장음표시 사용
281쪽
L I B. SINGULARI S. 1 stu prouocandi necessitatem habere, ut ex connitutione Diuorum Seueri Antonina apparet.
o lEx hoc capite sumptum est quod Iustinianus ait: a Qui excusare se volunt, non appellant, sed intaa quin quaginta dies cotinuos , ex quo cognouerint se esse tu - ' tores vel curatores datos, se excusare debent. cuiusciiqi generis sint, id est qualitercumque dati suerint tutores,li si inita centesimum lapidem sunt ab eo loco, ubi tuto- . t res dati sunt.Addit Modestinus,
Quod etiam obseruari contienit in creatis curatorib. am valde sunt pauca ea in quib. cura tores a tutorib.disserant. Sane asententjs, qua eis
excusationes auferunt,proΗocare licet. Sic intelligedum est quod Cap. dicebatur: μ Si quis
. a tertiae tutelae onere appellasset , S quarta deserretur, expectandum esse , quo ad iudicatum esset de tertia. ut, o appellatio non a delatione tutelae sit, sed ob excusatio
Multa vero obseruare oportet tutores, vel cu ratore1 , ut causo excusationis allegare permit tantur. Nam debent intra tempora constituta ad
iudicem accedere: constituta sunt haec. Qui in urbe est in qua creatur, aut intra centesimum ab urbe miliarium, intra quinquaginta dies excusatur. postea vero non permittitur ei se excusare, sed oneri obligatus est. Et cum vibit horum fecerit, in eadem erit causa, ac se suo periculo id contemnere visus esset. nulla enim ei relinquetur ad
excusationem via. Reliquit hoc loco Politianus integrum versiculum, EP μή scripsit, quod in eo quoq; exemplo, quod ad Alciatum allatum est, a quo Heruagius habuit, scriptum fuisse scimus. Quamobrem in Basiliensi li
282쪽
dum non est, tantum virum , quantus ille fuit, in eiusmodi errorem lapsum esse. Nihil enim est homini magis proprium , quam errare ac falli. a Ut enim vigilantissimus & diligentissimus quacumque in re sueris, tamen te hominem essse, in illis ipsis acu ratissimis cogitatis tuis sed de cognosces: & hanc veniam petimus, damusque vicissim. Sed ad Modestinum redeo.
Oui vero ultra centum milia ab urbe abest, vicenti milib.insingulos dies enumeratis, ex quo se creatum cognouerit, namq; oportet certiorema magistratib. fieri, aut coram, aut domi suae, a lios deinde ι riginta dies ad allegandam excusationem habet.
Hoc Iustinianus ita seribit: h Si vero ultra centesimum lapidem habitant. dinumeratione facta viginti milium diurnor. & amplius triginta dierum . qui tamen. vi Scaevola dicebat, sic debent computari, ne minus fini quam quinquaginta dies. De Scaeuolae senten- , tia multa Theophilus ex hoc capite , quo plurib. hoc ipsum declaratur Illud itaq; dictum a Modestino & Iustiniano est , ut si intra centum miliaria habstet, antra quinquaginta dies se excuset, si ultra timer I In vicena milia singuli dies ei dentur excusationi postea dies triginta. Quae paulo post a Modestino declarantur. Idem ait,
Et hoc ad eos quoq; pertinet qui testameto dati funi, siue tutores sint, siue curatores, quos curatores a Praesede confirmari consuetum est. 3'
Hoc ipsum dumim fuerat sub titulo De confirmando tutore ex libro 6 Excusitionum : Non posse cura. tores testamento dari,sed datos confirmari solere.
Illud vero tau enimiis ex Marci legislatione, quaestione dignum. am cum ei qui in ipsa urbe est, in qua creatur, aut intra cetum milia, legislator tempus quinquaginta dier. dederit,ei vero qui ultra centum milia habitat, vicena milia in pngulos
283쪽
L I B. SINGULARIS.rtilos dies numerari iussit, ct amplius alios triginta dies ad se excusandum praebuit: euenit hinc, ut sit quis ad centesimum miliare habitat, temptis habeat ocio ct triginta dιer. Octo enim dies obcentum oe sexaginta milia competunt, numeratum sexulos dies milib. viginti, triginta deinde dies ad se excusandum dantur. Itaq.peiqri condi-io tione es qui longius habitat, eo qui intra centum milia est, aut in sa urbe squidem his quinquaginta semper dierum tempus est, illis pauciorum.
