장음표시 사용
301쪽
que , qui 'si vivo parente nati essent, in potestate suturi forent, sui heredes sunt. ubi ponderanda implicativa
particula Quoque, significans eodem modo ac iure,atque iam natos, suos esse : de quibus ex duodecim prae dictum fuerat. Ponderandum insuper, quod in potestate parentis dicuntur generaliori voce quam patri S: Vt auum quoque exiludias. Quin & contextus series id de-elarat. Quicumque autem sui essent, antiquo iure eX-bere dari poterant: quo quidem ut Paulus ait) & occia de re licebat. id quod olim apud maiores Wguisie. Con stantinus Rugullus scribit. qua scriptura anta quisii mi Quirites fignificantur, nimirum quod Romuli Jegibus id introductum fuerat, ut Dionysius secundo libro Antiquitatum scribit. Ipsam etiam exheredationem antiquissimis temporibus antroductam , Iustinianus adfirmat. Denique fatis compertum est antiquitati placuisse posthum os, de quibus tractamus, institui aut eX- heredari debere, ex his quae idem princeps apertius In stitutionum libro de Exheredatione liberorum tra- . o ctat: cum principio, non perinde in filiabus, aluique per virilem sexum descendentibus liberis utriusque sexus. ac in filio , inquit, antiquitati obseruatum fuis se : sed eorum praeteritione testamenta infirmari, haud esse solitum. atque inter ceteros ex haeredari licuisse seminas quidem , aliquo eis legato dato. masculos vero posthum os, id est filios: de deinceps placuisse non aliter recte ex haeredari. nisi nominatim exhaeredarentur. Nonnullis deinde recensitis, postremo, Sed haec inquit vetustas introducebat quae verba proculduo bio uniuersia superiuς eo usque dicta recipiunt, mediamque, quam ipse appellare solet iuris prudentiam, ut Accursius interpretatur. Constat ala aue, iure illo debuisse posthum os nepotes institui : aut exhaeredari. quod utique ante legem Uelleam viguisse certum est, eodem loco quo scribitur, Iuniam Uelleam exhaeredat 1 onis modum ad ii militudinem posthumorum demonstrasse. Puod & Vlpianus alibi signaticat, cum scribit , Post humos per virilem sexum descendentes ad similitudinem filiorum ex haeredandos , ne testamentum adgnascendo rumpant. Sed & hi, ait, qui
302쪽
post testamentum factum in vita nascuntur , ita demum per legem Velleam rumpere testamenta prohibentur, & cetera. Quibus verbis videmus, id prius ii post humis obseruatum. Atque hςc de post humo nepote suo satis. Nam quod nullo aure institui potuerit no dum natus cur Scamolae dictum iit, ex inferioribus patebit. Quem vero penitus alienti institui potuisse dixe ram . Iustinianus docet his verbis : post humus alienus haeres institui & antea poterat,& nunc potest. Quo locEsi alienum ex posteritate intelligas. cui si perius dixerat legari non potuisse, necesse est in molestas salebras incidamus, ex eo manantes, quod is princeps se alieni posthumi tanqua iure ciuili no incogniti hqredi; instituendi auctorem adfirmet: quem antea institui non licuisset. quod & alio loco fecisse profitetur. posthumoq; huic remedium adhibuisse tam in hereditatibus, quam in legatis & fideicommissis. Quo tollitur, si quis etiam dixerit aliud in legando , aliud instituendo fuisse iuris. quae disserentia & Maeciani Gaiiq; auctoritate exploditur. Atquin nec diuinam illam solutionem patior , qua plerique adserui: institui no potuisse iure ciuili, at prae- ό,torio potuisse. cu utroque loco ciuili iure loquatur Carri sar apertius , quam ut disputari oporteat. Satis autem causam no perspicio, qua impulsus constitutione utrisq; hisce locis, quoru mentione habui, laudatam posteriori sui Codicis editioni subduxerit misi sorte ut profanos arceret, ac mysteria quaedam inuestiganda relinque ret . quam certe si haberemus, bis principiis immorari non oportet. Igitur alienum quem institui potuisse, posseque adfirmat, penitus alienum exaudias licet. hoc
est,extra virlle posteritatem, dumodo, inquit,ex ea na-
sciturus sit, quq iure nostro uxor esse possit. Quae obser-V uatio in propriis etiam post humis recepta est apud iuris prudentes, non uno loco: ne scilicet turpitudo in dispositione versetur, vel testatori. vel ei a quo posthumus
nasciturus sit exercenda per nefarias coniunctiones.
