henricus Epinquus eiusso Dei nuto imperium accepit, qui in terra Theodis a nouo ciuitatcinaedificauit. vocabulo Baenburg; quam Benedictus Papa in honore Dei genetricis consectauit,& parochias in circuitu ex Pagano vicis & oppidis dii conuerterentur,at titulauitad illam. Arnaldus autem Comes Angolisinensis monachus factus, mortuus est, sepultus iuxta patrem suum, successibrern sibi reliquit V Villelmum filium suum , MFul caldus Episcopus Pontificatum per duodecim annos agens, Ranulsum success
86쪽
sorem accepit:quo Episcopo existente per nouem annos,5 mortuo, Hugo Episci ratum per annos viginti obtinuit,& poli cum Grimoardus. Deinde dominus R no antistes Angolesinae gloriosus refulsit. His diebus lues grauistima Lemovicinos deuorauit,incendens corpora sc exardescendo deuorans, donec Omnis Aquitanis Episcopi Lemovicae congregati,corpus beati Martialis ab imo sublatum sepulchro mortalium visibus ostenderunt, de mox pestis ipsa cessauit. Tenebat tunc praesul
tum Lemovicae Alduinus, qui erat succestat Aldegeris successoris Ebli Episcopi. Quibus temporibus Adqibertus Comes Petragorit ensis, qui fuit filius Bosonis v tuli ex sorore Beria hardi iupradicti, nomine Elmna, ad urbem Pictavis bellum i tulit, victor extitit. t i
sequuntur insem erant,nec quo referri debeant, si o. Et Aquitaniam plurima iuxta maritimam oram dona in redditibus terrarimi ad copiam victus de vestitus seruorum Dei delegauit. Fuiberto quoque sapientia valde ornato Episcopo Carnotensi pro reuerentia philosophiae eius a Francia adlec uocatu, thesaurariam sancti Hilari j gratis tribuit, de su m mo honore cu in excoluit. Regulares Abbate , monachos maximo assectu amoris amplectebatur, & consilio eorum utilitatem regni administrare curabat. Vnde&dominum odilonem Abbatem Cluniacensis coenobi j copiosis muneribus sibi attraxit, contemplatus inco verum Dei habitaculum, in quo Spiritus sanctus requiesceret, & coenobia nonnulla suae ditionis eius magisterio commendauit. Fecit idem Dux V Villelmus a notio coenobium ingens Malliacente in territorio Pictaviensi, itemque aliud corii hium Burgoliense in cespiteAndegavensi in fundo proprio,vna cum matre suo nomine Adala omitianis linia,quae extitit coror Richardi Comitis Rotomagensis; in quibus coenobiis nunc alios regulares adgregauit plurus numero, qui die do noctu Domino laudes persoluerent omnipotenti, eisque constituit Abbatem feruentis limum in sincto proposito®ularis disciplinae firmillimam columnam, nomino olinum. Multoties denique per Aquitaniam nonnulli primores recusantesim-Perium eius, omnibus edomitis castellis eorum sortiter expugnando captis. Vnde . cum obsideret castrum Rocam Mettim, vicinu sancto Carrolo, Comes Borso cum ueta multitudine pugnatorum fortissimorum de audacium contra cum acriter direxit. Vbi commisso tortiter proelio, Dux V villelmus victorextitit, Domino ei tribuente palmam victoriae. Ibi captus est Comes Bolio, de directus Pictavis vibi sub custodia. Iterum Dux repetita obsidione castrum in deditionem supradictum accepit victor reuersus inimicum suum occidere noluit, sed usus pietate, illaesum eum cum sacramentis absoluit. Et hac pietate semper usus cst, ut quos victor vivos capere potuit, non eos interimere permisit, sed ereptos a morte de a multatione membrorum incolumes abire praecepit.Eo tempore infinita multitudo Normannorum ex Dan- neniarcha Ad Trescha regione cum classe innumera mare transeuntes, armis confi
dentes. de multitudine ieroci hostium appulerunt portum Aquitanicum iuxta Pi- octauo tu in termi nos, 5c sicut antiqui parentes eorum pagani Aquitanica rura depopulati sunt, ita de isti mixtim Christiani,mixtim Pagani nostros vicos, castella, de ciuitates conati sunt flammis comburere, de populum Christianuim ferro diverber re de captiuare, de Ecclesias Dei de monasteria desiertare. Tunc absque mora Dux VVillelmus praesumens de Christi victoria interritus pro nihilo non magnam vi tutem deputauit. Mandauitque per monasteria Aquitaniae a cunctis cum ieiuniis ει lethaniis Domini misericordiam pulsare, quatenus virtutem hostium conteret, de suum populum victorem de superiorem praestaret,quod factum est, congregat que plurimo de sortissimo Aquitaniae exercitu electorum pugnatorum, iuxta eos .