Iure hac de re dubitandum est, neq; adhuc effectum. ne non peior sit error. conditio: & si ita Marci constitu-tro interprerata sit, ut Omnib. quinquaginta dies dentur, illis plures qui ultra quadringenta milia habitant. Peiora autem conditione suor, quod ad se excusandum alteri quinquaginta omnes dies habent, hi vero ad iter multos dies, ad excusationem proponendam triginta,
ρ' & si longissime abessent. Sed sequutus fortasse D. Marcus est, quod alteri in aliena patria huic uni negotio acantes, aut etiam aliis non multis, fati; laxam diem habebant: alteris plures dies dati sunt, quod in patria reb.3c negotiis famibarib.occupati, facile impediri posse sent, ne se intra tempus excusarent. Sed haec ad virum q. tempus resipaciunt. & constitutionis S eius interpretat 1 omq. Quaestio ea fuerat, quod viderentur quinquagrnta dies h ς solum dati, qui intra centesimum lapidem, aut ultra quadringentesimum habitarent. Fingamus enim quemqua ad duce te fimum habitare, hic habet Itineriς decem dies, urbanos triginta neque enim amplius dari videbatur.quam tot dies, quot emceretur si vicena milia singulis dieb. conficeret, & amplius dies triginta.
sed si maxime inquit scriptum legis eam
sententiam efflciat, tamen legislatoris mens aliud Dult. Quando Cervidivi Scaevola, ct Paulin, Domitius Vlpianin, iurisperit orum priv-cipes, scribunt haec ita oportere obseluarι,νt naI
284쪽
lo pacto alicui minus detur teporis quinquaginta
dierum: tum vero longior dies, cum numerus dierum itineris additus ad triginta dies, quos ad ex
cusandum lex dedit, excedit quinquaginta dies. Vt si fingamus, aliquem ultra quadringenta σquadraginta miliaria habitare. hic enim habet duos O viginti dies, excusationis triginta.
Haec multis exemplis Theophilus confirmat, quae lnon multam habent dissicultatem. Cervidium vero Scaevolam appellatum esse, non Serbidium, ut Halo ander & Alciatus scribunt, testis est Fborentina scriptura non hoc loco solum, S in indice iurisconsultor. sed &apud Paulum lib. singulari de se eundis tabulis. a Secundas tamen tabulas, inquar non oportere resusci rari destituto iam iure ciuili testamento, Quintus Cervidius Scaevola noster dicebat. & apud Marcianum lib. I. institutio. kSi seruus legatus &per fidei commissiam manu missus sit Cervidius Sc quota consultus putabat nouissimam scripturam valere . Est aute radicule in huius con 'sulti nomine vetus interpres lapsus. Sed nos reliqua videamus. Coryphaeu conlultorum hunc & Vlpianum &Paulum, Modestinus appellat. quod principe significat.
Sunt enim haec Ciceronis verba lib. I. de Natura deor. Σenone, quem Phalo noster coryphaeum appellare Epicureorum solebat, cum Athenis essem , audiebam frequenter,& quidem ipso auctore Philone: credo, ut facilius iudicarem, quam illa bene refelleretur cum a prin cipe Epicureor. accepissem , quemadmodum diceren- tur. Theophilus quoque libro I. Institutionum S, κορυφηό- ν ait esse populum legi satorum , hoc est longe principem. Quod vero ad 1 ter faciendum attinet, locus
hic est Vlpiani opinioni, ' vi si minus quam viginti
milia supersint, integrum diem occupent. Finge abesse tutorem quadringentis & octo milib. quadringenta milia viginti die b. peragenda sunt, octo uno die, ut hic
tutor χΙ. habeat itineris dies ,& postea triginta. Deinde ait,
Hoc autem tempus omnes obseruabunt, qui
285쪽
LIB. SINGVL RIS. 283qgomodocumq. a tutela vel cura, vel ab eius parie se excusant.