Quod tame enunciatum haud absiurde posset de alieno post humo , ex ea puta edendo intelligi, quae testatoris filiive aut nepotis uxor qui de nondum sit esse aute pocrit. veluti sequens exceptio voluisse videri potest: quod
303쪽
. 3e antea fieri potuisse, palam est apud iurisconsultos : vili. ea ratione dicatur alienus quod ea nondum sit uxor ex ja qua nascetur. Veru hic cu inter suos nasciturus, ac lia: γ res suturus sit, no video qua teneri possu ut alienus di- , catur. Hunc autem extra posteritate alienu quem dicit' mus, institui potuisse, palam testatur Paulus libro sin-:- gulari de Iure codicillorum. Afratris, inquit, post humo iis fidei commissum dari potest. sola enim voluntas serua-' tur in fideicommissis. & obtinui; Galli sentetia alienos i a q*oque posthum os legitimos nobis heredes fieri. quae ratio ut dicto cohaereat, de alienis & extraneis postsui mis, qualem dixerat ex fratre nasciturum , sensisse Gallum, teste Paulo nuncupatum fateri oportet. quam sententiam plane Poponius adgnouit,cum filium familias & seruum alienum & post humum k surdum testam etifactione habere scripsit: & Gaius, cum de eo qui tibi &l posthumo suo vel alieno hereditate restituere rogauerit:& Vlpianuς, cum de extraneo posthumo berede in stituto agit. quo loco & de non successuro intestato in- io telligi reor. At si nullo iure probaremus hunc que diximus institui potuisse: nonne id permissum diceremus, quod prohibitu no videamus cui eius cui vetitu relinqui legimus, definitio apta non sit, utpote no inter suos nato Θ nonne ex supra ex Iustiniano recensitis, post latini simam ex duodecim legandi potestatem De hoc vero, dicet aliquis, cautione quam Cerbidius Scaevola rettulit, non induxit Aquilius neq; equidem colendo. Atqui obtinuit eius sententia posse alienos institui, ut Paulus ait. Sed num semel sentetia dixit Aquilius3num de uni- 3o ca specie locutus est illu vero cuius prudelia ut ait Cicero populo Romano cauendo prospexit, hunc locum plenius tractasse credendum est, quam ut suos suturostatum coplecteretur. deniq; docuisse, qui sui, qui alieni dicerentur, qui possent institui qui non possent: qui deberent haeredes, ex haeredesve fieri: quibus modis aut formulis haec fieri oporteret: ac reliqua huc spectantia, cuius ex dictatis articuli, ac veluti ex parietinis fragine ea quaeda ad nos peruererunt, per Scaevola, Paulu, Africanum,auctore illum cientes. quςda per eos de & per alios,eo interim nec laudato. Tertium, que ex posteri-
304쪽
tale dixi posthumum alienum institui non potuisse alparet ex iam memoratis Institutionum locis, quo nihiam ambigendum esse existime, his illii non continerquem apud Scaevola Gallus institui posse docuit , cu e Iustiniani definitione minime covinci possit,hunc alienum dici.quae ratio sola persuadeat ut rectius censuissere damus, qui scribunt ab Aquilio cautu non de alieni posthumo,sed de suo: qua uis Pauli obicem, que dicunt vix moueant, qui distinctione praedicta plane remoue. tur,ac tollitur. His ita constitutis, frustra quaerimus qua ratione vetitum esset alienu posthumum institui, quem Gallus institui posse induxit. nimirum alienum ille minime attigit hoc loco, sied propriu. Quantu vero ex iam dictis ad alienum qui institui non poterat pertinet. incertitudinis ratio plerisque arridere visa est. quae tamena nonnullis conuellitur ex eo quod similis incertitudo versetur in proprio, adeo & in plane alieno, que utique institui potuisse voluimus.quin & crebrior sententia est nostrorum, incertitudinem instituendo posthumo non obem,cu indubitato signo demonstretur ex quo nasciturus sit. Sicut aute certius quicquam aliquid me adlaturum no polliceor: ita suaderi posse video .lege duode cim tabularum haud quide nominatim vetui Te institui. sed cu nullo iure ciuili cognitus esset, neq; ex duo decim vocaretur, ut Institutionum tractatu de succes sione intestatorum legimus quapropter & ex quodam Pauli responso non ulli Existimarunt,ex testam et O quoque emacipatos iure ciuili incognitos)probabile visum