castra disposuit circa oram maris imminente iam nocte. Normanni vero videntes mPraeparatum Aquitanorum exercitum contra se ad bellum terrore diuino conste nati sunt valde timentes, nec ipsa nocte fugere vale nurs,tum propter littus maris r siderunt de aestus maris tunc mitior factus esset, de classis ad terram nuda faceret,per totam noctem circa se foueas praeparauerunt virgis dc ccipitibus cotextas desuper,
yt ignorantes bellatores delaberentur, dum currentes equi praecipites ferrentur. Itaqua
87쪽
Itaque primo mane crastino nescientes laqueos fouearum exercitus Ducis, Ips, Duce in prima frontis acie percurrente velocissimo, quo dum calore pectoris super Normannos steria equorum laxarent, mox per solicas equi cum scitoribus suis delapsi sunt. Et quia graues eos faciebat pondus armorum, plurimi a Normannis capti sunt, sed diuina pietas Ducem mirabilitcr eripuit. Nam de ipse caiunt passus, dum a Normannis pene iam caperetur, licet galea capitis & thoraca humeris magnum gravamen esset, tamen fortissimus viribus saltu excusso a fouea prosi liit longius, Je suis sese reddidit. Timore vero eorum, qui primi ceciderant & capti iam tenebantur, erant enim plures triginta nobiliores ne sorte ipsi a No m mannis necarentur, dimissum est mox bellum. Sequenti vero media nocte, aestu maris inuitante, consito cursu Normannicum captis nobilibus viris nauibus insiliunt, ec auxilio maris fuga liberati sunt, nec amplius opposuerunt venire in nostros fines. Dux autem suos qui capti erant, miliis pollea nunciis ad Normannos infinito pondere auri & argenti dato, omnes red- Cmit de recepit incolumes. Fuit autem a pueritia doctus liceris, Ac valde la .ibet, ac scientiam scripturarum. Librorum etiam copiam in palatio suo retinebat; de iis ite a frequentia causarum de tumultu vacaret per semetipstim, lectionibus intentus erat. Longioribus etiam hyems noctibus crebro scio lectionibus occupabat, donec vinceretur a somno,imitator erat in hac sicut in multis aliis causi
O roli magni Imperatoris, de fili; eius Ludovici Imperatoris,qui per semeti sos lecti Dibus pascebantur. Octavianus quoque Augustus, licet Paganus, non solum irequenter legebat libros aptos, insuper propriis digitis scribebat gesta&proelia suaec aliorum. Theodosius etiam Pius Imperator Christianislanus non solum legendo sed etiam scribendo exercebat sese.
His temporibus contigit Lemovicae internecio virorum & mulierum nocturna; medio enim quadragesimae tempore dum reserantur nocturnis laudibus valvae basilicae Saluatoris, concursus turbae numinis more in Eccletia influens casu inuoluta est, ut unus alterum superconculearet, & sic plusquam quinquaginta viri & mulieres ab alterutro inter multam turbam conculcati, expirauerunt conso festim. E vestigio exorti sunt per Aquitaniam Manichaei seducentes promi Quia una populum a veritate ad errorem: Suadebant negare Baptismum, signum sanctae crucis, Ecclesiam, Ac ipsum Redemptoris seculi, honorem Sanctorum Dei, coniugia legitima, esum carnium; unde dc multos simplices auerterun tu fide.