Partem intellige cum duob aut plurib.delata est.
Consequens his esse siciendum ei vise qua specie exeusationis fuerit aliquis in, non aliter audiatur, quam siseruabit tempus cons liturum, nisi cum alterivi ciuitatis ciuis sit.
Io De hoc cive, in calce huius capitis dicetur. enum e rantur enim illic multi, qui huic tepori non stibiacent, in quib. is qui a magistrat cui ipse subditus no est, datus est. Quamobrem suspecta niihi aliquando haec exceptio fuerat: cum ea etiam verba, quae insta scribam, addita sint ab antiquo quidem emendatore in Tusco libro, ut alia permulta. Sunt autem haec, εἰ μή ἄρα ἐσήραρ
recipienda esse videntur. sed si cui illud videatur habet 2Ο quod sequatur. Maius mendum est in Basiliens libro
in illis verbis, εν - σινι vi δει η τις χρωμ 'νοe. est enim scribendum M 2ραιτ τεωρ η quod ex Politiani notis euen It.
Sic autem necesse est id lepus seruare, ut qua uis ob allegationes liberatus sit, liberum non fieri
eum, Diui Seuerus oe Antoninus constituant. Ide iubent, non valere alterius in eius locum creatio 'nem, utpote cum datus sit cum non licebat, in e-30 ius locum qui erat adhuc tutor.
Quae sequuntur,habent nonnihil dissicultatis, ut vi mihi satisfaciam. sed tamen opinoi hoc significare.
Sufficit tamen, intra tempus saltem adeste, Os pontea inuitus causam omiserit,n5 erit praescri ptioni obnoxius. Vndes defunctorie adpi siolum, neq. permaneat ad allegandum, post tempus in praescriptionem inciddit.
Sciendum est,quod Paulus ait IIb.2. Sententiarum: a
286쪽
Quinquaginta dierum sipatium tantummodo ad contestandas excusitionum causa' pertine pe. Peragendo enHN nego tao ex die nominationis, continui quattuor menses constitui fiant. Quamobrem sistere se,& apud acta, aut per libellos ex cu lationem comestari oportet. Sed eo animo. vr postea excusitionem iudici pio ber, non ut qualimcmDq.excusataone alleger eam q. postea deserat. Praescraptio autem hoc loco est temporis eXceptio, ut coniti tu χ de excusationib. Defuncto Me adesse. est eo animo adesse ut leui eo sistendi se actu. ansam se Τ excusandi habeat. a de re antea diximus. 3At q. hoc inquit confiitutione Imperator. Se ueri O .antonini constitutum est. Sed sit ob valetudinem aduersam,vel aliam necessarium causam, maris puta, aut Demis, aut impetus latronis, aut alicuius himittarei in tempore adesse non putest, Ῥentiam consequitur. Cuiu rei fidem facere e v ir is o naturali iure est satu : sed tamen tac eademnimp Seueri tonini constitutione continuatur. Scire etiam oportet, non si sicere νeni se que
ad ius dicentem,sed opus est speciem excusurimis testari quod si multas habet causas excusataon is, Omnes proponet. sin minu ,similis ei es qui prin
cipio non venerit, quamuis venit is uuidem , non tamen causas excissatiouιs dixit. Quinquaginta overo dies continui numerantur ab eo tempore,qrasse datum esse cognouit. Vna autem oportet tentari excusationem apud tribunati aut alias apud actu:
aut potest supplices libellos dare, vi idem impp. constituerunt. Haec de his qui obseruare debent
Clara sunt de hiq reb. Mossestini verba. Ac non multum veteres interpretes ab eiu ς jententia discedunt, nisi
quod testat1o haec quaecum se sistit in iudicio fit, alia est ab
287쪽
est ab excusationis probatione, quod ex Paulo ostendimuς. Quamobrem quod Vlpianus scr1D t, a excusa re se tutor per libellos non potesttata intelligedum esse arbitrtar , ut eius praesentia necessaria fit prassens libet lis,aut voce via potest. Aina dixi. quod Modestinus bypomnemata lyac , S. Cap. I s. h b irbarus interpres sub- commemorata one aut depositione ς: sed illud Theo philuς sub titulo De satisdatione i utorum. hinc by pom n ma.tographi,aci orum scribae. in Theodosij con stituta one.' & apud Strabonem libro II. & Alciatum,& Budaeum.' Deinde ait,
Age vero de his νideamus, qui huic tempori non subiacent. Qui non legitime tutores dati sunt, hoc est 2 quib.no oportet, aut hi quos non oportet,
aut his quibus no oportet, aut qA9 modo no opor tet,si neque cosirmabuntur, neq focipient adminiseratione inmunesfunt,neq. eis obicietur, quodio constitutum excusationib- tempus non serva' uerintectim excusare se eos, non sit necesse.