est antiquis,hunc incertitudine utcumq; cocurrente incapacem statuere. quam ratione & Iustinianus aestimare visus est & palam Theophilus probat titulo de legatis. Alienus , inquit, post humus similis est incertis per sonis: ideo inutiliter ipsi legamus. haec in celitudo in posthum is haud raro iuris prudentibus negotium exhibuit Iuliano, Paulo, Vlpiano,& aliis. Praeterea lege Falcidia cautum est, ciuibus demum Romanis licere testamento relinqui, quod aliis iuris ciuilis tractatibuς haud Obscure sigmficesur. Posthumus aute, qui fieri potest ut
Romanus ciuis dicatur. cum ante natiuitate nec in rem natura censeaturZac inulto minus antequam conceptus
305쪽
sit illud Vlpianus, hoc Iulianus testatur, ' addito quod lege duodecim tabularii hi demum vocatur, qui in rerum natura essent . quibus,aut similibus causis, M si non
singulis, omnibus tamen crede tum est, in hoc mota antiquam prudeliam, quq singula ut est apud M. Tullium
nos forte no mouent, uniuersia tamen inter se connexa
atq; coniuncta mouere debebunt. frequens id quidem apud nostros verbuN. Cognitos ponis emancipatos ex testamento iure ciuili aegre id quidem . nec tamen pluso quam extraneos. Institui posse ponis incertos adhuc, nec in rerum natura posthurnos i & hoc aegre admiserunt prudentes. Vtrum qi poni Si repudiarunt. utpote nimiu exorbitans, & a iuris ciuilis subtilitate abhorrens. qua ratione diuersitate inter suos & alienos posthum os haud iniuria commetitium illud ius introduxisse videri potest : quod in suis, ac penitus extraneis, sola imperti-
tudinis nota cu in rerum natura non cern rentur, porro in ceteris alienis illud edia quod extra familiam facti essent, urgeret. Quamquam nec omniti a maioribus . o constitutorum ratione quaeri oportere tradui, alioquin
multa ex certis subuerti polle. Quid igitur necessaria, Cui bono fuit, Aquilii sentetia super institutione post- humi l cui bono Vellea rogatioὶ cruce interpretantibus parata aiunt hanc in uestigationem. quin ipsi tibi puto
parauerunt: quorum nemo siquum censuerat. persuaderi
Quicquam ex bis indue tu , quod antiquo item iuri vim non attulerit. MeliuS quantum ad haec pertinet, de Galli sententia censiere pute,qui ea nihil exorbitasse seribunt: quamquam a ceteris fine dissentiant haud reste .siquidevolunt. minime illu voluisse testamentis prospectu, neo adgnatione rumperentur: verta quod iniquum videre tur, a uita haereditate nepote excludi. Quomodo autem excludendus, qui omni modo adgnascens rumpens qua
suus successisset ξ immo vero dumtaxat ut aliis placet illud inducere studuit. quo pacto alieni posthumilegitimi heredes fieri possent. Teste qui eleuari non possit, euocant Paulum . quo loco de institue di modo ne apex qui de . Sed nec ad re pertinet, quidquid alieno de post humo is ipsie scribat quod supra docuimus. Deniq;c5R3t, alia non cauisse Aquiliu formula, nisi ne forte filio de suis di
306쪽