Temporibus ipsis, dum reuersus esset a Roma post Paschales dies, floriosus
supradictus Dux, inuentum est caput sancti Ioannis inipsius basilica in tugurio saxeo coenobio Angeriacensi. Quo4 sanctum caput dicunt esse proprium caput lancti Iohannis Baptistet.Tunc V Villelmus Dux repleto magno gaudio si naum caput populorum visibus ostensendum decreuit, Ec non solum Aquitania, verum etiam o Francia dc Burgundia, Hispania & Britannia atque Longobardia, de cetera gentium diuersitas certatim velut amnis deuote ibi occurrit audita fama tam praeclara nostris diebus. Rex quoque Robertus honoriace aduenit, Ec sicut decebat regiam di pnitatem, obtulit in eodem loco copcbam ex auro purissit no pe santem libras triginta: pretiolas quoque vestes, Ecclesiasti eum ornamentum, de magno honore a V Villelmo Duce exceptus est cum omnibus, qui cum comit bantur: de his expletis, reuersus eth Aurelianis. Quod etiam maius videtur, omnes congregationes seruorum Dei ex Aquitania cum Sanctorum corporibus & reliquiis de apparatu Ecclesiastico pullentes processerunt ad memoriam i incti praecursoris Christi. Interque concursus Lemovicinorum una cum monachis
D de clericis, de primoribus, de Episcopo Gersdo, de loli cedo Abbate praecello, cum innumerabili gloria memoriam Aquitaniae Patroni praecipui Martiat is recto curii
per sanctum Carto iam praetereuntes , ad memoriam B.'ptiitae Uiamini. dptulerunt , dc magnis laetantes miraculis, quae Apostolus Galliae glorio illimus Martialis patrauerat, per viarum interstitia sub oculis onnatum tripudiantes, reue
si sunt. Dux vero V Villelmus semper cogitans de Dei honor ad ipsius laudem N
88쪽
gloriam dominum odilonem Cluniacensis Abbatem accersivit, de in eodem si pradicto coenobio Angeriai censi disciplinam monachor u lub iugo regulari in in lius restaurauit. Nec praeterire debeo quantu Dei honore idem Dux prae omnibus dilexit, nihilque aliquando furibundus egit: nam absente Abbate reuerendissimo Annetico cum familia sancti Iohannis fortuito in seditionem versa osset contra s
miliam V Villelmi Ducis, ex ea nonnullos familiares eius pene usque ad morte vulneratos ferro reddidit,&ira hostis vrgente,aulam Ducis, quae eidem coenobio contigua est, pene totam diruit. Et cum multi nobilium eius,maximeque Comes Eulco, qui tunc praesens Pictavis cum Duce erat, suaderent cum grauiter vindicare iniuriam suam de familia sancti Iohannis,dere omnes a loco extruderct monacho ,α inibi collocaret canonicos: Idem serentissimus Princeps nequaquam acquievit malocorum consilio, licet furore commotus magno, sed omnia pacifice de cum ratione,
scut eum decebat, finiuit de disposuit, de causa pacifice de laudabiliter est ab eo te minata , & sic ut solebat defensor de pastor monachorum esse, potius fuit defensor quam destructor, dc potius pastor quam dii lapator. 1 l urbem quoque Turonis obsidione captam in deditionem accepit, de Fulconi Comiti Andega ensi donauit, sed illo ingenio doloso ciuium omisit post Paul
lum, & iterum Odo Campanensis eam recuperauit. Qui cum cana oblideret, nequaquam Rex Hugo vel Robertus filius eius ausi sunt eum prouocare ad bellii, sed hoc ci mandauerunt: Quis te, inquiunt, mitem cinstituit de Adelbertus - mandauerit eis; Qui vos i eges constituerunt Postea defuncto Adelberto &Boso- ne fratre eius principatu gerente, ipsius V Villelmus Dux Regem Robetis coduxit ad castellii eius Beliacum in Marcha Pictavis N Lemovicet, quod diu obsidentes cumaximo exercitu, frustrati reccillarunt omnes. Quo tempore V Vido Vicecomes Lemovicae , dum obsessum esset castrum eius Procia in pago Byturicae a quinque Comitibus cum innumerabili exercitu bello eos appetit, devictor existens obsidi nem disrupit. Comites fuerunt V Uillelmus dux, Arnaldus, Elias, Adelbertus, B lio. His temporibus lignain astris, siccitates