Emendandus Heruagij liber est , ut eisa mcivim scribatur non et a Irem scribendum est a u. . χρνην, η φύς - εχρην, ηύς εχρῆν, a zν μή ,σω. Quae Heru)gj solius peccria iunt. Vidimu k si mdem locum sub titulo De confirmando tutore. f Seiaquitur postea.
ex inf/ὰ scriptis constitutionibus apparet, is quas exempli gratia subieci; bae enim ad omnes casus trahi possunt.
subiecerat sortasse Modestinuq aliquot constitutio nes, sed Tribonianus nobiS Vnam reliquit Latine scri piam in hunc modum,
Diui Seuerus Antoninus Augusti Narcis
D. Ab auo materno tutor datus necesse no habuiasti excusari,cum ipse iure no teneris. Si igitur administrationi te non miscuit,poto, e esecurus.
288쪽
f. incola. de ueri signifi.el.scire oportet.ad munici. l. 3. C. de inco.lib. O. l. libertum. de excutid l.libertos. C. Cod.e i non solii. s. si libertus. supra eas Bud. l. vli. de sellato. g Noue. PS. Ruth. Vt ii berti de ce.
similiter si non subditum iurisdictionisu ama
ginratius tutorem aut curatorem creauerint, ni
hic quidem habet necesse tempus obseruare, vis neque ciuisset, heque incola. i
Extat ea de re Diocletiani constitutio.' Incola autem est, qui in aliqua regione domicilium suum contulit. & si in suburbam habitet. . At qui in urbis agro, hoc est territorio, ut vocatu incola non esse urbis dici tur. - haec enim mihi verisimilior concordia videtur
Pomponij ac Modestini. CAPITIS 1 . haec sententia est:
Idem lib. . Excusationum: Libertum cu de excusatione tutorum curator. loquimur,siciendum est non solum patris pupilli, sed etiam matris
intelligi oportere. cu de patroni liberis quaeri muS,scire oportet nos non in primo gradu eam V pellatronemstatuere, hoc essilium filiam , sed ad ynepotes ex eis, ceteros ponteros producere.
Constat senatum, auctore Diuo Marco censuisse , a Iibertiq ad tutelam vel cura liberor. patroni seu patro nae nullam excusationem accipiendam esse nisi liber tus minor esset, ' quod antea di ctum est. Liberos autem hic eritati e appellat. capite 2,πέκνα .Ideo mirandum non est si addat, quod ex t upra scriptis Hici posse vide
ille quoq. qui tin aureor. anulor.impetrauit, huc in re in eadem erit conditione, in qua ceteri liberti. Ouod D. Antonintra Magura rescripsit.
Originem eorum anulorum eleganter Budaeu tradit. & omnibus libertis ab Iustiniano cocessos esse. an, tea sci ipsimus. S
uui de sua pecunia emptuAE O manumissus est,
nullo pacto ceteris libertis comparatur.