morte subtracto , adgnatione posthumi nepotis testamenta subuerterentur. quod Scaevola suis ad eam sor. Inulam commentationibus non uno loco testatur. testatur & Vlpianus, posthum os per virilem sexu descen dentes ad similitudinem filioru exheredandos, ne testa mentu adgnascendo rumpant. Eadem vero censura in stitutionem & exheredationem contineri constat. & in rem nostram pari modo de utraq. scriptu videmus, In stitutionum titulo de exheredatione liberoru : quae iura latius patent quam ut Galli finibus regatur. Sed nec dubium est, eius etiam species eisdem verbis cotineri: quibus omnes posthumi qui rumperent, continenturi
Nam quis neget Vlpianu, caeteros'. Gallo posteriores, ius ex eius sontibus haustu, fluminibusque derivatum, nobis repraesentasse interpretat6sq; esse quia neq; dum bitanda sit, antiquis argumentis ac vetusta origine manasse haec, quorum apud illos est mentio. Quapropter nostri mihi quidem plerique videntur sese in superuaeua dissicultates conieciste, dum Gallum eensent nouum ius penitus induxisse. ac non potius ex veteri materia per sipicacius obseruasse , & subtilius excogitatam protulisse cautionem: qua noman praesens filios, hisq; am de medio sublatis, nepotes posthum os prioreS heredes exhaeredesq; scriberent ciues sui: quod vulgo ferebatur : verum etiam in futurum suos sub iude ad gnascituros: quod ipse deprompsit, ac quasi enuclea uir. Illud tamen fortassis nouum induxit, ut sub conditione posthumi nepotes institui possent. quod in legis Velleat tractatu proxime disseram.
NVne& de lege Vellea tractandu . ad quam meminisse oportet, quod supra tetigi suos ex duodecim existimatos,qui in potestate morietis fuerint filios nepotes,& deinceps, quorum secundi ac sequentis gradus liberi suoru numero sunt, ita demu si praecedes in potestate esse desierit. Vocanturq; in locum patris ad aut successione, eade lege quae antiquitas ita recessetur Institutionum libro tertio, paulo post principium, ac sub principi j eius tituli finem Dicti autem sunt hi ea de legetam intestato quam testato, sui & necessarij. quia ut Iu-
-iaianus aitὶ domestici haeredes sum:& vivo quoq; pa
307쪽
tre quod amodo domini existi inantur. cuius rationis &Paulus meminit. Quamuis autem eo iure latissima te si indi facultas tributa esse eo de tamen credi par est &de testa me toruin obseruatione nonnihil cautum, cum eam lίber ac solute omnino facultatis fuisse no 1it verisinvite. Gaiu sane antiquo iure ad nos eam haereditatem Perimere ait, quae ex lege duodecim tabula ru, aut ex testamento iure pacto pertineat. Porro ea de lege testam et amar successsiones c6firmantur,quo intelligunus testamenta ia inde iure vel no iure fieri dicta esse. unde& verticulus ille ex duodecim circunfertur: Haereditate testamento iure facto data ratae sunto. quoru quoq; formam Romae antiquissimis temporibus an usu fuisse, ex Instituta ombus patet, titulo de testamentis, nec non& deliberoru ex haeredatione, ibiq; citata Iuli mi an I costitutione. Sed & de testamento in procinctu meminit Cicero libro de Natura deorum secti do Costat etia antiquitus neq; filias neq; praeter filium utrius' i sexus per vir; lem sexum descendetes, nominatim ex haeredari oportu rsse praeterit 6sque testamenta non infirmasse ledius accrescendi ad certa portionem habuisse virile qui dem cum fratribus dimidiam extraneis institutis, quod Gaius posteriori institutionii libro.& Paulus tertio Se tentiarum docet,contra quam Accursius opinetur. Atq haec quidem in his qui vivo testatore nati essent. nam in posthum is omnium par conditio fuit,ut aut non insti-Luti,aut non exheti edati rupererit. feminis tam inter ceteros ex haeredadis, tu eis aliquid legaretur ne obliuio ne praeteratae raderent. r.Proinde cum hi aut instituendi