noxiae, nimiae pluuiae, nimiae pestes, aegrauissimae fames,defectiones multae solis Sc lunae apparuerunt,de Vincenna fluuius per tres noctes aruit Lcmo uicae per duo milliaria; i unc I udaei occide tales epistolo Y miserunt in Oriente accusantes Christianos, mandantes exercitus Occidentalium super Sarracenos, Orientales commotos esse. Tunc Nabuchodonosor Babyloniae, id est, Admiratus concitatus in ira a Sarracenis de Iudaeis magnam a filictionem super Christianos exercuit, de Ecclesias Christi subuertit, acpeccaris nostris prome rentibus, gloriosum sepulchrum Domini cum basilica ipsius confregit, do cunctas Ecclesias praeter Bethlemiticam, ubi Christiis natus est; quam Sarraceni conati destruere, subito omnis multitudo ab angelo percussi, corruerunt mortui. Et fames omnem terram sarracenorum ita subruit, de omnes percunt morti, ut vix centum viderentur euadere vivi ex ipsis. Tunc Arabes super terram eorum irruunt, de qui remanserant a fame, gladiis trucidant, id Admiratum visceribus extractis, in marci demerseiunt cum plumbo. Tunc incit 'tum cst reaedificari sepulchrum Domini.'His diebus in Parascevel 'crucem adoratam usque sabbato sancto circa vesperam concussia est Roma a vi ventorum, de pene omnes Romani mortui sunt, tam
Christiani quam Iudaei, de quidam ludaeus Christianis intimauit, quod in Parasce-ue Synagoga Iudaeorum imaginem Christi deluserunt, sicut secerant Dominum parentes eorum. Quod Benedictus Papa sollicite inquirens de probans, mox Iudaeos, qui hoc egerant, iussit decollare, quibu&decollatis, cessauerunt venti tempore decem ex canonicis sanctae crucis Aurelianis probati sunt esse Manichςi, quos Rex Robertus, cum nollent ad catholicam conuerti fidem, igne cremari ius sit. Simili modo apud Tholossim inuenti sunt Manichaei de ipsi igne cremati si inuec
per diuersa occidentis partes Manichaei exorti, pcrlatibula sese occultare coeperunt,dccipientes quoscunque poterant. His temporibus cometes vehit ensis latus& longior contra Septentrionem apparuit, de per Gallias c vestigio ciuitates, Castella, de monasteria igne cretilata sinit plurima. Inter i. Carrosum flamma casu cobustum est cum bali ea. Tunc Comes Fulco supradictus doloaccersitum sc cum adduxi e
89쪽
It sanctonas Arbertum nobilissimum Comitem Cenomanis, te prima qua tra-Csimae dominica post cumam nocte intempesta cum traditionc cepit, es in vincu is sucum duxit, tenuitque in carcere biennium. Vn eripere cui D in in P s: gnatus est. Sequenti anno pol ipsum scelus combusta ei pia ciuitas cum sede F Nicopali, de dein mansit deserta basilica. His temporibus Guillelmus Vicecon id Mattilianensis &frater eius Odolricus in traditione ceperunt fratrem corum Alduinum de Rosiaco castro, ta oculis di lingua eum damnauerunt propter comen tionem de castro Rosiaco,d hoc scelus perpetrauerunt host dic, Paschae. Postit svero hebdomadas reuersus V villelmus Engolis mensis a Roma, obsedit caturumio Marti liacum una cum Alduino filio suo accersito secum in auxilium vvlliclino Duce &capto castro vitam & membra eis conccsit, sed omni honore eospriuauit,ta callium ipsi in destruxit, L demum reaedificauit, N Alduino oculis multato Rosiacum castrum concessit. Eo tempore ipse V Vibelmus per Baioariam sepulc lituo Domini adiit, unde reuersus ipso anno correptus languore, laudabili memoriam pace quieuit. similiter in Dominica Dalnus in basilica beata Eparci, . xbi qua tuor patres eius tumultuati sunt, videlicet Amaldus,vVillelmus, Alduinus &Vvl-grinus, de mox post eum principatum Engolisinae obtinuit illius eius literis de armis doctus,nobili simus&gloriosi limus dominus Alduinus anno M. x x v ii ab incarnatione Domini, cuius est gloria in secula seculorum. mus Engo me is, Petragoris is Agmini mei muli mi T. Ani et orem duxit Caroli M luis tempore sororem.