Hac de re multa sub titulo de manumissionib. tracta R
289쪽
l, istantur, a ob epistulam Diuor.fratrum , qua ei necessa e rio libertatem esse dandam dicitur.
1 Si plures liberti sint, ν nua ex omnibus patroni liberis tutor dabitur, o ab tribua tutelis non liberatur.
Hoc est ni salior, ut tres tutelae ante susceptae eum non excusent, neq ear. ala quam dimittat. quod Dinus apud Albericum significare videtur. g Io UxTRFΜvs noltra operis ac tus superest, quo variis L . de reb. a Modestino tractatur,& instio ita scribitur.
Idem libro sexto excusationum, vado creari potest tutor, neq. enim habet excusationem, ut constat ex constitutione Imperatorum Seueri σι Antonini.
Haec constitutio extat in hac verba. V Impp. Seuerus& Antoninus A A. Auiolae. Falsa suasione credis te pro pterea quod spado sis, immunitatem a tutela habere. lἰοl Spadonum appellatione de castrati,& non castrati continentur. Sed frequentius pro non castrato accipitur: ut cum spadoni uxole ducere, posthumum herede instituere, - & adoptare permittitur. ς Castratum autem intellige,vi exectum: non ut vulgo existimatur,natura sterilem. quod nos lib. I. Emendationum Theophilum fsecuti tradidimus Hoc loco generaliter hoc nome accipio, ne q.enim video castratu excusari. Deinde dicitur.
rem, excusare se bac tutela non potes, quamuis 30 alias excusare se iure possit.
Iustinianus totidem verbis scribit: Non excusantur, qui se tutelam administraturos patri pupillorum promiserant.Idem Modestinus scribit:
Scire oportet, dignitatem nemini praesere ex cusationem. Vnde si quis senator sit, tutor erit etiam liberorum eorum, qui inferioris ordinis senatores sunt. Idq, Diui Marcus oe Commodus re
d I. sed est quaesitum deliber. & post
s Theophi. . sed & illud. inst. de adop. g g. item ii
290쪽
Haec mea est in his reb. opinio non satis certa tam elut senatorum multi ordines existimentur sui sie eorum qui in naagistratu fuerant: Consularium, Pi tortorum Pnῖfectorior. virorum, item Clarissimorum Hlustrium Persectissimor. De quibus Pomponius scripsisse existi mandus est sub titulo de Senatori b. a Qui indignus es inseriore ordine,indignior est supera ore. Ita l. arbitro in ullum senatorem a senatoris si ij tutela excusare se posse:& si ipse in maiore dignitate sit, quam pupilla pa' ter. Modestinus tamen obscure locutus est:& aut senatores non senatorum filiis tutores dari posse, aut ipsis senatorib. minora b. dicere videtur. quor . neutrum pia cet : neq; enim pupillos senatores fieri posse existimo, ne q. eum postea dicatur liberandum a tutela csse. qui senator factus est, credo non senatori b. senatores esse posse. Quae tamen sententia vera sit,do Ctissimi qui q. vi derint. nos cetera persequamur.
Si vero quis cum tutor aut curator esset eias fili , qui neqfenator,neq. in alia dignitate esset, postea senator fiat , perpetu θ ab onere liberatur. Sin autem qui sub erus tutela, aut cura sunt iberi sint senatoris, non liberatur ὰ tutela. Dui inferioris ordinis est, non excusatur is tutela maiorum a Haec etiam eandem interpretationem recipi ut . Ne q. locus est his , quae sub titulo de tutorib. & curatoribus datis Accursiani existimant, y senatores non senatorib.&non senatores senatori b. tutores dari posse. Sunt enim illa de decurionibus a Mode itino scrapta, ut illic scripsimus. Idem ait,
' eque librarios neque calculatores, quos dia psephistas dicunt, habere immunitate, sacris co stitutioniblis dicitur.
Quarta quidem sub titulo de professorib. & medicis ita scriptum est: Oratione D mi Pij liberalium studior. profestares. no etiam calculatores cotinentur.Vl planus quoq. scribit: ρ Librariis,& notariis,& calculatori b. siue tabulariis,