essent, aut exhaeredandi: satisfactura mihi non videtur quidem fuisse conditionalis institutio. nam quod 1impliciter iussum est, sub coditione si fiat, impleri non arbitror. Praestitit ergo ni fallor ex Vellea, vi cet*ri praeter filios sub conduione institui postent, quae In eo sum potestate no e siet. quod sicut in filii, no admittitur, ita nec in ceteris qui sui nasceretur antea permissium fuisse credi potest. At ea lege m dum ut qui testament hi faceret s omnis virilis sexus qui ei suus heres futurus esset iniit tuendi facultatem haberet: ut liceret institui non dii natos. qui cum nasceremur sui essent. Quae verba quid
308쪽
aliud sonat, quam ut sub conditione, quae in eorum ltestate no esset, utpote si sui nasceretur, institui posse Quod nihil obscure Vlpianus significat cum ait, eltes aut e , & deinceps cetera qui ex lege Vellea insim, Non rumpunt testamenta sub omni conditione instipossunt & si redigatur ad filij conditione. Nonne en ad eius legis praescriptum regula dirigit, cum ait, cet)qui ex lege Vellea instituti no rumpunt Quo mihi v'de probetur, auctoritate legis inductum ut sub omconditione institui possent qui loco filiorum succed caut post testamentum testatori adgnascuntur praemotuo filio, quod primo capite cautum est. Et si rediga itur, inquit ad filii coditionem:ac si diceret, quam qua filius sub omni conditione institui non possit, nepote lac ceteri deinceps redigantur ad filij conditionem, sucedentes lege Vellea, qua nec ipsi sub conditione instui posse videbantur: possunt tamen,quicumque ea te Iinstituti non rumpunt. Et quantum attinet ad eos qpost testamentum adgnascuntur hoc voluit Scaevola i, ait: Videtur primum caput eos spectare, qua cum nasci, rentur sui hqredes futuri essent.& rursus: Vt liceat an st, tui nondum natos, qui cum nascerentur sui ement, pel mittit. Quantum autem ad eos qui succedendo quasi algnascuntur, si non permisit lex, quod idem ait, institi
iam natos: nimirum nec multu nec esse id fuisset ad tistamentorum conseruationem, quae nec praeteritis eium odi liberis rumperentur. Neq; tamen non & hoc peimisisse legem crediderim, ut paulo post tractabo. nequetiam simpliciter in ius sui successionem induxisse . n& antiquitus haec fuit ut dicebam. Sed cum testamenti conuellendis tum demu obesset,si nepotes & sequente
omnino praeteriti essent: tuncq; nec rumperent, sed pollione augerentur: iam de cetero successionem voluit leabsolute in ius sui heredis plenum illud & eficax qualapud praecedetem fuisset, eo subducto fieri. Vnde & voluit, ruptum iri testamentum, nisi succedentes ipsi auin statuti essent, aut exheredati, non quidem inter ceteros. sed ad similitudinem posthumorum. Haec iuris auctores pluribus locis explicant. Vlpianus de liberis qui
bus substituere possumus, agens,Posthumus cait plan
309쪽
possumus,nepotibus etiam possumus, & deinceps si qui
non recasuri sunt an patris potestate . sed ii eos patres praecedant, ita demum substitui eis potest si haeredes instituti sint, vel exheredati. Ita enim post legem Velleam succedendo . non rumpunt testamentum . quibus quidem constat & post legem successionem testamentaeuertere, & ante legem non euertisse. Idem alibi: Ne potesμ deinceps ceteri qui ex lege Vellea instituti non rumpunt testamenta. ac si diceret , cucuscripta lege nee instituti non rumperent. Gaius autem apertiuS quam ha suam possit, ostendit lege Vellea prouisium esse, vesicut filius vel institui, vel ex haeredari nominatim debet, ne non iure fiati testam e tum ita & nepote neptem ve ex eo necesse sit instituere, vel exheredare, ne forte