3o Normannum loricatum gladD a ρ cfore ad ven re cui sit Lothan, R gis tempore morior. Comes Engοί . naidus misi inum Talliranduc miratu Engia semensi eiecis. mox tur monachus Roberti Regis tempore. mus morituro. Ioa . Comu
- Vco Rex anno incarnationis Dominicae DCCC xcvia. obiens res quit Roberto filio monarchiam sui principatus. Hic Robertus Guilles ' in um cognomento Captiuum, Comitem Transsagonnanum, qui totam pene ausis temerario peruasserat Burgundiam, armis perdoni uir ' eumque ab omni ipsa expulit prouincia,& suo conrentum esse coesi eomitatu,ipsique Burgundiae Ducem filium suum esse constituit Aini eum. ld. rivero Rex in uxorem tibias Isimpsit matrem Odonis Comitis, Perta in homine. iii eodem tempore puerulus crat. Illa autem commatereiusdem suc at Renis. Idem
namque Rex filium ipsius de lacrρ susceperati uacro. Quod osten, Papa G:
90쪽
gorius totam Franciam anathemate percussit. Porro Rex amore eiusdem mulie is plus tutio detentus nequaqua eam dimittere voluit, donec omnipotens per se co rigere eunde Regem studii f. Dum enim de eodem Rege eade mulier concepisset, credens se parituram filium, peperit monstrum. Quae res Regem perterruit, i ii brum repudia eidem mulieri dare copulit. Quo facto, absolui cum toto sito meruit regno. Qui quam Deo deuotus fuerit, tuam magnificus erga seruos eius, quam ais siduus circa Ecclesiam, quam largus in eleemosynis, quata tundatus humilitate, noest huius temporis disserere. Hic multas fundauit Ecclesias,venustauit auro, armό
& variis ornametis multorum memorias Sanctorum. Quamobre attribuit ei omni- Potens continuam pacem ita ut nemo esset,qui cum inquietare auderet. Cuius er- io
ra Deum deuotionis affectum, d insignium opera virtutum, si quis plenius cognoscere voluerit, legatusta ipsit ab Helgaldo Floriacensi composita monacho. Hic in suum assciuit coniugium filiai nouillelmi Tholosani Comitis, nomine Constat tiam, cognomento Candida, strenuam sane puellam & suo nomine digna: De qua . suscepit inclitos filios, Hugonem, Ainricum, Robertum, Odonem: De quibus Hi gonem consortem regni ei fecit, sublimans eum regio solio apud Copendium. Qui post octo suae sublimationis annos superstite patre vita discessit. Quod cernens p
mis ciuitate. Quam rem aegre tulit Regina, volens Roberium constituere Regeta. Regnante codem anno incarnationis Dominicae M. iii. 5 qualitas hyemis logior Σs solito, pluuiarumque inundatio extitit grauior, atque diuersis in regionibus flumina suos ultra modum praeterierunt terminos: prae ceteris vero Liger fluuius, in tantum suas praeteriit metas, ut cuncta circa se posita periculo mortis tremefaceret. Quo anno propter Aurelianensem in loco qui Pororia dicitur, multis est visa ciuitas phantasmate constructa, ab hora diei tertia usq; in horam nonam, pratis, aquis, molendinis vallata, militibus aliisque necessariis rebus reserta. Infantem quoq; n tum fuisse diuulgatum est, omnium animalium pedes habentem, solo capite, una manu, uno pede hominem simulantem: quem parentes rubore cosus bis ter' 'e ra occulentes, terra ea reiiciente in fluuium demersere. Cuius casum tantus fragor vocum secutus est,ut tota regio ululasse crederetur. Eodem ctiam anno Viibertus 34 Papa obiit. Quibus icin poribus exorta est Aurelianis nefanda haeretis: Huius erant
principes Stephanus cum Usolo, qui de alios sibi suae perditionis asciuerant socios, quorum alia erant presbyteri, alia Levitae, alij aliorum ordinum gradu sublimati. ij dicebant, non poste aliquem in Baptismate Spiritum sanctu suscipere, &post criminale peccatum veniam non promereri: impositionem manuu nihil posse conferre: nuptias spernebant. Episcopum affirmabant non posse ordinare,& sanctu dare Spiritum . De his & aliis nefandis conuicti erroribus,igni sunt traditi.Circa id temporis in regione Aquitaniae secus maritima, tale prodigium accidit: A nte solemnitatem sancti Iohannis Baptistae tribus diebus de coelo pluit sanguis, qui cadens superca nem lion inis, super vel limentum,aut super lapidem, non poterat lauari . si vero su- . per lignum caderet, lauabatur. Factum est autem ut Guillelmus Dux Aquitaniae &Gautrediis Comes Andegavensium graui perduellione se suosque peratinum a mis pessundarent, donec Guillelmus sui captura fine rixae imponeret, multis mortalibusante intersectis. Ricardus quidam Normannus eo ici ore in Apuliam profectus, videns eandem prouincia ab inertibus habitati incolis, mandauit suae gentis hominibus, ut se sequerem ir: Qui in multitudine eum minime sequi praesumen-
traxerunt. Inter quos nepos ipsust icardi Robertus nomine profectus est. Hi si elatis viribus incolas illius regionis sibi subiugauerunt. Robertus autem inclitus
Dux suot uni postea factus est,qui Siciliam & Calabriam suo postea subdidit domi, imnio. Hic obiens reliquit duos filios Bullinundum de Rot gerium; quorum Rot g rius patri successit.
igitur Robertus post obitum patris xxx ita. annis regnauit. Obiit autem Mi-liduno, anno incarnationis Dominicae M. XX xii. & scpelitur Parisiis in nronasterio sancti Dionyse iuxta patrem situm. Quo obeunte, obtinuit monarchiam totius