filio mortuo testatore vivo succedendo in locum fit ij, quasi adgnatione rumpat. quod & apud Iustinianum legitur. Porio si lege Vellea id prouisum est, quid dubitamus ante eam legem neque id prouisum fuisse, neque eiusmodi successionem in locum sui heredis extitisse, qua testamentum quasi adgnatione rumpereturi Idem quoque princeps nepotem vel viuum,vel in ventre nul rus constitutum , cuius pater testatori non super uixit, ij successione testamentum ex lege Vellea rescindere significat. proindeque& ex lege Vellea rumpere, & an tea non rupisse . Notandiimque posteriora haec Iustili niani dicta ad utrumq; caput pertinere dum ponit ne-l potem vivum vel in ventre nurus constitutum.Ηqc vero lex quae successianem inducit, ideoq; rumpi testame- tum quasi adgnatione succedentis, neque instituti, neque nominatim exheredati decernit, eadem quoque si
an stitutus hi, aut nominatim exheredatus , ne rumpatur impedit, testamentumque& an eo contenta confir-
mat. Atque hoc est quod Alexander Augustus Herali elide rescripsit: Si te nominatim non exheredauit,une impedimento legis Velleae succedendo in patris tui lo- cu rupisti aut testamen tu, & Scaevola non permittat in stitui, sed vetat rumpi.& Vlpianus ita demum per legem Vellea rumpere testamen tu prohibentur si nominatim sint exheredati . qui item ad Sabinum : Et sortius die en-
dum est, tutelam quoq;e lege Iunia Velle a co firmatam.
xxxiiij. C. de inoff. testiij. C. de Iib.
310쪽
viij. dein ius. rvp. insti. de
cum enim confirmetur testamen tu, conseque ter tutoris quoq; datio valebit in eo testantento scrIpta, quoi Valet. Sane ut eo reneriamur unde digressi sumus, post humos nepotes sub coditione institu 1 Gallus docuit, 1
filius meus vivo me morietur ia cetera. Voluit aut e lex vivis nobis natos similitet non rumpere. quae vel ba iluniuersum legis propositu aperiunt. Quod dem de, cunia priori capite Scaevola ostendisset posterioris quoqui verba demum explicat ad omnes ite casus pertinentia quos suppledos in Galli te utentia dixerat. Et tamen ait posteriore capite no permittit institui, sed vetat tum pineve ob ea rem minus ratu esset, quod succed:r, dum modo scilicet ut ipse idem scribit) heres institutus 1it aut exheredatus. quasi dixerit institutione non esse posteriori parte diserte permissam, sed sub c5ditione metionem eius habitam .Qu'd confirmare videtur Vlpia nus,ita scribenS: Quocumque autem modo parentes in potestate esse desierint, succedentes liberi si fuerint instituti vel exheredati non rumpent testam entum. Item alibi: Si heredes instituti sint, vel exheredati. Ita enim post legem Vellea succedendo non rumpunt testametum. Ego vero magis argumentantem & opponentem Scaevolam scripsi sic arbitror, ut videlicet eo dilucidius rem explicaret, quam quod vero arbitraretur lege non permisisse institui.Nam & ratio facit, ut qui conditione adscribit, permittere ac velle curare qῆ censinatur, coamditione comprehensa fieri, & Gaius&Iustinianus quos supra retulimus ne dum permissum , sed & necesse rescribunt nepotem haeredem institui, vel exheredari, ne sorte succe mone rumpat testamentum . idque aiunt lege Iunia Vel ea prouisum est. Quin & Iulianus, in dissi. cili sic legem voluisse,induxisse ion hoc vel commixtis capitibus inter pietatur, ut & post testam erum uiuo patre natus ac mortuo mox patre succedens institui ros sit . que in & manifeste Scanu olli ipse secutus est. Qutibus omnibus plane liquet, primo legis cap Ite cautu, Vt institui possit nondum natus,qui cum nasceretur suus escset, proptereaque sub conditione, si suus nasceretur, quod usu prius receptum non esset . quamuis in posthumo tale aliquid Gallus induxisset. Secundo capite, ut in locum